Tíminn - 17.08.1983, Blaðsíða 8

8
MIÐVIKUDAGUR 17. AGUST 1983
Útgetandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gisli Sigurösson. Auglýsingastjórl: Steingrímur Gíslason.
Skrítstofustjóri: Ragnar Snorri Magnússon. Afgreióslustjóri: Sigurður Brynjólfsson.
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elías Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V.
Ólafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrímsson.
Umsjónarmaður Helgar-Tímans: Atli Magnússon. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir,
Bjarghildur Stefánsdóttir, Friðrik Indriðason, Guðmundur Sv. Hermannsson, Guðmundur :
Magnússon, Heiður Helgadóttir, Jón Guðni Krlstjánsson,
Jón Ólafsson, Kristin Leifsdóttir, Samúel ðrn Erlingsson (iþróttir), Skafti Jónsson, Sonja
Jónsdóttir, Þorvaldur Bragason. Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnssson.
Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Árni Sæberg. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir.
Prófarkir: Kristín Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir, Sigurður Jónsson.
Ritstjórn skrifstofur og auglýsingar: Síðumúla 15, Reykjavik. Sími: 86300. Auglýsingasími
18300. Kvöldsímar: 86387 og 86306.
Verð i lausasölu 18.00, en 20.00 um helgar. Áskrift á mánuði kr. 230.00.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent hf.
Vanstjórnin
í orkumálunum
■ Það er Ijóst orðið, að mikil vanstjórn hefur ríkt í
orkumálum þjóðarinnar á undanförnum árum. Fjárfesting
hefur verið mikil og skipulagslaus og því safnazt stórfelldar
skuldir erlendis. Sparnaðar virðist ekki hafa gætt nægilega í
stjórnun þeirra fyrirtækja, sem hér koma mest við sögu.
skrifað og skrafað
[i 1 w M URkI 'JfylS L' | lii m
im y/ tyg/Bi
m llÍliL ' r - L 1
■ Árásir Morgunblaðsins á stuðning samvinnuhreyfingarinnar við íþróttastarfsemina í landinu verður í það minnsta ekki
íþróttahreyfingunni til framdráttar.
Afleiðingarnar eru að koma í ljós í sífelldum hækkunum
orkuverðsins til innlendra neytenda. Þó virðist enn fjarri því,
að þar séu öll kurl til grafar komin. Sum orkufyrirtækin, eins
og Landsvirkjun og Hitaveita Reykjavíkur munu fara fram á
stórfelldar hækkanir eftir áramótin.
Þess ber að gæta, að orkusamningurinn, sem upphaflega
var gerður við álverið, á sinn jrátt í þeim ógöngum, sem
orkumál landsins eru komin í. Alverið í Straumsvík hefur á
undanförnum árum verið mesti styrkþegi landsins og er það
enn. Þungur skattur hefur verið lagður á allalandsmenn svo
að hægt væri að borga niður verðið á orkunni til álversins.
Við þennan smánarsamning hefur það svo bætzt síðustu
árin, að þegar þörfin hefur verið mest fyrir það að fá
orkuverðið til álversins hækkað, missti ráðherrann, sem fór
með orkumálin, Hjörleifur Guttormsson, öll tök á málinu.
í stað þess að einbeita sér að því að knýja fram hækkun á
orkuverði til álversins, eyddi Hjörleifur bæði tíma og
fjármunum í skýrslugerðir um skattamál fyrirtækisins og
tilheyrandi samningaþóf. Hækkun orkuverðsins var alveg
látin mæta afgangi. Skattamálunum átti að sjálfsögðu að vísa
strax til gerðardóms, og beina síðan kröftunum að því að
knýja fram hækkun orkuverðsins.
