Tíminn - 12.12.1982, Blaðsíða 6

6
SUNNUDAGUR 12. DESEMBER 1982
Líkið á
skaflinum
aö gcra sömu játningu fyrir rcttinum,
svo að ekkert varð sannað á hann. Því
skiljanlegri vcröur gremja Skúla yfir
vífilcngjum þessa forhcrta sakamanns.
Sjálfur kom Skúli inn á þetta síðar í
hinu fræga bréfi til kunningja síns séra
N.N., sem hannhirti í Þjóðviljanum, en
þar sagði hann:
„I varðhaldinu gcrði Sigurður sér
glcnz mikiö, lét sem hann lifði við veizlu
og kvaö rímur í ákafa, því að hann er
raddmaöur góður, en fyrir réttinum var
hann oftast mjög óskammfeilinn, og
gerði ýmist að þræta, eða hann neitaði
að svara mér.
Eitt skipti, er ég sem oftar átti einslega
samræðu við Sigurð í varðhaldsklefan-
um, virtist mér þó sem samvizka hans
væri ögn farin að vakna. þvíaðég hitti
hann þá hágrátandi. og hann lét þá þau
orð falla, er eigi gátu annað en sannfært
mig um sekt hans, þó að ég hefði áður
verið í vafa. Og man ég sérstaklega eftir
því í þetta skipti, að ég hrærðist til
meðaumkVunar yfir aumkunarveröu ást-
andi kærða, tók vindillinn út úr munni
mcr, - því að ég vissi, að ákærði var
óstjórnlegur tóbaksmaður - og gaf
honum. Ráðgerði ég síðari að tala við
hann aftur eftir 1-2 tíma, þegar geðs-
hræringar hans væru komnar í stillingu,
og bjóst ég þá við fullkominni játningu.
En sá sem aldri var ósvífnari en þá, það
varSiggi „Skurður". Hvortvindil-stúfur-
inn hefur valdið þessari breytingu, veit
ég reyndar ekki, en víst er um það, að
eftir á ásakaði ég mig þó hálft í hvoru
fyrir þessa hjartagæzku
Ég drap á það áðan, að ég var sjálfur
sannfærður um, að Sigurður væri valdur
að fráfalli mannsins, og almenningsálitið
fór í sömu stefnu, og ég heyrði þaö
dagsdaglega utan að mér, að ég þótti
sýna þorpara þessum allt of mikla vægð
og vorkunnsemi, enda hefur mér verið
talið það tamara, heldur en að leggjast
á lítilmagnann.
Af þessum ástæðum var ég nokkru
harðari við sökudólg þennan, en ég hef
átt vanda til og setti hann tvivegis á vatn
og hrauö, 5 daga í hvort skiptið, enda
tel ég mig hafa haft til þess fullgildar og
lögmætar ástæður."
Grunsamlegar bókanir
Þegar sakborningur var dæmdur til að
þola vatns og brauðs refsingu, bar
dómara að kveða upp formlegan úrskurð
og geta þess skýrum orðum, að til þessa
væri gripið einungis vegna þess, að
sakborningur hefði þverskallast við að
svara spurningum. Það átti meira að
segja að taka það skýrt fram í úrskurðin-
um, að sakborningi hefði verið tilkynnt
fyrirfram, að hann yrði settur á vatn og
brauð, og þá fyrst skyldi kveða upp
úrskurðinn, ef hann þverskallaðist enn
við að svara, þrátt fyrir þessa hótun.
Það verður ekki sagt um það með
neinni vissu, hvað gerðist í þessum
réttarhöldum, þegar Sigurður hlaut
vatns og brauðs refsinguna, hvort hann
þverskallaðist við að svara, eða hvort
Skúli beitti rqfsingunni beinlínis til að fá
hann til að meðganga. En svo mikið er
víst, að hann skráði úrskurðina án þess
að geta um réttar forsendur þeirra eða,
að sakborningurinn hefði verið aðva-
raður um þá refsingu, sem vofði yfir
höfði þans.
Hann dæmdi Sigurð 21. janúar í fyrri
5 daga refsinguna. Meðan á henni stóð
yfirheyrði hann sakbornig tvisvar 23. og
25.janúar og var enn ekki hægt að sjá af
réttarprófum, að Sigurður hefði þver-
skallazt við að svar spurningum.
Þegar vatn og brauð-refsingunni var
síðan aflétt, skrifaði Skúli hinsvegar í
réttarbókina, að ef Sigurður „gæfi eigi
von bráðar fullkomna skýrslu, þá yrði
hann aftur settur upp á vatn og brauð."
