Tíminn - 20.07.1983, Blaðsíða 9

MIÐVIKUDAGUR 20. JULI 1983
■ Fjögur úr íslandsnefnd Alþjóöasambands myndlistarmanna, f.v. Torfi Jónsson, skólastjórí Myndlista- og handíðaskól-
ans, Valgerður Bergsdóttir, Sigríður Bjömsdóttir og Stehen Fairbarn ásamt Sigrúnu Guðjónsdóttur formanni Sambands
íslenskra myndlistarfélaga. Á myndina vantar einn nefndarmannanna, Richard Valtingojer Jóhannesson.
Tímamynd Ámi Sæberg
10. þing Alþjóðasambands myndlistarmanna:
F riður og afvopnun
aðalefni þingsins
Skóla-
slit
Stýri-
manna-
skólans
■ Stýrimannaskólanum í Reykjavík
hefur verið slitið. Alls luku 90 nemendur
prófi frá skólanum í vetur, þar af 4 bæði
1. og 2. stigi í hraðdeild skólans. Skip-
stjórnarprófi 1. stigs luku 36 nemendur,
þar af 5 í samvinnu við Framhaldsskól-
ann í Dalvík; skipstjórnarstigi 2. stigs,
sem veitir ótakmörkuð réttindi á fiski-
skipum og undirstýrimannsréttindi á far-
skipum, luku 43 nemendur, og skip-
stjórnarprófi 3. stigs farmannaprófi luku
15 nemendur.
Hæstu einkunn á 1. stigi hlaut Páll J.
Pálsson Grindavík, 9,16, en hann sat í
hraðdeild og lauk prófinu á haustönn. Á
vorönn varð efstur Jóhannes Antonsson
við Dalvíkurskóla með 8,75.
Á 2. stigi varð efstur Hjalti Elíasson
Vestmannaeyjum með 9,36 og hann
fékk Öldubikarinn í verðlaun, farand-
grip sem Sjómannafélag Reykjavtkur
gaf í tilefni af 70 ára afmæli Öldunnar.
Hæstu einkunn á 3. stigi hlaut Ari
Arason Blönduósi, 8,85, hann fékk
Farmannabikar Eimskipafélagsins í
verðlaun.
Einnig voru veitt verðlaun úr Verð-
launasjóði Páls Halldórssonar fyrrver-
andi skólastjóra og danska sendiráðið
veitti verðlaun fyrir góða frammistöðu í
dönsku.
Við skólaslit töluðu fulltrúar gamalla
nemenda, meðal annars talaði Eiríkur
Kristófersson fyrir hönd 65 ára nem-
enda. Einnig tóku til máls fulltrúar 60
ára, 50 ára, 25 ára, 20 ára og 10 ára
nemenda og færðu skólanum gjafir.
Skólastjóri Stýrimannaskólans, Guð-
jón Ármann Eyjólfsson, rakti síðan starf
skólans á síðasta vetri og gat um nokkrar
nýjungar í skólastarfinu. Meðal annars
var tekin upp kennsla í sundköfun,
kennsla á tölvur á 3. stigi og komið upp
sérstakri tölvustofu í Sjómannaskólan-
um í samvinnu við Vélskólann. Á 1. stigi
var nú tekin upp regluleg kennsla í
fiskmeðferð í samvinnu við Fiskvinnslu-
skólann.
Að lokum gagnrýndi skólastjóri þann
mikla fjölda undanþága sem Samgöng-
uráðuneytið hefði veitt en frá 1. jan.
1981 til 10. nóv. 1982 gaf ráðuneytið út
229 undanþágur til 141 manns á 139
skipum og voru 100 skipanna stærri en
50 brl. Á síðastliðnu ári voru því talsvert
fleiri sjómenn með undanþágur en sett-
ust bæði í Stýrimannaskólann í Reykja-
vík og Vestmannaeyjum, en þeir voru
um 118.
■ „Sú hugmynd fæddist meðal nor-
rænu fulltrúanna á 9. heimsþingi mynd-
listarmanna í Stuttgart að öll Norður-
löndin yrðu gestgjafar 10. þingsins. Því
þingi er nú lokið og var það haldið í
Hanaholmen í Finnlandi, en þar er
menningarmiðstöð Finnlands og Svíþjóð-
ar. Finnarnir stóðu með afbrigðum vel
að móttöku þingfulltrúa en undirbúning-
urinn var sameiginlegur af hálfu allra
Norðurlandanna og þau voru öll kynnt
sem gestgjafar af hálfu Finnanna,“ sagði
Sigríður Björnsdóttir, formaður íslands-
nefndar Alþjóðasambands myndlistar-
manna á blaðamannafundi, þar sem
störf og ályktanir 10. þings samtakanna
voru kynntar.
