Tíminn - 08.07.1986, Side 11

Þriðjudagur 8. júli 1986
AÐ UTAN
Aids árið 1991
Spáð mannsköðum
í Bandaríkjunum
Ný tegund Aids-veiru komin upp í Afríku
þar sem bæöi kynin smitast jafnt
Á ráðstefnu um Aids, sem haldin
var í París í Frakklandi sátu nokkr-
ir fulltrúar frá íslandi. Þar var
nánast fjaliað urn allt sem lýtur að
sjúkdómnum, veiruna sjálfa, urn
faraldsfræði, ónæmisfræði og með-
ferð sjúkdómsins. Einnig var fjall-
að um tilraunir í sambandi við nýtt
bóluefni sem hugsanlegt væri við
sjúkdómnum, og auk þess var
komið inn á félags- og sálfræðilega
þætti sem tengjast sjúkdómnum.
Erindin voru um 1000 talsins.
Tíminn hafði samband við einn
læknanna sem fór á ráðstefnuna,
Sigurð B. Porsteinsson vcirusér-
fræðing á Landsspítalanum og bað
hann að skýra frá ráðstefnunni.
Upplýsingar frá honum fara því
hér á eftir.
Veiran og
afbrigði hennar
Mjög mikið er þegar vitað urn
veiruna sem veldur sjúkdómnum
Aids. Hún hefur hins vegar þann
hæfileika að breyta sér mjög ört og
margir stofnar cru til á veirunni
sem eru örlítið frábrugðnir hverjir
öðrum. 1 Senegtú í Afríku er svo
komin upp ný veira sem ekki hefur
verið gcfið nafn, en hún virðist
valda svipaðri ónæmistæringu og
gamlaveiran. Hún hefur aðra sam-
setningu og myndar annars konar
mótefni heldur en Aids-veiran.
Vegna þess hversu vcirurnar eru
frábrugðnar er vandkvæðum bund-
ið að þróa bóluefni og lyf gcgn
þeini.
Útbreiðsla sjúkdómsins
Því var spáð fyrir nokkrum
árum, að um 20.000 sjúklingar í
Bandaríkjunum yrðu komnir með
veiruna á þessum tíma. Þessi spá-
dómur hefur ræst því miður og nýir
spádómar gera ráð fyrir því að árið
1991 verði ný tilfelli lokastigs Aids
í Bandartkjunum 74.000 og heild-
arfjöldi lokastigs því um 174.000.
Sama ár muni um 54.000 Banda-
ríkjamenn deyja. Þetta eru stórar
tölur og því má bæta við að búist
er við að þetta muni kosta banda-
rískt heilbrigðiskerfi um 8 millj-
arða dollara. Læknar eru ekki
sammála um lífslíkur þeirra sjúkl-
inga sem smitast. Sumir telja að
10% smitaðra fái lokastig sjúk-
dómsins innan 5 ára, en aðrir telja
að á 6 árum fái 20-25% smitaðra
lokastigið.
Talið er að heterosexual fólk
muni fá sjúkdóminn í auknum
mæli á komandi árum og bent er á
afrísku reynsluna þar sem sjúk-
dómurinn er nær eingöngu hetero-
sexual. Smitleiðin þar er hetero-
sexual kynmök, en í Bandaríkjun-
urn og Evrópu er þetta enn sem
'komið er sjúkdómur homma og
eiturlyfjasjúklinga að stórum
hluta.
Jákvæðar hliðar sem komu fram,
voru hejstar þær að með skipulögð-
um aðgerðum og fræðslu sé mögu-
legt að hægja á útbreiðslu sjúk-
dómsins. Stcrkari rök eru að koma
fram þess efnis að þeir sem hafa
smitast geti haft meiri áhrif á það
sjálfir mcð líferni sínu hvort þeir fá
lokastigið eða ekki. Fólk getur
komið í veg fyrir ýmsar sýkingar,
einkum kynsjúkdóma, lifrarbólgu
og ýmsa veirusjúkdóma og lengt
þannig lífslíkursínar. Á móti þessu
kernur síðan. að það er stór hluti
heimsins sem ekki hefur heyrt
minnst á sjúkdóminn og á meðan
svo er, getur fólk ekki passað sig.
