Tíminn - 03.02.1944, Qupperneq 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON.
ÚTGEPANDI:
PRAMSÓKN ARFLOKKURINN.
PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
Símar 3948 og 3720.
RITST JÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHUSI, Llndargötu 9 A.
Símar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKFT~rOFA:
EDDUHUSI, Lindargötu 9A.
Sími 2323.
28. árg’.
Rcykjavík, fimmtudaginn 3. fcbr. 1944
12. Iilað
Erlent yfirlit:
Sameinast Bretar
og Frakkar?
Eins og kunnugt er, veiktist
Churchill, er hann var á heim-
leið af Teheranráðstefnunni.
Fékk hann lungnabólgu og var
það í 2. sinn á þessu ári. Af-
leiðingar veikinnar voru taldar
það alvarlegar, að honum var
ráðlagt að dvelja nokkrar vikur
í Marokkó sér til heilsubótar.
Dvelur hann þar enn og er byrj-
aður að mála sér til afþreying-
ar.
Því fer samt fjarri, að Chur-
chill sé hættur að hafa afskipti
af stjórnmálum og styrjaldar-
málum. Fyrir rúmum hálfum
mánuði flaug sú fregn um allan
heim, að de Gaulle, leiðtogi
frjálsra Frakka, hefði komið til
fundar við hann og átt með
honum langa ráðstefnu. Beav-
erbrook lávarður kom frá Bret-
landi til að setja þessa ráð-
stefnu. Auk þess var Duff Coo-
per, sendiherra Breta í Algier,
mættur þar.
Opinberlega hefir lítið verið
tilkynnt um þessar viðræður
annað en það, að þær hafi verið
hinar mikilvægustu. B[efir sú
yfirlýsing orðið til þess, að rifj-
azt hefir upp fyrir mönnum, að
16. júní 1940 gerði stjórn Chur-
chills frönsku stjórninni tilboð,
að Bretland og Frakkland yrðu
eins konar sambandsríki, er
hefðu sameiginlegan þegnrétt,
hervarnir, utanríkismál og fjár-
mál. Tilboð þetta gerði brezka
stjórnin til að koma í veg fyrir,
að Frakkar hættu baráttunni
gegn Þjóðverjum. Franska
stjórnin hafnaði tilboðinu með
14:10 atkv. og samþykkti með
13:11 atkvæðum að biðja ÞjóÖ-
verja um vopnahlé. Hinir marg-
háttuðu stóratburðir, sem gerð-
ust næst á eftir, urðu þess vald-
andi, að þetta merkilega tiiboð
gleymdist að mestu. Fundur
ChurchillS og de Gaulle hefir nú
rifjað það upp að nýju og ýms
blöð bollaleggja um það, hvort
þetta tilboð Breta Frökkum til
handa standi enn.
Aðstaða Breta er að sönnu
stórum glæsilegri nú en í júní
1940. Tilboð Breta þá var eins
konar þrautaúrræði, er þó mis
heppnaðist. Nú virðist ekki jafn
rík ástæða fyrir Breta að ganga
eftir Frökkum.
Við nánari athugun virðist
það samt engin fjarstæða, að
Bretar standi enn við tilboð sitt
að meira eða minna leyti. Þótt
Bretland sé enn í tölu stórvelda,
verður það samt í framtíðinni
miklu veikara en hin stórveldin,
Bandaríkin, Rússland og Kína.
Það er bæði fátækara og fá-
mennara. Frakkland er raun
verulega komið úr tölu stór-
velda. Ef þessi tvö ríki aftur á
móti mynduðu náið bandalag
myndi þetta breytast. Samein-
uð væru þau nógu öflug til að
standa hinum stórveldunum á
sporði.
Bretar hafa vitanlega mikinn
(Framh. á 4. síSu)
Seinnstu fréttir
Bandarískur her hefir gengið
á land á Marshallseyjum og eru
háðir þar harðir bardagar.
Hersveitir Banðamanna hafa
rofið varnarlínu Þjóðverja á
Cassinovígstöðvunum og sækja
þar hratt fram. Cassino er um-
kringd af þeim. Á landgöngu-
svæðinu suður af Róm hafa
Bandamenn einnig unnið á
Hafa þeir þar nú um 100 þús
manna lið.
