Tíminn - 14.09.1988, Side 20

RÍKISSKIP
NÚTÍMA FLUTNINGAR
Hafnarhúsinu v/Tryggvagötu,
S 28822
Canon
Ljósritunarvélar
FC-3, 43.600 stgr.
FC-5, 46.300 stgr.
Skrifvélin, sími 685277
(
STRUMPARNIR
Tímiiin
Stefnubreyting í málefnum aldraðra í vændum:
Aldnir dvelji
lengur heima
Samráösfundur yfirmanna á vegum hins opinbera sem
starfa að málum er varöa aðbúnað aldraðra á Norðurlönd-
um var haldinn í Reykjavík á dögunum.
Þessir aðilar hafa hist árlega undanfarin ár og borið
saman bækur sínar, en nokkur munur er á hvernig að
málum þessum er staðið milli landanna.
Fundinn sátu 20 manns og voru
flutt mörg erindi, bæði félags- og
læknisfræðilegs eðlis. Hrafn Páls-
son deildarstjóri öldrunarmála hjá
heilbrigðis- og félagsmálaráðu-
neytinu sagði fréttamönnum að
mjög hefði verið rætt að efla þyrfti
heimaþjónustu við aldraða og þeim
þannig gert mögulegt að dvelja
sem lengst á eigin heimili, æsktu
þeir þess sjálfir.
Hrafn sagði að hér væri að
nokkru um stefnubreytingu að
ræða á íslandi, enda hafa Finnar og
íslendingar haft nokkra sérstöðu
undanfarin ár með að leggja aðal-
áherslu á byggingu vistunarstofn-
ana fyrir aldrað fólk.
Steinunn Sigurðardóttir hjúkr-
unarfræðingur, sem er formaður
ráðgjafarnefndar um málefni aldr-
aðra, sagði að eindreginn vilji hefði
komið fram á fundinum um að
stórefla alla hjúkrun og þjónustu
við aldraða á þann hátt að efla
menntun og menntunarmöguleika
og bæta kjör þeirra, sem við þessi
störf fást. Þessi mikilvægu störf
væru nú lágt metin til launa, enda
gengi erfiðlega að fá fólk í þau.
Steinunn sagði ennfremur að
fundurinn hefði talið að ekki
skyldu byggð fleiri hefðbundin
dvalarheimili aldraðra heldur
skyldi öll áhersla lögð á í framtíð-
inni að aðstoða fólk inni á heimil-
um sínum í lengstu lög.
Hún sagði að þetta væri einnig
eindreginn vilja þeirra sem um
öldrunarmál fjalla hérlendis. Hins
vegar gengi mjög erfiðlega að fá
fólk til að vinna við heimilisþjón-
ustustörf í víðri merkingu. Fólk
staldraði stutt við í slíkum störfum
og eitthvað yrði að gera til að gera
störf þau aðlaðandi.
Það kom fram hjá þeim Stein-
unni og Hrafni að áður en stað-
greiðslukerfi skatta var tekið upp,
var tekna í framkvæmdasjóð aldr-
aðra aflað með nefskatti en nú væri
það ekki svo lengur, heldur væri
sjóðurinn nú kominri upp á náð
fjárveitingavaldsins og þessa
stundina væri sjóðurinn heldur rýr.
Ráðgjafanefnd um málefni aldr-
aðra, sem Steinunn Sigurðardóttir
er formaður fyrir, mun því leggja
til við stjórnvöld að tekjur sjóðsins
framvegis fari eftir hversu margir
aldraðir eru á hverjum tíma.
-sá
Störf í öldrunarþjónustu eru vanmetin og illa gengur að fá fólk til þeirra.
Þessu þarf að breyta að mati yfirmanna öldrunarmála á Norðurlöndum.
Tímamynd: Ámi Bjama
Offramboð saltfisks
veldur SÍF áhyggjum
„Það kom mjög ntikill kippur í
veiðarnar hjá Kanadamönnum síð-
ast t júlí scm stóð út ágústmánuð
og það hefur valdið auknu frant-
boði á saltfiski þaðan á markaði í
Evrópu,1- sagði Magnús Gunnars-
son, forstjóri Sölusambands ís-
lenskra fiskframleiðcnda, í samtali
við Tímann. „Ég hef mjög þungar
áhyggjur af þessu því að þetta
aukna framboð veldur okkur veru-
legum erfiðleikum.
Fiskurinn frá Kanada kcmur inn
á alla hefðbundnu markaði í Evr-
ópu sem við höfum verið að selja
á og ofíramboðið skapar þrýsting á
verðið. Þegar það fer saman við
þann toll sem skellur á saltfisknum
héðan, kemur það sér mjög illa
fyrir okkur. Þessi kvóti sent er á
saltfisk til Evrópubandaiagsins er
uppurinn t.d. í Portúgal og það
þýðir að það kennir 13% tollur á
allan fisk sem fer héðan þangað,*"
sagði Magnús.
Saltfiskinnflutningur til Evrópu-
bandalagsins var lcngst af leyfður
án tolla. samkvæmt sérstakri
undanþágu, en árið 1985 ákvað EB
að nýta tollaheimild á saltfisk sem
13% á flattan fisk en 20% á
þorskflök. Samkvæmt Gatt-sam-
komulagi er þó 25.000 tonna
tollfrjáls kvóti af flöttum fiski sem
dreiíist á meðlimalönd samkvæmt
ákvörðun í Brussel.