Meðferð
Rannsóknir á ýmsum lyfjum
hafa sýnt fram á, að hægt er að hafa
áhrif á fjölgun veirunnar í tilrauna-
kringumstæðum. Hins vegar þegar
lyfin eru prófuð á einstaklingum
sem hafa fengið sjúkdóminn er
árangurinn sorglega lítill. Lífslíkur
þeirra sern ná lokastigi virðast ekki
breytast mikið þrátt fyrir þessa
lyfjagjöf. Lyt’in hal’a einhver áhrif
á veiruframleiðsluna, hafa áhrif á
ýmsa efnahvata sem kannski draga
úr skiptingu veirunnar, en ekki
nægilega mikið til þess að lengja líf
viðkomandi. Þau lyf sem helst hafa
verið notuð hingað til eru Interfer-
on. Ríbavirin, Azidothymidine,
Hpa 23 og Fosfocarnet.
Nýtt bóluefni
Ekki er fyrirsjáanlegt á næstunni
neitt bóluefni sem getur komið í
veg fyrir útbreiðslu sjúkdómsins
en á ráðstefnunni voru uppi hug-
myndir um hvernig slíkt bóluefni
ætti að verða. Það þyrfti að hafa þá
hæfileika að vinna gegn svokölluð-
um viðtækjum sem binda veiruna
upphaflega við frumuyfirborðið,
þannig að jafnvel þótt veiran kom-
ist í snertingu við frumuyfirborðið,
þá geti þær ekki bundist og þar af
leiðandi ekki sýkst. Lyfið yrði
notað til þess að bólusetja þá
áhættuhópa sem taldir væru vera
fyrir hendi. Ekkert er vitað um
árangur þeirrar vinnu sem fram
hefur farið til þróunar þessa bólu-
efnis og þar af leiðandi ekki vitað
hvenær slíkt bóluefni gæti komið á
markað.
Samtök homma
í San Fransisco
Á ráðstefnunni kom fram stað-
festing á því sem áður var fyrirfram
vitað að sjúkdómnum fylgir gífur-
legt andlegt álag á sjúklinga, að-
standendur og hjúkrunarfólk. Það
verður því með öllum ráðum að
styðja við bakið á sjúklingum og
öðrum sem hafa með sjúklinginn
að gera. Fulltrúar homma sem sátu
ráðstefnuna gagnrýndu m.a. lækna
fyrir það að vinna ekki markvissar
að útrýmingu fordóma sem notaðir
væru gegn hommum vegna þessa
sjúkdóms. Margir af þeim eigi sér
cnga stoð í raunverulcikanum.
Hommar í San Fransisco hafa
stofnað öflug samtök þar sem liald-
ið er uppi prógrammi fyrir Aids-
sjúklinga. Þetta er alls herjar með-
ferð sem þeir eru með í gangi og
m.a. reyna þeir að halda sjúkling-
um mun lengur utan sjúkrahúsa
heldur en tíðkast annarsstaðar.
Þeir hafa yfir að ráða íbúðum fyrir
Aids sjúklinga þar sem þeir gcta
verið í eðlilegu umhverfi mun leng-
ur en ella. Yfirvöld borgarinnar í
San Fransisco og heilbrigðisyfir-
völd þar eru mjög skilningsrík
málefnum Aids-sjúklinga og hefur
það m.a. skapað visst vandamál,
því sjúklingar víða að. úr Banda-
ríkjununt flykkjast þangað af þeim
sökum.
