Tíminn - 26.03.1986, Page 6
6 Tíminn
Tímitin
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin i Reykjavik
Ritstjóri: NíelsÁrniLund
Auglýsingastjóri: SteingrímurGislason
Innblaösstjóri: OddurÓlafsson
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:'
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686392 og
686495, tæknideild 686538. Setning og umbrot: Tæknideild Tímans.
Prentun: Blaöaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 45.- kr. og 50.- kr. um helgar. Áskrift 450.-
Friður þarf að ríkja
á vinnumarkaðnum
í fyrrinótt voru afgreidd frá Alþingi lög sem stöövuðu
verkfall mjólkurfræðinga. í Iögunum felst einnig að
deilu mjólkurfræðinga skuli vísað til sérstaks kjaradóms
sem á að skila niðurstöðu fyrir 1. maí nk.
Mikill hraði var á afgreiðslu málsins á Alþingi enda
fundir deiluaðila engan árangur borið og verkfall
mjólkurfræðinga skollið á.
í greinargerð sem fylgdi frumvarpinu sagði m.a.
„Kröfur mjólkurfræðinga fela í sér verulegar hækkan-
ir og frávik umfram það sem felst í hinum almennu
kjarasamningum, sem undirritaðir voru milli ASÍ ann-
ars vegar og VSÍ og VMS hinsvegar 26. febrúar s.l.“
Svo umfangsmiklir samningar sem þá voru gerðir fela
í sér kjarabót til allra landsmanna í fjölmörgum atriðum
fyrir utan beinar kauphækkanir. Ekki verður hjá því
komist að aðrar stéttir en þær sem þá sömdu taki
verulegt tillit til þeirra samninga og stilli kröfum sínum
í hóf. Allt of oft hefur það skeð að fámennir hópar
launþega með sterka aðstöðu hafi getað þvingað fram
óhóflegar kröfur eftir að aðrar stéttir hafa samið. Slíkir
hópar hafa verið nefndir þrýstihópar og með verkföllum
sínum hafa þeir oft og tíðum lamað stóran hluta
atvinnulífsins á einn eða annan máta. f»ví verðui vart
neitað að mjólkurfræðingar hafa vegna aðstödu sinnar
náð fram hærri kröfum en almennt gerist.
í greinargerð með frumvarpinu segir ennfremur:
„Samningar við mjólkurfræðinga nú, sem fælu í sér
annað og ineira heldur en samið var um á hinum
almenna vinnumarkaði, væru til þess fallnir að riðla því
breiða samkomulagi sem náðst hefur og spilla vinnu-
friði.
Verkfall mjólkurfræðinga veldur auk þess mikilli
röskun í mjólkurframleiðslu og miklu verðmætatjóni
sem óverjandi væri að stjórnvöld reyni ekki að bægja
frá.“
Það má öllum ljóst vera að það er ekki að ástæðulausu
sem stjórnvöld grípa til lagasetningar sem þeirrar er
samþykkt var á Alþingi í fyrrinótt.
Stefna núverandi stjórnvalda er að aðilar vinnumark-
aðarins eigi, ef nokkur kostur er, að semja sín á milli
um kaup og kjör, en reynslan hefur sýnt að afskipti
ríkisvaldsins eru oft óhjákvæmileg.
í nýgerðum kjarasamningum tók ríkissjóður á sig
miklar byrðar og átti þar með verulegan þátt í að
samningar næðust. Til þess að markmið kjarasamning-
anna náist reynir á að þjóðin öll sé samstíga og að friður
ríki á vinnumarkaðnum.
Þjóðin hefur fengið sig fullsadda af verkföllum og
þeim fylgifiskum sem þeim fylgja. Það er ekki nóg með
að atvinnulíf lamist að meiru eða minna leyti heldur er
afleiðing þeirra oft og tíðum verðmætatjón sem þjóðar-
búið þolir ekki.
Eótt einhverjum finnist harkalega að mjólkurfræðing-
um vegið með þessari lagasetningu er engin ástæða til
að ætla annað en þeir fari að lögum eins og þeir sjálfir
hafa sagt.
I?á verður ennfremur að treysta því að kjaradómur
verði sanngjarn í mati sínu þannig að allir geti vel við
unað;
Miðvikudagur 26. mars 1986
lliilll
ÍHIlllllli
ORÐ í TÍMA TÖLUÐ
Kaupum ekki páskaegg!
