Tíminn - 02.07.1987, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Timirm
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Fríimkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aöstoöarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriöi G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
NíelsÁrniLund
OddurÓlafsson
Birgir Guömundsson
Eggert Skúlason
Steingrí mur G íslason
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 (tæknideild)
og 686306 (ritstjórn).
Verð í lausasölu 55.- kr. og 65.- kr. um helgar. Áskrift 550.- ,
Viðreisnarþráhyggja
Löngu fyrir kosningar var vitað að gífurlegur
áhugi ríkti meðal margra sjálfstæðismanna og krata
á myndun nýrrar Viðreisnarstjórnar að afloknum
kosningum. M.a. kom þessi áhugi greinilega fram í
skrifum ritstjóra Morgunblaðsins sem túlkar skoðanir
Sjálfstæðisflokksins.
Til að samkomulag um slíka stjórn næðist þurftu
þessir flokkar að fá meirihluta á Alþingi og í hugum
þessara manna virtist ekkert í veginum til að svo gæti
orðið. Þeir biðu aðeins eftir kosningum og viljayfir-
lýsingu landsmanna í þá átt.
En margt fer öðruvísi en ætlað er og í ljós kom að
vilji landsmanna var ekki sá að þessir tveir flokkar
mynduðu ríkisstjórn. Þvert á allar væntingar við-
reisnarunnenda náðu þessir flokkar engan veginn
settu marki og Sjálfstæðisflokkurinn tapaði meira
fylgi en í nokkrum öðrum kosningum.
Prátt fyrir þessa staðreynd ber á því enn að áhrifa
miklir stuðningsmenn þessara flokka lifi í þeirri trú
að ný Viðreisnarstjórn líti dagsins ljós, og hagi
vinnubrögðum sínum í samræmi við það. Það er eitt
af einkennum þráhyggjunnar.
Strax eftir kosningar neituðu forystumenn þessara
flokka öllum viðræðum við Framsóknarflokkinn um
myndun meirihlutastjórnar, og augljóslega kom
fram hjá formanni Alþýðuflokksins lítil hrifning á
nokkru samstarfi við Framsóknarflokkinn.
Eftir að Jón Baldvin Hannibalsson formaður
Alþýðuflokksins hafði haft umboð til stjórnar-
myndunar í nokkurn tíma fór þó svo að hann ákvað
að leita til Framsóknarflokksins um þátttöku í
ríkisstjórn með Alþýðuflokki og Sjálfstæðisflokki. f
þeim viðræðum hefur komið fram meiri málefnaleg
samstaða Framsóknarflokks og Alþýðuflokks en
flestir áttu von á, og gaf tilefni til bjartsýni um
samstarf þessara flokka. Má fullyrða að slík samstaða
gæti mælst vel fyrir hjá stórum hluta landsmanna.
Á síðustu dögum hefur hins vegar ýmislegt gerst
sem varpar skugga á þessa bjartsýni, m.a. yfirlýsingar
í þá átt að viðræður Alþýðuflokks, Framsóknar-
flokks og Sjálfstæðisflokks hefðu siglt í strand vegna
kröfu framsóknarmanna um viðbótarráðherrastól.
Þessari fullyrðingu hefur verið vísað á bug með
fullum rökum.
Bæði Alþýðuflokkur og Sjálfstæðisflokkur skulu
gera sér fulla grein fyrir því að Framsóknarflokkur-
inn mun aldrei verða neitt þriðja hjól í nýrri
Viðreisnarstjórn. Framsóknarflokkurinn hefur mál-
efnalega mjög sterka stöðu sem nýtur fylgis meðal
landsmanna, og flokknum hefur verið treyst fyrir að
halda á lofti. Hann hefur einnig trausta forystumenn
sem njóta virðingar langt út fyrir raðir framsóknar-
manna. Því er það óskhyggja ein að halda að
framsóknarmenn muni beygja sig í duftið fyrir
einhverjum afarkostum Alþýðuflokks og Sjálfstæðis-
flokks til þess eins að koma þeim til valda.
Hér eftir sem hingað til munu málefnin ráða því
með hvaða stjórnmálaöflum Framsóknarflokkurinn
vinnur, og til að tryggja framgang þeirra krefst
Framsóknarflokkurinn eðlilegs valdajafnvægis í
þeim ríkisstjórnum sem hann á aðild að hverju sinni.
Fimmtudagur 2. júlí 1987
‘GARRI
Jarlinn í íslenska blaöaheimin-
um, Morgunblaöið, er byrjaður að
birta aðHnnslur um Tímann og
þykir okkur heiður að því, einkum
þegar svo sýnist að Tíminn ætli að
vcrða degi á undan með fréttir eins
og af lóðamálum bifreiðasala. Það
gctur varla verið skaðvænlegt,
enda flytja bílasölumar út fyrir
bæinn.
