Tíminn - 18.11.1982, Blaðsíða 9

FIMMTUDAGUR 18. NÓVEMBER 1982
9
18. flokksþing Framsóknarflokksins
Samþykktir 1S. fiokksþings
Framsóknarmanna um atvinnumál
■ Undirstaða sóknar íslensku þjóðar-
innar til efnahagslegra framfara og
vaxandi almennrar velferðar er stöðugt
efnahagslíf og þróttmikið atvinnulif.
Aðaleinkenni efnahagsmála í um-
- heiminum í dag er alvarlegasta kreppa í
efnahags- og atvinnumálum sem þjóðir
heims hafa upplifað síðan í kreppunni
miklu fyrir rúmum 50 árum. Af hennar
sökum ganga nú milljónir manna at-
vinnulausar í nágrannaríkjum okkar.
Samhliða hinni djúpstæðu alþjóðlegu
efnahagskreppu hafa íslendingar orðið
að þola stórfelldan samdrátt í sjávarafla
einkum vegna hruns loðnustofnsins og
minnkandi þorskafla.
Þessi aflabrestur veldur fyrirsjáanlega
umtalsverðum samdrætti þjóðartekna á
þessu ári og því næsta.
Við þessar aðstæður í efnahagsmálum
þjóðarinnar á atvinnulífið undir högg að
sækja enda eru nú þegar blikur á lofti
sem breytst geta í atvinnuleysi og
innanlandskreppu verði ekki hart við
brugðist og af fullri ákveðni.
Framsóknarflokkurinn leggur því
áherslu á algeran forgang atvinnumála á
næstu misserum undir kjörorðunum:
Störf fyrir alla.
Ísland án atvinnuleysis.
Til að treysta grundvöll atvinnulífsins
til lengri tíma setur flokksþingið fram
eftirfarandi stefnu í helstu greinum
atvinnulífs,
Iðnaðarmál
Frumskilyrði öflugs iðnaðar er, að
atvinnulífinu séu búin hagstæð vaxtar-
skilyrði, og stöðugleiki ríki í efnahags-
málum þjóðarinnar. Þannig getur at-
vinnureksturinn best virkjað auðlindir
og sívaxandi þekkingu þjóðarinnar til
aukinnnar framleiðslu.
íslensk iðnþróun verður að eiga
upptök sín hjá fólkinu og fyrirtækjum
þess með virkum stuðningi hins opin-
bera, þar sem það á við, en varast ber
ofstýringu af hálfu ríkisins.
Flokksþingið fagnar þingsályktun Al-
þingis um iðnaðarstefnu, sem samþykkt
var s.l. vor en minnir á ofangreind
meginatriði sem forsendur markvissrar
iðnþróunar þjóðarinnar.
í því sambandi vekur flokksþingið
sérstaklega athygli á eftirfarandi:
1. Að starfsskilyrði iðnaðarins verði
afdráttarlaust jöfnuð við aðra höfuðat-
vinnuvegi í launakjörum og skattamál-
um. Iðnaðinum verði ekki búin lakari
starfsskilyrði en gerist í nágrannalöndum
okkar.
2. Við gengisskráningu verði tekið
meira mið af samkeppnisstöðu iðnaðar-
ins en verið hefur.
3. Að verðjöfnunarsjóðum í hagkerf-
inu verði beitt af meiri ákveðni en verið
hefur til að komist verði hjá snöggum
breytingum í innbyrðis afkomu atvinnu-
greina. Að lánasjóðir iðnaðarins verði
efldir.
4. Fjármagn til rannsóknar- og þróun-
arstarfsemi í fyrirtækum verði stóraukið
og fundnar verði leiðir til að örva
fyrirtæki til aukinnar starfsemi á því
sviði. Ennfremur verði lögð áhersla á að
hvetja fyrirtæki og einstaklinga til að
koma fram nýjungum í iðnaði. Veittar
verði skattaívilnanir vegna tilraunastarf-
semi á þeim vettvangi.
5. Aukin verði hlutdeild atvinnulífsins
í stjórn þjónustustofnana iðnaðarins.
6. Bæta þarf samkeppnisaðstöðu ís-
lenskrar iðnaðarframleiðslu og gefin
verði frjáls álagning á íslenskum iðn-
aðarvörum í smásölu. Stuðlað verði að
frjálsri verðmyndun í iðnaði og tryggt,
að ekki komi til tvísköttunar.
