Tíminn - 29.09.1988, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Fimmtudagur 29. september 1988
STEFNUYFIRLYSING
RlKISSTJÓRNARINNAR
1.
Ríkisstjórn Framsóknarflokks,
Alþýðuflokks, Alþýðubandalags og
Samtaka um jafnrétti og félags-
hyggju er mynduð til að leysa bráðan
efnahagsvanda, sem steðjar að þjóð-
inni. Höfuðverkefni hennar er að
treysta grundvöll atvinnulffsins,
stöðu landsbyggðarinnar og undir-
stöðu velferðarríkis á íslandi. Stefna
rfkisstjórnarinnar byggir í senn á
framtaki einstaklinga og samvinnu
og samstarfi á félagslegum grunni.
2.
Aðgerðir ríkisstjómarinnar til
lausnar aðsteðjandi vanda miða að
þvf að trcysta atvinnuöryggi í land-
inu, færa niður verðbólgu og vexti,
verja lífskjör hinna tekjulægstu,
bæta afkomu atvinnuveganna og
draga úr viðskiptahalla. f því skyni
er nauðsynlegt að grípa til tíma-
bundinna aðgerða í verðlags- og
launamálum, lækkunar fjármagns-
kostnaðar og ráðstafana til að bæta
afkomu fyrirtækja í útflutnings- og
samkeppnisgreinum og til að tryggja
kjör tekjulágra einstaklinga og fjöl-
skyldna.
3.
Meginatriðin í stefnu ríkisstjórn-
arinnar eru sem hér segir:
Efnahagsmál
Fyrstu aðgeröir ríkisstjórnarinnar
í efnahagsmálum miðast við það að
treysta atvinnuöryggi í landinu sam-
tímis því að verðbólga er hamin. Á
kiörtímabilinu stefnir ríkisstjórnin
að því:
■ Að bæta lífskjör hinna tekju-
lægstu.
■ Að viðskipti við útlönd verði
hallalaus.
■ Að bæta afkomu útflutnings- og
samkeppnisgreina.
■ Að framfylgja árangursríkri
byggðastefnu, sem komi á betra
jafnvægi í byggðaþróun í land-
inu.
Samræmd stjórn ríkisfjármála,
peningamála og gengismála verður
grundvöllur cfnahagsstefnu ríkis-
stjórnarinnar. Stefnt veröur að
stöðugleika ígengismálum. Aðhaldi
verður beitt í ríkisfjármálum og
peningamálunt til aö koma á og
viðhalda jafnvægi í þjóöarbúinu á
næstu árum.
Ríkisfjármál og lánsfjármál fyrir
næsta ár ntunu miðast viö að draga
úr þenslu sem verið hefur í þjóðar-
búskapnum undanfarin misseri.
Fjárlög fyrir árið 1989 verða sam-
þykkt með tekjuafgangi scm nemur
1% af tekjum. Til að ná þessu
markmiði verða útgjöld ríkisinsekki
hækkuð að raungildi frá því sem er
á þessu ári. Auk þess vcrður tekna
aflað í ríkissjóð nteðal annars með
skattlagningu fjármagnstekna.
Lánsfjárlög munu mótast af ströngu
aðhaldi að erlendum lántökum,
meðal annars vcrður lántökuskattur
í breyttri mynd framlengdur til árs-
loka 1989 og ríkisábyrgð á lántökum
banka og fjárfestingarlánasjóða er-
lendis takmörkuð.
Atvinnumál
Mörkuð verður ný atvinnustefna
sem stuðlar að hagvexti og skynsam-
legri nýtingu samciginlegra auölinda
þjóðarinnar. Tekið verður fyllsta
tillit til byggðasjónarmiða. At-
hafnafrelsi einstaklinga og félaga
verður meginregla í atvinnumálum
og frjálsræði í milliríkjaviðskiptum.