Á tímum verðlagseftirlits, sting-
ur það í stúf að verð á páskaeggjum
cr óheyrilega hátt, og enginn virð-
ist amast við því. Eru íslendingar
hreinlega búnir að meðtaka það að
allar vörur sérstaklega tengdar há-
tíðum kirkjunnar eigi að vera dýr-
ari en gengur og gerist? Við kaup-
um jólakerti með áfastri grenigrein
fyrir þrefalda upphæð, scm kertið
og greinin kosta hvort í sínu lagi.
Sama er að segja um páskaeggin.
Um leið og búið er að steypa
súkkulaðið í mótin, þannig að það
tckur á sig lögun páskaeggsins,
samþykkja neytendur stórfellda
álagningu.
Einhvern veginn virðist það hafa
orðið útundan hjá verðlagslögregl-
unni, sú gífurlega og óguðlega
álagning sem viðgengst á páska-
eggjum. 200 til 250 gramma páska-
egg kostar á bilinu fjögur hundruð
og upp í fimm hundruð krónur. Sé
keypt súkkulaði í blokkunt, sam-
svarandi þyngd, þá sparast meira
en helmingur. Þegar búið er að
brjóta páskaeggið, er bara eftir
nammi með gífurlegri álagningu,
jú og einn málsháttur, sem flestir
kannast við frá þvf í fyrra. Máls-
hættirnir eru nú sérstakur kapítuli
útaf fyrir sig, og birtast þeir margir
fyrsta sinni á prenti í þessum
eggjum. En ekki meirum það hér.
Ég vil skora á foreldra að kaupa
ekki páskaegg handa börnum sín-
um fyrir þessa páska, heldur nota
þá aðferð sem nokkrir hafa þegar
tekið upp, og það er að kaupa
súkkulaði steypt í blokkir og hægt
er jafnvel að bæta viö nokkrum
konfektmolum, og sparnaðurinn
er allt að tvö hundruð krónur,
þegar um er að ræða 250 gramma
egg-
Frumskilyrði þess að hægt sé að
halda uppi öflugri verðgæslu í land-
inu, af hinum almenna neytenda,
er að menn hafi gagnrýnan hugsun-
arhátt, hvort sem er í kringum
verslunarhátíðirnar eða á virkum
dögum.
Sælgætisframleiðendur hækk-
uðu verð á sínum framleiðsluvör-
um, rétt fyrir undirskrift samning-
anna sem eiga að fela í sér stöðugt
verðlag. Síðan hækka þessir sömu
menn páskaeggin, unnin úr sama
efni og þeir hækkuðu fyrir samn-
ingana, um hundruð prósenta.
Við megum ckki sætta okkur við
það að vörur se'm tengjast stærstu
neysluhátíðunum séu seldar með
margfaldri álagningu. Það vantar
ekki að fólk sé gagnrýnið á verðlag
þessa dagana. Oft hefur undirritað-
ur orðið vitni að því nú upp á
síðkastið að verslunareigendur
verða hreinlega fyrir aðkasti hafi
viðskiptavinurinn grun urn að
hækkun hafiorðið. Þetta er jákvætt
svo langt sem það nær, en það nær
bara ekki nægilega langt. Svo rót-
gróin afstaða, sem kemur fram í
því að fólk kaupir páskaeggin með
hundraðfaldri álagningu sýnir það
að langt er í land. Sælgætisfram-
leiðendur taka úr vasa' neytenda
hækkanir fyrir allt árið með því
leggja svo rausnarlega á fram-
leiðsluna.
Á móti kemur að eggin sem
hænurnar láta frá sér allt árið hafa
lækkað. Það er furðulegt að ein-
hver skuli ekki reyna að græða á
þeim líka þessa dagana. Ég er viss
um það væru eggin máluð gul væri
einhver tilbúinn til þess að kaupa
þau á mun hærra verði en gengur
og gerist, því að gul eru þau orðin
hluti af páskunum. Hænurnar
verpa eins eggjum állt árið og
súkkulaðið er eins á bragðið allt
árið. Það er ekkert betra þó að
páskar séu í nánd og súkkulaðið í
öðru formi en gengur og gerist.
-ES
illllllllllllllllllllllllll VlTT OG BREITT . .........................................................................................................Illlll........ ' 'IIJIIIIIIIIIIIIIM^^ .......................................................................................I1IIII
NÚ EIGA ÞEIR
RÍKU AD „GEFA“
ÞjéAaigjöfin frá 1974 stendur
hcMnr aöturleg vestur á Melum.