7. Vcrk- og tæknimenntun verði
stóraukin. Samstarf og tengsl skóla- og
atvinnulífs verði eflt verulega.
8. Strangar kröfur verði gerðar til
iðnreksturs um starfsumhverfi, umhverf-
is- og vinnuvemd.
9. Fyrirtæki verði hvött til að gæta
aukinnar hagræðingar í rekstri og fundn-
ar hvetjandi aðgerðir til að svo geti
orðið.
10. Veitt verði aðstoð til útflutnings
og samkeppnislána sem sé sambærilegt
við það, sem gerist í nágrannalöndum
okkar.
11. Innfluttar iðnaðarvörur séu háðar
gæðamati. Athuguð verði beiting undir-
boðstolla í samræmi við viðskiptaskuld-
bindingar tslendinga.
12. Rýmka þarf skilgreiningu stjóru-
valda á hugtakinu samkeppnisiðnaður.
13. Stofnað verði fyrirtæki á vegum
ríkisins er hafi með höndum stjórn á
iðnfyrirtækum í ríkiseign og sem geti
tekið sjálfstæðar ákvarðanir um upp-
byggingu fjármagnsfrekari nýiðnaðar.
14. Gert verði verulegt átak í að efla
markaðsleit og sölu á íslenskum iðnvarn-
ingi erlendis og almenningur hvattur til
kaupa á innlendum iðnaðarvörum. Op-
inberar stofnanir fylgi íslenskri inn -
kaupastefnu.
Orkumál
1. ORKUNÝTING
Stefnt verði að því að virkja innlendar
orkulindir hvar sem slíkt kanmaðvera
hagkvæmt. Þegar rofar til í þeirri
efnahagskreppu, sem nú ríkir í heimin-
um, telur flokksþingið skynsamlegt að
stefna að sem markmiði að um næstu
aldamót nemi sala til orkuiðnaðar jafn-
gildi innfluttrar orku. Þetta getur þýtt
þreföldun orkufreks iðnaðar til alda-
móta.
Flokksþingið telur nauðsynlegt, að
íslendingar hafi virk yfírráð í orkufrek-
um iðnaði.
Til að tryggja slík yfirráð í orkufrekum
iðnaði verði um frekari stóriðjufram-
kvæmdir að ræða, bendir flokksþingið á
eftirfarandi.
1. Að íslendingar eigi meirihluta í
fyrirtækjunum. Sú meirihlutaegin getur
myndast á nokkru árabili.
2. Að íslendingar afli sér nauðsyn-
legrar tækniþekkingar og axli stærri og
stærri hluta tækniþjónustunnar við orku-
frekan iðnað.
3. Að íslendingar taki sjálfir fullan
þátt í markaðsmálum, bæ ði í kaupum á
hráefnum og sölu afurða.
4. Að íslensk eignaraðild að orkufrek-
um iðnfyrirtækjum verði í höndum
einstaklinga, hlutafélaga, samvinnufé-
laga og ríkis, eftir því, sem nauðsynlegt
reynist.
5. íslensk lögsaga verði í öllum
ágreiningsmálum.
Sporna ber við því að fyrirtæki í
orkufrekum iðnaði verði alfarið að
meirihluta í eigu ríkisins, enda kann
umfangsmikill ríkisrekstur í orkufrekum
iðnaði að raska því jafnvægi, sem ríkt
hefur hér á landi um áratuga skeið milli
mismunandi eignaforma í atvinnulífinu.
2. ORKUFRAMLEIÐSLA OG
DREIFING:
í raforkumálum verði lögð höfuðá-
hersla á eftirfarandi:
1) Virkjanir landsmanna verði dreifð-
ar um landið þannig að öryggi orkufram-
leiðslu og orkuflutnings verði sem mest.
2) Öllum landsmönnum verði tryggð
næg raforka á sambærilegu verði.
3) Skipulag raforkumála verði með
þeim hætti að eitt landsfyrirtæki annist
megin raforkuvinnslu og aðalraforku-
flutning ásamt heildsölu til almennings-
veitna og orkufreks iðnaðar.
4) Áhersla verði lögð á virkjanarann-
sóknir og gerðar áætlanir um virkjanir
til aldamóta.
5) Stefnt verði að sem jöfnustum
hraða í framkvæmdum við virkjanir
þannig að um samfelldar framkvæmdir
verði að ræða og verkþekking nýtist sem
best.
