Tíminn - 11.10.1988, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Þriðjudagur 11. október 1988
Titniim
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aðstoöarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
EggertSkúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Auglýsingaverð kr.
465,- pr. dálksentimetri.
Verð í lausasölu 60,- kr. og 70,- kr. um helgar. Áskrift 700.-
Alþingi og ríkisstjórn
Alþingi var sett í gær að hefðbundnum hætti með
því látleysi, sem einkennir þessa athöfn miðað við
stórfenglega hátíðarsiði, sem tíðkast við þingsetningu
í flestum löndum.
Nýtt þing kemur saman við óvenjulegar aðstæður.
Stjórnarskipti hafa orðið í landinu frá því þingi lauk
sl. vor og stjórnmálaviðhorfin eru önnur en þá voru.
Það er m.a. ljóst að samband Alþingis og ríkisstjórnar
er annað en var á síðasta þingi. Fráfarandi ríkisstjórn
hafði mjög sterkan þingmeirihluta á bak við sig, svo
að sjaldan hefur verið meiri, en hin nýja ríkisstjórn
styðst við nauman meirihluta í sameinuðu þingi og er
í minnihluta í neðri deild þingsins.
Það er að vísu athyglisvert að fráfarandi ríkisstjórn,
sem naut stuðnings þriggja fjórðuhluta þingsins,
reyndist harla skammlíf. Hún lifði aðeins eitt þingár
og fjórtán mánuði af fjörutíu og átta mánaða kjörtíma-
bili. Styrkur ríkisstjórna er því ekki allur fólginn í
formlegum meirihlutastyrk á Alþingi, heldur kemur
þar fleira til. Ef málefnasamstaða næst ekki í ríkis-
stjórn, skiptir engu hversu stór hluti þingflokkanna
telst styðja ríkisstjórn að formi til. Ekkert sannar
þetta betur en ferill og endalok fráfarandi ríkisstjórnar
undir forsæti formanns Sjálfstæðisflokksins. Stjórn
Þorsteins Pálssonar féll ekki fyrir vantrausti, heldur
vegna málefnaágreinings innan sjálfrar ríkisstjórnar-
innar.
Núverandi ríkisstjórn hefur ekki stöðu til þess að
skáka í skjóli öruggs meirihluta á Alþingi. Hún á um
styrk sinn og málefnastöðu undir fleiri að sækja en
formlega stuðningsmenn. Þessi staða er forystumönn-
um ríkisstjórnarinnar að sjálfsögðu ljós. Þess vegna
verður ríkisstjórnin að treysta áhrif sín með málefnum
og málatilbúnaði á Alþingi í samræmi við aðstæður.
En í þessu tilfelli reynir einnig á ábyrgðarkennd
stjórnarandstöðunnar og ekki síður sjálfstæða afstöðu
einstakra þingmanna. Því verður að treysta að þing-
mál, sem fram eru borin af hálfu ríkisstjórnarinnar,
hljóti málefnalega umfjöllun, en sæti ekki fyrirfram-
andstöðu á ómálefnalegum flokkspólitískum grund-
velli, enda ólíklegt að svo verði í reynd. Hvað sem
líður flokkaskipun á Alþingi og hversu tamt sem
mönnum er að iíta svo á, að þingmenn séu bundnir
flokksviðjum í öllum málum, þá fer af slíku ofsögum.
Þvert á móti er hægt að sýna fram á, að innan þings
fer að jafnaði fram málefnaleg umræða, sem leiðir til
raunsærrar niðurstöðu þingmála.
Því verður að treysta, að við þessar aðstæður finni
þingflokkar og einstakir alþingismenn því fremur til
ábyrgðarinnar um málefnalega afstöðu til þingmála
sem meira hvílir á þeim um að sýna sjálfstæði sitt og
láta að sér kveða með atkvæði sínu í samræmi við
skoðanir sínar án tillits til formlegrar afstöðu til
ríkisstjórnarinnar. Þótt einstakir þingflokkar eða
alþingismenn eigi ekki beina aðild að stjórnarsam-
starfi, er ekki þar með sagt, að þeir séu andvígir hverju
máli, sem ríkisstjórnin ber fram. Raunar hefur það
skýrt komið fram hjá ýmsum stjórnarandstöðuþing-
mönnum, að þeir muni láta málefni ráða afstöðu sinni
til ríkisstjórnarinnar og þess, sem hún hefur fram að
færa. Á þetta mun reyna, þegar nýtt þing tekur til
starfa.
