Tíminn - 23.12.1982, Blaðsíða 13

FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER 1982
13
Rætt við Þráin
Valdimarsson, sem
nú lætur af starfi
fr amkvæmdastj ór a
Framsóknarflokks-
ins eftir 36 ára starl
skyldi ekki koma fyrir að skólinn þyrfti
að hafa neina vanvirðu af þessum
samkomum og eftirlitsmenn nemenda
voru jafnan viðstaddir.
Þá var og annað ágreiningsefni og var
það viðvíkjandi því að til orða hafði
komið að vísa einum eða tveimur
nemendum úr skólanum, vegna þess að
þeir þóttu sækja iila tíma.
Út af þessu öllu var haldinn sérstakur
fundur. Ég hafði einsett mér að skipta
mér ekkert af félagsmálum í Samvinnu-
skólanum, - hafði fengið mig fullsaddan
af félagsmálastarfi í þrjú ár á Laugar-
vatni. En einhvern veginn fór það nú svo
að formaður skólafélagsins hætti ekki
fyrr en ég gaf eftir og hét að hafa
framsögu um þessi mál af hálfu nem-
enda. Jónas hélt svo aðra ræðu. Samdi
ég fyrri partinn af þessari ræðu og á hann
enn í fórum mínum, en síðari hlutann
flutti ég upp úr mér. Skal ég að vísu
viðurkenna að í dag hefði ég ekki flutt
þennan ræðustúf, en þó var ég ekki svo
tannhvass að ég teldi mig geta átt von á
því frá Jónasi, sem ég svo mátti reyna.
Risu öldur all hátt á fundinum, en þó
ekki hærra en svo að þegar fundi lauk
fannst mér sem sættir væru komnar á,
því Jónas sagði í lok sinnar ræðu að
vafalaust hefðum við báðir sagt hitt og
.annað sem betur hefði verið ósagt, en
stæðum þó nær því að skilja hvern annan
en í upphafi, þetta fannst mér vera
sáttaboð og flutti eitthvað hliðstæða tölu
á eftir.
En þegar ég kem í tíma daginn eftir,
þá bregður svo við að nær allur
kennslutíminn fór í það hjá honum að
hann reyndi að ná sér niður á mér og
segja eitt og annað sem mér þótti miður
gott að hlusta á. Ég hafði vit á að þegja,
en spyr um leið og hann lýkur kennslu-
stundinni hvort ég megi segja við hann
nokkur orð. „Alveg sjálfsagt, Þráinn,"
segir Jónas þá, afskaplega hlýlega og
vingjarnlega, tekur undir handlegginn á
mér og leiðir mig út að glugganum við
stigann. Þá sagði ég orð sem ég hefði
ekki átt að segja, en skapið var nú ekki
þjálla í þá daga: „Erindið við þig var nú
nánast að spyrja hvort ég ætti að vænta
framhalds á þessum fræðslutímum um
mig í kennslustundum?" Við þessi orð
varð Jónas ákaflega reiður, hrinti mér
niður stigann hvað þá annað, og kallaði
á eftir mér að ég skyldi ekki láta sjá mig
■ Tillögur Framsóknarflokksins til lausnar yfirstandandi vanda kynntar í júní 1979 (Tímamynd G.E.)
í skólanum framar. Það hafði hann að
vísu sagt þrívegis á fundinum kvöldið
áður.
Eftir þetta þóttist ég sjá að það mundi
verða ómögulegt fyrir mig að vera í
skólanum áfram. En Jónas hafði líklega
einhvernveginn fengið það inn í sig, -
sem ég fæ aldrei skilið, því ég var
einlægur aðdáandi hans, - að ég væri
sendur inn í Samvinnuskólann af Ey-
steini og Hermanni, til þess að gera
uppistand. Um þetta leyti var skilið á
milli flokksins og Jónasar. Hefur hann
eflaust hugsað sem svo að með því móti
ætti ég að vinna að því að hann yrði
settur af sem skólastjóri. Ég þekkti
hvorki Hermann né Eystein þá og eini
stjórnmálamaðurinn sem ég þekkti
eitthvað og hafði óbilandi dálæti á og
hef enn, var Jónas og Bjarni skólastjóri
á Laugarvatni, einlægur fylgismaður
hans.