6) Á eftir Blöndu verði virkjað í
Fljótsdal, Sultartanga og Búrfell II.
7) Ríkissjóður beri kostnað af félags-
legum framkvæmdum í orkumálum.
8) Skipulega verði unnið að rannsókn
háhitasvæðanna með það að markmiði
að tveir staðir verði tilbúnir til nýtingar
á næstu 5 árum. Svæði nálægt þéttbýli
og höfnum gangi fyrir.
9) Hringtengingu stofnlína á raforku-
kerfinu verði lokið á næsta ári.
10) Flutningskerfi raforku verði
endurbætt með tilliti til bættrar orku -
nýtingar, samkvæmt áætlun, sem gerð
hefur verið.
11) Stuðlað verði að framleiðslu
tækjabúnaðar til virkjana og flutnings
virkja raforku hér á landi. Leitað verði
samvinnu við erlenda framleiðendur um
uppbyggingu slíkrar framleiðslu.
3. ÖNNUR ORKUMÁL
Af öðrum viðfangsefnum á sviði
orkumála leggur flokksþingið áherslu á
eftirfarandi:
1) Áfram verði unnið af fullum krafti
á sviði orkusparnaðar.
2) Lögð verði áhersla á rannsóknir
sem miða að því að nýta innlenda orku
í stað innfluttrar olíu hvar sem slíkt
kann að reynast hagkvæmt.
3) Rannsóknaáætlun verði gerð á
hugsanlegum olíuvinnslumöguleikum
við ísland.
4) Allra leiða verði leitað til að ná
fram hækkun orkuverðs hjá álverk-
smiðjunni og endurskoðun samninga
um verksmiðjuna.
5) Djúphiti verði þjóðareign.
6) Komið verði á fót hið fyrsta
orkunýtingarráði er vinni að mótun
alhliða orkunýtingarstefnu. ,
7) Kannaðir verði möguleikar á bættri
orkunýtingu við fiskveiðar og fisk-
vinnslu.
8) Þess verði gætt í skattlagningu og
tollamálum að álögur á innlenda orku
dragi ekki úr viðleitni til þess að spara
innflutta orkugjafa.
9) Hagkvæmni rafbíla verði könnuð
og innflutningur á þeim örvaður með
lækkun aðflutningsgjalda og þunga-
skatts.
Sjávarútvegsmál
1. Á síðusta áratug hefur þróun
sjávarútvegs verið í réfta átt. Árstíða-
bundnu atvinnuleysi hefur verið útrýmt
í útgerðarstöðvum víðsvegar um landið,
með þróttmikilli uppbyggingu fiski-
skipaflota og bættri aðstöðu til móttöku
og vinnslu fiskafla. Flokksþingið minnir
á forystu Framsóknarflokksins í útfærslu
fiskveiðilögsögunnar frá upphafi og
þeirra úrslitaáhrifa sem það mál hefur
haft á lífskjör í landinu.
Gæta verður þess við yfirstandandi
endurskoðun fiskveiðilaga, að flestar
tegundir fiskstofna við ísland eru full-
nýttar. í framtíðinni þarf því að fylgjast
vel með því að fiskstofnar verði ekki
of nýttir og stj órnun í sjávarútvegsmálum
verði styrkt og hún verði markvissari.
Má benda á að atriði, sem nú eru bundin
í lögum, ætti fremur að hafa í reglugerð-
um, til þess að stjórnendurfiskveiðimála
geti beitt og breytt þeim ákvæðum, eins
og best á við á hverjum tíma.
2. Þegar ríkisstjórnin tók við í febrúar
1980 var fiskvinnslan rekin með miklum
halla og hafði ekki skilyrði til þess að
greiða útgerðinni nægilega hátt verð, til
þess að hún stæði undir sér. Með ýmsum
aðgerðum m.a. endurgreiðslu á nokkr-
um hluta fjármagnskostnaðar og að-
lögun gengis að kostnaðarhækkunum
innanlands, hefur veiðum og vinnsu
verið haldið gangandi, þrátt fyrir rnargs-
konar óhagstæð ytri skilyrði.
Aflabrestur í m ikilvægum fiskstofn-
um og óhagstæð samsetning afla hefur
valdið útgerðinni búsifjum og jafnframt
skert tekjur sjómanna.