Krafan um frið og afnám kjarnorku-
vopna var eitt höfuðtema þingsins ogvar
samþykkt að koma á samstarfi myndlist-
armanna og gagnrýnenda um alþjóðlega
myndlistarsýningu á vegum UNESCO
í þágu friðar. Það kom fram að í ýmsum
löndum hafa samtök myndlistarmanna
myndað samtök til að berjast gegn
kjarnorkuvopnum og fyrir þinginu lá
undirskriftasöfnun 2000 japanskra
myndlistarmanna í þágu friðar. „Það var
áhrifaríkt að heyra mál eins bandaríska
fulltrúans sem hafði tekið þátt í stríðinu
við Japani, og það er kannske táknrænt
fyrir þann anda sem ríkti á þinginu að
bandarísku ogjapönsku fulltrúarnirsátu
hlið við hlið á þinginu," sagði Valgerður
Bergsdóttir, einn íslensku fulltrúanna.
„Mesta athygli okkar vakti framlag
norska friðarrannsóknamannsins Johans
Galtungs, sem flutti erindi um lista-
manninn og þýðingu starfs hans í barátt-
unni fyrir friði og afvopnun. Myndlistar-
maðurinn bar þá ábyrgð í krafti sköpun-
ar sinnar að segja til um hið ókomna.
Hlutverk hans er að tengja fortíð við
nútíð og framtíð sagði Galtung. íslensku
fulltrúarnir lögðu fram ályktun sem
samþykkt var þess efnis að til að byggja
upp nýtt heimsskipulag og tryggja frið á
jörð þurfi að leysa úr læðingi sköpunar-
mátt mannsins og að UNESCO haldi
námsstefnur og fundi í samvinnu við
bandalagið í hinum ýmsu menningar-
svæðum undir yfirskriftinni „Skapandi
afl mannsins og friður á jörð“.“
- JGK.
Slysavarnafélag íslands:
Handbók um lyf
og efni í heima-
húsum væntanleg
■ Frá blaðamannafundi stjórnar Slysavamafélags íslands. Fyrir miðju situr Haraldur Henrysson, forseti félagsins. Við
hlið hans situr iandlæknir, Ólafur Ólafsson, en einnig sjást á myndinni Eggert Vigfússon gjaldkerí félagsins, Örlygur
Hálfdánarson, rítari, Hannes Þ. Hafstein framkvæmdastjóri og Guðmundur R. Jóhannsson fjármálastjórí.
(Mynd Ámi Sæberg).
■ Slysavarnafélag íslands hefur í
hyggju að gefa út, í samvinnu við
landlækni, sérstaka handbók um lyf og
efni í heimahúsum sem þurfa að geymast
þar sem börn ná ekki til og um hvað skuli
gera ef slys ber að höndum. Þetta kom
fram á blaðamannafundi sem stjórn
Slysavarnafélags íslands og landlæknir
héldu í tilefni af aðalfundi félagsins.
Það kom fram í máli Ólafs Ólafssonar
landlæknis að um 1/3 hluti allra barna á
aldrinum eins til þriggja ára koma á
slysavarðstofur á Reykjavíkursvæðinu
árlega vegna heimaslysa, aðallega vegna
neyslu ýmissa eiturefna. Því væri mjög
brýnt að auka fræðslu um hvernig eigi að
bregðast við ef slys af þessu tagi verða.
Á aðalfundi Slysavarnafélagsins kom
fram að félagsstjórn hefur ntikinn áhuga
á að efla hvers kyns fyrirbyggjandi starf
vegna aukinna tómstunda landsmanna,
einkum vegna fjallaferða, veiðiferða og
skemmtisiglinga, en slys í þessum ferð-
um hafa aukist mjög undanfarið.
Einnig var sérstaklega ályktað um
umferðarmál. Fundurinn benti á að
Umferðarráð væri ekki nægjanlega virk
stofnun vegna fjárskorts og manneklu
sem væri bagalegt því stórauka þurfi
umferðarfræðslu og aðrar fyrirbyggjandi
___________________9
menningarmál
Oft er
það gott
sem
gamlir
kveða
■ Aftanskin.
