Tíminn - 30.11.1982, Page 1

■ „Sífellt betri bílar og umferðaröryggi
fara því miður ekki alltaf saman,“ sagði
Óli H. Þórðarson framkvæmdastjóri
Umferðarráðs.
„A síðustu árum hefur það gerst að
það eru betri bílar í umferð og þess
vegna minna um slys sem orsakast af
lélegum, eða illa útbúnum bílum. Þar á
móti kemur það að hraði eykst með betri
bílum og það er ekki fráleitt að hugsa
sér það á tölvuöld, að í framtíðinni verði
þetta vald, að aka hratt 4 tekið af
einstökum ökumönnum. Það er að segja
að menn geti ekki ekið yfir hámarks-
hraða.
Mér hefur dottið í hug ákveðinn
háttur á þessu. Skynjari í bílnum nemur
hraðaskilti við veginn, og ef þú ekur eftir
vegi þar sem má aka með 70 kílómetra
hámarkshraða, og kemur síðan inn á
þéttbýlissvæði þar sem er 60 kílómetra
hámarkshraði, þá nemur þessi ákveðni
skynjari skiltið og það sem á því stendur
og þá hægist sjálfkrafa á bílnum hjá þér.
En þetta er nú bara hugmynd.
Heimurinn getur ekki horft upp á það
að farist fleira fólk af völdum umferðar-
slysa í heiminum, en hafa farist í öllum
styrjöldum sem háðar hafa verið. En
svona er þetta í dag, það farast hundruð
þúsunda manna í umferðinni.
Lögreglan of fáliðuð
Það er galli að lögreglan hér á landi
sé svo fáliðuð sem raun ber vitni. Starf
lögreglumannsins er það mikið fyrir-
bvggjandi og það er ótrúlegt hve
lögregla getur unnið mikið fyrirbyggj-
andi starf ef nóg er af mönnum.
Lögreglumenn vinna mikið, og ná t.d.
miklum fjölda bíla sem eru illa útbúnir
og í ólagi. En það er ekki nærri nóg.
Við höfum spurt að því hér í
umferðarráði, varðandi þá sem aka um
á illa útbúnum bílum, hvort þeir meti líf
sitt og fjölskyldunnar ekki hærra en verð
hjólbarðanna sem ættu að vera undir
bílnum. Sá sem ekur um á lélegum
hjólbörðum er beinlínis að bjóða hætt-
unni heim. En hitt er svo aftur rétt að
hjólbarðar eru alltof dýrir hér á landi,
og sama er að segja um ýmsan öryggis-
búnað, það ætti að haga aðflutnings-
gjöldum og slíku þannig að öryggisbún-
Enbilsomháller50
*!* ij tnwjj.
■ ÓIi H. Þórðarson: „Árið 1983 verður norrænt umferðaröryggisár.
Sama gildir um hraðaaukningarreinar
við gatnamót, sem reyndar mætti vera
mun meira af hér, þá eiga menn að geta
aukið hraðann, og fléttast síðan inn í
umferðina. Sá sem er samsíða á
annaðhvort að auka hraðann og fara
fram fyrir, eða draga úr honum og
hleypa viðkomandi inn á.
Þetta er eitt af því sem kallast
umferðarmenning, hún er til hér, en er
afskaplega fátíð. Lögreglan var til
dæmis með aðgerðir á Breiðholtsbraut
þar sem þeir beindu fólki inn á vinstri
akrein svo fólk sem kom úr neðra
Breiðholti kæmist inn á brautina, og til
þess að fá fólk til þess að hugsa um þessi
mál. En það furðulega skeði að það
komu upp alls konar óánægjuraddir um
að það væri verið að búa til umferðar-
hnút, eins og það var kallað. Þarna
virtist fólk ekki skilja hvað væri verið að
gera. Það er umferðarmenning, að fólk
hafi skilning á því hvað hinir eru að gera.
Umferð er flókið samspil margra þátta,
og sá sem tekur þátt í umferðinni verður
að skilja hvað umferð er. Umferð er
ekkert atriði fyrir einn aðila. Umferðin
er í raun ekkert annað en við sjálf. Það
eru ekki alltaf einhverjir aðrir.
Umferðarþroski
Við höfum mismunandi þroska í
umferðinni, höfum mismunandi góða
umferðarmenntun til þess að taka þátt.
Því miður er heilmikið um fólk sem
virðist álíta að það sjálft þurfi ekki að
hlíta lögum sem í landinu eru. Þetta
kemur náttúrlega fram á umferðinni.
Við sem vinnum að umferðarfræðslu
erum í raun að taka við uppeldishlut-
verki á fólki. Fólk hefur ekki verið alið
upp bæði af ökukennurum og öðrum til
þess að vera hæfir þátttakendur í
umferðinni. Þegar ég er að tala um
umferð er ég ekki bara að tala um þá sem
eru að aka, auðvitað eru t.d. gangandi
vegfarendur líka þátttakendur í umferð-
inni. En hvenær fer gangandi vegfarandi
í próf til þess að athuga það hvort hann
sé hæfur í umferðinni?
