Tíminn - 24.07.1983, Blaðsíða 18
18
SUNNUDAGUR 24. JÚLÍ1983
20 ára: Adam er ung-
ur og frískur. Borði
hann vel og stundi
heilsusamlegar íþrótt-
ir ætti hann að eiga
langa og góða ævi fram-
undan. Honum verður
sjaldan hugsað til þess
að hann muni einn góð-
an veðurdag verða
gamall og hrörlegur, ef
hann lifir.
30 ára: Adam hefur
nú náð hátindi síns lík-
amlega fullkomleika.
En nú hefst hægt og
hægt likamleg aftur-
för. Fyrstu hrukkurnar
koma á ennið, heyrnin
dofnar og hann tekur
að þreknast.
40 ára: Adam fer að
verða var við ýmis
merki þess að hann fer
að verða miðaldra.
Hann hefur lækkað um
32 millimetra og hvert
hár er nú tveimur þús-
undustu mjórra en var.
En brjóstkassinn og
kviðurinn gildna.
50 ára: Adam finnur
nú fyrir miklum breyt-
ingum: Hárunum
fækkar ört, röddin
verður mjórri og hann
stendur sig síður i ból-
förum. Mittið er nú
orðið talsvert gilt.
60 ára: Adam er nú
nær tveimur senti-
metrum lægri en hann
var hæstur. Hann ger-
ist andstuttur og á erf-
itt með að greina mun
ýmissa lita og hann
finnur minna bragð af
mat sínum.
70 ára: Nú er blóðrásin tekin
að verða öllu hægari en
fyrrum. Hann er orðinn heyrn-
arsljórri og sjónin er ekki sú
sem hún var. En hann ætti vel
að geta orðið ellefu árum eldri,
samkvæmt spá, fyrst hann á
annað borð varð þetta gamall!
Þannig vinnur Elli kerling
á karlpeningnnm
Frá því á dögam syndafaUsins hefur æfiskeið karlmannsins lengst úr 20 árum í 70 ár. En þessa
lengdu ævi borgar hann með því að á hann herjar margvísleg hrörnun, og enginn veit hvers vegna
a Fórnardýr okkar Pþessari grein
er ákaflega algengur karlmaður:
Hann vinnur á skrifstofu, fer stöku
sinnum i fri, fær sér stöku sinnum i
glas, en er annars ekki háður nein-
um mjög alvarlegum ástríðum. Þri-
tugur er hann við bestu heilsu. En
hann mun ekki ná meiri likamlegum
fullkomleika. Frumurnar hætta að
endurnýja sig og efnaskiptin verða
hægari. Vefirnir harðna og tapa að-
lögunarhæfileika. Á hverju ári héð-
an i frá minnkar vinnuþrek þessá
manns, sem við skulum kalla Adam,
um eitt prósent. Sjötugur mun hann
hafa lækkað um einn og hálfan
sentimeter og eyrun munu hafa
stækkað.
Enginn getur komið i veg fyrir
þessa þróun, - þótt enginn viti
nákvæmlega jum orsakir hennar. Til
er ritgerð frá þvi um 1800 sem
nefnist „Hermippus Redi vivus - eða
sigur vísindanna yfir elliárum og
dauða, ásamt aðferð til þess að
halda kröftunum lengur óskertum
og álit sérfróðra manna á aðferð-
inni.“ í ritgerðinni kemur i Ijós að
hófundarnir telja menn eldast er
þeir anda frá sér - því þá tapi þeir
lifsorkunni. Ráðið við þessu segjast
þeir hafa fundið á legsteini á gröf
manns sem varð 115 ára gamall, en
á legsteininum stóð stutt og laggott:
„Andardráttur ungra kvenna." Nú á
dögum ráðleggja menn skokk.
Skýrslur virðast núna bepda til
þess að þeir hafi mestar lifslikurnar
sem komnir eru af foreldrum sem
náðu háum aldri, stunda vinnu sem
þeir hafa ánægju af, hafa næga
peninga og eru kvæntir. Piparsvein-
ar deyja fyrr, - með einni undan-
tekningu: Prestar kaþólsku kirk-
junnar ná háum aldri og er svo að
sjá sem skirlífið stuðli að þvi.
En Adam getur verið alveg rólegur
þrátt fyrir allt og huggað sig með þvi
að hækkandi aldri fylgja ýmsir
kostir:
Sársaukaskynið minnkar eftir
sextugt.
Svitakirtlarnir hætta að starfa af
sama krafti, þegar árin færast yfir.
Það hefur engin skaðvænleg áhríf
úr þessu, þótt menn séu fimm kfló-
um þyngrí en töflur segja til um.
Þegar 65 ára aldri er náð er
hættan á dauða hjá þeim sem ekki
reykja og mönnum sem reykja i hóf i
hin sama. Auðvitað svo fremi að
reykingamaðurinn nái 65 ára aldri!
Fjarsýni sem fylgir hækkandi aldrí
getur læknað nærsýni frá yngri
árum.
Karlmenn halda ferskleika húðar-
innar tiu árum lengur en konur, þar
sem húð þeirra er feitari.