Rússar eru komnir inn í Eist-
land. Vinna þeir hvarvetna á á
Leningradvígstöðvunum.
Skjaldarglíma
r
Armanns
Guðmuudnr Ágústsson
vann skjöldfnn í ann-
að sinn.
Skjaldarglíma Ármanns fór
fram í íþróttahúsi Jóns Þor-
steinssonar síðastl. þriðjudags-
kvöld. Áhorfendur voru eins
margir og húsið mest rúmaði,
enda má segja, að Skjaldarglím-
an sé mesti íþróttaviðburður
vetrarins í höfuðstaðnum.
Keppendur voru upphaflega
16, en tveir gengu úr leik vegna
meiðsla, en einn vegna lasleika.
Var það Kristmundur Sigurðs-
son, fyrrv. glímukóngur. Var .það
skaði fyrir glímuna, því að
Kristmundur er nú einn fjöl-
hæfasti glímumaðurinn.
Keppendurnir voru frá þrem-
ur Reykjavíkurfélögum, Ár-
manni (5), K. R. )5(, í. R. (5),
og einu utanbæjarfélagi, U. M.
F. Trausta í Rangárvallasýslu
(1). Undanfarið hefir Ármann
verið eina Reykjavíkurfélagið,
sem æft hefir glímu, unz K. R.
hóf glímuæfingar á fyrra ári,
og nú hefir Í.'R. einnig bæzt í
hópinn. Keppendur í. R. báru
þess merki, að þeir eru enn
minnst æfðir, en þeir eru flestir
ungir og geta því vafalaust sótt
sig. Ætti að mega vænta þess,
þegar Reykjavíkurfélögin eru
þannig almennt furin að æfa
glímu, að það skapi heilbrigða
samkeppni og áhuga, er verði
glímunni til stórrar eflingar í
höfuðstaðnum.
Sigurvegarinn var' Guðmund-
ur Ágústsson (Á), sem var
skjaldarhafi og er jafnframt
glímukóngur íslands. Lagði
hann alla keppinauta sína, tólf
talsins, og gerði það mjög auð-
veldlega. Hann fékk einnig 1.
fegurðarverðlaun.
Ánnar var Guðmundur Guð-
mundsson (U. M. F. Trausti)
með 10 vinninga. Guðmundur
er mjög efnilegur glímumaður.
Hann fékk 2. fegurðarverðlaun.
Rögnvaldur Gunnlaugsson (K.
R.) fékk 9 vinninga og 3. feg-
urðarverðlaun.
Næstir urðu Kristinn Sigur-
jónsson (K. R.) og Ólafur
Sveinsson (K. R.) með 8 vinn-
inga og 7 vinninga hlutu Andrés
Guðnason (Á.), Sigurður Hall-
björnsson (Á.) og Steinn Guð-
mundsson (Á.).
Rögnvaldur, Kristinn, Ólafur
og Andrés eru allir álitlegir
glímumenn, sem góðs má yænta
af í framtíðinni.
Glíman fór yfirleitt vel og
drengilega fram. Munu vafa-
laust allir þeir, sem vilja eflingu
þessarar glæsilegu þjóðaríþrótt-
ar, hafa farið ánægðari þaðan
en. þeir komu, því að þetta var
ein skemmtilegasta og fjöl-
mennasta skjaldarglíma, er háð
hefir verið um lengri tíma.
Embættispró!
^mbættispróf við Háskóla ís
lands fóru fram í janúarmán-
uði s. 1. og luku 9 stúdentar
prófi.
í guðfræði: Sigmar Torfason
2. eink. betri, 120 stig. Yngvi
Þórir Árnason, 1. eink., 127 stig.
í læknisfræði: Elías Eyvinds-
son, 1. eink., 157 stig.
í lögfræði: Ásberg Sigurðsson,
1. eink., 197% stig, Guðni
Guðnason, 1. eink., 180 stig,
Hallgrímur Dalberg, 1. eink., 201
stig, Sigurður Hafstað 1. eink.
179 y3 og Sigurhjörtur Pétursson,
2. eink. betri, 176 stig.
Kandidatsprófi í viðskipta'
fræðum lauk Önundur Ásgeirs-
son, 1. eink. 283% stig.
