Tíminn - 01.09.1987, Page 9

Tíminn 9
Þriðjudagur 1. september 1987
VETTVANGUR
Opið bréf til burtfluttra
Arnesnreppsbúa og heimamanna
Öll afskipti af kirkjunni eru háö
samþykki sóknarnefndar. Engum
er heimilt að fara með málefni
hennar, þar með talin fjármál
hennar, nema með samþykki og
vilja sóknarnefndar. Enginn getur,
eða má taka annars nafn eða
stofnunar í heimildarleysi, séreða
hugðarmálum sínum til fjáröflunar
eða í öðrum tilgangi. Svo einfalt er
það og ætti öllum að vera Ijóst.
Ágæti fyrrverandi Árneshreppsbúi
Áður en þessi ávarpsorð berast
þér í hendur, kann þér að hafa
verið sent bréf með óútfylltum
gíróseðli, í nafni Árneskirkju á
Ströndum, undirrituðu af fjórum
hreppsbúum og þeim fimmta bú-
settum í Reykjavík. í bréfinu er
fjárbón til viðtakenda til viðgerðar
á Árneskirkju.
Af því tilefni þykir mér rétt að
vekja athygli þeirra, sem bréf þetta
hefur borist í hendur og annarra á
eftirfarandi:
Árneskirkja er safnaðar- og
sóknarkirkja Árneskirkjusafnaðar
og lýtur í einu og öllu stjórn
sóknarnefndar í umboði safnaðar-
ins. Öll afskipti af kirkjunni eru
háð samþykki sóknarnefndar.
Engum er heimilt að fara með
málefni hennar, þar með talin
fjármál hennar, nema með sam-
þykki og vilja sóknarnefndar. Eng-
inn getur, eða má taka annars nafn
eða stofnunar í heimildarleysi, sér
eða hugðarmálum sínum til fjár-
öflunar eða í öðrum tilgangi. Svo
einfalt er það og ætti öllum að vera
ljóst.
Viðhald Árneskirkju er af þess-
um ástæðum í höndum sóknar-
nefndar og hún sér um fjármagn til
þess. Annarra aðgerðir þurfa ekki
til þess.
Þeir sem hafa undirritað umrætt
bréf í nafni Árneskirkju með þeim
hætti, sem umrætt bréf ber með
sér, hafa gert það í fullu heimildar-
leysi og án vitundar og vilja sóknar-
nefndar. Því ber að líta á þessar
gerðir sem beina fölsun.
Engin formleg samtök eru til um
verndun Árneskirkju, þó svo sé
látið í veðri vaka, enda er það
ótímabært meðan hún er þjónandi
safnaðarkirkja og ný kirkja hefur
ekki leyst hana af hólmi. Allt tal og
sú viðleitni, sem fram hefur farið
unr það, er í engu samræmi við lög
og reglur þar um. Hefur þó ýmis-
legt verið brallað og ruglað í því
sambandi. Slíkt gæti heldur ekki
gerst nema í fullu samkomulagi við
ráðandi menn kirkjunnar. En eng-
in orð hafa farið fram um það milli
sóknarnefndar og þeirra aðila. sem
hafa komið fram og látið sem þeir
eigi Árneskirkju og hafi umráða-
rétt yfir henni. Aðgerðum þessara
manna er því ekki hægt að líkja við
annað en skæruliðastarfsemi, utan
við lög og rétt. Því er rétt fyrir þá,
sem eru viðtakendur umrædds
bréfs og fjárbónar í nafni Árnes-
kirkju, að gjalda varhuga við því
að verða ekki við henni nema að
vel athuguðu máli.
Það sem hér hefur verið sagt og
vakin athygli á, ætti að nægja til að
sýna heimildarleysi þeirra, sem
sendu umrætt bréf frá sér, og koma
í veg fyrir framhald þeirrar fjár-
söfnunar. Enginn utan þess hóps,
fylgist með henni. Hún er algerlega
í þeirra höndum og þeir geta
ráðstafað því fé sem þeir afla með
þessum hætti að eigin vild. Þeim
sem hefur borist þetta bréf og
kynnu að vera í vafa um hvað þeir
ættu að gera, er bent á að hafa
samband við formann sóknar-
nefndar Árneshrepps, Gunnstein
Gíslason, Norðurfirði, og leita
upplýsinga hjá honum. Hinsvegar
er spurning hvernig skuli fara með
það fé, sem þegar hefur safnast.
Þeir gefendur, sem lagt hafa eitt-
hvað af mörkum á þessum vafasömu
forsendum, í þeirri trú að þeir
væru að styrkja nýju kirkjubygg-
inguna, eiga rétt á að fá fé sitt
aftur, ef þeir kjósa það, annars
rynni það til byggingar hinnar nýju
kirkju, sem er í smíðum. Það yrði
þó aðeins með vilja og samþykki
gefanda.
