Tíminn - 29.12.1982, Blaðsíða 7

7
MIÐVIKUDAGUR 29. DESEMBER 1982
JÍ.'JVJ'
erlent yfirlit
Nakasone umkringdur af ljósmyndurum.
Nakasone er mikifil
vinur Bandaríkjanna
Erfitt fyrir kann að sýna það í verki
■ VAFALÍTIÐ verður uppi fótur og
fit hjá fréttamönnum í Washington,
þegar hinn nýi forsætisráðherra Japana,
Yasuhiro Nakasone, kemur þangað
innan skamms til viðræðna við Reagan
forseta.
Það kemur flestum saman um, að
samskipti Bandaríkjanna og Japans eru
nú á mjög örðugu stigi.
1 fyrsta lagi er mikill ágreiningur um
verzlunina milli landanna. Útflutningur
Japana til Bandaríkjanna varð 16 mill-
jörðum dollara meiri árið 1981 en
innflutningur frá Bandaríkjunum. Áætl-
að er, að þessi munur verði 20 milljarðar
dollara í ár.
Ástæðan er m.a. sú að Japanir verjast
innflutningi með alls konar hömlum.
í öðru lagi vilja Bandaríkin að Japanir
verji mun meira fé til hernaðarútgjalda
en þeir gera nú og taki m. a. að sér eftirlit
eða vamir á stórum hluta Kyrrahafsins,
þar sem þetta er nú á vegum Bandaríkj-
anna.
Það er Nakasone góður stuðningur í
þessum efnum, að hann hefur bæði
gegnt embætti verzlunarmálaráðherra
og varnarmálaráðherra. Hann erþessum
hnútum því vel kunnugur.
Mesti stuðningur hans er þó vafalítið
sá, að hann hefur frá stríðslokum verið
í hópi þeirra japanskra stjómmála-
manna, sem hafa lagt ríkasta áherzlu á
nána samvinnu við Bandaríkin. Hann
hefur aldrei hvikað frá þeirri stefnu, þótt
hann hafi fengið það viðurnefni að vera
kallaður vindhani.
Nafngift sú stafar einkum af því, að
Nakasone hefur í tíðum átökum innan
stjórnarflokksins oftast lent með meiri-
hlutann hverju sinni. Fylgismenn hans
segja, að þetta stafi af því, að hann hafi
ekki bundið sig við persónur, en flestar
deilur innan flokksins hafa snúizt meira
um þær en málefni.
ÞÓTT Nakasone vilji verða við óskum
Bandaríkjanna innan hóflegra tak-
marka, em hendur hans bundnar af
mörgum ástæðum. Hann á allt annað en
hægt um vik.
Efnahagsstaðan hefur til þessa verið
betri hjá Japönum en flestum þjóðum
öðrum. Þetta er nú að breytast. Hag-
vöxtur fer minnkandi og atvinnuleysi
vaxandi. Mestum áhyggjum veldur þó, að
gífurlegur halli er á ríkisrekstrinum og
n».un fara hraðvaxandi að óbreyttri
stefnu og aðstæðum.
Naksone hefur heitið því að draga úr
hallanum á ríkisrekstrinum, án þess að
hækka skatta. Frekar vill hann draga úr
þeim.
Þetta veldur því, að það verður meira
en örðugt fyrir Nakasone að verða við
þeim óskum Bandaríkjamanna að auka
framlög til vígbúnaðar.
■ Nakasone fagnar sigri
Bandaríkjamenn hugsuðu sér gott til
glóðarinnar, þegar Nakasone varð for-
sætisráðherra, að Japanir yrðu nú fúsari
til að auka vígbúnaðarútgjöldin. Naka-
sone hefur verið þess fýsandi fremur
flestum japönskum stjórnmálamönnum,
að varnir landsins yrðu auknar og
Japanir tækju að sér ýms gæzlustörf og
léttu þannig á Bandaríkjunum.