Flokksþíng Framsóknar-
manna verður haldið í apríl
Þetfa verður sjöunda þing flokksíns
mm
Miðstjórn Framsóknarflokksins ákvað fyrir skömmu
að kveðja saman flokksþing Framsóknarmanna nálægt
niðjum aprílmánuði næstkomandi. Verður þetta sjö-
unda flokksþing Framsóknarmanna. Þrjú ár eru liðin
síðan seinasta flokksþing var haldið. Öll flokksþing Fram-
sóknarmanna hafa verið hin fjölsóttustu og haft mikil
áhrif á landsmálabaráttuna á hverjum tíma. „
Fyrsta þing Framsóknar-
flokksins var haldið á Þingvöll-
um 1919. Hin hafa verið haldin
í Reykjavík 1931, 1933, 1934,
1937 og 1941. Hafa þau jafnan
verið mjög fjölmenn og markað
þýðingarmikil spor í landsmála-
baráttu flokksins og sögu þjóð-
arinnar. Síðasta flokksþing mót-
aði m. a. þá stefnu, sem þjóðin
mun nú fylkja sér um í lýðveld-
ismálinu.
Samkvæmt skipulagslögum
Framsóknarflokksins hefir
hvert flokksfélag rétt til að
senda fulltrúa á flokksþing,
einn fyrir hvern hrepp á félags-
svæðinu. Framsóknarfélög í
kaupstöðum hafa rétt til að
senda jafn marga fulltrúa á
flokksþing og alls eiga sæti í
bæjarstjórn hlutaðeigandi
kaupstaðar, þó aldrei fleiri en
sem svarar einum fulltrúa á
hverja tvo tugi félagsbundinna
Framsóknarmanna í kaup-
staðnum.
Þá eiga félög ungra Fram-
sóknarmanna rétt til fulltrúa á
flokksþingi, eins fyrir hverja
þrjá tugi atkvæðisbærra félags-
manna, enda taki þeir ekki
þátt í kosningu fulltrúa fyrir
önnur flokksfélög. Þó má fá-
mennara félag senda 1 fulltrúa
á flokksþing, ef það fullnægir
ákveðnum skilyrðum um flokks-
félög.
Það er vitanlega mjög áríð-
andi, að flokksþingið í vetur
geti orðið sem fjölmennast og
þurfa því flokksfélögin að taka
það, sem fyrst til athugunar,
hvaða menn þau geta sent
þangað. Það verður verkefni
flokksþingsins að marka stefnu
Framsóknarflokksins á næstu
árum til margháttaðra vanda-
mála, sem þjóðin þarf að taka
ákvörðun um, einiS og t. d.
stjórnarskrá framtíðarinnar, at-
vinnumálin og mörg önnur þýð-
ingarmikil mál, sem úrlausnar
krefjast að styrjaldarlokum. Það
er því afar áríðandi að sem
flestir flokksmenn og sem víð-
ast af landinu geti tekið þátt í
störfum þess.
Síðar verður nánara skýrt frá
ýmsum undirbúningi viðkom-
andi flokksþinginu, er félögin
utan af landi þurfa að fá fregn-
ir um. Er ekki hægt að gera það,
að þessu sinni, þar sem undir-
búningsnefndin hefir þau mál
enn til athugunar.
Fallnir stoinar
Hleðsla togaranna helir
tvöfaldazt sídan 1939
Merkilcgar upplýsingar á Alþingi.
Við umræður í sameinuðu þingi, sem fóru fram í fyrradag um
tillögu frá Alþýðuflokknum um athugun á skipaeftirlitinu og
lögum þar að lútandi, sannaði Finnur Jónsson með tölum frá
Fiskifélaginu, að hleðsla togaranna í Englandsferðum væri nú
í mörgum tilfellum helmingi meiri en hún var mest 1939.
I umræðunum birti Finnur
skýrslu, er styðst við heimildir
frá Fiskifélagi íslands, þar sem
fyrst er talin brúttó rúmlesta-
tala hvers skips og síðan mesta
magn í ferð, talið í kílóum, 1939,
1942 og 1943.
Er skýrsla þessi svohljóðandi:
Arinbjörn hersir. 'Rúmlestir:
321; 1939: 93 929; 1943: 205 409.