Ritgerðir og minningar manna með
sjötíu ára lífsreynslu eða meira að baki.
: Utgefandi: Sjómannadagsráð 1981.
Höfundar þessara ritgerða eru 24 og
þar kennir margra grasa. Mönnum hefur
ekki verið markaður bás, sumir minnast
yngri ára sinna, aðrir dvelja einkum við
öldrunarmá! samtíðar og komandi ára.
Þetta gerir bókina líflegri og léttari til
lestrar. Fjölbreytnin verður svo mikil.
Auk þess sem áður er nefnt dvelja sumir
við þætti úr lífsstarfi sínu svo sem Jón
Jónsson jarðfræðingur og Jón Sigurðs-
son borgarlæknir.
„Seinni tíma rannsóknir í Japan, sem
prófessor Hörður Kristinsson fléttu-
fræðingur segir frá í Tímaritinu Flóru
1978, sýna að í fjallagrösum er efni sem
í tilraunaglösum á rannsóknarstofum
drepur eða veikir mjög hinar annars
sterkbyggðu berklabakteríur."
Út frá þessu ályktar Baldur að senni-
lega megi skilja það að berklaveikin
breiddist mjög út á íslandi þegar fjallagrös
hættu að vera veigamikill þáttur í fæði
íslendinga. En lengi hef ég trúað því að
fjallagrös væru verðmæt til varnar og
bóta brjóstveiki og magaveiki. Og þá er
gott að vera minnugur þess að Bjarni
Pálsson landlæknir taldi þau lyf gegn
tæringu.
Og gaman er að sjá það hjá Baldri
lækni að „bóndinn ogembættismaðurinn
í Búðardal á Skarðsströnd, Magnús
Ketilsson, kom fyrstur manna í Norður-
álfu fram með þá hugmynd að ósýnilegar
sntáverur, sem við nú köllum sýkla, yllu
júgurbólgunni."
Segja má að Zophónías Pálsson sé
nokkuð til hliðar við aðra höfunda
bókarinnar þar sem hann ræðir um
bænina og sömuleiðis Bragi Sigurjóns-
son þar sem hann gerir grein fyrir
lífsskoðun sinni og trú í Sendibréfi á
sumardaginn fyrsta 1981. Þetta ernánast
nefnt til að minna á fjölbreytni bókarefn-
isins.
Sjómannadagsráð hefur hér skilað
bók sem er bæði fróðleg og skemmtileg
aflestrar og líkleg til að vekja til umhugs-
unar. Óhætt mun að segja að vandi sé að
velja bók fyrir þann sem ekki hefur yndi
af neinu sem þar birtist. Hann væri þá
sennilega á svipuðu stigi og pilturinn
sem kom á bæ með stjúpa sínum vestra.
Talað var um að fá honum bók til að una
við meðan hinir eldri ræddust við en þá
sagði stjúpinn:
„Sýndu honum ekki bók, nema þú
viljir kvelja hann.“
Prentviilur eru óþarflega miklar í
þessari bók en flest eru það einfaldar
stafvillur svo að menn lesa auðveldlega
í málið.
Það er einn af kostum þessarar bókar
að ástæða er til að ræða nánar og
stundum rækilega um ýmislegt sem þar
er sagt. Höfundarnir eru flestir þjóð-
kunnir menn og með mjög fjölþætta
lífsreynslu þegar allt kemur saman. Því
þökkum við sjómannadagsráði fyrir að
hafa boðið okkur í þann félagsskap.
H.Kr.
aðgerðir vegna fjölgunar umferðarslysa.
Einnig taldi fundurinn að breyta þurfi
umferðarlögum, t.d. að ökumönnum
verði gert skylt að aka með ökuljósum
allt árið; að sekta þurfi ökumenn sem
ekki nota bílbelti og auka eftirlit með
þeim sem hafa nýlega fengið ökuréttindi.
Margar aðrar ályktanir voru gerðar á
aðalfundinum, m.a. um að lögð verði
áhersla á að Landhelgisgæsla og Sigl-
ingamálastofnun geti sinnt öryggishlut-
verkum sínum; um að stjómvöld vinni að
því að auka þyrlukost landsmanna; átak
verði gert í að bæta neyðarbúnað skipa,
og fræðsla um froskköfun verði aukin.
Félagar í Slysavamafélaginu em nú
um 30.000.
-GSH.