Sök Hjörleifs Guttormssonar í orkumálunum er meiri en
sú ein, hversu slælega hann gekk fram í því að fá hækkun á
umræddu orkuverði. Skipulagsleysið í fjárfestingum og
gífurleg skuldasöfnun erlendis síðustu árin skrifast að
verulegu leyti á reikning hans. Við stjórnun orkumálanna
skorti hann nauðsynlega yfirsýn. Það átti sinn þátt í því,
hvernig fór í fjárfestingarmálunum
Stjórnarandstaðan átti líka sinn drjúga þátt í þessu. Hún
rak áróður fyrir orkuframkvæmdum um land allt, ásamt
kröfum um stórvirkjanir í þágu svissneska álhringsins og fleiri
auðhringa. Þetta studdi að því að rugla Hjörleif í ríminu.
Það er hollt að rifja þessa mistakasögu alla upp til þess að
læra af henni. Nú verða að koma til skjalanna önnur og
jákvæðari vinnubrögð.
Orkuframkvæmdir verða að sjálfsögðu að halda áfram, en
stjórnast af meiri yfirsýn en áður. Það sjónarmið verður að
ráða meira en áður, að ekki er hægt að gera allt í einu. Það
verður að fylgja markvissri áætlun, sem m.a. tekur mið af
því, að ekki sé stofnað til erlendra skulda meira en hófi
gegnir.
Landsvirkjun á ekki að geta farið sínu fram eins og
stjórnendum hennar sýnist og heldur ekki Hitaveita Reykja
víkur. Það verður að samræma fyrirætlanir og framkvæmdir
þessara fyrirtækja. Óneitanlega hefur Hitaveita Reykjavíkur
þar mikinn rétt, því að illa yrði þjóðin sett, ef heita vatnið
þryti, sem hún þarf að nota.
Taka þarf upp miklu strangara eftirlit með starfrækslu
opinberra fyrirtækja og stofnana á þessu sviði. Það er spor í
áttina, að Sverrir Hermannsson hefur nú farið að ráðum
Steingríms Hermannssonar og falið sérstöku ráðgjafar-
fyrirtæki að kanna rekstur þeirra orkufyrirtækja, sem heyra
undir iðnaðarráðuneytið.
Þetta eitt er þó ekki nóg. Þessu verður að fylgja vel eftir.
Hér þarf Alþingi sjálft að grípa í taumana og framkvæma
jafnhliða rannsókn á sínum eigin vegum. Alþingi hefur verið
alltof tómlátt í þessum efnum og treyst í blindni á
framkvæmdavaldið.
Vanstjórninni í orkumálum verður að linna. Nú þarf ný
vinnubrögð. Annars fer illa.
Þ.Þ.
Æðiskast Morgunblaðsins
■ Morgunblaðið hefur
fengið eitt af þessum scr-
kennilegu æðisköstum, sem
virðast grípa menn þar á bæ
með vissu millibili. Að þessu
sinni er það stuðningur Sam-
bands íslenskra samvinnu-
félaga við íþróttahreyfinguna
í landinu, sem verður fyrir
barðinu á hamagangi Mogga-
manna.
Sambandið hefur sem
kunnugt er undanfarið ár
styrkt íþróttahreyfinguna
myndarlega með svonefnd-
um íþróttastyrk Sambands-
ins, sem er auglýstur til um-
sóknar á hverju ári. Samtök
íþróttafólks geta sótt um
þennan styrk, en yfirleitt fær
aðeins eitt samband hann
ár hvert og er þá gerður
sérstakur samningur þar að
lútandi hverju sinni. Það eru
þessir samningar, sem hafa
komið Moggamönnum svo
mjög úr andlegu jafnvægi, að
öllum öðrum blöskrar.
Kjartan P. Kjartansson
birtir í Morgunblaðinu í gær
athugascmd frá Sambandinu
við þessi móðurssýkisskrif
Moggamanna. Þar rekur
hann í upphafi hvernig
íþróttastyrkur sambandsins
kom til, og segir þar m.a.:
,,a) Upphaf styrkvcitingarinnar
mun að rckja tii umsóknar
Körfuknattlcikssambands Is-
lands haustið 1979, cn um
málið cr gcrð svofelld bókun
í framkvæmdastjóm Sam-
bandsins, flmmtudaginn 8.
nóvembcr það ár: „5. Mála-
leilun körfuboltalandsliðsins
hcfur borist Sambandinu.