Ríkisstjórnin mun með framkvæmd
efnahagsstefnu sinnar móta al-
menna umgjörð um atvinnustarf-
semi, sem hvctji tilábyrgðareigenda
þannig að arðsemissjónarmið ráði
ákvörðunum.
■ Skipulag rannsóknar- og þróun-
arstarfsemi í þágu atvinnuveg-
anna verður endurskoðað og
stuðningur hins opinbera við
áhugaverð nýsköpunarverkefni í
íslensku atvinnulífi aukinn.
■ Stefnan i landbúnaðar- og fisk-
veiðimálum verður endurskoðuð
með byggðasjónarmið og aukna
hagkvæmni fyrir augum.
■ Mörkuð verður sérstök fisk-
vinnslustefna.
■ Ákveðið verðurmeðlöggjöf hvar
skuli draga mörk milli almanna-
eignar og einkaeignar á náttúru-
gæðum.
■ Skipulag orkuvinnslu og dreif-
ingar verður endurskoðað með
sameiningu orkufyrirtækja að
markmiði. Orkulindirverðanýtt-
ar til atvinnuuppbyggingar.
■ Unnið verður að því að endur-
skoðtt lög og reglur til þess að
búa íslenskum fyrirtækjum
starfsskilyrði sem eru sambærileg
við það sem samkeppnisaðilar
þeirra erlendis njóta.
■ Við fjárhagslega endurskipu-
lagningu útflutningsfyrirtækja
sem er eitt fyrsta verkefni þessar-
ar stjórnar verður stefnt að auk-
inni hagkvæmni í rekstri þeirra.
Vinnumarkaður
Ríkisstjórnin æskir vinsamlcgra
samskipta við aðila vinnumarkaðar-
ins og mun hafa við þá samráð um
stefnuna í kjaramálum. Hún mun
hafa fruntkvæði um:
■ Að auka starfsmenntun í at-
vinnulífinu.
■ Að leita leiða til að auka fram-
leiðni og bæta kjör.
■ Að taka upp viðræður um skipu-
lag vinnumarkaðarins og starfs-
mannastefnu ríkisins í því skyni
að auðvelda mörkun samræmdr-
ar launastefnu, sem tryggi aukinn
launajöfnuð.
■ Að setja löggjöf um aukna hlut-
deild starfsfólks í rckstri og
stjórnun fyrirtækja.
Fjármagnsmarkaður
Ríkisstjórnin mun beita sér fyrir
markvissum endurbótum á skipulagi
ogstarfsháttum á fjármagnsmarkaöi
þannig að hann gegni betur og á
ódýrari hátt þýðingarmiklu hlut-
verki sínu í greiðslumiðlun og í
miðlun fjármagns frá spari-
fjáreigendum til lántakenda.
■ Stefnt verður að samruna og
stækkun banka meðal annars
með endurskipulagningu á við-
skiptabönkum í eigu ríkisins.
Markmiðið er að ná aukinni
hagkvæmni og rekstraröryggi í
bankakerfinu, draga úr vaxta-
mun og tryggja eðlilega sam-
keppni viðskiptabankanna og
bæta þjónustu.
■ Lög verða sett um hvers konar
starfsemi á fjármagnsmarkaði.
■ Lög verða sett um greiðslukorta-
og afborgunarviðskipti.
■ Sjóðakcrfi atvinnuveganna verð-
ur endurskoðað og einfaldað.
■ Fjármagn sjóða verður í auknum
mæli varöveitt og ávaxtað í
heimabyggð jafnframt því sem
athugaðir verða möguleikar á
því að efla atvinnuþróunarsjóði
á landsbyggðinni.
Utanríkismál
Markmið utanríkisstefnu [slend-
inga eru að trcysta sjálfstæði lands-
ins og gæta hagsmuna þjóðarinnar í
alþjóðlegum samskiptum. Að því
verður unnið með virkri þátttöku í
alþjóðlegu samstarfi. Þcssum mark-
miðum vcrður meðal annars náð:
■ Meðaukinniaðstoðogsamvinnu
við þróunarríki.
