Tíminn - 24.07.1983, Blaðsíða 18

Tíminn - 24.07.1983, Blaðsíða 18
18 SUNNUDAGUR 24. JÚLÍ1983 20 ára: Adam er ung- ur og frískur. Borði hann vel og stundi heilsusamlegar íþrótt- ir ætti hann að eiga langa og góða ævi fram- undan. Honum verður sjaldan hugsað til þess að hann muni einn góð- an veðurdag verða gamall og hrörlegur, ef hann lifir. 30 ára: Adam hefur nú náð hátindi síns lík- amlega fullkomleika. En nú hefst hægt og hægt likamleg aftur- för. Fyrstu hrukkurnar koma á ennið, heyrnin dofnar og hann tekur að þreknast. 40 ára: Adam fer að verða var við ýmis merki þess að hann fer að verða miðaldra. Hann hefur lækkað um 32 millimetra og hvert hár er nú tveimur þús- undustu mjórra en var. En brjóstkassinn og kviðurinn gildna. 50 ára: Adam finnur nú fyrir miklum breyt- ingum: Hárunum fækkar ört, röddin verður mjórri og hann stendur sig síður i ból- förum. Mittið er nú orðið talsvert gilt. 60 ára: Adam er nú nær tveimur senti- metrum lægri en hann var hæstur. Hann ger- ist andstuttur og á erf- itt með að greina mun ýmissa lita og hann finnur minna bragð af mat sínum. 70 ára: Nú er blóðrásin tekin að verða öllu hægari en fyrrum. Hann er orðinn heyrn- arsljórri og sjónin er ekki sú sem hún var. En hann ætti vel að geta orðið ellefu árum eldri, samkvæmt spá, fyrst hann á annað borð varð þetta gamall! Þannig vinnur Elli kerling á karlpeningnnm Frá því á dögam syndafaUsins hefur æfiskeið karlmannsins lengst úr 20 árum í 70 ár. En þessa lengdu ævi borgar hann með því að á hann herjar margvísleg hrörnun, og enginn veit hvers vegna a Fórnardýr okkar Pþessari grein er ákaflega algengur karlmaður: Hann vinnur á skrifstofu, fer stöku sinnum i fri, fær sér stöku sinnum i glas, en er annars ekki háður nein- um mjög alvarlegum ástríðum. Þri- tugur er hann við bestu heilsu. En hann mun ekki ná meiri likamlegum fullkomleika. Frumurnar hætta að endurnýja sig og efnaskiptin verða hægari. Vefirnir harðna og tapa að- lögunarhæfileika. Á hverju ári héð- an i frá minnkar vinnuþrek þessá manns, sem við skulum kalla Adam, um eitt prósent. Sjötugur mun hann hafa lækkað um einn og hálfan sentimeter og eyrun munu hafa stækkað. Enginn getur komið i veg fyrir þessa þróun, - þótt enginn viti nákvæmlega jum orsakir hennar. Til er ritgerð frá þvi um 1800 sem nefnist „Hermippus Redi vivus - eða sigur vísindanna yfir elliárum og dauða, ásamt aðferð til þess að halda kröftunum lengur óskertum og álit sérfróðra manna á aðferð- inni.“ í ritgerðinni kemur i Ijós að hófundarnir telja menn eldast er þeir anda frá sér - því þá tapi þeir lifsorkunni. Ráðið við þessu segjast þeir hafa fundið á legsteini á gröf manns sem varð 115 ára gamall, en á legsteininum stóð stutt og laggott: „Andardráttur ungra kvenna." Nú á dögum ráðleggja menn skokk. Skýrslur virðast núna bepda til þess að þeir hafi mestar lifslikurnar sem komnir eru af foreldrum sem náðu háum aldri, stunda vinnu sem þeir hafa ánægju af, hafa næga peninga og eru kvæntir. Piparsvein- ar deyja fyrr, - með einni undan- tekningu: Prestar kaþólsku kirk- junnar ná háum aldri og er svo að sjá sem skirlífið stuðli að þvi. En Adam getur verið alveg rólegur þrátt fyrir allt og huggað sig með þvi að hækkandi aldri fylgja ýmsir kostir: Sársaukaskynið minnkar eftir sextugt. Svitakirtlarnir hætta að starfa af sama krafti, þegar árin færast yfir. Það hefur engin skaðvænleg áhríf úr þessu, þótt menn séu fimm kfló- um þyngrí en töflur segja til um. Þegar 65 ára aldri er náð er hættan á dauða hjá þeim sem ekki reykja og mönnum sem reykja i hóf i hin sama. Auðvitað svo fremi að reykingamaðurinn nái 65 ára aldri! Fjarsýni sem fylgir hækkandi aldrí getur læknað nærsýni frá yngri árum. Karlmenn halda ferskleika húðar- innar tiu árum lengur en konur, þar sem húð þeirra er feitari. Kyngetan minnkar ekki svo mikið sem margir