Tíminn - 07.09.1988, Blaðsíða 3

Tíminn 3
Miðvikudagur 7. september 1988
Fiskeldismenn segja stórslys í vændum veröi þeim ekki tryggö rekstrarlán til jafns viö sjávarútveg:
Rekstrarfjárerfiðleikar
við að knésetja fiskeldi
Bæði góðar og slæmar fréttir
berast nú fráfiskeldisgeiranum.
Slæmu fréttirnar eru þær að sökum
gífurlegrar útþenslu atvinnugrein-
arinnar er mikill skortur á rekstrar-
fé í greininni og hafa eldismenn
leitað á náðir stjórnvalda um fyrir-
greiðslu á því sviði.
Góðu fréttirnar eru hinsvegar
mjög góðar. Veiðar á Kyrrahafs-
laxi hafa brugðist og þar sem
Kyrrahafslaxinn er stærsti þáttur-
inn í heimsneysiunni er ljóst að
markaðshorfur fyrir íslenskan eld-
islax eru betri en menn þorðu að
vona.
Fiskeldismenn fullyrða að stór-
slys hljótist af ef ekki verður gripið
til aðgerða á næstu dögum til að
leysa úr rekstrarfjárerfiðleikum
þeim er standa að fyrirtækjum í
fiskeldi.
„Ef við hjá Árlaxi fáum ekki
fyrirgreiðslu hið bráðasta, þá erum
við í alvarlegum vanda staddir.
Fiskurinn stækkar ört og okkur
vantar fé til að greiða fyrir fóður og
orku auk vinnulauna, í stuttu máli
- til að standa undir daglegum
rekstri - þar til slátrun hefst um
mitt næsta ár,“ sagði Markús Stef-
ánsson hjá Árlaxi í Kelduhverfi í
samtali við Tímann.
Fiskeldismenn fullyrða að fái
þeir ekki rekstrarlán á svipaðan
hátt og sjávarútvegurinn nýtur, þá
muni geysimikil verðmæti fara í
súginn, en markaður fyrir afurðir
þeirra sé tryggur enda hafi Kyrra-
hafslaxveiðar brugðist, en hlutur
Kyrrahafslax er um 700 þús. tonn
af þeim 800 þús. tonnum sem
heimsmarkaðurinn torgar.
Of snögg útþensla
Markús sagðist ekki vilja hugsa
þá hugsun til enda hvað gerðist ef
Árlax og önnur fiskeldisfyrirtæki
fengju ekki skjóta fyrirgreiðslu
með rekstrarlán. Þá liggi fyrst fyrir
að henda þeim fiski sem nú er verið
að ala og væri það að kasta mtklum
verðmætum á glæ.
Hann sagði að atvinnugreinin
hefði þanist mjög hratt út að
undanförnu og væri það ein ástæða
rekstrarfjárskortsins. Fjölmargar
nýjar stöðvar væru komnar til
skjalanna og hefðu þær keypt mik-
ið magn seiða af eldri stöðvum og
átt erfitt með að standa í skilum á
kaupverði þeirra sem seljendurna
sárvantaði í eigin rekstur.
Á ríkisjötuna?
Markús sagði ennfremur að mark-
aðir fyrir afurðir matfiskeldisins
væru öruggir og allt hjal um að
fiskeldismenn væru að reyna að
komast alfarið á ríkisjötuna væri út
í bláinn.
„Við fiskeldismcnn erum ekki
að fara fram á neinar gjafir. Hjá
Árlaxi vantar okkur rekstrarlán
þar til slátrun hefst um mitt næsta
ár og verður þá slátrað um 4
tonnum á viku og markaðurinn er
gulltryggur þannig að við munum
skila hverri krónu sem við fáum
lánaða.
Ég trúi ekki öðru en ríkisstjórnin
skilji hversu miklir hagsmunir eru
hér í húfi fyrir þjóðfélagið allt,
einkum nú þegar fregnir berast af
bágu ástandi þorskstofnsins," sagði
Markús ennfremur.
Pá hefur Landssamband fiskeld-
is- og hafbeitarstöðva sent land-
búnaðarráðherra bréf þar sem
harðlega er gagnrýnd framganga
stjórnvalda gagnvart atvinnugrein-
inni og átalið að frá starfshópi sem
settur var á laggirnar til að athuga
málefni greinarinnar, hafi ekkert
heyrst á þeim þrem vikum sem
hann hefur starfað.