■ Með stuðningi við baráttu fyrir
mannréttindum hvar sem hún er
háð.
■ Með því að stuðla að friðsamlcgri
og bættri sambúð þjóða.
■ Með virkri þátttöku í umræðum
um afvopnunarmál og kjarn-
orkuvopnalaus svæði í okkar
heimshluta. Áhersla verður lögð
á að auka þekkingu íslendinga á
vígbúnaðarmálum, sérstaklega á
hernaðarumsvifum á Norður-
Atlantshafi, til þess að leggja
óháð mat á öryggismálcfni lands-
ins og nálægra svæða.
■ Með því að hvetja til og taka þátt
í alþjóðlegu samstarfi um um-
hverfismál, sérstaklega um
mengunarvarnir á Norður-At-
lantshafi.
■ Með þvt' að búa íslenskt atvinnu-
líf undir þær breytingar sem
verða á viðskiptaháttum og efna-
hagsstjórn f Evrópubandalaginu
á næstu árum. Sérstaklega verður
unnið að þvf að laga íslenskt
efnahagslíf að hinum nýju að-
stæðum og tryggja viðskiptast-
öðu fslenskrar atvinnustarfsemi
án aðildar að bandalaginu.
Ríkisstjórnin áréttar áður yfir-
lýsta stefnu Alþingis að hér á landi
skuli ekki vera kjarnorkuvopn.
Ríkisstjórnin mun ekki gera nýja
samninga um meiri háttar hernað-
arframkvæmdir og skipti íslendinga
við varnarliðið verða endurskipu-
lögð.
Stjórnkerfisbreytingar
Stjórnkerfi ríkisins þarf að vera í
stöðugri þróun sem tryggi árangurs-
ríka stjórnsýslu með lágum tilkostn-
aði. í því skyni mun ríkisstjórnin
vinna að cftirtöldum verkefnum á
kjörtímabilinu:
■ Sett verða almenn stjórnsýslulög
sem miða að aukinni valddreif-
ingu.
■ Settar verða skýrar reglur um
upplýsingaskyldu stjórnvalda.
■ Æviráðning embættismanna
verður afnumin.
■ Starfshættir og skipulag stjórnar-
ráðsins verða tekin til endur-
skoðunar.
■ Sett verða lög um aðskilnað
dónis- og framkvæmdavalds og
unnið að endurskoðun annarra
þátta réttarkerfisins.
■ Unnið verður að heildarendur-
skoðun stjórnarskrárinnar.
■ Kosningalög verða endurskoð-
uð.
Byggðamál
Ríkisstjórnin mun beita sér fyrir
jafnvægi í byggðaþróun meðal ann-
ars með eftirfarandi aðgerðum:
■ Sveitarfélögin í landinu verða
efld og aðstaða þeirra til að veita
fbúum sfnum félagslega þjónustu
jöfnuð.
■ Lög um tekjustofna sveitarfélaga
verða endurskoðuð með það að
markmiði að auka sjálfræði og
jafna aðstöðu sveitarfélaga til
álagningar fasteignaskatts og að-
stöðugjalds. Stærri hluta af tekj-
um Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga
verður varið til tekjujöfnunar
milli svcitarfélaga. Samtímis
verður verkaskiptingu ríkis og
sveitarfélaga breytt með hliðsjón
af tillögum Verkaskiptingar-
nefndar og komi til framkvæmda
á næstu tveimur til þremur árum.
■ Gerðar verða ráðstafanir til
jöfnunar á flutningskostnaði og
kostnaði við síma, húshitun og
skólagöngu.
■ Unnið verður skipulega að upp-
byggingu í samgöngumálum sam-
kvæmt langtímaáætlun.
■ Gerðar verða ráðstafanir til auk-
innar valddreifingar meðal ann-
ars með því að auðvelda flutning
stofnana og svæðisbundinna
verkefna frá miðstjórn ríkis-
valdsins út í héruð.
■ Byggðasjóður verður efldur.
