Tíminn - 18.08.1983, Síða 7

FIMMTUDAGUR 18. ÁGÚST 1983
umsjón: B.St. og K.L.
erlent yfirlit

■ Nú þjálfar Edward stíft með landgönguliðunum í þeirri
von að reka af sér slyðruorðið.
Lausmælgi
skólasystr-
anna batt
enda á
vinskapinn
■ Þeir þykja ólíkir bræðurn-
ir, Bretaprinsamir Andrew og
Edward. Andrew er sem kunn-
ugt er kvennagull hið mesta og
virðist lítið skeyta um allt það
umtal, sem skemmtanalíf hans
vekur í fjölmiðlum. Edward
aftur á móti er hlédrægur og
kærir sig ekki um að komast á
síður blaðanna fyrir hvaðeina,
sem hann kann að taka sér
fyrir hendur.
Því var það, að þegar skóla-
systur vinkonu hans í Ástralíu
höfðu spjallað við bresk blöð
og sagt þeim frá rómantískum
gönguferðum þeirra og blóm-
vöndunum, sem Edward hafði
fært henni, sagði hann óðar
skilið við vinkonuna.
April Phillips heitir þessi
fyrrum vinkona prinsins. Hún
er aðeins 16 ára, dóttir sorp-
hirðumanns. Henni þykir að
vonum vinkonur sínar hafa
leikið sig grátt og kann þeim
lítið þakklæti fyrir lausmælg-
ina.
Það er hins vegar af Edward
að frétta, að hann hefur nú
ákveðið að reka af sér slyðru-
orðið, en hann hefur löngum
verið hæddur fyrir að vera
hugdeigur og lítill fyrir sér. Til
að herða líkama, og vonandi
líka sál, hefur hann gengið í
konunglega landgöngusveit,
sem hefur mjög harða þjálfun
á stefnuskrá sinni. Hann æfir
nú af kappi með félögum sínum
og hefur m.a. náð þeim árangri
að sveifla sér á kaðli yfir
straumþungt fljót, svona
eitthvað í stfl við Tarsan. Þykir
það afrek gefa góðar vonir um,
að Edward sé e.t.v. ekki alls
varnað og eigi kannski eftir að
sýna sig vera hið mesta karl-
menni.
Hann hefur tímann fyrir sér,
þar sem hann er ekki nema 19
ára.
■ Edward gaf Apríl PhiUips
upp á bátinn eftir að ensk blöð
höfðu komist á snoður um
vinskap þeirra.
hef nokkuð fengist við abstrakt,
en þó minna. Nú á síðustu árum
hef ég svo verið að fikra mig
áfram með vatnslitina og tel mig
hafa náð nokkuð góðum árangri
þar. Því er ekki að neita að þeir
eru mjög erfiðir og það þarf að
beita mikilli tækni og aga til að
ná árangri á því sviði. Eitt gott
ráð í vatnslitamyndagerð er að
bleyta pappírinn áður en byrjað
er, því að pappírinn fær þá
ákveðna mótstöðu. Annars var
ég tiltölulega fljót að ná tökum á
þessari tækni og ég er nokkuð
ánægð með útkomuna. Það er
þó sýningargesta að dæma um
þessi verk.
Önnur nýjung sem ég er nú
með hér á þessari sýningu eru
þessar flauelsmyndir svo kölluðu
en þær eru málaðar með silki-
litum. Það er mjög mikið um
þessa gerð myndlistar í Ameríku
núna og þessar myndir hafa selst
hvað best hjá mér núna.“
Ég sé hér að í einu horninu eru
eingöngu blómamyndir. Hvernig
stendur á því.
„Já, þessar myndir eru helgað-
ar minningu bróður míns, Svein-
björns Kristjánssonar, en hann
var mikill knattspymumaður á
sínum tíma og spilaði mikið með
knattspyrnufélaginu Víkingi.
Þess vegna væri ég ákaflega glöð
ef liðsmenn þess félags sæju sér
færi á því að koma og sjá þessa
sýningu hjá mér. Nú, svo er hér
önnur blómamynd sem er helguð
minningu móður minnar og sést
hún á mynd þeirri sem birtist í
blaðinu. Ég var stödd í Flórída
þegar hún lést og komst ég ekki
til jarðarfararinnar og nokkru
síðar málaði ég myndina“.
Hvað um framtíðina?
„Ég er nú á förum til Ameríku
aftur en ég ætla að reyna að
framlengja þessa sýningu til 3.
september. Svogeriégmérvonir
um að koma kannski hingað
aftur á næsta ári og sýna þá á
Kjarvalsstöðum þó erfitt sé að
komast þar að. Annars er ég
með fleiri járn í eldinum, er m.a.
að semja skáldsögu sem heit-
ir„Óperan Loretta". Hún kemur
væntanlega út í Ameríku fyrir
næstu jól“.
Hvað kosta svo myndir þínar?
„Þær eru allt upp í 30.000, og
hefur salan verið nokkuð góð
það sem af er“.