Fólk á að koma
til mótefnamælingar
„Það er full ástæða til þess að
hvetja fólk sem telur sig vera í
minnstu óvissu um það livort það
hefur smitast af sjúkdómnum eða
ekki, að koma til mælingar. Á
ráðstefnunni fengust staðfest ýrnis
rök þess efnis að því fyrr sem
sjúklingur kemur til meðferðar,
þeim mun betur gengur að gefa
honunt gagnleg ráð varðandi mót-
efnaástand hans. Þetta er í rauh
eina vopnið nú til þess að minnka
útbreiðsluhraðann. V'itað er um
ákveðna tortryggni gagnvart kerf-
inu og þeim sem eru meðferðar-
aðilar. Við getum ekki annað en
reynt að vinna traust þeirra sem
cru í áhættu og ég veit ekki til að
nein áföll hafi verið á því trausti.
Við getum ekki veitt fólki neina
allsherjar lausn, en ég held að við
getum gert því eitthvað gagn og
ráðstefnan gaf okkur frekari vonir
í því efni," sagði Sigurður B.
Þorsteinsson að lokum.
-ABS
Á tímabilinu 1. maí til 30. sept. A tímabilinu 1. júni til 31. ágúst
Mánudaga: Frá Stykkishólmi kl. 09.00 Þrið|udaga:“ Frá Stykkishólmi kl 14 00
Frá Brjánslæk kl. 14.00 eftir komu rútu
Til Stykkishólms kl. 18.00 Frá Brjánslæk kl. 18.00
fyrir brottför rútu til Rvk Til Stykkishólms kl. 21.30
Fimmtudaga Samatimataflaog Laugardaga: Frá Stykkishólmi kl. 09.00
mánudaga Sigling um suðureyjar.
Fostudaga: Frá Stykkishólmi kl. 14.00, eftirkomu rútu. Frá Brjánslæk kl. 15.00 Til Stykkishólms kl. 19.00
Viðkoma i inneyjum Á tímabilinu 1. júlí til 31. áqúst
Frá Brjánslæk kl. 19.30 Miðvikudaga: Frá Stykkishólmi kl. 09.00
Til Stykkishólms kl. 23.00 Frá Brjánslæk kl. 14 00 Til Stykkishólms kl 18 00. fyrir brottför rútu
Viðkoma er ávallt i Flatey á báðum leiðum. /
Bílaflutninga er nauðsyniegt aö panta með fyrirvara.
Frá Stykkisholmi:
Hjá afgreiðslu Baldurs
Stykkishólmi, s.: 93-8120
Fra Brjanslæk:
Hjá Ragnari Guðmundssyni
Brjánslæk, s.: 94-2020.
Tíminn 11
VEIÐIHORNIÐ
j Umsjón: Eggert Skúlason
Hann er vænn þegar hann gefur sig hálendisurriðinn
SLORUGUR UPP
FYRIR HAUS
„Þetta er eins og að vera á
vertíð," sagði Runólfur veiðivörð-
ur við Langá í samtali við Veiði-
hornið í gær. Föstudag, laugardag
og sunnudag veiddust 107 laxar á
fimm stengur, í neðsta svæðinu í
Langá. Það er því óhætt að trúa
Runólfi, þegar hann segist vera
slorugur upp fyrir haus þessa dag-
ana. Fyrstu þrjá tímana í gærmorg-
un veiddust tíu laxar.
Mjög kröftug smálaxaganga
gekk í ána á föstudag og þann dag
veiddust 32 laxar. Daginn eftir
fengust 35 laxar og fjörutíu lágu
eftir sunnudaginn. Runólfur sagð-
ist búast við áframhaldandi góðri
veiði, þar sem stórstreymt verður
á miðvikudag og sterkar göngur
eru yfirleitt í kringum stórstreym-
ið.
Um tuttugu prósent af aflanum
eru merktur fiskur, sem er að skila
sér í ána, eftir að sleppt var tíu
þúsund seiðum í fyrra. Sá fiskur
var úr Þverá. Runólfur sagði að
menn væru að vonum ánægðir með
hversu stórt hlutfall skilaði sér í
ána.
