Tíminn - 11.10.1988, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 11. október 1988
Tíminn 5
Fyrrverandí framleiðsluumboð Pólstækni, Micro Weigh Inc.
í Massachusetts, hefur.stolist til ótímabærrar samkeppni: Q
UGGUR UNDIR GRUN
UM IDNADARNJÓSNIR
Mál sem fallið gæti undir iðnaðarnjósnir og þjófnað á
tækniþekkingu virðist nú í hámælum meðal framleiðenda
tölvuskipavoga. Svo virðist sem Þorsteinn Þorsteinsson,
framkvæmdastjóri Micro Weigh Inc. í Fitchburg í Massa-
chusetts haf! brotið samning við Pólstækni á ísafirði um
framleiðslu á tölvuvogum til nota í skipum. Þorsteinn var
með framleiðsluumboð fyrir Pólstækni í þrjú ár, 1983-86
og var skuldbundinn til að fara ekki út í eigin framleiðslu
á þessu sviði fyrr en að tveimur árum liðnum eftir að
samningurinn rann út
Auglýsing Micro Weigh Inc. í októberhefti tímaritsins National Fisher-
man. Óneitanlega líkist skipavogin þeim sem Pólstækni og Marel
framleiða, en þaðan er hugmyndunum að öllum líkindum stolið.
Nú er Þorsteinn þegar farinn að
auglýsa skipavog í tímaritinu Na-
tional Fisherman, undir heitinu
SS-500 Seagoing Scales og líkist
hún einhvers konar blöndu af
skipavog Pólstækni hf. og Marels
hf., sem eru stærstu framleiðendur
skipavoga í heiminum. Er líklegt
að til tíðinda dragi strax í vikunni
þegar alþjóðleg sjávarútvegssýning
opnar í Boston, en þar verða
skipavogir trúlega meðal sýningar-
gripa.
Lögsókn ekki hafin
Ekki eru íslensku fyrirtækin far-
in af stað með neina formlega
rannsókn ennþá, en þegar liggur
einn af starfsmönnum Micro
Weigh að auki undir grun um
iðnaðarnjósnir. Hann var við
kynningu hjá Marel hf. vegna flexi-
vogar, sem er m.a. forritanleg í
Basic, fyrir skömmu og hafði þá
nær ótakmarkaðan aðgang að ýms-
um skjölum. Er ekki talið ósenni-
legt að hann hafi náð að afla sér
nauðsynlegra viðbótarupplýsinga
varðandi skipavogimar auk þess
að nýta sér námið um flexivogir.
Þegar Tíminn náði tali af Ágústi
Ágústssyni, hjá Pólstækni á fsa-
firði, sagði hann að þeir væru rétt
í þessu að fá í hendurnar ljósrit af
umræddri auglýsingu. Þess vegna
lægi það í augum uppi að ekki væri
farið að huga að lögsókn eða neinu
í þá átt enn sem komið er. Að sögn
Ásgeirs Erlingssonar, fram-
kvæmdastjóra Pólstækni, var Þor-
steinn með framleiðsluumboð á
svokallaðri samvalsvél og einni teg-
und vogar, en hann framleiddi
fyrir markaðinn í nágrenni Boston.
Var samningur þessi bundinn við
þrjú ár og var hann ekki framlengd-
ur.
Fágæt tækniþekking
Hjá Marel fengust þau svör, hjá
Jóni Þór Ólafssyni, að erfitt væri
að útiloka að iðnaðarnjósnir hafi
átt sér stað hjá þeim þann tíma sem
rafeindatæknifræðingur Micro
Weigh Inc. var við kynningu hjá
fyrirtækinu.
Þórólfur Árnason, hjá Marel,
sagði hins vegar að fáir í heiminum
hefðu yfir nægilegri tækniþekkingu
að ráða til að geta staðið undir
merki skipavoga. Marel er nú
stærsti söluaðili skipavoga í heim-
inum og telur Þórólfur að þeir selji
hátt í jafn mikið og allir aðrir
framleiðendur til samans. Næstur
framleiðnda er talinn vera Póls-
tækni á ísafirði, þá kemur Scan-
vægt í Danmörku og Eilesen í
Danmörku er talið fjórða stærsta
fyrirtækið í framleiðslu og sölu á
skipavogum. Það sem skilur fram-
leiðendur að er fyrst og fremst
nákvæmni forritsins sem fylgist
með sjávargangi skipsins og leið-
réttir þyngd vörunnar sem vigtuð
er um leið og hún er vigtuð.