Stórfelld áföll hafa orðið vegna sölu-
tregðu og verðfalls á erlendum mörk-
uðum. Jafnframt því eigum við í
stóraukinni samkeppni við þjóðir sem
greiða afurðir sínar niður með fjármagni
frá öðrum atvinnuvegum.en slíkt er
óhugsandi hér vegna hlutfallslegrar
stærðar sjávarútvegsins.
3. Flokksþingið fagnar því, að sjávar-
útvegsráðherra tókst að knýja fram
samstöðu um aðgerðir, sem forðuðu að
mestu stöðvun útgerðar nú síðla sumars,
en bendir á að eins og oft áður, var um
skammtímalausn að ræða.
Ekki er hægt að búast áfram við
auknum afla og verður tekjuaukning í
sjávarútvegi því að byggjast á auknum
gæðum og að framleiða verðmeiri vörur.
4. Flokksþingið leggur áherslu á, að í
samráði við samtök sjómanna, útgerðar-
manna og fiskvinnslunnar verði áfram
unnið að því að treysta grundvöll allra
greina sjávarútvegsins. Veiðum og
vinnslu verði jafnan tryggður reksturs-
grundvöllur og viðunandi afkoma.
Vandað verði til endurnýjunar fiski-
skipaflotans, svo að íslenskir sjómenn
hafi aðstöðu til þess að vera áfram
afkastamestir fiskimcnn í heimi og búi
við fvllsta öryggi í starfi sínu.
Fiskveiðasjóður og Byggðasjóður
verði efldir til þess að fjármagn sé tiltækt
til aðgerða og framkvæmda, sem miða
að öryggi, orkusparnaði, bættri nýtingu,
samhæfingu veiða og vinnslu allsstaðar
á landinu og skynsamlegri endurnýjun
skipa og vinnslustöðva.
5. fslendingar hafa löngum verið í
fararbroddi í vöruvöndun sjávarafurða
og eru það enn í flestum greinum. Hins
vegar eru samkeppnisþjóðir okkar nú að
sækja mjög á. Því má ekki slaka á
kröfum og gera fiskvinnslunni erfiðara
fyrir að skila gæðavöru. Til þess að
standast hafðnandi samkeppni þarf að
verða framför í meðferð sjávarafla.
Herða þarf reglur um meðferð afla í
veiðarfærum, um borð í fiskiskipum og
í vinnslustöðvum. Starfsemi Fram-
leiðslueftirlits sjávarafurða verður að
taka til endurskoðunar. Höfuðáherslu
verður að leggja á vöruvöndun, kunn-
áttu og samviskusemi í meðferð og mati
afla og afurða.
6. Flokksþingið leggur áherslu á, að
öflugur sjávarútvegur mun enn um
langan aldur verða grundvöllur þjóðar-
búskapar og lífskjara hér á landi.
Fjárhagslega traustur sjávarútvegur er
því meginforsenda þjóðartekna og góðra
lífskjara.
Verslunar- og
viðskiptamál
Verslun er einn af mikilvægustu
atvinnuvegum þjóðarinnar. Meira en
fimmti hver vinnandi maður hefur
atvinnu sína af verslun. Góð verslunar-
þjónusta í nútíma þjóðfélagi er eitt af
undirstöðuatriðum almennrar velferðar.
Því er brýnt að skapa þessum atvinnu-
vegi hagstæð rekstrarskilyrði.
Flokksþingið telur að heilbrigð sam-
keppni samvinnu- og einkarekstrar
ásamt öflugu starfi neytendasamtaka sé
besta leiðin til að stuðla að sanngjörnu
vöruverði og góðri þjónustu. Opinbert
verðlagseftirlit getur ekki komið í stað
vakandi eftirlits neytandans sjálfs. Þing-
ið telur að stefnuyfirlýsing ríkisstjórnar-
innar í verðlagsmálum um að dregið
verði úr opinberum afskiptum af verð-
myndun og aukinn sveigjanleiki í verð-
myndunarkerfinu sé spor í rétta átt.
Flokksþingið telur æskilegt, að ýmis
opinber gjöld á versluninni verði lækkuð
eða afnumin.Meðal annars má nefna
lækkun aðstöðugjalds og launaskatts og
, afnám laga um sérstakan skatt á
skrifstofu- og verslunarhúsnæði. Nauð-
synlegt er að endurmat vörubirgða verði
miðað við rétta gengisskráningu á
hverjum tíma. Þingið telur innheimtu
söluskatts af flutningskostnaði ranglæti
sem brýnt sé að leiðrétta og eðlilegt að
ríkissjóður greiði þóknun af innheimtu
smásöluverslunarinnar á opinberum
gjöldum.