Samþykkt að vísa málinu til
fclagsfulltrúa Sambandsins
til umsagnar."
b) Þegar umsögn félagsfulltrúa
lá fvrir var málið aftur á
dagskrá í framkvæmdastjórn-
inni þann 18. mars 1980 og þá
gerð svofelld bókun: „Sam-
þykkt var að veila körfu-
knattlciksliöi íslands fjárstyrk
að fjárhæð 5-6 rnillj. króna og
skyldi þcssi viðurkcnning veitt
á blaðamannafundi sem Sam-
bandiö boðaði til af því tilefni.
Þessi styrkur skyldi gilda í citt
ár, cn jafnframt fcllu niður
aörir hliðstæðir styrkir, sem
Sambandið hefir veitt á sviði
iþróttamála. Samþykktin næði
þó ckki til þegar gcfinna lof-
orða á þessum vettvangi. Ef
þessi styrkvciting gefst vel, að
áliti Sambandsins, cr áformað
að skipta um að ári og vcita þá
annarri íþróltagrein slyrkinn
fyrir það ár.“
c) Þar sem styrkurinn fyrír árið
1980 tæmdist körfu-
boltalandsliðinu nokkuð seint
var ákveðið að það skyldi valið
á ný úr höpi umsækjenda um
styrkinn fyrir árið 1981. Varð
það bókað á framkvæmda-
stjórnarfundi í Sambandinu,
þriðjudaginn 27. janúar 1981
og var styrkurinn að Ijárhæð
90 þúsund krónur (þ.e. 9 mill-
jónir g. króna).“
Reglur um veitingu
íþróttastyrksins
Kjartan rekur síðan, að stjórn
Sambandsins samþykkti 4. mars
1981 reglur um íþróttastyrkinn.
Þær eru svohljóðandi:
„l.gr. Tilgangur með vcitingu
íþróttastyrks Sambandsins
er að efla íþróttastarfsemi
í landinu, sem ein af menn-
ingarþáttum þjóðfélags-
ins, og auka þekkingu ísl.
íþróttafólks á samvinnu-
málum og samvinnustarfi.
2. gr. íþróttastyrk Sambandsins
geta hlotið sérsambönd og/
eða landssambönd er starfa
að íþróttamálum.
3. gr. íþróttastyrkur Sambands-
ins er veittur til eins árs í
senn og er styrktartíminn
almanaksárið.
4. gr. Að jafnaði skal einn aðili
hljóta styrkinn hverju sinni,
en hcimilt er þó að skipta
styrkfjárhæð á milli fleiri
aðila.
5. gr. Árlega verður auglýst eftir
umsóknum um íþróttastyrk
Sambandsins. Umsóknir
þurfa að hafa borist Sam-
bandinu (framkvæmda-
stjóra Skipulags- og
fræðsludeildar) fyrir 1.
ágúst. í september ár hvert
verður tilkynnt hvaða aðili
hlýtur íþróttastyrk Sam-
bandsins á (komandi) næsta
ári.
6. gr. Framkvæmdastjórn Sam-
bandsins tekur ákvörðun
um styrkfjárhæð og úthlut-
ar íþróttastyrk Sambands-
ins.
7. gr. Styrkveiting veitir Sam-
bandinu heimild til að
virkja starfsemi viðkom-
andi íþróttagreinar til upp-
lýsinga um samvinnuhreyf-
inguna eftir nánara sam-
komulagi við viðkomandi
aðila.u
Engu að leyna
Og enn segir í athugasemdum
Kjartans:
„Á framkvæmdastjórnarfundi
þann 29. september 1981 var
ákveðið að Handknattleikssam-
band íslands skyldi valið úr hópi
umsækjcnda um styrkinn fyrir
árið 1982 og nam fjárhæðin 150
þúsund krónum. Og enn var á
fundi framkvæmdastjórnarinnar
þann 5. október 1982 úthlutað
íþróttastyrk Sambandsins fyrir
árið 1983 og nú, með vísan til 4.
greinar reglugerðarinnar, var
fjárhæðinni skipt á milii tveggja
sambanda þ.e. til Handknatt-
leikssambands íslands 150 þús.
krónur og til Frjálsíþróttasam-
bands íslands 75 þús. krónur.