Útsala á þeirri stolnu
Algengt verð á skipavogum er
um 9-10.000 bandarískir dollarar
og fer verðið einkum eftir því
hversu nákvæmar vogirnar eru.
Eftir því sem Tíminn kemst næst
er lægsta verð á slíkum gripum á
bilinu 8-9.000 dollarar en þá er um
að ræða frekar ónákvæma vog.
í auglýsingu Þorsteins og Micro
Weigh Inc. í tímaritinu National
Fisherman, er boðið upp á sérstakt
tilboð og væntanlegum viðskipta-
vinum boðið að spara allt að 4.900
dali. Miðað við algengt verð á
skipavogum er því útlit fyrir að um
mjög ódýra vog sé að ræða og langt
undir markaðsverði voganna.
Margir kallaðir
Þrátt fyrir allt eru íslensku fram-
leiðendurnir ekki mjög smeykir
við framleiðslu Micro Weigh Inc.
að svo stöddu, þar sem ljóst er að
þeir eiga eftir að sýna fram á að
vogin geti unnið rétt um borð í
skipum. Það hafa komið fram
menn með svipaða framleiðslu
undanfarin ár, án þess að geta
staðið við auglýsingar sínar að
sögn Þórólfs Árnasonar og fleiri
viðmælenda. Nefndi hann nýlegt
dæmi um ástralskt fyrirtæki sem
þóttist hafa yfir nægilegri tækni að
ráða til smíði skipavoga, en það
hefur verið að taka við þeim aftur
síðustu mánuði, vegna þess að þær
vigta ekki rétt. KB
Atvinnuhorfur ótryggari en veriö hefur lengi:
Atvinnuleysi
yfirvofandi
Atvinnuleysi er mun meira nú en
var á sama tíma í fyrra. í fyrra voru
í septembermánuði skráðir 4.400
atvinnuleysisdagar á landinu öllu,
en nú í september s.l. voru þeir
11.200.
Þessir 11.200 atvinnuleysisdagar
Suöurlandsvegur:
Hálkuslys
Fyrstu háikuslysin hafa nú orð-
ið á Suðurlandsvegi og mjög hált
var einnig á Reykjancsbraut í
gærkvöldi og nótt. Jónas
Hallsson, lögregluvarðstjóri í
Reykjavík, sagði að rétt væri að
vara ökumenn við þar sem svo
virtist sem að þessi hálka kæmi
mönnum í opna skjöidu. í gær-
kvöldi höfðu nokkrir bílstjórar
þegar lent í óhöppum þar sem
þeir höfðu misst bifreiðar sínar út
fyrir veg við Urriðavatn og í
Lögbergsbrekkunni svokölluðu,
sem þó heitir Fossvallabrekka.
Ekki urðu slys á fólki.
Frá Keflavík bárust svo þær
fréttir að hálkublettir hafi rnynd-
ast og skapað hættu. KB
jafngilda því að 514 manns hafi verið
á atvinnuleysisskrá í mánuðinum og
svarar það til 0,4% af áætluðum
mannafla á vinnumarkaði sam-
kvæmt áætlunum Þjóðhagsstofnun-
ar.
í ágústmánuði s.l. 470 manns að
meðaltali á atvinnuleysisskrá. Fljótt
á litið virðist fjölgunin frá 470 mans
í ágústmánuði í 514 í september s.l.
ekki vera mikil breyting.
Hún er þó meiri en virðist við
fyrstu sýn, því skráðum atvinnuleys-
isdögum fækkaði á höfuðborgar-
svæðinu um fjögur hundruð, en
fjölgaði um fjórtán hundruð utan
höfuðborgarsvæðisins.
Atvinnuástand utan höfuðborgar-
svæðisins er því ákaflega ótryggt um
þessar mundir. Stórlega hefurdregið
úr eftirspurn eftir vinnuafli og margir
aðilar í fiskvinnslu hafa sagt upp
fastráðningarsamningum verka-
fólks.
Þá hefur verið talsvert um upp-
sagnir í öðrum atvinnugreinum og
gjaldþrot fyrirtækja tíð - mun fleiri
en á sama tíma og í fyrra.