Og sú hótun var síðan framkvæmd með
nýjum úrskurði 30. janúar, án alls
rökstuðnings um að sakborningur þver-
skallaðist við að svara spurningum.
Slíka hótun.sem íþessufólst, aðsetja
sakborning upp á vatn og brauð „ef hann
ekki gæfi fullkoman skýrslu“, mátti
„mcð góðum vilja“ skilja sem þvingun
til að meðganga, sem var auðvitað
ólöglegt, en hefur kannskc ekki verið
óeðlilegt í augum Skúla, þar sem
þorparinn hafði þegar meðgengið brot
sitt undir fjögur augu við hann.
Sigurður fékkst aldrei til að játa brotið
á sig fyrir rétti. Þegar síðara vatns og
brauðs-refsitímabili hans lauk 4. febrú-
ar, án þess, að hann lefi nokkurn bilbug
á sér finna, fór Skúla að gruna, að
frekari réttarpróf yrðu árangurslaus.
Hann sendi því prófseftirritin suður til
Reykjavíkur og skaut því til amtmanns,
hvort hann ætti að halda rannsókninni
áfram. Ogenn hélt hann Sigurði um sinn
í gæzluvaröhaldi og hefur líklega ætlað
að halda honum, þangað til svar bærist
frá amtinu, en gafst upp á því og sleppti
honum úr haldi 20. febrúar.
■ Skúli Thoroddsen um það leyti er hann gerðist sýslumaður á Isafirði.
Kristján Jónsson amtmaður svaraði
Skúla með bréfi dagsettu 1. marz. í því
benti hann Skúla á það, að ýmsir gallar
væru á málsmeðferð hans, líkskoðun
hefði dregizt of lengi, próf af hálfu
sýslumanns hefðu verið haldin í of seint
og að tæplega væri hægt að sjá eftir
skýrslunum, að ástæða hefði verið að til
að beita þeirri harðneskju, að dæma
Sigurð upp á vatn og brauð. En fjölyrða
um þá og ekki sá hann ástæðu til að beita
sektavaldi við Skúla, hvað þá harðari
refsingum. Fól hann Skúla að halda
rannsókn málsins áfram
Aftur svaraði Skúli með bréfi dagsettu
21. marz, þar sem hann lagði til að
málsókn gegn Sigurði skurði yrði felld
niður þar sem vonlítið væri að málið
upplýstist frekar. En Kristján amtamað-
ur svaraði um hæl með bréfi 20. apríl
hann yrði að framfylgja fyrri fyrirmælum
og halda rannsókninni áfram og minntist
amtmaður ekki frekar á gallana.
Svo Skúli gat litla hugmynd haft um
það, að á sama tíma voru réttarskjöl
hans lögð undir smásjá, þýdd á dönsku
og send út til Danmerkur. Hann sá ekki
einu sinni neinar blikur á lofti út við
sjónhring og þó var ofsastormur í aðsigi.
Svo leynilega var farið með þetta, að
hann átti sér einskis ills von fyrr en sjálft
þrumuskýið skall yfir ísafjörð.
(Með leyfi höfundar)
*
Aðeins skuldlausir áskrífendur getatekiðþátt í getrauninni.
Getraunaseðlamir birtast í laugardagsblöðunum
LJOSMYNDIR
HALLGRÍMS EINARSSONAR
AKUREYRI í UPPHAFINÝRRAR
ALDAR
Þjóöskáldið séra Matthías Jochumsson sat um árabil á friöarstóli á Akureyri
eftir aö hann lét af embætti þar sem sóknarprestur. Akureyringar kunnu líka
aö meta hann og kusu hann fyrsta heiöursborgara Akureyrar.
Myndin sýnir höfund þjóösöngs okkar íslendinga þar sem hann situr lengst
til hægri í heimsókn hjá syni sínum Steingrími lækni og fjölskyldu hans.
Myndin er aðeins eitt sýnishorn af fjölmörgum Akureyrarmyndum í bókinni AKUREYRI
1895-1930, bókinni þar sem saga höfuðstaðar Norðurlands í byrjun tuttugustu aldar
birtist í listafallegum myndum á hverri síðu.
Myndperlur Hallgríms Einarssonar eiga erindi inn á hvert heimili, þar
sem menn unna fögru handverki - fallegum myndum - góöri bók - og
sögu forfeðranna, fólksins sem lagði grunn að velferð okkar í dag.
Bókaútgáfan Hagall
Bárugötu 11,101 Reykjavík sími 17450.