Kyngetan minnkar ekki svo mikið
sem margir óttast. Sérstaklega er
líklegt að karlar sem á yngri árum
voru athafnamiklir i bólförum geti
haldið sinu striki langt fram eftir
aldri. ,
Heilbrigður maður, sem orðinn er
sjötugur, á vissulega langtum meira
sameiginlegt með þrítugum manni,
en heilsubiluðum jafnaldra sinum.
Það eru fyrst og fremst slys og
þungbær veikindi, sem slá á lifslik-
urnar. Hafi menn á annað borð náð
sjötiu ára aldri, eru verulegar líkur
á að menn verði áttræðir.
Allir vilja verða gamlir, en enginn
vill vera gamall. Snyrtivöruiðnaður-
inn, heilsuræktarstöðvamar og
ginsengræktendur blómstra einmitt
vegna vonar mannsins um eilifa
æsku. En fróðir menn deiia um það
hvort hægt sé að lengja ævina neitt
með þessum yngingarmeðulum.
Sumir segja að um sé að ræða
sérstaka „klukku“ i likamanum,
sem ákveði hvenær hver fruma
deyr. Aðrir segja að f rumurnar deyi
hægt og hægt. En þar til úr þessu
fæst endaplega skorið ætti Adam að
gera allt sem hægt er til þess að
gera frumunum vistina i likama hans
sem bærilegasta... Og hér era nokk-
ur góð ráð til þess:
ÍÞRÓTTIR
íþróttir: Apar i tilraunastofum
minnkuðu vemlega hættuna á hjarta-
bilun ef þeir vom látnir hlaupa hríngi
i rímlahjóli jafnt og þétt. Langar
göngur gátu Ifka veríð heilsusam-
legar. En þótt svo værí að líkams-
rækt lengdi ekki lífíð, þá stælir hún
vöðvana og heldur blóðrásinni
öflugri.
SÓL
Sól: Flekkir sem koma á húðina á
elliámm aukast við útfjólubláa
geisla og þvi er vert að fara gætilega
þegar um sólböð er að ræða. Húðin
er sterkust fyrír þar sem sólargeisl-
ar skina sjaldan á hana, það er að
segja á bakhluta mannsins.
MATARÆÐI
Mataræði: Þrátt fyrír mismunandi
landkosti og þjóðhætti em lifslikur
manna i Evrópu, Ameriku og i Japan
álíka miklar. Rétt er að forðast ferti
en borða því meira af grænmeti, -
en borða þó vel.
TÓBAK
Tóbak: Það ber að forðast eftir
f öngum. Lungu reykingamanns sem
orðinn er þritugur em mjög svipuð
lungum 45 ára gamals manns sem
ekki reykir.
Neysla i hófi getur minnkað likur
á hjartabilunum.
VÍTAMÍN
Vítamin: Sé mataræðið gott ætti
vitamínþörfinni að vera sjálfkrafa
fullnægt. Það er apótekarinn sem
mest gagnið hefur af sölu vftamin-
pillanna.
En þótt Adam lærí öll þessi ágætu
ráð mun hann ekki eiliflega verða
gjaldgengur i heimi sem lofar og
prísar æskuna. Hin margiofaða
viska öldunganna er ekki eftir-
spurða varan nú á dögum. Ef til vill
er hún líka tómt hismi, - að spak-
mæli á borð við eftirfarandi slepptu:
Konurnar yngjast nú ekki heldur!
Húðin
Með lifnaðarháttum og viðurværi sínu
er maðurinn sjálfur ábyrgur fyrir því á
yngri árum hve skjótt hann verður
hrukkóttur. Þegar árin færast yfir koma
hrukkurnar af sjálfu sér: Húðin tapar
rakamagni sínu, missir teygjanleika og
verður þunn og slöpp. Hún hangir utan
á líkamanum eins og of stór nærföt.
30 ára: Fyrstu ennishrukkurnar.
40 ára: Rákir og „hláturshrukkur"
myndast í kring um augu og munnvik.
50 ára: Andlistdrættirnir skerpast,
vangarnir verða slappari.
60 ára: Pokar myndast undir augum
vegna þreytu í vefjum og rýrnandi
fitulags undir húðinni á andlitinu.
70 ár: Hrukkur og elliflekkir myndast
á öllu andlitinu.
ÁFENGI ' i
Áfengi: Skýrslurnar sýna að 50%
bindindismanna og 50% ofdrykkju-
manna deyja fyrr en þeir sem kunna \ V
sér hæfilegt hóf i vindrykkju. //
Augun
Þegar árunum fjölgar harðnar auga-
steinninn og það verður erfiðara að
skoða hluti sem eru mjög nærri andlit-
inu. Minna ljós berst í gegn um nethimn-
una. Menn sjá illa í hálfbirtu og verða
að nota leslampa.
30 ára: Skörp sjón.
50 ára: Menn sja vel í fjarlægð, en
þurfa að nota lestrargleraugu. Skært ljós
veldur sárindum í augum og erfiðara
verður að greina dýpt í hlutum.
60 ára: Gulur blær sem augun fá á sig
veldur því að verra verður að greina á
milli blárra og grænna lita.
70 ára: Sjónsviðið þrengist og nátt-
blinda eykst.