Þjóðarbókhlaðan er farin að ganga
úr sér áður en hún er fullbyggð.
Framkvæmdir eru löngu hættar
vegna fjárskorts og hafa engar
áætlanir staðist.
Nú berast fréttir um að einhver
glæta sé að verða til varðandi
bygginguna. Menntamálaráðherra
er með frumvarp í smíðum um að
lagður verði á sérstakur eigna-
skattsviðauki til að Ijármagna
framhald byggingarinnar. Að visu
mun það var í verkahring fjármála-
ráðherra að undirbúa lagafrum-
vörp um skatta, en það er sama
hvaðan gott kcmur.
Á fjárlögum undangenginna ára
hefur ekki verið tU nokkur pening-
ur í þjóðarbókhlöðuna og þjóðin
þvi svikin um gjöfina.
En nú á að sækja peninga í vasa
hinna ríku, og þykir sumum tími tU
kominn. Viðkunnanlegra væri
samt að skattleggja þá með eðlUeg-
um hætti í stað þess að marka
skatta þeirra í sérstök þjóðþrif-
averkefni.
Moggi nefnir dæmi um hvcrnig
auðkýfingamir verða skattlagðir
til að standa straum af þjóðargjöf-
inni. Maður sem á skuldlausa eign
upp á 3 milljónir kr. á að standa
undir auknum álögum sem nemur
3.500 kr. á ári tU að Qármagna
bygginguna. Fá svo gjaldendur
skrautritað gjafabréf fyrir framlagi
sínu í þjóðargjöfina.
Það má ekki minna vera en að
ríka fólkið fái skrautrítaða kvittun
fyrír framlagi sínu. Þá lítur þetta út
eins og gjöf og höfðingsskapur af
hálfu eignamannanna.
Gjaldheimtan gæti tekið þetta
tU fyrirmyndar og skrautrítað kvitt-
anir fyrír áföllnum kostnaði af
nauðungaruppboðum þcgar þeir
eignaiitlu em að bjarga því litla
sem þeir ciga undin hamrínum.
Það gæti aukið sjálfsvirðingu
þeirra cignaminni.
Það er annars Ijóta uppákoman
að neyðast til að seilast í vasa
þeirra ríku og láta þá gefa þjóðinni
gjöf. Maður hélt að skattalöggjöfin
værí til þess sniðin að leyfa þeim
auðugu að eiga eignir sínar og
skulda- og hlutabréf í friði en
nauðga launafólki, og sjá til þess
að það komist aldrei í hóp þeirra
sem ríkissjóður og bankarnir biðla
svo ákaft tU i auglýsingafylliríinu
sem þeir era á kafi í þessa dagana.
Menntamálaráðherra ætlar að
ná 360 mUlj. kr. með því að leggja
á 0.25% eigaskattsviðauka af
hreinni eign umfram 1,6 millj. kr.
EUilifeyrisþegar em undanskUdir,
sama hve ríkir þeir era.
Ef hægt er að ná þessari upphæð
með jafn tíkarlegrí skattheimtu af
eignafólki, hve mikið værí hægt að
láta það borga ef það væri skattlagt
í alvöru?
Það er ekki nema von að ríkis-
sjóður búi við sífelldan vesaldóm.
Skatthcimtumennirnir sjá aldrei
neinn möguleika á að afla fjár
nema með því að leggjast á launa-
fólk: Það fær að greiða verulegan
hluta launa sina í útsvar og tekju-
skatt og svo með himinhrópandi
söluskatti sem einnig tekur drjúgan
hluta launanna.
Fasteignagjöld eru hlægilega
lág. Hægt værí að leggja niður
útsvarið ef þau væru lögð á með
eðlUegum hætti.
Eignir, hlutabréf, skuldabréf
margs konar og verðtryggðar inni-
stæður, allt skattfrjálst. Erfða-
skattur i algjöru lágmarki og land-
eignir og hlunnindi nær skat tfrjáls.
Þegar svo eigendur auðæfa ís-
lands eiga að leggja fram smá-
smugulega upphæð af ríkidæmi
sinu tU að gefa þjóðinni fá þeir
skrautrítað skjal sem kvittun fyrír
gjöf.
Hér með er lagt tU að launþegar
hefji söfnun sín á meðal til að Ijúka
byggingu þjóðarbókhlöðu og firrí
menntamálaráðherra þeirri hneisu
að afhenda þeim ríku sérstakt
gjafabréf fyrir framiag til þjóð-
menningarmáls.