Belgaum. Rúmlestir: 337;
1939: 120 142; 1942: 159 421;
1943: 214 440.
Baldur. Rúmlestir: 315; 1939:
85 725; 1942: 165 506; 1943:
182 060.
Egili Skallagrímsson: Rúm-
lestir: 308; 1939: 108 407; 1942:
165 506; 1943: 182 060.
Geir. Rúmlestir: 309; 1939:
92 482; 1942: 132 893; 1943:
153 021.
Gulltoppur. Rúmlestir: 405;
1939: 122 225; 1942: 188 671;
1943: 221 678.
Gylfi. Rúmlestir: 336; 1939:
123 825; 1942: 203 454; 1943:
219 456.
Gyllir. Rúmlestir: 369; 1939:
130 454; 1942: 191 592; 1943:
206 622.
Hafsteinn. Rúmlestir: 313;
1939: 84 480; 1942: 157 351; 1943:
201 295.
Haukanes. Rúmlestir: 341;
1939: 103 784; 1942: 159 359;
1943: 180 784.
Helgafell. Rúmlestir: 314;
1939: 107 136; 1942: 159 563;
1943: 192 430.
Hilmir. Rúmlestir: 306; 1939:
92 964; 1942: 133 045; 1943:
161 899.
Júní. Rúmlestir: 327; 1939:
97 536; 1942: 156 845; 1943:
183 705.
Júpíter. Rúmlestir: 394; 1939:
146 214; 1942: 211 518; 1943:
271 424.
Kári. Rúmlestir: 344; 1939:
103 154; 1942: 163 004; 1943:
176 632.
Karlsefni. Rúmlestir: 223;
1939: 108 923; 1942: 157 073;
1943: 177 698.
Maí. Rúmlestir: 339; 1939:
104 496; 1942: 159 448; 1943:
192 392.
Max Pemberton. Rúmlestir:
321; 1939: 108 518; 1942: 159 816;
1943: 199 898.
Óli Garða. Rúmlestir: 316;
1939: 118 059; 1942: 168 656;
1943: 208 940.
Rán. Rúmlestir: 262; 1942:
126 809; 1943: 137 033.
Sindri. Rúmlestir: 241; 1939:
96 215; 1942: 125 273; 1943;
139 192.
Skallagrímur. Rúmlestir: 403;
(Framh. á 4. síSu)
Guðmundur Jónsson.
Hallur Kristjánsson.
Sjá grein Stefáns Jónssonar
skólastjóra í kjallara blaðsins
í dag.
Frá Alþingi:
Eignaaukaskattur-
inn íelldur
Frv. um eignaaukaskatt var
fellt við 1. umræðu í efri deild I
gær með jöfnum atkvæðum.
Atkvæði féllu þannig:
Já sögðu: Bernharð Stefáns-
son, Brynjólfur Bjarnason, Har-
aldur Guðmundsson, Hermann
Jónasson, Ingvar Pálmason,
Kristinn Andrésson, Páll Her-
mannsson og Steingrímur Aðal-
steirisson.
Nei sögðu: Sjálfstæðismenn-
irnir sjö og Jónas Jónsson.
Annar Alþýðuflokksmaðurinn,
Guðmundur I. Guðmundsson,
var fjarverandi án þess að hafa
greint ástæður.
Eins og kunnugt er, var það
aðalefni eignaaukaskattsfrv., að
sérstakur stighækkandi skattur
skyldi lagður á eignaaukningu
einstaklinga og fyrirtækja, er
safnazt hefði á stríðsárunum
þegar hún væri komin yfir 100
þús. kr. Sjóðir samvinnufélaga
og nýbyggingarsjóðir útgerðar
félaga skyldu vera undanþegn-
ir. Tekjum af skattinum skyldi
skipt til ýmsra framfara, m. a
þriðjungurinn til bygginga í
sveitum.
Eignaaukaskattsfrv. var nú
flutt af Haraldi Guðmundssyni
og Brynjóifi Bjarnasyni, en var
flutt af fulltrúum þriggja flokka
á seinasta þingi. Þingflokkur
Framsóknarflokksins samþykkti
þá einróma að standa að flutn
(Framh. á 4. síBu)
A viðavangi
VILL MORGUNBLAÐIÐ UM-
RÆÐUR UM ÁFENGISBROT?