Þessi kvóti, auk 6.000 tonna
kvóta sem samið var um við Kan-
ada, nægði að mestu leyti fyrir
innflutningi á saltfiski til EB-landa,
áður en Spánn og Portúgal gengu í
það. Árið 1986 var heimilað65.000
tonna kvóti til viðbótar, meö3,7%
tolli. í ár var þessi kvóti ákveðinn
52.500 tonn með 5% tolli. Á
þorskflök er síðan 20% tollur.
„Það sem skiptir mestu máli
fyrir saltfiskiðnaðinn er að íslensk-
um stjórnvöldum takist að ná að
komast að einhverju samkomulagi
við EB um þessa tolla. Þeir valda
okkur miklum erfiðleikum," sagði
Magnús.
„Á síðasta ári greiddunt við
samtals 450 milljónir króna í tolla
af íslenskum saltfiski. Ef það væri
greitt af öllum útflutningnum á
þessu ári, þýddi það scnnilega
1,2-1,3 miiljarða, þannig að þetta
er gtfurlcga stórt mái fyrir saltfisk-
inn.“
f Fiskifréttum þann 9. september
er greint frá því að Portúgalar hafi
tryggt sér ítök í kanadískum salt-
fiskiðnaði með því að kaupa tvö
salfiskverkunarfyrirtæki á Ný-
fundnalandi. Óstaðtesta. fregnit
herma að til þess að komast hjá
tollum EB sé þessi fiskur fluttur til
Evrópu með viðkomu á frönskum
smáeyjum við strendur Kanada.
„Égveitekki hvernigþettageng-
ur fyrir sig en það gctur verið að
þeir láti uppruna fisksins vera frá
þessum cyjum, sent er franskt
yfirráðasvæði og hefur því frjálsan
aðgang að Evrópubandaiaginu án.
þess að borga to!!a,“ sagði Magnús.
í Fiskifréttum þennan sama dag
er haft eftir Hreiðari Júlíussyni,
framkvæmdastjóra More Fish á
Nýfundnalandi að hráefnisverð sé
innan við 20 kr. á kílóið í Kanada
og að það fari alveg niður í 11 kr.,
sé ftskurinn mjög smár. Hráefn-
isverð á mörkuðum hérlendis hefur
hins vegaf verið á bilinu 40-50 kr.
sfðustu vikur. Þetta taldi Magnús
Gunnarsson ekki síður valda ís-
lenskum saltfisksútflutningi erfið-
leikum.
„Nú verðum við bara að sjá til
hvað gerist í þessu, en ég held að
því miður sjáunt við vaxandi erfið-
leika framundan í saltfiskverkun.
Maður má ekki leggjast í einhverja
örvæntingu en hins vegar er rétt að
undirstrika það að þetta er hlutur
sem réttir ckki úr kútnum undir
eins. Það fer eftir því hvcrnig stórir
aðilar eins og Kanadamenn haga
sínum málum,11 sagði Magnús.
Brennisteinslykt í Grímsey ekki talin bendatilgoss:
Skjálftarnir
eru í rénun
„Það töldu sig einhverjir hafa
fundið brennisteinslykt í gær og að
hún kæmi úr vesturátt, en ég tel nú
litlar líkur á því að gos sé að
hefjast," sagði Hafliði Guðmunds-
son fréttaritari Tímans í Grímsey í
gær.
Hafliði sagði að jarðeðlisfræðing-
ar hefðu talið að um eitthvert gas-
streymi gæti verið að ræða, enda
væri Grímsey á miðjum Atlantshafs-
hryggnum.
Hafliði sagði að tveir jarðeðlis-
fræðingar væru komnir til Grímseyj-
ar og varðskip væri í viðbragðsstöðu
að flytja íbúana á brott ef skjálfta-
virkni ykist enn og mannvirki færu
að skemmast og fólk yrði jafnvel í
hættu.
Skjálftar héldu áfram í Grímsey í
gær þótt ekki væru þeir jafn snarpir
og sá sem kom kl. rúmlega 8 í
fyrrakvöld, en skjálftavirkni var
nokkuð stöðug og jöfn og á 15.
tímanum í gær urðu nokkrir all-
snarpir skjálftar, meðan á samtali
Hafliða og blm. Tímans stóð.
Hafliði sagði að þrátt fyrir hve
mikið hefði gengið á undanfarna
daga væru ekki merkjanlegar neinar
skemmdir á mannvirkjum enn, en
erfitt væri að segja ákveðið af eða á
um slíkt að óathuguðu máli.
Tíminn ræddi við Pál Einarsson
jarðeðlisfræðing í Grímsey í gær-
kvöldi og sagði hann að jafnt og þétt
drægi úr skjálftum, en þó væri virkni
enn talsverð.
Páll sagði að hrinan að þessu sinni
hefði nú staðið frá því síðasta föstu-
dag og virtist sem hún hefði náð
hámarki í fyrrakvöld.
Hann sagði að strax eftir stóra
skjálftann laust eftir kl. 20 á mánu-
dag hefði fólk fundið talsverða
brennisteinslykt, en engin sérstök
skýring á henni hefði fundist enn.
Hann taldi ólíklegt að skjálftahrinan
nú og brennisteinslyktin væri
undanfari eldgoss fremur en áður.
Grímseyj arskj álftar stöfuðu af því
að jarðskorpuflekar væru að ganga í
sundur til austurs og vesturs um
Atlantshafshrygginn og við það
kæmu þessir skjálftar.
Hann sagðist ekki merkja neinn
ótta lengur hjá Grímseyingum en
skiljanlega hefði verið óhugur í fólki
þegar mest gekk á. -sá