Af því, sem hér hefur verið sagt,
ætti að vera Ijóst hvert haldleysi er
í útsendu bréfi og fjárbón þeirra
fimmmenninganna, sem undirritað
hafa umrætt bréf til burtfluttra
Árneshreppsbrúa og annarra í
nafni Árneskirkju, og óþarft sé að
fara fleiri orðum um það. En vegna
þess, sem gerst hefur og er að
gerast þessa dagana öllum til ang-
urs og sálarkvala, sem það snertir,
og villandi umfjöllunar í blöðum
og fréttum þessa dagana. Þykir
mér rétt að rifja upp nokkur atriði
og atburði, sem gerst hafa kringum
kirkjubyggingarmál okkar. Verður
þó stiklað á stóru og mörgu sleppt.
í bréfi fimmmenninganna, sem
fylgir hinum óútfyllta gíróseðli, til
réttlætingar gerðum sínum, er vitn-
að til fundarsamþykktar, sem gerð
var þann 3. maí 1986 á safnaðar-
fundi. Sú tilvitnun fær ekki staðist.
Hún er hártogun á tilraun sem gerð
var til að leita sátta við þá í deilu
um framtíð Árneskirkju. Sú tilraun
var byggð á samkomulagi og lof-
orði af þeirra hendi í von um frið
til framhaldandi aðgerða að bygg-
ingu nýrrar kirkju. Því loforði
brugðust þeir á sömu stundu og
þeir gáfu það.
f skjóli þessarar tillögu tóku
nokkrir einstaklingar, sem orðið
höfðu í minnihluta um framtíðar-
mál Árneskirkju, sér vald, á sl.
hausti, yfir Árneskirkju, sögðu
hana sína eign, sóknarnefnd og
meirihluta safnaðar óviðkomandi
og ráku sóknarnefnd af höndum
sér með hrakyrðum þegar hún fór
á fund þeirra til að forvitnast um
gerðir þeirra. f framhaldi af því
hófu þeir viðgerð á kirkjunni án
vilja og samþykkis sóknarnefndar,
eins og hún væri þeirra einkaeign.
Því verki lýsa þeir í bréfi sínu svo
það þarf ekki skýringa við.
Meðan á þeim aðgerðum stóð,
snéri sóknarnefndin sér til biskups
um málið. Biskup reyndi með við-
tölum við forsvarsmenn þessa til-
tækis og við prest safnaðarins að
koma í veg fyrir framhald þess og
fá þá til að láta af því með góðu,
það var til einskis. Þeir héldu
áfram braski sínu og létu allar
aðvaranir eins og vind um eyrun
þjóta og luku þeim áfanga, sem
þeir ætluðu sér, eins og ekkert
hefði í skorist.
Þegar séð varð, að engu tauti
yrði við þessa menn komið, af
heimamönnum, snéri sóknar-
nefndin sér bréflega til biskups og
leitaði umsagnar hans unr málið og
réttmæti þess sem mennirnir voru
að gera. Það dróst fram í janúar að
svar kæmi frá biskupi. f svarbréfi
sínu lýsti biskup slík afskipti af
kirkjunni marklaus og að engu
hafandi. Slík afskipti og meðferð á
málefnum kirkjunnar gætu ekki átt
sér stað án samþykkis og vilja
sóknarnefndar. Þennan úrskurð
biskups sendi formaður sóknar-
nefndar forsvarsmönnum þessara
framtakssömu manna til eftir-
breytni og umhugsunar, í Ijósriti.
Voru þá allir vongóðir um að
þessum leiðindaþætti væri þar með
lokið. Atburðir síðustu vikna og
daga sýna að það hefur verið
tálvon. Þeir hafa haft hann að
engu. Allt bendir til þess að mót-
takandinn hafi stungið honum und-
ir stól án þess að gera fylgismönn-
um sínum hann Ijósan svo sumir
þeirra viti ekki um hann.