Illlllllll GARRI
„TIPPALOGIA“
Þjóðviljinn grípur til ýmissa ráða
til að selja blaðið sem hann gefur
út á föstudögum og ætlar að ná
markaðnum sem Helgarpósturínn
sálugi skildi eftir. Eitt af því er að
birta greinar um það sem hér á
árum áður hefði verið kallað klám.
En sem núna er farið að nefna fínni
nöfnum eins og kynlífsfræðslu. í
því skyni hefur blaðið tilkallað
sérfræðing sem mun vera há-
menntaður í faginu, ef marka má
það hvernig hann vitnar fumlaust í
hæfustu útlcnda sérfræðinga.
„Allan skrattann vígja þeir“ var
víst haft eftir kcllingunni hér um
árið. Með sama hætti mætti segja
núna „Allan skrattann rannsaka
þeir“, nema menn vilji setja „þær“
í staðinn fyrir „þeir“. Þessi sér-
fræðingur er nefnilcga kona. Á
föstudaginn kom eftir hana ýtarleg
grein uin það sem þar er nefnt
„tippi“, en hefur gengið undir
ýmsum virðulegrí nöfnum hér á
landi. Samkvæmt því sem þar
stendur virðist ný fræðigrein vera
að heijast hér til vegs, þ.e. tippa-
lógían.
Skynsamir svertingjar
Ekki þarf að efast um að hér sé
hin merkilegasta fræði koinin til
sögunnar. Vafalaust eiga hérlendir
sérfræðingar eftir að gera margvís-
legar markverðar rannsóknar á
fræðasviði hennar og leiða í Ijós
ýmsar áhugaverðar niðurstöður.
Rcyndar er þarna í grcininni
gefin ábending um áhugavert rann-
sóknarefni sem visindamcnn á
þessu sviði þurfi endilega að fara
að láta til sín taka. Þar segir
nefnilcga: „Sumir halda einnig að
vissir kynþættir séu betur vaxnir
niður, s.s. svertingjar, en það
skortir enn sönnunargögn í því
sambandi. Ekki hefur verið gerð
nein rannsókn á tippisstærð ís-
lenskra karlmanna. Reyndar þyrfti
slík rannsókn að vera tvíþætt; hvað
er tippið langt þcgar það er slappt
og síðan meðan á stinningu
stendur.“
Það var nú það. Svertingjar
virðast með öðrum orðum vera
skynsamir í þessu og tregir til að
láta tippalógum í té aðgang að
nauðsynlegum sönnunargögnum
til rannsókna sinna. Aftur er svo
að sjá að bandarískir mcðaljónar
hafi verið samstarfsfúsari við tippa-
lógana; þarna er nefnilega gefið
upp að standardinn fyrir Banda-
ríkjamenn, væntanlega hvíta, sé
8,3-10,8 og 12,7-17,8 sentimetrar.
Islenskir karlmenn hafa orðið að
bcrjast við sitt af hverju í aldanna
rás, svo sem Hundtyrkjann,
danska einokun, ísbirni, óvæð
vatnsföll, vetrarstórviðri, snjóflóð
og Breta sem vildu veiða þorskana
okkar. En nú tckur þó steininn úr.
Hafa menn gert sér grein fyrir því
hvaða afleiðingar þetta getur haft?
Mælingar
Eiginlega fara ekki sögur af því
að íslenskir karlmenn hafi hingað
til haft af því nokkrar minnstu
áhyggjur hvort þeir væru kannski
með eitthvað í átt við undirmáls-
penis. Þeir hafa verið upptcknir
við hluti eins og að leggja vegi um
landið, smíða hafnir og að halda
útgerðinni og frystingunni gang-
andi. Blessuð börnin hafa svo fæðst
svona með eðlilegum hætti og
svipað og í öðrum löndum, sem
ekki hcfur bent til að þar væri við
sérstakan vanda að stríða.
En nú eiga að fara að upphefjast
mælingar. Allt ■ einu er það orðið
stórmál, sem brýnt er að fá upplýs-
ingar um, hvort íslenskir karlmenn
nái svona upp til hópa einhvcrjum
bandarískum standardi.
Og næsta skrefið verður svo
sjálfsagt að hálærðir tippalógar
fari að gera sitt besta til að æsa
allar konur landsins upp á háa sé
út af því hvort þeirra hjásvæfill nái
nú akkúrat þessum bandaríska
standardi. Svona svipað og um sé
að ræða kassa af þorskblokk sem
eigi að fara inn í veitingahús hjá
Long John Silver. Og spyr þá
enginn hvort ameríski standardinn
sé yfirhöfuð upploginn eða ekki,
nú eða hvort hann skipti okkur hér
uppi undir heiinskautsbaug nokkru
einasta máli.