Morgunblaðinu hefir ekki þótt
riað stór tiðindi, þótt menn
hlytu sektir fyrir ölvun. Það
hefir a. m. k. ekki þótt þess
vert a ð nafngreina þá eða úr-
skurða þá lakari og óstarf-
hæfari menn, þótt þá hafi hent
einhver slík yfirsjón.
Nú hefir brugðið svo kynlega
við, að Mbl. hefir brotið þessa
venju. Það hefir þrástagazt á
pví, að nafngreindur Fram-
sóknarmaöur hafi verið sektað-
ur fyrir ölvun. Hins vegar hefir
pað ekki minnzt á, að fjölmarga
aðra menn hefir hent svipað
brot, án þess að vera dæmdir
til óhelgis eða yfirsjón þeirra
gerð að áróðursefni í blöðum.
En það má vel bæta úr þess-
ari vanrækslu hjá blaðinu. Vilji
Dað halda þessum umræðum á-
fram, má vel taka þær upp á
breiðari grundvelli. Morgun-
blaðið getur þá sjálfum sér um
kennt,. þótt ýmsum velunnurum
og vandamönnum þess þætti
miður að dragast inn í þær um-
ræður.
ÓÞVERRASKRIF UM ÍSLAND
í ERLENDUM BLÖÐUM.
í haust voru hér á ferðinni
tveir útlendir blaðamenn, sem
sagt var að væru mjög frægir
og tækju m yndir og skrifuðu
greinar fyrir fjölda mörg blöð í
Ameríku og Bandaríkjunum.
Hér virtist þeim tekið af her-
stjórninni með kostum og kynj-
um og mikið stáss gert með þá
í ýmsum íslenzkum blöðum.
Þessir herrar eru nú byrjaðir
að kynna erlendum blaðales-
endum land og þjóð og er sú
kynning vissulega með þeim
hætti, að ástæða virtist til, að
utanríkismálaþjónustan léti
þau ekki afskiptalaus.
í grein eftir annan þeirra í
blaðinu „Illustrated" segir m. a.:
„í meira en þúsund ár hefir
ísland að miklu leyti verið land
steinaldarinnar. En á rúmum
tveimur árum hafa Ameríku-
menn komið öllu í raunverulega
nýtízku horf. Verkfræðingar
þeirra hafa byggt hunrdruð
mílna af steinsteyptum vegum
í stað hraunstíganna".
Þá segir á öðrum stað:
„Enn hefir ekki verið hægt að
halda lífinu í einu einasta tré
á íslandi."
Þessi grein úir og grúir af
fjölda annarra villna. Því er t.
d. haldið fram, að fsland hafi
verið dönsk nýlenda, er stríðið
hófst.
Þá er sagt frá ýmsu í grein-
inni, sem herstjórnin hér hefir
(Framh. á 4. slSu)
Þjóðveldið
Einn mann, sem þekktur er
að því að tala og rita fagurt
og þróttmikið íslenzkt mál, hefi
ég heyrt halda því fram, að
við ættum að segja þjóð-
v e 1 d i heldur en lýðveldi.
Þetta er rétt.
Orðið er réttara og fallegra.
Þjóð er nafnið á fólkinu yfir-
leitt, sem á landinu býr, og af
bergi þess er brotið. Lýður hef-
ir a. m. k. oft aðra merkingu,
sbr. t. d. götulýður, rusllýður,
óþjóöalýður, þorparalýður o.
s. frv. „Lýðurinn kýs hin léttu
spor“. Það er a. m. k. mjög oft
þegar talað er um lýð, þá er það
samsafn af einhvers konar lýð,
sem ekki „sýnir afl og þor“.
En aftur á móti þjóð — íslenzk
þjóð, það eru allir íslendingar.
Samkvæmt því segjum við líka
þjóðiíf, þjóðtrú og þjóðerni, en
ekki lvðlíf, lýðtrú og lýðerni.
Hví pá ekki að halda þjóð-
félagsskipan íslendinga, þ j ó ð-
v e 1 d i, heldur en lýðveldi?
V. G.