Tilgangur þeirra með þessum
aðgerðum hefur verið, að koma í
veg fyrir að ný kirkja yrði byggð,
þrátt fyrir meirihluta samþykktir
um það á almennum safnaðarfund-
um. Með því að verða á undan
með að rétta gömlu kirkjuna við,
sem orðin var skökk og skæld og
hékk vart uppi, hugðust þeir reka
fleyg í þá samstöðu, sem aftur var
komin upp um byggingu nýrrar
kirkju, og veikja með því samtaka-
mátt þeirra sem í meirihluta voru
og eyðileggja málið með þeim
hætti. Öll önnur sjónarmið, sem
þeir hafa borið fyrir gerðum sínum,
um ræktarsemi sína umfram aðra
og minninga- og minjagildi gömlu
kirkjunnar eru aðeins sett fram til
að breiða yfir þann tilgang, og
helber sýndarmennska. Sú sýndar-
mennska er þegar orðin dýr þessu
byggðarlagi fyrir þann fjandskap,
sem hún hefur skapað milli bræðra,
frænda og fjölskyldna. Þeir gera
sér ekki grein fyrir því, að innan
skamms getur svo farið, að þeir
geti dansað hróðugir yfir þessu
minnismerki þrjósku sinnar og
sérlyndis í mannlausri byggð. Það
eru takmörk fyrir því hvað hægt er
að þola slíka illsku og yfirgang,
sem hafður hefur verið í frammi
um hlut, sem búinn var að þjóna
tilgangi sínum og átti það skilið að
hverfa af sjónarsviðinu með sæmd,
eins og aðrir forgengilegir hlutir og
menn verða að gera.
Þeir skynja ekki að með þessu
framferði sínu hafa þeir vanhelg-
að sóknarkirkju sína svo að ekki er
hægt að líta til hennar nema með
sársauka í huga. Þeir gera sér
heldur ekki grein fyrir, að í hönd-
um þeirra er spursmál hvort hægt
er að kalla hana kirkju. Annað
nafn væri betur við hæfi.
Það er ömurlegt að annars sæmi-
legasta fólk skuli láta leiða sig út í
aðra eins ófæru í blindni, án þess
að gera sér nokkra grein fyrir
afleiðingum gerða sinna.
Hafist hefur verið handa um
byggingu nýrrar kirkju. Byggingu
hennar verður haldið áfram eftir
því sem efni og ástæður leyfa. í veg
fyrir það verður ekki komið.
Myndarlegar fjárupphæðir eru
þegar farnar að berast frá velunn-
urum sveitarinnar. Það ber að
þakka. Umrædd fjárbeiðni fimm-
menninganna hefur orðið til að
villa fyrir mörgum. Miklar líkur
eru á að henni hafi verið ætlað það.
Nokkrir menn og konur hafa orðið
til að spyrjast fyrir um hverju sú
fjársöfnun sætti. Hér hefur verið
leitast við að svara því.
Eftir að lokasamþykkt var gerð
um þessi mál á safnaðarfundi þann
3. júní sl. þar sem mælt var fyrir
sáttum í einlægni og bróðurhug og
enginn hreyfði andmælum eða
gerði athugasemd við það sem til
umræðu var og aðeins 6 menn sáu
ástæðu til að greiða atkvæði gegn
gerð nýju kirkjunnar, án þess að
greina ástæður, voru menn að
vona að sá ófriður, sem vakinn var
upp á jólaföstu 1982 væri úr sög-
unni. Hann hefur ekki orðið til að
rækta sveitarfrið eða sálarró í Ár-
neshreppi. Með „hlutleysi" og
mótaðgerðum hefur verið reynt að
gera erfitt fyrir um það sem þegar
hefur verið gert. Storkandi aðgerð-
ir við gömlu kirkjuna utan við lög
og rétt eru í hámarki og á suðu-
punkti. Allar líkur eru á að þær
kalli á annað verra. í því felst lítið
Kristlyndi.
Á föstudagsmorgun síðastliðinn
(þann 21. ág.) var hópur manna,
karla og kvenna, saman kominn
við gömlu kirkjuna til að halda
áfram því verki sem frá var horfið
sl. haust. Farið var að rjúfa þak
kirkjunnar og þiljur. Því hefur
verið haldið áfram. Sýslumaður
kom á staðinn að reyna að koma
viti fyrir þessa menn, en án árang-
urs, að því er virðist.
Að lokum læt ég í Ijósi þær vonir
mínar og annarra að þeim illiilum
Ijúki með farsælum hætti svo við
megum lifa saman í bróðerni eins
og áður var, áður en þessu bitbeini
var kastað fyrir okkur. Ég vona að
heimamenn, burtfluttir Árnes-
hreppsbúar og aðrir velunnarar
þess mannlífs, sem hér hefur verið
lifað, athugi sem best hvernig þeir
geta stuðlað að byggingu nýju
kirkjunnar okkar, sem sameining-
artákni kristinna manna og
bræðralags, og öðrum framfara-
málum Arneshrepps, íbúum hans
til farsældar og biessunar í nútíð og
framtíð.
Sá yfirgangur sem hér hefur
verið lýst er ekki til þess fallinn.
Hann ber að stöðva. Sjái þeir sem
að honum standa sig ekki um
hönd, verði þeir menn að sæta
ábyrgð gerða sinna.
Bæ, 25. ágúst 1987,
Guðmundur P. Valgeirsson