Vort daglega bull
Þetta leiðir hugann að því, að
löngum hefur Morgunblaðið talið
sig næsta einrátt í heimi íslensku
blaðanna, og komi eitthvað í Morg-
unblaðinu liggur við að Guð hafi
sagt það sjálfur. Auðvitað fellur
það í hlut Morgunblaðsins að birta
kynstur af bulli, eins og það fellur
í lilut annarra blaða, ncma að
vegna stærðarmunar losna minni
blöðin við hlutfallslega meira bull.
Það er því góður kostur fyrir
blaðalsendur að lesa önnur blöð en
Morgunblaðið, enda ekki hollt
neinum að fylla höfuð sitt af bulli
á hverjum morgni.
Lengi vel hefur það verið lenska
hjá Morgunblaðinu að agnúast út í
Þjóðviljann, hlæja að Tímanum
og eiga sumleið méö DV í þýðing-
armestu málum fyrir Sjállstæðis-
flokkinn, þótt DV fyrir sérvisku-
sakir beggja ritstjóranna, þurfí
öðru hverju að sinna aukamálefn-
um. Má þar til nefna sauðfjárhatur
og Albertsást og allt þar á milli. En
þurfi fjölskylduveldið á íslandi,
sem í breyttum myndum hefur
verið við lýði síðan á Sturlungaöld,
á hjálp að halda, eða ef þurf að
mæra rauðvínið góða, nautasteik í
London og önnur þýðingarmikil
stöðutákn koma sérfræðingar DV
til skjalanna. Um Alþýðublaðið
þarf varla að tala. „Það er þunnt
að vunda", eins og stúlkan sagði í
útvarpið og var ákærð fyrir. Við
segjum ekki svonu um kollega,
enda vandséð hvcr þynnstur er
a.m.k. suma daga í hæstri gúrku-
tíð.
Þegar stórmæli þrýtur
Veldi Morgunblaðsins hefur staðið
lengi eða frá því í stríðsbyijun.
Stundum notar það stærð sína til
gáfulcgra hluta og verður þá nánast
eins og stofnun, sem cr þakkarvert.
Stórmenni kveðja þeir betur en
aðrír, og miklir atburðir fá þar
ýtarlegri umfjöllun en öðrum blöð-
um er fær. Það brcytir ekki þeirri
staðreynd, að á venjulegum dögum
cr dinósárinn fastur í leirnum.
Okkur Tímamönnum þykir
mikilsvert að hafa Morgunblaöiö.
An þcss værí lítið gaman að blaða-
mennsku, því þar birtast „funder-
ingar", scm halda i okkur lífinu
þegar stórmæli þrýtur í þjóðfélag-
inu. Við eigum margt sameiginlegt
með Morgunblaðinu. Báðum
blöskrar hvernig vegið cr að ís-
lenskri tungu og hve mörg grund-
vallaratriði íslenskrar menningar
eiga í vök að verjast. Bæði blöðin
leggja áherslu á frjálslyndi í eigin-
legustu mynd. Sá er stærstur mun-
urinn, að Timinn litur á sig sem
blaö félagshyggju, cn málsvarar
frjálshyggjunnar fá inni á síðum
Morgunblaðsins, stundum með
nokkuð ærslakenndum hætti.
Engu að síður hefur Morgunblaðið
eins og Sjálfstæðisflokkurinn,
orðið að játast undir trú tímanna á
almannatryggingar, opinbcra heil-
brígðisþjónustu og vaxandi skóla-
kcrfi. Allt heldur þetta áfram að
hækka í verði þótt fólksfjölgun sé
lítil. Morgunblaðið andmælir ekki.
Það vill bara ekki skatta til að
borga hallann.
Gamalt
Framsóknarhatur
Um sinn hefur Morgunblaðiö átt
við að stríða hcimilisböl í Sjálf-
stædisflokknuin. Það ástand hefur
gert það ergilegra en ástæður
standa til. Eftir glæsilega og dug-
mikla ríkisstjórn virðist eins og
almannavinsældir forsætisráðherra
hafi gert hann að svörtu peði í
augum forustu Sjálfstæðisllokks-
ins.
Morgunblaðið dregur dám af þessu
þótt það viti að Steingrímur var
forsætisráðherra ríkisstjórnarinnar
allrar og vann sem slíkur að fram-
gangi hinna bestu mála. Þá hcfur
Tíminn ekki taiið ástæðu til að
ýfast stórlcga við Sjálfstæðisflokk-
inn eftir hið ágæta stjórnarsam-
starf. En kosningum var ekki lokið
fyrr en gamalt Framsóknarhatur
réði því að Morgunblaðið og Sjálf-
stæðisflokkurinn stóðu fyrir því að
Framsókn taldist ckki viðræðuhæf.