í dreifbýlisversluninni er við mikinn
vanda að etja, sérstaklega í fámennustu
byggðarlögunum þar sem kaupfélög
annast yfirleitt verslunarreksturinn.
Stjórnvöldum ber skylda til að leita
úrbóta á þeim vanda.
Flokksþingið bendir á, að þar sem
milliríkjaviðskipti íslendinga eru hlut-
fallslega meiri en flestra annarra þjóða
hafa þau mikil áhrif á afkomu þjóðarinn-
ar. Varasamt er að blanda saman
viðskiptahagsmunum og stjórnmála-
sjónarmiðum.
Telja verður að með þátttöku sinni í
fríverslunarsamtökum Evrópu og samn-
ingi við efnahagsbandalagið hafi Is-
lendingar náð miklum ávinningi fyrir
útflutningsatvinnuvegina. Frjáls alþjóð-
aviðskipti munu stuðla að bættri afkomu
íslensku þjóðarinnar.
Ferðamál
Flokksþingið telur mikilvægt að nýta
möguleika til atvinnusköpunar og gjald-
eyrisöflunar sem felast í ýmis konar
þjónustu við ferðamenn.
Þingið leggur áherslu á að tryggt verði
fjármagn til nauðsynlegarar upp-
byggingar í þessu skyni.
Samgöngumál
Flokksþing Framsóknarmanna fagnar
mikilsverðum áföngum í samgöngumál-
um sem náðst hafa á undanförnum árum.
Samgöngukerfi landsins er að mörgu
leyti vanþróað en þýðing þess fyrir
atvinnulífið og félagslegt gildi fer sífellt
vaxandi. Góðarsamgöngureru forsenda
framfara í landinu. Gera þarf áætlun um
samræmda uppbyggingu í samgöngu-
málum sem komi í framhaldi af þeirri
vinnu og áætlanagerð í ýmsum greinum
samgangna sem unnið hefur verið að
undir forystu núverandi samgönguráð-
herra.
í hafnarmálum hefur á undanförnum
árum verið mikið gert til að aðlaga
hafnir landsins að þörfum fiskiskipaflot-
ans jafnframt því sem þær hafa sinnt
þeim flutningum sem til hafa fallið.
Flokksþing Framsóknarmanna lýsir
stuðningi við þá brcytingu sem verið er
að framkvæma á skipakosti og þjónustu
Skipaútgerðar ríkisins. Með þeim breyt-
ingum mun Skipaútgerðinni gert kleift
að þjóna betur og hagkvæmar en áður
dreifbýli landsins.
í flugmálum ber sérstaklega að fagna
þeim árangri sem náðst hefur þrátt fyrir
takmarkað fjármagn. Svo sem fram-
kvæmdum í öryggismálum og endur-
bótum við lengingu flugbrauta o.fl.
Sérstaka áherslu ber að leggja á aukið
öryggi flugsins á öllum sviðum. Flokks-
þingið lýsir ánægju sinni með frumvarp
samgönguráðherra um flugmál sem mið-
ar að bættri stjórnun flugmála og
langtímaáætlun um framkvæmdir og
fjármál í Ifkingu við vegaáætlun. Þá lýsir
flokksþingið yfir fullum stuðningi við
flugmálastefnu samgönguráðherra.
Flokksþingið leggur áherslu á að
staðið verði við 5 ára áætlun um
sjálfvirkan síma á þau býli á landinu sem
slíks njóta ekki nú.
Jafnframt hvetur þingið til þess að
gjaldskrá fyrir símanotkun innan hvers
númerasvæðis verði samræmd eins og
stefnt er að skv. gildandi lögum.
Á síðustu árum hefur mikill árangur
náðst í vegaframkvæmdum. Ber þar
hæst byltingu í lagningu bundins slitlags
sem hefur lengst úr 270 í 650 km. á
þremur árum. Lögð er áhersla á
framkvæmd langtímaáætlunar í vega-
málum og að hún verði endurskoðuð til
hækkunar ef í ljós kemur að markmiðum
Framsóknarmanna um aukinn hagvöxt
veri náð.
■ Bekkurinn var þétt setinn á flokksþinginu, enda var það hið fjölmennasta sem
Framsóknarmenn hafa haldið til þessa. Tímamynd Ella