Eftir að Nakasone varð forsætisráð-
herra, hefur hljóðið í honum nokkuð
breytzt, hvað þetta snertir. Hann telur
fjárhagslega erfitt fyrir Japani á þessu
stigi að verja meira fjármagni til hermála
en nú er gert.
Nakasone gerir sér þó ljóst, að hann
má ekki koma alveg tómhentur til
Washington. í síðustu viku var dregið
úr innflutningshömlum á ýmsum vörum,
m.a. á súkkulaði og sælgæti. En böggull
fylgdi skammrifi, því að jafnframt var
þeim fyrirtækjum, sem kynnu að verða
fyrir barðinu á þessu, heitið styrkjum,
ef nauðsynlegt þætti.
NAKASONE hefur af mörgum ástæð-
um þótt einn af svipmestu stjómmála-
mönnum Japana á síðari árum. Því
veldur ef til vill meðal annars að hann
er hávaxnari en Japanir eru yfirleitt og
vekur því sérstaka athygli, þar sem hann
fer. Jafnframt er hann vestrænni í
klæðaburði og fasi en algengt er í Japan.
Nakasone, sem er 64 ára gamall, er
kominn af efnuðu fólki og hlaut góða
menntun áður en hann gekk í sjóherinn
á stríðsárunum. Hann dvaldi þá lengst-
um í Indónesíu og á Formósu.
Fljótlega að loknu stríðinu hóf Naka-
sone afskipti áf stjórnmálum. Hann náði.
kosningu til þingsins 1947 og hefur átt
þar sæti síðan. Tveimur árum síðar varð
hann framkvæmdastjóri Vísinda- og
tæknistofnunar ríkisins og formaður
kjarnorkunefndar, sem átti að vinna að
uppbyggingu kjamorkuvera. Síðar hefur
hann gegnt mörgum ráðherraembætt-
um, m.a. verið verzlunarmálaráðherra
og varnarmálaráðherra, eins og áður
segir.
Fréttaskýrendum kemur saman um,
að Nakasone sé gæddur góðum gáfum
og sé mikill starfskraftur. Þá hefur verið
talið, að hann skorti ekki metnað. Hann
hafi lengi haft augastað á forsætisráð-
herraembættinu, en verið of ungur til
að ná því marki fyrr en nú. Flestir
forsætisráðherrar Japans hafa verið um
sjötugt eða eldri, þegar þeim hlotnaðist
það hnoss að gegna þessu mesta valda-
starfi í Japan.
Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn, sem
farið hefur með völd í Japan síðustu
áratugi, er klofinn í marga hópa, sem
hver lýtur sínum foringja. Stærsti hópur-
inn hefur skipað sér um Tanaka fyrrv.
forsætisráðherra, en hann hefur orðið að
draga sig í hlé í stjórnmálabaráttunni
sökum ákæru um að hafa þegið mútur
af amerískum auðhring. Samt hefur
hann haldið áfram áhrifum sínum í
flokknum.
Nakasone naut þess nú, að hann hafði
stuðning Tanaka. Kjör forsætisráðherra
fer fram í tvennu lagi. Fyrst velja
flokksbundnir menn milli forsætisráð-
herraefnanna, en síðan þingflokkurinn.
Sá, sem sigrar í fyrri kosningunni, er
oftast viss í síðari kosningunni.
Nú tóku um 974 þús. flokksmenn þátt
í fyrri kosningunni og hlaut Nakasone
58% atkvæðanna. Hann var síðan
kjörinn einróma af þingflokknum.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
Undirbúningsfélag Saitverksmiðju
á Reykjanesi h/f.
Sjóefnavinnslan h/f.
Skipti á hlutabréfum.
Á síðasta aðalfundi Undirbúningsfólags saltverksmiðju á Reykjanesi
h/f var ákveðið að félagið sameinaðist Sjóefnavinnslunni h/f. Við
sameininguna fá hluthafar ( undirbúningsfélaginu hlutabréf I
Sjóefnavinnslunni h/f, sem nemur þreföldu nafnverði hlutabréfa
þeirra (undirbúningsfélaginu.