í öllum áminnstum tilvikum
hefír afíiending íþróttastyrks
Sambandsins farið fram á blaða-
mannafundum, en þar hafa blaða-
mönnum verið afíient kynningar-
orð um styrkúthlutunina og fleira.
Þar gafst þeim líka tækifærí til að
spyrja aðila spjörunum úr, enda
engu að leyna eins og Morgun-
blaðið, því miður, vænir þó hlut-
aðeigandi um. Um þetta geta
blaðamenn Morgunblaðsins
boríð, þeim sem komið hafa til
umræddra styrkúthlutana.
Ý sérstökum framkvæmda-
samningi Sambandsins við FRÍ
segir svo í 3. grein:
„Frjálsíþróttasambandið hei-
milar Sambandinu að nota starf-
semi og aðstöðu FRÍ og umsvif
frjálsíþróttalandsliðanna, bæði
heima og erlendis, til auglýsinga
og fræðslu um samvinnuhreyfíng-
una á hvern þann hátt sem Sam-
bandið óskar og eölilegt getur
talist. Er þá miðað við þann hátt
sem almennt tíðkast og fellur að
gildandi lögum og reglum íþrótt-
ahreyfíngarínnar um auglýsingar
íþróttamanna.
Það er öllum kunnugt að ekki
er sama með hvaða hugarfari
lesinn er texti ritaðs máls, en
vegna þeirra áþéttisorða sem
koma fram í leiðaraskrifum Morg-
unblaðsins, laugardaginn 12þ.m.,
er skorað á blaðið að fínna dylgj-
um sínum stað um misnotkun
Sambandsins á þeim sem íþrótta-
styrksins hafa notið, eða aðila
annars staðar í íþróttahreyfíng-
unni, vefjist fyrír blaðinu að fínna
sök hjá Sambandinu við fyrr-
greinda aði|a.“
Breytir ekki velvilja
til íþróttahreyfíngar
innar
í athugasemdinni er lögð
áhersla á að þessi ofstækisskrif
Morgunblaðsins muni ekki hafa
nein áhrif á áframhaldandi vel-
vilja Sambandsins til íþrótta-
hreyfingarinnar:
„Þau skrif sem Morgunhluöiö
hefír ástundað í garð Sambands-
ins um íþróttamál munu ekki hafa
áhrif á áframhaldandi velvilja
þess í garð íþróttahreyfímgarinnar
og er þess vænst að aðrir velviljað-
ir aðiíar láti heldur ekki stóryrðin
hræða sig frá að hlúa að æsku
landsins, sem líklega á sér hvergi
betrí samastað en íþróttahreyfíng-
una, að heimili og skóla undan-
skildum. Nær væri að fá þá sem
svona skríf ástunda til samstarfs
við íþróttahreyfínguna svo þeim
verði fullljóst það mikia starf sem
þar er unnið og reki ekki fleyg á
milli hennar og þeirra sem vilja
styrkja hana og efía.
Hermt er m.a. eftir fyrrverandi
formanni HSI að íþróttasamb-
öndum sé nauðsyn á að „selja
sig“. Vonandi er hér rangt haft
eftir, en sé svo ekki harmar Sam-
bandið slíkt gáleysi í orðavali,
talur þessi ummæli ómakleg og
betur ósögð.
Ef einhvers staðar er í
ákvæðum eða orðavali þau atríði
sem íþróttahreyfíngin vill brcyta
eða skoða nánar er Sambandið
ekki svo „íhaldssamt“ að það
bifíst ekki við rökum eða óskum
viðsemjenda, - en helst vill það
láta verk sín og athafnir skýra
velvilja sinn í öllum góðum
málum. Þess er vænst að Morgun-
blaðið geti orðið samvinnuhrey-
fíngunni samstíga á þeim ferli.“
Samningar við
Samvinnuferðir
Morgunblaðið er svo blindað í
ofstæki sínu að það lætur sér ekki
nægja að ráðast á Sambandið,
heldur líka á viðskiptasamninga
Samvinnuferða við íþróttafélög.