■ Unnið vcrður að samræmingu
skipulags- og byggingarlaga.
■ Unnið vcröur að því að bæta
aöstöðu verslunarfyrirtækja í
dreifbýli.
■ Sérstakt átak verði gert til að
auka fjölbrcytni í atvinnu kvenna
á landsbyggðinni.
Umhverfismál
Ríkisstjórnin mun fela einu ráðu-
neyti að samræma starfsemi hins
opinbera að umhverfismálum og
komi það til framkvæmda innan árs.
Meðal brýnna verkefna á þessu sviði
sem unnið verður að má nefna:
■ Gerð verður landnýtingaráætlun
sem tekur til hvers konar notkun-
ar lands. Jafnframt verður gert
átak í gróðurvernd með svæða-
skipulagi er miðar að endurheimt
iandgæða, meðal annars með
endurskoðun laga varðandi
stjómun beitar, þannig að hún sé
í samræmi við landgæði.
■ Unnið verður gegn umhverfis-
spjöllum af átroðningi og umferð
ferðamanna um viðkvæm svæði.
■ Samvinna hinsopinbera,einstak-
linga og frjálsra samtaka um
skógrækt og landgræðslu verður
aukin. Ríkissjóður mun leggja
fram fjármagn til sérstaks skóg-
ræktarátaks næstu 3 árin og mun
helmingur fjárins renna til skóg-
ræktarfélaga.
■ Eftirlit með losun hættulegra úr-
gangsefna í náttúruna verður
bætt. Sett verður löggjöf, þar
sem fyrirtækjum er vinna með
hættuleg og mengandi efni verö-
ur gert skylt að tryggja sig fyrir
hugsanlegum óhöppum eða
slysum, til að kosta hreinsun á
hugsanlegum skaða sem af hlýst.
■ Gert verður átak til hreinsunar
úrgangs af strandsvæðum í sam-
vinnu opinberra aðiíá og uin-
ráðamanna lands.
■ Stuðlað verður að endurvinnslu
og nýtingu úrgangsefna. Komið
verður á skilagjaldi á einnota
umbúðir til að auðvelda eyðingu
þeirra eða endurvinnslu.
■ Fræðslu- og rannsóknarstarf á
sviði umhverfismála verður auk-
ið.
Fræðslu- og uppeldismál
Góð menntun er undirstaða fram-
tíðarlífskjara þjóðarinnar. Ríkis-
stjórnin hefur ákveðið að á því sviði
hafi þessi verkefni forgang á kjör-
tímabilinu:
■ Sett vcrður rammalöggjöf um
forskólastig barna.
■ Unnið verður að því að koma á
samfelldum skóladegi sem fyrst.
■ Sett verður löggjöf um listnám á
öllum stigum skólastarfs.
■ Gert verður nýtt átak í jöfnun
menntunaraðstöðu í landinu.
■ Fræðsla um umferðarmál verður
aukin í grunnskólum og fram-
haldsskólum.
■ Aðstaða fatlaðra hvað varðar
sérkennslu og námsaðstöðu verð-
ur bætt.
■ Stuðningur við vísindarannsókn-
ir vcrður aukinn.
■ Fullorðinsfræðsla, símenntun og
endurmenntun verður efld.
■ Löggjöf um háskóla verður
endurskoðuð og stofnun opins
háskóla verður flýtt.
Menning - listir
Ríkisstjórnin vill stuðla að fjöl-
breyttu menningarlífi í landinu og
eflingu tslenskrar tungu meðal ann-
ar með eftirfarandi aðgerðum:
■ Framlög hins opinbera til menn-
ingarmála verða aukin.
■ Fjárhagsstaða ríkisútvarps verð-
ur treyst og þjónusta þess viö
landsmenn bætt. Hlutur barna-
og unglingaefnis meö íslensku
tali í sjónvarpi verður aukinn.
■ Þjóðarbókhlaðan verður fullgerð
innan fjögurra ára.