Hlutabréf í Undirbúningsfélagi saltverksmiðju á Reykjanesi h/f eru
hér með innkölluð og fá eigendur þeirra hlutabréf í Sjóefnavinnslunni
h/f í þeirra stað að viðbættri framangreindri jöfnun. Skiptin fara fram
á skrifstofu Sjóefnavinnslunnar h/f, Vatnsnesveg 14 Keflavfk, slmi
92-3885 frá og með 5. janúar '83.
Stjórn Sjóefnavinnslunnar h/f
Sjóefnavinnslan hf.
Hlutafjárútboð.
Sjóefnavinnslan hf. auglýsir hér með hlutafjárútboð að nafnverði
kr. með útboðsgengi 1.44.
Hluthafar hafa forkaupsrétt að öllum aukningarhlutum i hlutfalli við
hlutafjáreign sína til 31. janúar '83. Eftir þann tíma eru kaup hlutabréfa
heimil öllum innlendum aðilum, en útboðið stendur til 31. mars. '83.
Nánari upplýsingar og gögn eru til staðar á skrifstofu félagsins,
Vatnsnesvegi 14, Keflavík, simi 92-3885.
Stjórn Sjóefnavinnslunnar h/f
Nýir bílar — Notaðir bílar
ÞÚ KEMUR -
æOG SEMUR
Opið iaugardaga kl. 10-16.
BÍLASALAN BUK s/f
Leitiö
upplýsinga
SÍOUMÚLA 3-5-105 REYKJAVÍK
S(MI: 86477
Kjarnaborun
Tökum ur steyptum veggjum fyrir hurðlr, loftræstingu, glugga,
og ýmisskonar lagnir, 2", 3", 4", 5", 6" og 7" borar.
HLJOÐLÁTT OG RYKLAUST. Fjarlægum múrbrotið, önnumst
ísetningar hurða og glugga ef óskað er. Hvert á land sem er.
Skjót og góð þjónusta.
Kjarnaborun sf.
Símar 38203-33882
/ Tiilal&ina ir» \ &
mmrm M f UI Wf UC1 CAR RENTAL * *'
29090 iiiaOTa 32 3 QAIHATSU
REYKJANESBRAUT 12 REYKJAVÍK
Kvöldsimi: 82063 -
Styrkir til
Noregsfarar
Stjórn sjóðsins Þjóðhátíðargjöf Norðmanna auglýsir eftir umsóknum
um styrki úr sjóðnum vegna Noregsferða 1983.
Samkvæmt skipulagsskrá er tilgangur sjóðsins „að auðvelda
islendingum að ferðast til Noregs. I þessu skyni skal veita
viðurkenndum félögum, samtökum og skipulögðum hópum ferða-
styrki til Noregs I þvf skyni að efla samskipti þjóðanna t.d. með
þátttöku I mótum, ráðstefnum, eða kynnisferðum, sem efnt er til á
tvíhliða grundvelli, þ.e.a.s. ekki eru veittir styrkir til þátttöku í
samnorrænum mótum, sem haldin eru til skiptis á Norðurlöndunum.
Ekki skal úthlutað ferðastyrkjum til einstaklinga, eða þeirra sem eru
styrkhæfir af öðrum aðilum."
i skipulagsskránni segir einnig, að áhersla skuli lögð á að veita styrki,
sem renna til beins ferðakostnaðar, en umsækjendur sjálfir beri
dvalarkostnað í Noregi.
Hér með er auglýst eftir umsóknum frá þeim aðilum, sem uppfylla
framangreind skilyrði. I umsókn skal getið um hvenær ferð verður
farin, fjölda þátttakenda og tilgang fararinnar. Auk þess skal tilgreina
þá upphæð.sem fariö er fram á.
Umsóknir óskast sendar til stjórnar sjóðsins, Forsætisráðuneytinu,
Stjórnarráðshúsinu, Reykjavík, fyrir 1. febrúar 1983.