Guðlaugur Rósinkrans var yfirkennari
um þetta leyti og hann bað mig eindregið
um að halda áfram í skólanum og hætta
við þessa fyrirætlun. „Þú mátt alls ekki
taka skólastjórann alvarlega,“ sagði
Guðlaugur, „því hann getur gert svona
í reiðikasti. Hann kann að sjá eftir þessu
og verða þér þakklátur, ef hér gæti gróið
um heilt.“ En það var komin í þetta
stífni og vist minni í skólanum var lokið.
Þótt Jónas væri ekki formaður í
Framsóknarflokknum á þeim tíma er ég
starfaði fyrir flokkinn, þá var hann ætíð
í mínum huga sem margra annarra
feiknalegur risi í íslenskum stjórnmál-
um, sem bæði hafði stofnað pólitíska
flokka og hreyfingar, sem orðið hafa
íslenskri alþýðu gífurlega mikilvægar,
svo sem ASÍ, Alþýðuflokkurinn, Fram-
sóknarflokkurinn og fleira. En það er
ljóst að geðið hefur verið ríkt og bæði
sú mikla aðdáun sem var á Jónasi annars
vegar og hatrið á honum hins vegar,
hefur gert hann harðari og um leið
ráðríkari.
Starfsmaður flokksins
Hjá Framsóknarflokknum byrjaði ég
í byrjun árs 1947 og atvikin höguðu því
svo til að mjög skömmu eftir að ég
byrjaði var ég sendur út á land í
erindagjörðum flokksins. í þessum
ferðalögum var ég svo meira og minna
næstu tvö árin og það verð ég að segja
að þetta var einskonar framhald á þeirri
skólun sem ég hafði fengið á Laugar-
vatni. Ég kom á mikinn fjölda heimila í
sveitum og þorpum og kynntist óskap-
lega mörgum. En einkum voru það
bændurnir á mörgum sveitaheimilunum
sem heilluðu mig með þeim dæmalausa
fróðleik og margvíslegu þekkingu sem
þeir höfðu yfir að búa. Ef til vill ætti ég
að láta fljóta hér með tvær sögur sem til
marks um þetta:
Einu sinni þurfti ég að hitta bónda í
Mýrasýslu. Það hafði verið mikill rosi og
rigningartíð og ég kem í þann mund sem
ég sé að fólk er að fara heim af engjum
og í matinn. Þar sem mér fannst það
óviðeigandi að koma heim á bæinn
einmitt í matartímanum, þá sneri ég frá
og fór eitthvað meðan þessi klukkutími
var að líða. En þá fór ég út á engi til
fólksins og hitti bónda, kveð erindi mitt
ekki mikið og bið um að mega spjalla
við hann, þarna sem við stóðum. En
hann kvað það ekki hægt og segir að ég
verði að koma heim og þiggja góðgerðir.
Ég þverneitaði því og því til staðfestu
setti ég mig niður á þúfu og sagði að við
gætum sem best afgreitt málin hér. Ég
sagðist gera mér ljóst að svona daga
veitti ekki af að nota sem best við
heyskapinn. Hann lét sem hann heyrði
ekki neitt af því sem ég sagði, heldur
kallar til konu sinnar og segir að þau
skuli labba heim með gestinum sem
kominn sé. Hér talaði sá sem valdið
hafði og ekki annað að gera en að hlýða.
Þegar heim kom setti bóndi koníaks-
flösku á borðið og við dreyptum á þessu
í hófi og ég lauk erindi mínu og fór að
sýna á mér fararsnið. Bóndi sagði að mér
lægi ekkert á, - við ættum margt órætt.
Skömmu síðar fór að berast inn í stofuna
ilmur af angandi hangikjöti. Það þarf
ekki að orðlengja það að þarna sat ég
hina dýrðlegustu matarveislu og átti
lærdómsríka og eftirminnilega stund
með þessum gáfaða og gestrisna bónda.
Klukkan var að ganga átta um kvöldið
þegar ég loks fékk að þakka fyrir mig
og kveðja.
Sjá næstu sídu