óttast. Sérstaklega er líklegt að karlar sem á yngri árum voru athafnamiklir i bólförum geti haldið sinu striki langt fram eftir aldri. , Heilbrigður maður, sem orðinn er sjötugur, á vissulega langtum meira sameiginlegt með þrítugum manni, en heilsubiluðum jafnaldra sinum. Það eru fyrst og fremst slys og þungbær veikindi, sem slá á lifslik- urnar. Hafi menn á annað borð náð sjötiu ára aldri, eru verulegar líkur á að menn verði áttræðir. Allir vilja verða gamlir, en enginn vill vera gamall. Snyrtivöruiðnaður- inn, heilsuræktarstöðvamar og ginsengræktendur blómstra einmitt vegna vonar mannsins um eilifa æsku. En fróðir menn deiia um það hvort hægt sé að lengja ævina neitt með þessum yngingarmeðulum. Sumir segja að um sé að ræða sérstaka „klukku“ i likamanum, sem ákveði hvenær hver fruma deyr. Aðrir segja að f rumurnar deyi hægt og hægt. En þar til úr þessu fæst endaplega skorið ætti Adam að gera allt sem hægt er til þess að gera frumunum vistina i likama hans sem bærilegasta... Og hér era nokk- ur góð ráð til þess: ÍÞRÓTTIR íþróttir: Apar i tilraunastofum minnkuðu vemlega hættuna á hjarta- bilun ef þeir vom látnir hlaupa hríngi i rímlahjóli jafnt og þétt. Langar göngur gátu Ifka veríð heilsusam- legar. En þótt svo værí að líkams- rækt lengdi ekki lífíð, þá stælir hún vöðvana og heldur blóðrásinni öflugri. SÓL Sól: Flekkir sem koma á húðina á elliámm aukast við útfjólubláa geisla og þvi er vert að fara gætilega þegar um sólböð er að ræða. Húðin er sterkust fyrír þar sem sólargeisl- ar skina sjaldan á hana, það er að segja á bakhluta mannsins. MATARÆÐI Mataræði: Þrátt fyrír mismunandi landkosti og þjóðhætti em lifslikur manna i Evrópu, Ameriku og i Japan álíka miklar. Rétt er að forðast ferti en borða því meira af grænmeti, - en borða þó vel. TÓBAK Tóbak: Það ber að forðast eftir f öngum. Lungu reykingamanns sem orðinn er þritugur em mjög svipuð lungum 45 ára gamals manns sem ekki reykir. Neysla i hófi getur minnkað likur á hjartabilunum. VÍTAMÍN Vítamin: Sé mataræðið gott ætti vitamínþörfinni að vera sjálfkrafa fullnægt. Það er apótekarinn sem mest gagnið hefur af sölu vftamin- pillanna. En þótt Adam lærí öll þessi ágætu ráð mun hann ekki eiliflega verða gjaldgengur i heimi sem lofar og prísar æskuna. Hin margiofaða viska öldunganna er ekki eftir- spurða varan nú á dögum. Ef til vill er hún líka tómt hismi, - að spak- mæli á borð við eftirfarandi slepptu: Konurnar yngjast nú ekki heldur! Húðin Með lifnaðarháttum og viðurværi sínu er maðurinn sjálfur ábyrgur fyrir því á yngri árum hve skjótt hann verður hrukkóttur. Þegar árin færast yfir koma hrukkurnar af sjálfu sér: Húðin tapar rakamagni sínu, missir teygjanleika og verður þunn og slöpp. Hún hangir utan á líkamanum eins og of stór nærföt. 30 ára: Fyrstu ennishrukkurnar. 40 ára: Rákir og „hláturshrukkur" myndast í kring um augu og munnvik. 50 ára: Andlistdrættirnir skerpast, vangarnir verða slappari. 60 ára: Pokar myndast undir augum vegna þreytu í vefjum og rýrnandi fitulags undir húðinni á andlitinu. 70 ár: Hrukkur og elliflekkir myndast á öllu andlitinu. ÁFENGI ' i Áfengi: Skýrslurnar sýna að 50% bindindismanna og 50% ofdrykkju- manna deyja fyrr en þeir sem kunna \ V sér hæfilegt hóf i vindrykkju. // Augun Þegar árunum fjölgar harðnar auga- steinninn og það verður erfiðara að skoða hluti sem eru mjög nærri andlit- inu. Minna ljós berst í gegn um nethimn- una. Menn sjá illa í hálfbirtu og verða að nota leslampa. 30 ára: Skörp sjón. 50 ára: Menn sja vel í fjarlægð, en þurfa að nota lestrargleraugu. Skært ljós veldur sárindum í augum og erfiðara verður að greina dýpt í hlutum. 60 ára: Gulur blær sem augun fá á sig veldur því að verra verður að greina á milli blárra og grænna lita. 70 ára: Sjónsviðið þrengist og nátt- blinda eykst.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.