Helgi Jóhannsson, sölustjóri
fyrirtækisins, svarar þessum ó-
maklegu árásum í Morgunblaðinu
í gær og spgir þar m.a.:
„Samvinnuferðir-Landsýn hef-
ur gert sína eigin sérsamninga við
íþróttahrcyfínguna. Þeir samn-
ingar eru með öllu óháðir Sam-
bandinu og koma íþróttastyrk
þess ekkert við. Samvinnuferðir-
Landsýn er ferðaskrífstofa ýmissa
fjöldasamtaka í landinu og rekur
starfsemi sína fyrir ótal verkalýðs-
félög og aðildarfélög á sjálfstæð-
um grundvelli.
Morgunblaðið gefur hins yegar
bcrlega í skyn að KKÍ, HSÍ, og
FRI hafí undirritað samninga við
SL vegna þrýstings frá Samband-
inu. Þetta er alrangt. Hið sanna
er að KKI hefur í mörg ár átt föst
viðskipti við SL, HSÍ hefur starf-
að með ferðaskrifstofunni á ann-
að ár og FRI bættist síðan í
hópinn í ár. KKÍ er ekki handhafí
íþróttastyrks Sambandsins lengur
og var það ekki er samningar við
SL voru gerðir. íþróttastyrkur
Samvinnuhreyfíngarínnar er
greiddur í peningum og skyldar
sérsamböndin á engan hátt til
viðskipta við Samvinnuferöir-
Landsýn.
Samvinnuferðir-Landsýn styrk-
ir hins vegar þessi þrjú sambönd
á ýmsan hátt, óháð Sambands-
styrknum á allan hátt. I samstarfs-
samningi okkar við sérsamböndin
er þeim tryggður myndarlegur
stuðningur gegn því einu, að þau
beini viðskiptum sínum til Sam-
vinnuferða-Landsýnar svo fremi
sem ferðaskrífstofan sé í einu og
öllu samkeppnisfær í verði og
gæðum þjónustunnar. Sé svo
ekki, er þeim frjálst að kaupa
ferðaþjónustu hvar sem betur er
boðið, án þess að það hafí nokkur
áhrif á áframhaldandi samstarf
við SL. Samvinnuferðir-Landsýn
verður einfaldlega að standast
allar samkeppniskröfur og stuðn-
ing á ýmsan hátt. Hér er því um
verulega búbót fyrír íþróttahreyf-
inguna að ræða og Samvinnuferð-
um-Landsýn þykir vænt um að
geta á þennan einfalda og látlausa
hátt stutt við bakið á öflugu
íþróttastarfí í landinu.
Engum kemur á óvart að Morg-
unblaðið skuli síðan í laugardags-
blaðinu leita til ferðaskrifstofunn-
ar Utsýn til þess að fá álit þaðan
á samningum Samvinnuferða-
Landsýnar. Auðvitað hvarflaði
ekki að Mbl. að eðlilegra væri að
ræða við þá ferðaskrífstofu sem
hlut á að máli og úr herbúðum
Utsýnar kom ekki minni yfírlýsing
en sú, að kjarnorkustríð væri
hjóm eitt miðað við samkeppnina
frá Samvinnuferðum-Landsýn!
Verður síst reynt hér að fá eðlilegt
samhengi í þessa samlíkingu, en
heldur fínnst okkur hún samt
ósmekkleg.“
Það er auðséð af viðbrögðum
Morgunblaðsins við málefna-
legum svörum talsmanna Sam-
bandsins og SAmvinnuferða, að
á þeim bæ telja menn sig vera í
heilögu stríði. Og eins og oft vill
verða þegar menn blindast þannig
af trúarofstæki, þá skiptir sann-
leikurinn þá engu máli.