Tíminn - 22.12.1982, Qupperneq 4
4______
fréttir
MIÐVIKUDAGUR 22. DESEMBER 1982
Yfirlýsing frá íbúðavali h.f. vegna deilna í Garðabæ um útreikning vísitölu:
„EKKI UM ANNAD AÐ RÆÐA EN
IÁTA dómstóla skera úr um
— þau mál er fyrirtækið telur að löglega hafi verið farið að f öllum málum”
■ Frétt Tímans sl. laugardag um deilumál sem nú er upphaHð í Garðabæ með
kaupendum og seljanda nokkurra raðhúsa í Brekkubyggð hefur vakið verulega
athygli. Var hún byggð upp á viðtali við einn kaupandann, nánar tiltekið
Brekkubyggö 20, þar sem hann sagði frá viðskiptum sínum við byggingarfyritækið
fbúðaval h.f. og sagði farir sínar ekki sléttar. Reynt var að ná í forsvarsmenn
fyrirtækisins til að þeir gætu greint frá sinum sjónarmiðum í blaðinu en árangurslaust.
Nú hefur Tímanum borist yfirlýsing frá forsvarsmanni Ibúöavals h.f. þar sem
greint er frá þcirra hlið málsins. Tekið skal fram að til að forða misskilningi að
prentvilla slæddist inn í fréttina sl. laugardag, þar sem sagt er að húsbyggjendur hafi
greitt verðbælur umfram það sem eðlilegt getur talist á bilinu 40-400 þús. kr. Hið
rétta er 40-100 þús. kr. eins og kemur fram bæði í fyrirsögn og frétt á forsíðu blaðsins,
þann daginn.
Auk yfirlýsingar frá forsvarsmanni íbúðavals h.f. verður hér birt bréf
Seðlabankans þar sem svarað er spurningum húskaupandans um tilhögun
vísitöluútreiknings, jafnframt því sem birtar eru athugasemdir húskaupandans að
Brekkubyggð 20 í Garöabæ þar sem hann svarar yfirlýsingu forsvarsmanna
Ibúðavals.
Yfirlýsing frá íbúðavali h.f. vegna
skrifa Tímans laugardaginn 18. des-
ember 1982.
Með furðulegum hætti hefur dagblað-
ið Tíminn gert atlögu að fyrirtækinu
íbúðavali h.f með uppslætti á forsíðu
blaðsins 18. desember s.l. Vegna þessa
vill fyrirtækið taka eftirfarandi fram:
1. Allt frá árinu 1972 hefur fyrirtækið
byggt íbúðarhús í Garðabæ og hafa
framkvæmdir gengið vel. Frá árinu 1978
hafa hús og íbúðir verið byggðar við
Brekkubyggð og hafa ávallt verið afhent
á réttum tíma og ekki er óalgengt að hús
séu afhent fyrir tímann jafnvel mörgum
mánuðum. Á þessum árum hafa sam-
skipti við kaupendur verið góð og er
bæjarstjórn Garðabæjar hlynnt starf-
semi fyrirtækisins.
2. Árið 1974 reis deila milli eins af
kaupendum fyrirtækisins vegna verð-
bóta sem kveðið var á um í samningi
aðila. Með dómi Hæstaréttar frá 12.
janúar 1978 voru kröfur íbúðavals hf.
teknar til greina að öllu leyti og
verðbætur heimilaðar eins og krafist
var í því máli. í máli þessu leitaði
kaupandi til Seðlabanka íslands sem
taldi að verðbótaútreikingur væri ekki
lögmætur en þrátt fyrir það féll dómur
Skoðun Seðlabankans á vísitölumálinu í Garðabæ:
„VAFASAMT AD UM-
REIKNA VÍSITÖLU
YFIR í DAGVEXD”
Seðlahanki íslands,
Reykjavík.
Eins og yður er kunnugt af fyrri .
viðræðum hefur risið ágreiningur með
aðíjiim að kaupsamningi um hús að
Brekkubyggð í Garðabæ, - en þar var
seljandi Ibúðaval hf., Reykjavík og
kaupendur borgils Axelsson að húsinu
nr. 29, Gerður Helga Jónsdóttir að nr.
28 og Ástvaldur Hólm Arason að nr. 18.
Við kaupin voru fasteignir þessar óreist-
ar eða í smíðum. Kaupendur hafa beðið
mig að kanna lögmæti verðbótaákvæða
og veröbótaútreiknings samninganna og
innheimtu seljanda á vcrðbótum
þessum.