■ Mynd þessi var tekin af Andropov og félögum hans í framkvæmdastjórn Kommúnistaflokksins, þegaratkvæðagreiðsla fór fram
í þinginu um þá tillögu að hann yrði kosinn forseti Sovétríkjanna. Fremstireruámyndinni, auk Andropovs, Ustinov varnarmálaráðherra
og Tichonov forsætisráðherra.
Andropov boðar víðtækar breytingar
á því hvernig hinir áætluðu þættir
virki, hver áhrif þeir hafi á
áætlunina og starfsagann, fram-
leiðnina."
Um sósíalískan aga sagði Júrí
Andropov: „Kjarninn í sósíal-
ískum aga er að sérhver helgi sig
viðfangsefni sínu. Það er vissu-
lega erfiðara heldur en að skrá
þá sem koma of seint til vinnu við
dyr fyrirtækisins. En þetta er
meginatriði. Þettavelturaðsjálf-
sögðu á vel skipulögðu hug-
myndafræðilegu, pólitísku og
upplýsandi starfi. En þetta starf
verður að byggjast á nútímalegri
skipulagningu vinnunnar,
skynsamlegri niðurröðun starfs-
fólksins, nægum efnislegum og
tæknilegum birgðum, fullkomn-
un á öllum sviðum siðferðislegr-
ar, og efnislegrar einbeitingar...
aðeins samhæfing andlegra, efn-
islegra og skipulagslegra þátta
getur hafið starfið á hátt menn-
ingarstig - sem er bezta trygging-
in fyrir aga í framleiðslustörfun-
um“.
Júrí Andropov fór hlýjum
viðurkenningarorðum um hlut
gamalla flokksmanna í félags-
legu og pólitísku lífi Sovétríkj-
anna. Hann lagði áherzlu á að
þeir hefðu alltaf notið verðskuld-
aðrar virðingar meðal þjóðarinn-
ar. Hann sagði í því sambandi:
„Gamlir flokksmenn búa yfir
óviðjafnanlegri reynslu í að
byggja nýtt líf - reynslu sem
hefur auðgað allt mannkyn.
Sögulegt mikilvægi þessarar
reynslu er veganesti sérhverrar
nýrrar kynslóðar.“ Þá fjallaði
Júrí Andropov um starfið með
æskunni. „{ okkar þjóðfélagi",
sagði hann „eru engir árekstrar
milli kynslóða, milli feðra og
sona, eins og stundum er sagt.
En það þýðir ekki að hér sé allt
slétt og fellt. Yfirgnæfandi meiri
hluti ungs fólks í dag“, sagði Júrí
Andropov, „eru virkir þátttak-
endur í kommúnískri uppbygg-
ingu, verðugir erfingjar hug-
sjóna feðra sinna. En það er þó
einmitt í ljósi þessa að maður
verður var við að sviksemi,
óvirkni í starfi, og félagslegu lífi,
skortur á aga, skýtur upp kollin-
um og setur mark sitt á vissan
hluta æskulýðsins".
„Það er nauðsynlegt að hefja
baráttu gegn slíkum fyrirbærum,
slíkum tilfmningum", sagði
AndropoV“.
ÞAÐ virðist orðið augljóst, að
Júrí Andropov hyggst koma
fram víðtækum endurbótum á
skipulagi atvinnufyrirtækja í
Sovétríkjunum. Þessar endur-
bætur virðast eiga að beinast að
verulegu leyti að því að taka
vestræn vinnubrögð til fyrir-
myndar, án þess að breyta þó
því grundvallaratriði, að fyrir-
tækin séu opinber eign.
Hins vegar verður dregið úr
miðstýringu og stjórnendum
fyrirtækja veitt meira svigrúm en
áður til þess að móta reksturinn.
Komið verður á vissri samkeppni
milli fyrirtækja. Stefnt verður að
aukinni hagræðingu og meiri
aga. Sérstök áherzla verður lögð
á, að rekstri fyrirtækjanna verði
þannig hagað, að réttur maður
sé í hverju rúmi, ef svo mætti
segja.
Þegar mun vera hafið að fram-
kvæma sumar af þessum breyt-
ingum, en bersýnilegt virðist, að
Andropov hyggst læra af þeim
mistökum fyrirrennara sinna, að
reyna að koma breytingum á
samtímis hvarvetna í Sovétríkj-
unum. Hann ætlar að þreifa sig
áfram og gera vissar tilraunir
áður en heildarbreyting verður
gerð á kerfinu.
Fréttamenn telja, að þessar
tilraunir verði fyrst um sinn aðal-
lega gerðar í þremur ráðstjórnar-
lýðveldum eða í Úkraínu, Hvíta-
Rússlandi og Litháen. Aðeins í
örfáum greinum munu breyting-
arnar ná til Sovétríkjanna allra.