Viðbrögð stjórnvalda
„Málefni greinarinnar voru at-
huguð rækilega í vor er lcið og
leiddi sú athugun m.a. til þess að
ákveðið var að auka lántökuheim-
ildir til fiskeldis— og hafbeitar-
stöðva svo halda mætti óbreyttum
framkvæmdahraða við uppbygg-
ingu þeirra. Þá heimilaði ríkis-
stjórnin fiskeldinu 800 ntilljóna
lántökur, enda talið eðlilegt að
greiða fyrir nýrri starfsgrein sem
alla burði hefur til að verða ntikil-
væg útflutningsgrein," sagði Ólafur
ísleifsson efnahagsráðunautur
ríkisstjórnarinnar í gær, en Ólafur
situr í áðurnefndum starfshópi.
Ólafur sagði að hópnum bæri að
standa ríkisstjórninni skil á verkum
sínum og það gerði hann jafnharð-
an.
Ólafur kannaðist ekki við að
málefni fiskeldisins hefðu lent í
volki innan stjórnkerfisins enda
hefði vcrið tekið á málum sem
sneru að fiskeldi með snörpum
hætti nú í sumar. Þetta vissu full-
trúar Landssambaands fiskeldis-
og hafbeitarstöðva.
Svipuð rekstrarlán
og sjávarútvegurinn nýtur
Friðrik Sigurðsson fram-
kvæmdastjóri Landssambands
fiskeldis- og hafbeitarstöðva sagði
Tímanum að vandi stöðvanna staf-
aði af því að um væri að ræða
tíföldun á fjölda laxa af aðeins
einni kynslóð scm væntanlega byrj-
ar að skila sér strax næsta ár og
slíka aukningu og meðfylgjandi
aukin umsvif réðu einstaklingar
ekki við.
í sjávarútvegi tíðkaðist að veita
rekstrarlán út á 70% af vátrygg-
ingaverði birgða en fiskeldisstöðv-
arnar fengju nú rekstrarlán með
veði í 30-40% af birgðum.
Friðrik sagðist vænta þess að
tekin yrði skjót pólitísk ákvörðun
í málinu í stað þess að láta það
velkjast í embættismannakerfinu
þar sem stöðvarnar vantar tilfinn-
anlega fé til aðstanda undirdagleg-
um rekstri.
Söluhorfur mjög góðar
Friðrik sagði ennfremur að sölu-
horfur væru góðar, en ef ekkert
yrði að gert í lánamálum fiskeldis-
ins muni öll fiskeldisfyrirtækin
lenda í vanskilum.
Aðspurður um hvort Landssam-
bandið væri að krefjast þess að
verða á framfæri ríkisins að fullu
og öllu sagði Friðrik það af og frá.
Hér væri aðeins farið fram á að
fiskeldið fengi svipaða fyrirgreiðslu
og sjávarútvegurinn ' til að mæta
þcssari væntanlegu tíföldun á frant-
leiðslunni þannig að mikil og gull-
trygg vcrömæti færu ekki í súginn.
-sá
Búnaðarbankinn, Flugleiðir og Ferðamálaráð:
Friðarráðstefna
í Kanada og rit-
gerðarsamkeppni
Birgir Þorgilsson, Ferðamálaráði, Steingrímur Hermannsson, utanríkisráð-
herra, Stefán Hilmarsson, bankastjóri Búnaðarbanka og Einar Sigurðsson,
blaðafulltrúi Flugleiða.
Eimskip tekur tvö
ný skip í notkun
Hleypt hefur verið af stokkunum
ritgerðarsamkeppni framhaldsskóla-
nema um ferðamál í tengslum við
heimsráðstefnu um ferðamál í Kan-
ada, þar sem forseti íslands verður
heiðursforseti. Verður ráðstefnan,
sem ber yfirskriftina „Ferð til
friðar", haldin í Vancouver í Kanada
dagana 23.-27. október nk. og er því
tíminn naumur sem nemendur hafa
til stefnu til að skrifa ritgerð um
„Ferðalög-afl til friðar" eða „Ferða-
mannalandið ísland". Skilafrestur
verður aðeins til 5. október og er
ætlast til að höfundar sendi efni sitt
til Búnaðarbanka íslands, skipulags-
deildar, Austurstræti 5, 101 Reykja-
vík, með yfirskriftinni „Ferð til
friðar“-ritgerðarsamkeppni. Til
mikils er að vinna þar sem þrír
vinningshafar hreppa ferð á ráð-
stcfnuna sjálfa og 10 daga dvöl í
Kanada, auk 50.000 króna innlegg á
Gullbók Búnaðarbankans.
Búnaðarbankinn hefur haft for-
göngu um að íslendingar taki þátt í
þessari ráðstefnu með þessum hætti
og annaðist einnig milligöngu fyrir
hönd Vestur-Jslendingafélagsins í
Kanada sem hefur tekið að sér að
bjóða forsetanum til landsins í þess-
ari óopinberu för hennar. Áðrir
aðilar að þessu framtaki eru Ferða-
málaráð og Flugleiðir hf.