Aldrei. Daglega sér maður gangandi "
fólk ana eins og vitleysinga þvert fyrir
bíla. Kannski hefur þetta sama fólk
aldrei gengið undir ökupróf, og skilur
ekki hve langan tíma þarf til að stöðva
,WB A AD LEGGJA AHERSUI
k ÖRYGGtSATRKH N ÞEGAR
nYr BÍLL ER KEVPniR”
— segir Óli H. Þórdarson frakvæmdastjóri Umferðarráðs
aður sé ekki dýrari en nauðsynlegt getur
talist. Auðvitað þarf ríkissjóður að fá
sínar tekjur, en þær eiga að koma
annarsstaðar frá, og þetta gildir ekki
bara um bíla, heldur allan öryggisbúnað.
Nýtt um bflbelti
Mikið hefur verið rætt um notkun
bílbelta, og það hefur verið ákaflega
slæmt að hingað til lands skuli vera hægt
að flytja bíla með illnothæfum og jafnvel
ónothæfum öryggisbeltum. Nú er í
undirbúningi ný reglugerð um öryggis-
belti í bílum, sem hljóðar upp á að belti
í bílum skulu vera eftir ákveðnum
reglum. Eitt af því sem verður helst til
þess að auka almenningsálit á bílbeltum
er það að það séu almennt góð belti í
bílum. Maður veit það bara sjálfur að
þegar sest er upp í bíl með lélegum
beltum, að það er ekki aðlaðandi að
setja á sig beltið. Það er einnig ýmislegt
sem vantar í reglugerðir um gerð og
búnað bifreiða, sem tvímælalaust ætti að
vera, eins og til dæmis með hliðarspegla
á bílum.
Það hefur hvergi tekist að ná upp
almennri notkun bílbelta nema viðurlög
séu við því að nota þau ekki, og hér er
sama sagan. Um það bil fimmti hver
ökumaður notar bílbelti á íslandi, og
fjórði hver farþegi í framsæti. Þessar
niðurstöður eru samkvæmt þeim talning-
um sem við höfum gert ítrekað á síðasta
ári. Notkun á beltum er vaxandi samt
sem áður.
Belti eru ekki allra meina bót, slysið
á sér stað hvort sem þú ert með belti eða
ekki, en það eru afleiðingar slysanna
sem við erum að hugsa um. Hins vegar
hafa margir haldið því fram, að maður
sem setur á sig beltið setur um leið á sig
eins konar innri ró við stýrið. Þessi
aðgerð, að spenna beltið hefur sálræn
áhrif til góðs. Þeir sem ekki hafa vanið
sig á að nota belti þurfa að reyna þetta
til þess að fá þessa tilfinningu. Þetta
atriði að spenna beltið tekur að vísu
mislangan tíma eftir einstaklingum, en
með því að einsetja sér þetta í viku til
hálfan mánuð gerir maður þetta af
algjörum vana eftir það. Til dæmis á
köldum morgni, að vetrarlagi er alveg
upplagt að spenna á sig beltið meðan
bíllinn fær að snúast örlítið áður en farið
er af stað.
Við erum að berjast við hérna að
koma á umferðarmenningu, sem er því
miður allt of sjaldgæf hér á landi. Ef
maður ætlar að skipta um akrein, á
hann að geta litið í spegil, athugað
umferðina, sett á .stefnuljós og skipt um
akrein. Það á að vera allra hagur að
mönnum sé gefið færi á að skipta um
akrein, en ekki eins og því miður er
alltof áberandi hér, að menn séu með
einhvern einkarétt á akreinum, „þetta
er mín akrein og ég skal sko ekki hleypa
þessum skrattakolli á hana." Þetta er
alltof áberandi.
bfl, en það er ekki víst að sumt fólk geri
sér neina grein fyrir því. Svo eru aðrir
sem segja sem svo að „honum er nú ekki
of gott að stoppa þessum meðan ég geng
hér yfir.“ Það fyrrnefnda er þekkingar-
leysi, og það síðara er skeytingarleysi.
Menn aka vísvitandi fullir
Ég hef oft sagt það að það er alveg
fullt starf að vera ökumaður, og setjist
menn upp í bíl þýðir ekkert annað en
að vera með öll vit í landi. Maður sem
ekur undir áhrifunt áfengis gerir það
næstum undantekningalaust vísvitandi.
En það ber að athuga, að það er ekki
víst að fjölskyldumaðurinn sem fer út að
aka með börnin sín á sunnudagsmorgni
eftir að hafa neytt áfengis á laugardags-
kvöldi og kannski langt fram á nótt, geri
sér grein fyrir því hvað það tekur langan
tíma að losna við alkóhól úr blóðinu.
Maður sem hefur orðið illa drukkinn á
laugardagskvöldi og er kannski kominn
Saab-
umboðið
Volvo-
umboðið
Peugot
Talbot
Skoda-
Alfa-
Chrysler
Opel-
Isuzu
GM
Datsun
Wartburg-
Trabant-
Subaru
Ford-
Suzuki
VW-
Mitsubitsi
Lada-
Uaz-
Moskvich