í SKÝRSLU sérstakrar hag-
fræðingarnefndar, sem falið var
að gera úttekt á efnahags- og
atvinnumálum Sovétríkjanna og
nýlega hefur verið birt, kemur
fram mikil gagnrýni á reksur
atvinnufyrirtækja. Undir rós er
deilt á miðstýringuna. Þá eru
vinnubrögð mjög gagnrýnd og
vinnusvik. Mælt er með meira
sjálfstæði forstjóra og stjómenda
fyrirtækjanna, en þess krafizt af
þeim að þeir haldi uppi fullum
aga og séu stöðugt vakandi fyrir
því að bæta vinnubrögðin.
í skýrslu þessari felst óbein
ádeila á það fyrirkomulag, sem
hefur festst í sessi í valdatíð
Brésnjefs, og gefið í skyn að það
hafi einkennzt af íhaldssemi og
kyrrstöðu.
Nokkrar tölur eru nefndar í
þessu sambandi. Rakið er að
hagvöxturinn hafi farið síminnk-
andi síðustu 12-15 árin, en
Brésnjef leysti Krústjoff af hólmi
1964. Á skeiði áttundu fimm ára
áætlunarinnar (1966-1970) var
hagvöxturinn 7.5%, á tímabili
níundu fimm ára áætlunarinnar
(1971-1975) var hann 5.8% og á
tímabili tíundu fimm ára áætlun-
arinnar (1976-1980) 3.8%. Á
fyrstu árum elleftu fimm ára
áætlunarinnar (1981-1982) hefur
hann orðið 2.5%.
Þetta sýnir gleggst að breyt-
inga er þörf.
Ýmsar hreinsanir, sem hafa
átt sér stað í opinberri þjónustu
síðan Andropov kom til valda,
hafa ekki bitnað minnst á nán-
ustu samherjum Brésnjefs. Sér-
staklega mun þetta eiga við um
lögregluna. Innanríkisráðherr-
anurú, Nikolai Sheheleokov, var
vikið úr embætti, en við því tók
náinn samstarfsmaður Androp-
ovs, Vitaly Fedorchuk, sem áður
var hjá KGB.
Fyrsti aðstoðarráðherra í inn-
anríkisráðuneytinu var einnig
látinn víkja, en hann var enginn
annar en Júrí Churbanov,
tengdasonur Brésnjefs. í kjölfar
þessara breytinga á toppnum,
hafa orðið miklar breytingar á
undirmönnum, en talið er að
mikil spilling og mútustarfsemi
hafi þrifizt á vegum lögreglunn-
ar.
EKKI MUNU allir í Kommún-
istaflokknum vera hrifnir af þess-
um breytingum, og mun það
ekki minnst eiga við um hina
eldri leiðtoga og gamla samherja
Brésnjefs.
Þetta getur skýrt það, að 15.
þ.m. hélt Andropov sérstakan.
fund í Moskvu með gömlum
flokksfélögum og átti tilgangur-
inn að vera sá að heiðra þá með
þessari samkomu. Aðaltil-
gangurinn virðist þó hafa .verið
sá að finna vettvang fyrir And-
ropov til að boða hinar ráðgerðu
breytingar og fá stuðning gömlu
samherjanna.
Andropov flutti við þetta tæki-
færi ítarlega ræðu, þar sem hann
gerði grein fyrir fyrirætlunum
sínum, og hefur hennar verið
rækilega getið í rússneskum fjöl-
miðlum.
Tímanum hefur borizt stuttur
útdráttur úr ræðunni frá APN.
Hér fara á eftir nokkur atriði úr
útdrættinum, sem gefa til kynna
efni ræðunnar (þýðing APN):
„Júrí Andropov lagði áherslu
á að, þegar maður gaumgæfði
það verk sem unnið hefði verið,
væri nauðsynlegt að gera sér
Ijóst að langt væri frá því að þau
viðfangsefni sem síðasta
flokksþing hefði lagt fyrir væru
leyst.
„Og umfram allt“, sagði Júrí
Andropov, „við getum ekki ver-
ið ánægðir með hve hægt hefur
gengið að veita fjármagni til
þróunarinnar. Ástæðurnar eru
margar. Svo virðist sem við
höfum ekki verið nógu áræðnir í
að leita nýrra viðfangsefna, ó-
sjaldan höfum við gengið hálfa
leið í þessum efnum og okkur
hefur ekki tekizt að yfirvinna
tregðuna sem ríkt hefur. Nú
verðum við að vinna upp það
sem glatazt hefur. Það mun,
meðal annars, krefjast breytinga
á áætlunum, stjórnun og efna-
hagslegri sjálfvirkni. Við erum
skyldugir til að gera slíkar breyt-
ingar til að geta stigið inn í nýtt
fimm ára tímabil, ef svo mætti
segja, full vopnaðir."
„Það er því þörf sérstakrar
varfæmi í framkvæmd efnahags-
mála í svo margslungnu efnahags-
kerfi sem okkar er“, sagði Júrí
Andropov. „Þess vegna reynum
við að undirbúa allar meiriháttar
ákvarðanir og gaumgæfa sér-
hvert spursmál af nákvæmni.
Við gerum víðtækar tilraunir í
kyrrþey, án þess að flýta okkur,
Þórarinn
Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
Getum ekki verið ánægðir
með hve hægt hef ur gengið