Af þessu tilefni leyfi ég mér því að
óska eftir áliti bankans á, hvort hann
tclji samrýmast gildandi lögum og regl-
um og því heimilt
1) að seljandi fasteignar eða verksali
áskilji sér í samningi og reikni sér
verðbæfur aftur í tímann. þ.e. verð-
bætur séu reiknaðar á samningsverð
frá tímamörkum. sem liðin eru,
þegar samningur um kaup eða verk
er gerður.
2) a) að vcrðbætur séu reiknaðar og
innheinitar af eftirstöðvum greiðslu
fvrir verk. sem óunnið er eða ekki
afhent kaupanda
b) og/eða af greiðslum (eftirstöðv-
um), sem ekki eru fallnar í gjalddaga.
þégar verðbætur eru innheimtar.
3) að verðbætur séu reiknaðar samkv.
meðaltali innan hvérs vísitölutíma-
bils. þ.e. hækkun vísitölu á tímabil-
inu deild upp með dagfjölda hvers
tímabils og sú meðaltalsbrevting
lögð til grundvallar verðbótum á
tímabilinu.
Til frekari skýringa læt ég fylgja hér
með Ijósrit af kaupsamningum aðila
ásamt innheimtubréfum seljanda.
Ég leyfi mér að óska heiðraðs svars
yðar hið fyrsta.
Virðingarfyllst.
1. okt. 1982.
Jón Einar Jakobsson, hdl.
Hr. lögmaður, Jón I inar Jakobsson,
Iðnbúð 6,
210 Garöabæ.
Erindi yðar með bréfi, dags. I.
október sl., mótteknu hinn 21. f.m.. um
verðtryggingarmál hcfur verið til athug-
unar hér í bankanum og getum vér
svarað yður svo sem hér fer á eftir.
Fyrst skal þó gerður sá fyrirvari, að
bankinn telur sér ekki skylt að vera
úrskurðaraðili um lögmæti einstakra
viðskipta, hvorki er varðar vexti né
vcrðtryggingu. Hins vegar getum vér
reynt að svara framlögðum þremur
spurningum yðar á cftirfarandi hátt og í
sömu röð og þær eru settar fram á
áminnstu bréfi yðar:
I) Vér teljum það almennt ekki eðlilegt,
að t.d. verksali í fasteignaviðskiptum
geti áskilið sér verðbætur yfir tímabil,
sem nær umfram samningstímann.
þ.e.a.s. áður en hann er gerður eða
eftir að liann er runninn út. Það er
forsenda verðtryggingar skv. lögum
nr. 13/1979 um stjórn efnahagsmála
o.fl.. að hún sé umsamin og viður-
kennd skriflega af skuldara, sbr.
ákvæði 35. gr. laganna. Fyrir liggur
dómur frá Hæstarétti frá 12. janúar
1978, er féll áour en umrædd lög nr.
13/1979 tóku gildi, sem kveður á um
heimild til að beita byggingarvísitölu
á áfangagreiðslur á meðan verksali er
að framleiða eða byggja húsnæði
fyrir verkkaupa. Sú grundvallarregla
er álitin vera fyrir hendi. að kostnað-
arauki, sem fellur á verksala á
byggingartíma, geti liann hafa áskilið
með skriflegum gerningi.aðverkaupi
beri enda sé hækkandi verðlag á
byggingartíma, er endurspeglast í vísi-
tölu, beitt til hækkunar á áfanga-
greiðslum kaupsamnings.
2) Hér er svar vort neikvætt, sbr. það
sem segir hér á undan um 1. atriðið,
að verðbætur séu innheimtar og
reiknaðar af eftirstöðvum fyrir verk,
sem óunnið er eða ekki afhent
kaupanda og/eða af greiðslum. þ.e.
eftirstöðvum, sem ekki eru fallnar í
gjalddaga, þegar verðbætur eru inn-
heimtar.
3) Frá l.júní 1979 er mótuðstefna með
auglýsingu bankans um útreikning á
verðtryggingu. Stefnan er sú að bæta
verðbót við höfuðstól viðurkenndrar
skuldar, þannig að hún greiðist eins
og hann. Vísast í þessu sambandi til
laga nr. 13/1979 í 33. gr. í VI. kafla,
ákvæði til bráðabirgða, að meginregl-
an verði sú, að höfustóll skuldar
breytist með verðlagsþróun. í 40. gr.
laganna segir, að heimilt sé að
ákveða verðtryggingu í því formi, að
sérstakur verðbótaþáttur vaxta legg-
ist við höfuðstól láns eða sé hluti
forvaxta. Síðast talda atriðið á að
vísu ekki viö um vísitölutryggð lán,
en er nefnt hér, þar sem það lýsir vel
þeirri verðtryggingarstefnu, sem upp
er tekin með lögunum, þ.e.a.s.