■ Lögö verður aukin áhersla á
stuðning við listsköpun barna og
unglinga og listræna starfsemi í
þágu þeirra.
■ Stuðningur við verndun hvers
konar menningarverðmæta verð-
ur aukinn.
■ Stutt verður myndarlcga við
íþrótta og æskulýðsstarfsemi í
landinu.
Húsnæðismál
Ríkisstjómin mun láta fara fram
endurskoðun á fjármögnun og
skipulagi húsnæðislánakerfisins og
treysta fjárhagsgrundvöll þess.
■ Átak verður gert í uppbyggingu
félagslegra íbúða og sérhannaðra
íbúða fyrir aldraða.
■ Áhersla verður lögð á fbúða-
byggingar á landsbyggðinni með-
al annars meö kaupleiguíbúðum
og búseturéttaríbúðum.
Heilbrigðismál - lífeyris-
mál og almannatryggingar
Skipulag heilbrigðisþjónustu og
lífeyristrygginga verður endurskoð-
að í því skyni að nýta sem best
fjármuni sem til þeirra er varið
þannig að komi að gagni þeim sem
mest þurfa á að halda.
■ Komið verður á samræmdu líf-
eyriskerfi fyrir alla landsmenn.
■ Sérstök athugun fari fram á fyrir-
komulagi lyfsölu og læknis-
þjónustu sérfræðinga til að draga
úr kostnaði heimila og heildarút-
gjöldum hins opinbera.
■ Fyrirkomulag tannlæknaþjón-
ustu verður endurskoðað í því
skyni að lækka tilkostnað heimila
og hins opinbera án þess að
dregið veröi úr þjónustu.
■ Forvarnir í heilbrigðismálum
verða auknar og ákveðín verður
stefna í neyslu- og manneldismál-
um.
■ Baráttan gcgn notkun vímuefna
verður hert meðal annars með
auknu forvarnar- og fræðslu-
starfi.
■ Endurskoðun laga um almanna-
tryggingar og skipulag Trygg-
ingastofnunar ríkisins verður
lokið um mitt ár 1989.
■ Reglum um örorkumat verður
breytt þannig að réttur til áfrýj-
unar úrskurða verði tryggður.
Jafnréttis- og fjölskyldumál
Ríkisstjórnin mun beita sér fyrir
átaki til að tryggja betur jafnrétti
kynjanna sérstaklega í launamálum.
í því skyni verður jafnréttislöggjöfin
endurskoðuð og gerð fjögurra ára
framkvæmdaáætlun um aðgerðir til
að ná fram jafnrétti kynjanna. Af
öðrum verkefnutn sem unnið verður
að má nefna:
■ Sérstakt átak verði gert í dagvist-
unarmálum í náinni samvinnu
sveitarfélaga og ríkis og auknum
fjármunum varið í því skyni.
■ Jafnréttisáætlanir verða gerðar á
vegum ráðuneyta og stofnana á
vegum ríkisins.
■ Sett verður löggjöf um félagslega
þjónustu sveitarfélaga og um
fjölskylduráðgjöf.
■ Lífeyrisréttindi heimavinnandi
fólks veröa endurskoðuð.
■ Heimilisþjónusta við fatlaða og
aldraða verður bætt í náinni sam-
vinnu ríkis og sveitarfélaga og
gerð áætlun um uppbyggingu og
skipulag á þjónustu við þá. Fjár-
hagsgrundvöllur Framkvæmda-
sjóðs fatlaðra og Framkvæmda-
sjóður aldraðra verður treystur.
■ Itengslumviðgerðfjárlagaverði
athugað að afla tekna til að
lækka verð á innlendum matvæl-
um.
★ * ★
Langtímasjónarmið um þróun t's-
lensks þjóðfélags og stöðu fslend-
inga meðal þjóða munu móta starf
ríkisstjórnarinnar. Unnið verður að
könnun á langtímaþróun íslensks
samfélags og niðurstöður hagnýttar
við áætlanagerð til að búa í haginn
fyrir komandi kynslóðir.