Þegar á heildina er litið er atvinnu-
ástand nú mun ótryggara en verið
hefur um skeið, enda hefur atvinnu-
leysisdögum í ágúst og september
síðast liðnum fjölgað um tæplega tíu
þúsund frá því var á sama tíma í
fyrra. - sá
PCB mengun í aust-
firskum kræklingi
Kannsúkn seni háskólinn í Köln
framkvæmdi hefur leitt í Ijós að
eiturefnið PCB Askarel er að finna
í krældingi við Norðljörð og Fá-
skrúðsfjörð. í kjölfar þcssara
niðurstaðna hefur fólk verið varað
við að leggja krækling frá þessum
slóðum sér til munns. Magn efnis-
ins mun þó vera undir hættumörk-
um.
Tildrðg þessarar rannsóknar
voru þau að Hollustuvernd ríkisins
bárust upplýsingar um að þéttar og
spennar sent innihalda PCB hefðu
verið urðaðir á sorphaugunum við
Neskaupstað og Búðir. Rannsókn-
in fór frani með þeim hætti að tekin
voru sýni á þeim stöðum þar sem
talið var að ntengun hefði orðið,
einnig voru tekin samanburðarsýni
af svæðum sem talin voru ómeng-
uð, m.a. úr Reyðarfirði. Niður-
stöður staðfestu að um mengun
væri að ræða og var magn PCB 13
sinnum meira í kræklingi á meng-
uðu svxðunum.
í viðtali við Úlaf Pétursson hjá
Hollustuvernd rlkisins kom fram
að þessar niðurstöðutölur væru
tiltölulega lágar, t.d. mældist helm-
ingi meira ntagn af PCB á mcnguð-
um svæðum við strendur Dan-
merkur. „En miðað við okkar
hreina umhverfi hérna er þetta
mikið. Líffræðilega séð er PCB
mjög virkt efni og mengun verður
með þeim hætti að efnið berst í
fæðukeðjuna og styrkur þess eykst
eftir því sem ofar dregur í keðj-
unni.“ Aðspurðursagði Ólafurþað
fullvíst að eiturcfnið bærist í fisk-
tegundir, en lagði áherslu á að
fóíki væri ekki hætta búin að svo
komnu máli. “Það sem þarf að
gera er að fylgjast með þróuninni
á þessum tilteknu svæðum og at-
huga hyort aukning verði á magni
PCB, því þéttarnir leka og eiga
eftir að gera það um ókomin ár.“
Ólafur sagðist ennfremur vera
hræddur um að þéttar af þcssu
tagi, sem eru mikið notaðir í fisk-
vinnslu, hefðu verið urðaðir vtðar.
„Enn sem komið er höfum við hér
á landi enga aðra möguleika til að
losna við eiturefni en að koma
þeim fyrir á almennum sorphaug-
um. Það er nokkuð sem þarf að
kippa í lag sem fyrst.“
Hvað PCB varðar þá vinnur
Hollustuvernd ríkisins að því að
safna efninu saman og koma því
utan til förgunar. ssh
Grandafé í atvinnusjóð
Stjórnarandstaðan í borgarstjórn
vill að helmingur greiðslna fyrir hlut
Reykjavíkurborgar í Granda hf.
renni í sérstakan atvinnueflingarsjóð
sem hafl það markmið að efla og
þróa atvinnulíf Reykvíkinga og auka
fjölbreytni þess.
Stjórnarandstaðan vill að sjóður-
inn leggi áherslu á nýsköpun og að
úr sjóðnum verði smáfyrirtækjum í
iðnaði og framleiðslu veittur stuðn-
ingur ýmist í formi stofnframlags,
lánafyrirgreiðslu eða styrkja.
Sjóðnum var ætlað að hvetja kon-
ur sérstaklega til aukins sjálfstæðis í
atvinnurekstri og auka þannig at-
vinnumöguleika þeirra í borginni.
Röksemdir stjórnarandstöðunnar
fyrir því að nýta peninga þá sem
Reykjavíkurborg fær fyrir söluna á
Granda hf. í atvinnueflingarsjóð eru
þær að það fjármagn sem áður lá í
því framleiðslufyrirtæki í eigu Reyk-
víkinga og skapaði Reykvíkingum
vinnu verði nýtt til að þróa og efla
atvinnulíf í borginni.
Sjálfstæðismenn í borgarstjórn
snarfelldu þessa tillögu stjórnar-
andstöðunnar samkvæmt venju, en
algjör undantekning er að tillaga
stjórnarandstöðuflokkanna í borg-
arstjórn hljóti náð fyrir augum
oddvita Sjálfstæðisflokksins sem
ákveður hvort tillögur eru sam-
þykktar eður ei. -HM