höfuðstóllinn breytist. Gert er ráð
t'yrir því við útreikning verðbóta aí
vísitölutryggðum lánum. að þá sé
hlutfallsleg breyting umsaminnar
vísitölu milli gjalddaga reiknuð út af
höfuðstól og þeirri útkomu skipt á
eftirstandandi grciðslur að meðtal-
inni þeirri greiðslu, sem er að falla í
gjalddaga. Þetta er sú aðferð, sem
við á að hafa. og teljum vér, að
forskrift að þessari reikningsaðferð
sé í reynd gefin í auglýsingu bankans,
enda er þessari aðferð beitt af öllum
innlánsstofnunum í hlutaðeigandi út-
lánum. Vér teljuni í þessu saiuhandi
vafasania þá aöferö að reikna dæmið
á þann hátt, að breyting byggingar-
íbúðarvali h.f. 100% í hag. Verðbætur
í því máli voru reiknaðar á sama hátt og
í máli því sem fjallað er um í nefndri
blaðagrein.
3. Ljóst er að verð íbúðarhúsa sem
fyrirtækið reisir er í upphafi við það
miðað að verðbætur greiðist á samnings-
tímanum eins og tekið er fram í
kaupsamningum milli aðila. Ef svo væri
ekki er enn ljósara að verð þyrfti að vera
mikið hærra þ.e. áætla verðbólgu fyrir-
fram fyrir byggingartímabilið. T.d. var
hækkun byggingarvísitölu fyrir tímabilið
1. júní - 1. október 1982 16.8% eða
5.6% pr. mánuð.
íbúðaval h.f. hefur haft þann hátt á
að verð fylgir byggingavísitölu eingongu.
Telja verður að þetta sé síður en svo
óeðlilegt því ef svo væri, kæmi ekki
annað til en seljandi áætlaði sjálfur
verðbólgu á tímabilinu. í stað þess eru
það opinberir aðilar sem ákvarða þessa
hækkun. Ef seljandi þarf að ákveða
óþekkta hækkun er ljóst að hann verður
að hafa markið hátt til að vera öruggur
um að nægjanlegar verðhækkanir náist
og þetta mundi vera neikvætt fyrir
kaupendur bæði hvað upprunalegt verð
snertir og væntanlegar verðbætur greidd-
ar á öllu byggingatímabilinu.
4. Eins og fram kemur í grein dag-
blaðsins Tímans leitaði lögmaður eins
af kaupendum til Seðlabanka íslands.
Rétt er að taka fram strax, að hinar ýmsu
stofnanir á íslandi hafa ekki enn fengið
dómsvald í hendur sem betur fer og
hefur því Seðlabanki íslands ekkert
endanlegt úrskurðarvald í máli þessu
enda segir í bréfi Seðlabanka Islands til
lögmanns kaupenda að Brekkubyggð 20:
„Fyrst skal þó gerður sá fyrirvari, að
bankinn telur sér ekki skylt að vera
úrskurðaraðili um lögmæti einstakra
Eáaiim
ffi.
Deflur um verAbótaútreiknlng milll verktaka og Ibúðakaupenda:
„lAtinn ofborga upp
AB 100.000 KRÚNUM”
— segir elnn sem keypti raðhús af fbúðavali h/f i Reykjavik
k**|M’ft4*!W <•( ovkUuj isí <&«:'■ is’.'vei :<**?• fcl :>*•■«<■.<•.>
ks-j »ið Kf«MitAyw» i («M». 1 rljs f t>e
Issjt'ixfbnHf. W( *í! mtfuafft ViHfi►»« <) fct fcr<Á:«< fcw<\ l:-)t fc»>
1« ttfcys, »■> Mij»K8a*. rtritafcsluif' .,A (, .[J
UUJ U»ú*.s: fcf. ksfl («tt )»«*<!
«>«*» »«ffe Mtftft* w«ft rStfcV,? '*» Woú * fftðfck-t*
CtfiUbtt «fcit>.i*t*ai itréfctS»«i«4ft «•* .'