Alls verða þátttakendur frá 40-50
löndum í samkeppninni og á ráð-
stefnunni sem er alþjóðleg. Er til
hennar stofnað af sambærilegum
aðilum í Kanada og á öðrurn norður-
hvelslöndum.
Á sérstakri kynningu um ráðstefn-
una í húsakynnum Búnaðarbankans
við Austurstræti, lýsti Steingrímur
Hermannsson, utanríkisráðherra,
yfir stuðningi sínum við þetta átak
og vonaði að vel mætti takast til í
þeirri friðarviðleitni sem nú væri í
gangi meðal þjóða og þó sérstaklega
milli stórveldanna. Kvað hann Is-
landi vera mikill sómi sýndur með
því að forseti íslands, frú Vigdís
Finnbogadóttir, skuli vera skipaður
heiðursforseti ráðstefnunnar, og
þakkaði aðstandendum fyrir fram-
takið.
Gert er ráð fyrir að ritgerðirnar
verði kynntar frekar í framhalds-
skólum nú strax og þeir hefja starf-
semi sína. KB
I nóvember mun Eimskip taka í
rekstur tvö ekjuskip, sem félagið
festi kaup á fyrr á þessu ári.
Skipunum verða gefin nöfnin Brú-
arfoss og Laxfoss. Þessi skip vcrða
stærstu skip í eigu félagsins, cn
hvort um sig getur lestað rúmlega
700 gámaeiningar. Til samanburð-
ar má geta þess að stærstu skip
Eimskips til þessa geta flutt liðlega
400 gámaeiningar.
Gerðar verða umtalsverðar
breytingar á Brúarfossi og Laxfossi
í október og byrjun nóvember
áður en siglingar þeirra á vegum
Eimskips hefjast. Breytingarnar
miða m.a. að því að gera þau sem
fjölhæfust til flutninga á bílum og
gámum og aðlaga þau íslenskum
aðstæðum.
Með tilkomu skipanna verða
nokkrar breytingar á siglingakerfi
og flutningaþjónustu Eimskips.
Nýju skipin tilheyra meginlands-
deild og verða í vikulegum sigling-
um til meginlands Evrópu og til
Bretlands.
Bakkafoss og leiguskipið Alc-
yone, sem til þessa hafa verið í
Ameríkusiglingum vcrða nú í viku-
Tilboð barst í þrotabú Kostakaups
í Hafnarfirði sl. ntánudag og var
gengið að því í gær. Var búið auglýst
til sölu fyrir síðustu helgi og að sögn
Margrétar Heinreksdóttur, skipta-
ráðanda, höfðu ýmsir sýnt áhuga á
að kaupa hluta úr þrotabúinu, svo
sem vélarog tæki. Það varhins vegar
ekki taliö eins álitlegur kostur að
selja það í hlutum. Einnig hafði
borist annað tilboð í búið í heild.
legum siglingum til Norðurlanda
og Bretlands, auk þess sent þau
hafa viðkomu í Vestmannacyjum.
Skógafoss og Reykjafoss verða
liins vegar nú teknir til Ameríku-
siglinga en þeir voru áður í sigling-
um til Norðurlanda.
Dettifoss og Urriðafoss munu
veröa í föstum áætlunarferðum á
hálfsmánaðar fresti til Eystrasalts-
landa og hafa m.a. viðkomu í
Helsinki í Finnlandi, Gdynia í
Póllandi, Riga í Sovétríkjunum,
auk þess sem möguleiki er á sigling-
um til fleiri hafna á svæðinu. Skipin
munu cinnig hafa viðkomu á Reyð-
arfirði og í Færeyjum á útleið frá
Reykjavík.
Mánafoss og Ljósafoss verða
áfram í strandsiglingum og sigling-
ar skipanna með óbreyttum hætti
frá því sem verið hefur.
Við breytingarnar eykst tíðni
Ameríkusiglinga þannig að skipin
eru á 10 daga fresti í stað 14 daga
áður. Reglubundnar hálfsmánað-
arlegar siglingar verða til Eystra-
saltslanda, en til þessa hafa einung-
is verið ferðir mánaðarlega til þess-
ara landa.
Sá sem kaupir hefur óskað nafn-
leyndar og því verður ekki greint frá
nafni viðkomandi, né upphæð til-
boðsins. Ekki er búið að ganga frá
endanlegum samningi en nú verður
farið að skoða ábyrgðir og tryggingar
fyrir greiðslum. Líklegt er talið að
kaupandi stefni að því að koma
starfseminni í gang aftur hið fyrsta
og hefur verið samið við Helga
Vilhjáimsson, húseigandann. JIH
Kostakaup selt