Spánverjar veiða nú í Langá og
sagði Runólfur að hálfgerður tryll-
ingur hefði hlaupið í menn, þegar
vart varð við fyrstu gönguna á
föstudag.
Sæmilegt í Veiðivötnum
Margt hefur verið um manninn í
Veiðivötnum síðustu daga. Veiði
hefur verið ágæt síðustu daga, en
um helgina setti livöss norðan átt
strik í reikninginn.
Stóra-Fossvatn hefur gefið best
nú í sumar og hafa veiðst þar
tæplega tvö hundruð silungar og
eru mjög vænir innan um. Síldar-
planið og Bátseyrin hafa gefið
hvað best, og er síld eins og nafnið
gcfur til kynna vinsælust beita hjá
vatnabúum.
Stærsti fiskurinn í sumar hefur
veiðst í Hraunvötnum, og vó hann
tólf pund. Alls hafa veiðst um
fjörutíu fiskar í Hraunvötnum og
er meðalstærð um fjögur pund.
Veiðileyfi í Veiðivötn kosta níu
hundruð krónur fyrir daginn og
fást veiðileyfi að Skarði í Land-
sveit. Vissara er að panta veiðihús
með fyrirvara.
Sjávarútvegsráöuneytiö:
Grásleppuhrogn
og greiðslumiðlun
Samkvæmt lögum nr. 24 frá 7.
maí 1986, um skiptaverðmæti og
greiðslumiðlun innan sjávarútvegs-
ins sem tóku gildi frá og með 15.
maí 1986, féllu úr gildi lög nr.
43/1982 um útflutningsgjald af
grásleppuafurðum, sem framleidd-
ar hafa verið fyrir 15. maí 1986, en
fluttar eru út eftir þann dag.
Af grásleppuhrognum sem land-
að eru eftir 14. maí 1986 skal
kaupandi hrognanna (saltandi)
greiða til greiðslumiðlunar innan
sjávarútvegsins með eftirfarandi
hætti:
1. Hafi grásleppuhrognum verið
landað af báti undir 10 brl. skal
kaupandi hrognanna greiða 10%
af hráefnisverði hrognanna inn á
sérstakan greiðslumiðlunarreikn-
ing smábáta hjá Stofnfjársjóði
fiskiskipa. Hráefnisverðið miðast
við 97.00 kr. pr. kg. og skulu því
greiðast kr. 1.350.- fyrir hverja
gráslepputunnu.
2. Hafi grásleppuhrognum verið
landað af bátum 10 brl. eða stærri
skal kaupandi hrognanna greiða
15% af hráefnisverði hrognanna,
sem skiptast þannig:
a) 7% inn á stofnfjársjóðsreikning
skipsins hjá Fiskveiðasjóði íslands.
b) 6% inn á vátryggingareikning
skipsins hjá Landssambandi ís-
lenskra útvegsmanna.
c) 2% inn á sérstakan greiðslumiðl-
unarreikning fiskiskipa hjá Stofn-
fjársjóði fiskiskipa.
Heildargreiðsla fyrir hverja
gráslepputunnu, sem aflað er af
bátum 10 brl. ogstærrierkr. 2.000.
Greiðast því 1.200 kr. tii Stofnfjár-
sjóðs fiskiskipa og 800 kr. til
Landssambands tslenskra útvegs-
manna.
Ofangreindar greiðslur skal inna
af hendi innan fjórtán daga frá því
er hrognin voru afhent og skal
greiðslunni fylgja yfirlit yfir hversu
mikið fékkst frá einstökum báti og
hverjir eigendur þeirra fiskibáta
eru.
Stunginn með skrúfjárni
Karlmaður var fluttur á slysa-
deild Borgarspítalans um helgina
með sár á kviðarholi, eftir
skrúfjárn. Lögregla var kvödd til
og málið rannsakað og kom þá upp
úr kafinu að nágrannaerjur höfðu
leitt til stungunnar, sem við athug-
un lækna reyndist ekki alvarleg.
-ES