Tíminn - 09.12.1982, Blaðsíða 7

' ÍIMMtUDAGUft 9. DÉSEMbElR 1>I82
■ Keeler og Ivanov.
Rádabrugg M 15 varð
Profumo að falli
Ný bók um Prof umo-málið vekur athygli
■ John Profumo og kona hans.
NÝLEGA er komin út í Bretlandi bók,
sem segir frá Profumomálinu svonefnda
og rekur það með öðrum, hætti en áður
hefur verið gert.
Bók þessi hefur vakið sérstaka athygli
vegna þess, að hún felur í sér verulega
gagnrýni á starfshætti brezku leyniþjón-
ustunnar, sem gengur undir nafninu M15.
Jafnframt þykir hún upplýsa, að M 15
beiti ekki alltaf sem heiðarlegustum
vinnubrögðum.
Áður en lengra er haldið, er rétt að
rifja upp Profumomálið.
Profumomálið kom til umræðu í júní
1963. Æsifréttablöð fengu þá fregnir af
því, að þáverandi hermálaráðherra
Breta, John Profumo, hefði átt vingott
um of við gleðikonu, Christine Keeler
að nafni. Þetta hafði gerzt meðan
éiginkona ráðherrans, Valerie Hobson
leikkona, var í sumarleyfi.
Profumo var á þessum tíma í hópi
efnilegustu leiðtoga íhaldsflokksins. Pað
var m.a. talið ekki ósennilegt, að hann
ætti eftir að verða forsætisráðherra, ef
framabraut hans yrði áfram svipuð og
hafði verið síðustu árin.
Að sjálfsögðu þótti það nokkur ljóður
á Profumo, þegar það upplýstist, að
hann væri í vinfengi við vændiskonu.
Slíkt hafði þó hent þekkta brezka
stjórnmálamenn áður. Þess vegna létu
menn þetta kyrrt liggja að sinni.
Þetta breyttist hins vegar og hljóðið í
æsifréttablöðunum var allt annað en
vinsamlegt, þegar það kom á daginn, að
Christine Keeler hefði átt vingott við
annan mann, eða rússneska sendiráðs-
manninn Eugene Ivanov. Hann starfaði
við sendiráð Sovétríkjanna í London
sem fulltrúi rússneska sjóhersins.
Æsifréttablöð voru fljót að koma
þeim getgátum á kreik, að Ivanov hefði
komið Keeler í samband við brezka
hermálaráðherrann og væri tilgangur
hans með því sá, að láta hana veiða
hernaðarleyndarmál upp úr ráðherran-
um. Þá vitneskju myndi Ivanov svo nota
sér á viðeigandi hátt.
Svo harðar voru þessar ásakanir
æsifréttablaðanna, að Profumo taldi sig
tilneyddan til að gefa skýrslu um málið
í þinginu. Hann neitaði öllunt óeðli-
legum samskiptum við Keeler, þótt
hann væri henni kunnugur.
Æsifréttablöðin gáfust samt ekki upp.
Þau juku njósnir sínar um samband
Keelers og Profumos og töldu sig hafa
sannanir fyrir, að þau hefðu haft
kynmök saman.
Að lokum varð Profumo svo að-
þrengdur, að hann varð að játa i þinginu
að hafa gefið því ranga skýrslu. Hann
sagði jafnframt af sér embætti hermála-
ráðherra og dró sig út út stjórnmálum.
{ ÁÐURNEFNDRI bók, A Matter of
Trust, segir höfundurinn, Nigel West,
talsvert öðru vísi frá upphafi þessa máls
en áður hefur verið gert.
Bókin fjallar að verulegu leyti um
nuddlækni, Stephen Thomas Ward að
nafni. Hann var að nokkru leyti í
þjónustu M 15. Ward þekkti bæði
Christine Keeler og Eugene Ivanov.
M 15 hafði fengið fréttir af því, að
Ivanov væri veikur fyrir fögrum konum.
Ivanov þótti jafnframt Itklegur til að
geta veitt gagnlegar upplýsingar, ef hægt
væri að ná tökum á honum. Það styrkti
t.d. ekki lítið stöðu hans, að hann var
tengdasonur Alexanders Gorkin, þáver-
andi forseta hæstaréttar Sovétríkjanna.
í framhaldi af þessu ákvað M 15 að
leggja snörur fyrir Ivanov. Stephen
Ward skyidi koma honum í samband við
Christine Keeler. Síðar skyldi Ward
útvega gögn, sem sönnuðu kynmök
þeirra. Eftir það myndi Ivanov reynast
fús til að veita M 15 gagnlegar upplýsing-
ar. Að öðrum kosti ætti hann yfir höfði
sér, að samskipti hans og Keelers yrðu
afhjúpuð.
Þessi ráðagerð tókst að því leyti, að
M 15 fékk fullar sannanir fyrir kyn-
mökum þeirra Keelers og Ivanovs. En
lengra komst ráðagerðin ekki, því að þá
gerði Profumo strik í reikninginn. Æsi-
fréttablöðin fóru að birta fréttir af
samskiptum hans og Keelers og síðar
fengu þau fréttir af viðskiptum hennar
og Ivanovs.
Eftir það gerðist margt í senn.
Profumo varð að segja af sér ráðherra-
embættinu. Sovétmenn kölluðu Ivanov
tafarlaust heim.
En eftirleikurinn átti eftir að verða
enn meiri, bæði fyrir Stephen Ward og
Macmillan forsætisráðherra.
Stephen Ward tók allan þennan
málarekstur svo nærri sér, að hann tók
inn of mikið af svefnpillum aðfaranótt
31. júlí og lézt þremur dögum seinna af
völdum þess.
Blöðin létu sér ekki nægja, að Prof-
umo segði af sér. Þau gerðu harða hríð
að Macmillan, sem þá var forsætisráð-
herra, og töldu hann vera búinn að
misorsætisráðherra, og töldu hann vera
búinn að missa stjórnina úr höndunum
og alls konar spilling þrifist undir
verndarvæng hans. Macmillan lagði
niður stjórnarforustuna nokkrum mán-
uðum síðar og tók Home lávarður við
henni. Á næsta ári missti íhaldsflokkur-
inn svo þingmeirihluta sinn í kosningum.
Profumomálið var talið eitt þeirra
mála, sem höfðu stuðlað að ósigrinum.
En þá vissu menn ekki um þátt M 15 í
því.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
NIÐUR
BREKKUNA
AF
WLLU
ORYGGI
Höfundai Skíðabókai AB
Jahn Rudigei og félagai eiu
allii þekktii og þaulvanii
skíðamenn og skíðakennaiai.
Þeii leggja áheislu á hve skíðaíþióttin sé
í launinni auðveld - galduiinn sé að kunna
léttai aðfeiðii. Og þæi aðfeiðii
læium við af þessaii bók.
Hún lýsii glögglega hvemig skíðamaðui
skuli faia að við hvað eina allt fiá því
hann spennii á sig skíðin í fyista sinn og
þai til hann ei oiðinn þátttakandi í
Ólympiuleikum.
Ingvai Einaisson
þýddi Skíðabók AB.
í henni ei fjöldi
skýríngaimynda.
SHÍÐfíB
SINDY
Póstsendum.
m m
LEIKFANGAVERZLUNIN JOJO
AUSTURSTRÆTI8 - SÍM113707