>»*• k«*(o4uner hfi WM*J> M l«(- * .';,*tf'^***' ' , 'vfcj*'
tátWMMK ÍKýXttúáÍM JaíB fyii' 4» <*• tsið,
f’cið*k>j:ii* ji.a yrA ná
* »4 *:<*»,«**» {*»«,***.
aúitati «nt «C>s f*jwV
ý;•«T .*»«»m*v«iw»*a
aa-fi*/.: ::<ð *■.. fcij >;«« rj tkiáskí yét'*>. v-»:: NfcW feíkiftlttuðftw >«!»». 'þtk' .KKf f<**-
1» > .x,' .»‘ 1. .A .fcfc.síS-»tl«t}»tík <>'**•>,a ***
M«k» ....^i' 2» 1 Ix írr.M.M. /i^fc,'-jat fce»: í« fcsf-orlfcfc (>rvfs> U Vt*.! f>iin«fciv»». »»*<'* tftttpowdla*,
>s<>tf tf'i'í fc itv'xVfcv -r<UJ* 1 ■ l’f . {» V' y :ifw»«ý>fc>i):yx'ia. -s*fc ««<“•>“*>•• ii--xx.v..\k„..>-t.:.sx-
:«4i:>->:•::(>*:<->:Gr..iv:<:U’><.»!.• «*:■:• v.xa Kifcufc*' «::,':<>*:<•! »:«Wf. ..Þft.!v,lu<):■>:<•>!*«:»y««x«Á>:
»x«>twS:<>. .V:»lrifcr:e> Iftdftt Þy«: ■: •>:<.xo |> t fctxfc- k»*p* Wtf t;»:fs>. «*,»*»-; »«*•«. fc»xv.
-<:>.•>ft.’i fc>x::<». «j fc:i: :>■;< < :<» * ,>**:>:(:«: <»:<:■.: »ff. kuI> *> fcsfft «Ki:(«> xf •>< > *ft>
fcvcrfi.m «* ít ui vif :<•>:» »>«<Y> ;4 sí 4xs»'ii>í:<» :«»>lx;> »■ *ð >:<•>:» 'm «fcfcj újNs’:
fc »>í '*:>:>s>»aft><í*:<*fc> fitixcs
«jfc>tM»s<t v»í re;:ii »ö oi >
rai>'#a lfcé<'*> ;(< >t(rx \Kw. «j}>
Dellur vefina »ölu á radhúsum I Brekkubyggð f Garðabæ:
„lAtinn borga stórfé
UMFRAM LAGAHEIMILD
• - & bílinu 40-100 þús. kr. vcgna rangs verðbótaútreiknings
m Alftií d<t>era»t « «ft n>ið *s >> kftujxnJsmff fcftf. irfcftJ tX fc>psft
fc»:;•'«(»»> «( >rf;x>st< »ltv:> »«ik ,\>í fc-íjft; fc»«: :<.,: >,• «»' ;
fc»>x *;í g»-fct »fc. ,$>> > („r,fc,t < I <{j* ’<.(>»*.: <;,»<>>. í:> ril fci' ;:.>:
<•>:<•>»>>, v;m ►<« ure f,» tsfcis-.. k«»:«a CMÚftiaJsJ ffctt: j>:,»
«!j*,'fcf:r.(', <rtfcl»fc»fc>«'t*fc<ft ,*:>'• IxvivaJ :<•>:>< sif
iloxfcuíl t>(, (iftfl t>:<> *)> («>öft T<»:,;f:>;
t»(:«. >:»ö 'mijuox 'ftfötvftft.licfcmftjj. <* :: >»:;<:>■>• Sef4(>«<•::< t:i<i
■ Fréttir Tínians um Brekkubyggðarmálið í Garðabæ sl. laugardag.
vísitölu sé untreiknuð yfir í dagvexti
með cinfaldri deilingu og þeim vöxt-
um síðan beitt á eftirstöðvar á
einstakar greiðslur með því að marg-
falda aftur ineð viðkomandi daga-
fjölda. Með þessu fæst niðurstaða
um of /láa verðbót, sem skuldara er
gert að greiða.
ítrekað skal, að bankinn er ekki
úrskurðaraðili um viðskipti einstakra
aðila, og er hér ekki tekin bein afstaða
til þeirra kaupsamningit, sem þér ræðið
um í bréfi yðar. Skal í þessu sambandi
vakin athygli á því, aö bankinn hefur
auglýst verðtryggð kjör, sem byggð eru
á lánskjaravísitölu en ekki á byggingar-
vísitölu.
Þá þykir ástæða til að minna á efni 44.
gr. laga nr. 13/1979 með ákvæði um
tilvist nefndar, er fjalli um ágreining um
grundvöll og/eða útreikning verðtrygg-
ingar, er málsaðilar geti vísað til.
Ncfndin hefur fjallað um breyttan
grundvöll vísitölu en ekki um einstök
viðskipti. Er hugsanlegt að skjóta
ágreiningsmálum til hennar?
Yður til frekari upplýsinga er bæk-
lingur, sem ber heitið Framkvæmd
vaxtastefnunnar.
Virðingarfyllst,
SEÐLABANKI ÍSLANDS
Björn Tryggvason
J.Hafliðason