Að vísu voru það látin vera um-
mæli Jóns Baldvins, en voru sam-
þykkt mcð þögninni með viðræð-
um Sjálfstæðisflokksins við hann,
þar sem Framsókn var útilokuð.
Gott samstarf i ríkisstjórn og góður
árangur hennar virðist þannig með
óskýranlegum hætti hafa farið
þannig fyrír brjóstið á Árvakurslið-
inu að skýringa er þörf. Ekki er
reiknað með að svör fáist. En það
getur verið hollt fyrir Morgunblað-
ið að vita nú í aðfara nýrrar
stjórnar að Tíminn gctur veriö
langminnugur eins og fillinn. Og
hann bíöur skýríngar. Garri
Einfari í samtímanum
Mikil viðleitni er höfð í frammi
til að staðla mannfólkið og móta
það allt í sama form. Miklar stofn-
anir eru reistar og reknar í þessu
skyni. Sérfróðir taka við börnunum
á unga aldri og leitast við að kenna
öllum hið sama. Kerfið neitar að
viðurkenna að einstaklingar eru
ekki allir sömu gáfum gæddir og er
jafnréttið svo algjört að halda
mætti að maðurinn sé samkynja
vera.
Hugmyndafræði tískunnar
ákvarðar hverju sinni hvernig fólk
á að vera í laginu og umfram allt í
hvaða litum og með hvers konar
sniði flíkur eiga að vera til að þeir
sem hylja nekt sína falli inn í
hópinn.
Oft er á orði haft að listamenn
séu öðrum frjálsari að tjá hug sinn
og skoðanir og að verk þeirra
endurspegli sjáifstæða hugsun og
lífssýn. Hitt er sönnu nær að lang-
flestir listamenn eru rígbundnir á
klafa tískusveiflna og vinna undir
oki þeirra hugmynda og fyrirsagna
sem þeir halda að beri hæst á t
hverjum tíma. Þctta er kallað að
fylgjast með og þeir sem þá slóð
feta eru ekki hræddari við annað
en að dragast aftur úr.
Aldrei hvarflaði það að Alfreð
Flóka að skammlífar hugdettur
nútímalistar ættu neitt erindi við
hann. Hann hraktist ekki með
straumum nýjungagirni né játaðist
undir harðstjórn þeirra sem þykj-
ast vita öðrum betur hverjar for-
múlur samtímalistar eiga að vera.
í dagfari var þessi fíngerði lista-
maður hlédrægur og óáreitinn,
blandaði sér ekki í deilumál og
brosti sínu blíðasta ef orðhákar
héldu sig fá höggstað á honum. En

varð ekki svarafátt ef honum þótti
taka að verja verk sín.
Margt má um verk Flóka segja,
en aldrei að teikningar hans séu
áferðafallegt hlutleysi. Þær eru aft-
ur á móti ögrandi og áreitnar og oft
miskunnarlausar.
Úr þeim skín áhugi á manneskj-
unni, mystískum órum hennar og
leitt er fram sitthvað af því sem
flestir kjósa að dylja í dýpstu
hugarfylgsnum. Alfreð Flóki var
heiðaríegur listamaður og raunsær
í allri sinni dulúð. Hann hafði
kjark til að fara sínar eigin leiðir
og skeytti aldrei hvort samtíma-
mönnunum líkaði betur eða ver.
Þótt Flóki væri ekki uppnæmur
fyrir tískutildri listaheimsins bjó
hann að sjálfsögðu að áhrifum
myndlistar og bókmennta. En það
verður að leita til evrópskrar
menningar síðustu aldar til að sjá
að Fióki var ekki einfari þótt hann
bindi bagga sína öðrum hnútum en
samferðamennirnir.
A tímum staðlaðra einstaklinga
og kröfu um jafnrétti öllum til
handa, burtséð frá upplagi og hæfi-
leikum, er notalegt til þess að
hugsa að einhverjir þora að vera
öðruvísi. Hafa kjark til að lifa,
hugsa og starfa eftir því sem andinn
innblæs og kæra sig kollótta hvort
tíðarandinn fyrirskipi að þeir eigi
að vera svona eða hinsegin.
Þeir sem búa yfir hæfileikum og
hugrekki til að stríða móti
straumnum eru helst allra til þess
fallnir að auðga líf og lífssýn þeirra
sem hrekjast um í stöðluðum hug-
myndaheimi sem bannar öll frávik
viðurkenndrar stundartísku, sem
er hverfulli en flest annað í heimi
hér. OÓ