í framhaldi af því má svo búast
við að hver einasta stelpa nálægt
giftingaraldri fari að heimta vott-
orð af hverjum strák sem hún
verður vör við að sé farinn að
renna til hcnnar hýru auga. Og
skiptir þá engu máli þó strákurínn
sé kannski hörkuduglegur að draga
fisk og manna líkiegastur til að
skaffa vel fyrir fjölskyldu.
Nei, tippalógískt vottorð skal
það vera, útgefið af löggiltum sér-
fræðingi í faginu. Slíkt myndi skapa
hér góða og trygga atvinnu fyrir
slíka sérfræðinga. En um hitt er
engu hirt að dugnaðarstrákar ná
sér þá kannski ekki í konur vegna
þess að þeir uppfylla ekki þann
ameríska og nenna þá skiljanlega
ckki að vera að standa í því að
draga fleirí þorska að landi en þeir
þurfa til að framfleyta sjálfuin sér.
Hér er nefnilega verið að vega að
sjálfum undirstöðuatvinnuvegi
þjóðarinnar. Ábyrgð Þjóðviljans
er mikil. Garri.
VÍTTOG BREITT

EKKIERU ALLAR SYND-
IR GUÐIAÐ KENNA
„íslensk pólitík er frekar leiðin-
leg. Hún fjallar lítið um framtíðar-
sýn og hverjir möguleikar okkar
eru, hvað er gott hj á okkur og hvað
er slæmt og gengið í að lagfæra
það. Allt drukknar í verðbólgu- og
hagfræðingakjaftæði, línuritum og
vísitölu. Allt þarf þetta helst að
vera á óskiljanlegu máli.“
Hér talar sá sem glöggt má vita,
því tilvitnuð orð eru tekin úr
viðtali við Guðmund J. Guð-
mundsson, sem Tíminn birti s.l.
laugardag. Guðmundur hefur ekki
aðeins staðið í eldlínu stjórnmál-
anna um langt skeið heldur leikið
eitt aðalhlutverkið í íslenskri
verkalýðspólitík frá því snemma á
sjötta áratugnum er hann gat sér
mikið frægðarorð fyrir að stýra
fræknu liði í íöngu og ströngu
verkfaili.
Hetjutilburðir verkfallsjálka
heyra til liðinni tíð en kjarabarátt-
an er háð með línuritum og hag-
fræðingakjaftæði og helst á
óskiljanlegu máli.
Að því er Guðmundur telur er
orðið ærið erfitt fyrir greinda al-
þýðumenn að fylgjast með uniræð-
um unt eigin kjör vegna þeirra
hugtaka sem notuð eru af framandi
mönnum.
Hagfræðilegir orðaleppar
Dæmi þar um er bólgið tal um
raunvexti og nafnvexti og svo fjár-
magnskostnað, sem í eina tíð hét
einfaldlega vextir.
„Hvar hafa dagar lífs míns lit
sínum glatað?“, spurði skáldið, og
svipað má kannski spyrja um
verkalýðsbaráttu og félagshyggju.
Hvenær tóku hagfræðingar við um-
ræðunni um framtíðarsýn þeirra
sem eitt sinn trúðu á frelsi, jafnrétti
og bræðralag, og færðu hana í
búning óskiljanlegra orðaleppa og
línurita og kenndu stjórnmála-
mönnum að viðhafa sömu hunda-
kúnstir í sinni útlistun?
Umræðan um langtímamarkmið
og framtíðarsýn er látin liggja í
láginni og er látin víkja fyrir „allri
andskotans efnahagsteóríunni,
sem er fjandi erfitt að átta sig á,“
að mati Jakans. í viðtalinu segir
hann að félagshyggja eigi mjög
undir högg að sækja en einstakl-
ingshyggjan á mjög upp á pallborð-
ið.
„Fyrir 30 árum voru félagsfundir
á hálfs mánaðar fresti og reglulegir
fundir í verkalýðs- og samvinnufé-
lögum og alls kyns félagsmála-
hreyfingum. Nú er erfitt að kalla
saman fund um mikilvæg mál,
hvað þá önnur. í þessu efni hafa
orðið gífurlegar breytingar.“
Eróbikk og kynfræðsla
Það er varla von að fólk hafi
tíma til að sinna félagsmálum nú á
dögum, flestir hafa lítinn tíma
aflögu frá eróbikk og ljósaböðum í
ótal heilsuræktarstöðvum, fræáti
alls konar og nú síðast kynfræðslu-
námskeiðum og hefur nú hið gamla
málgagn verkalýðshreyfingar og
sósíalisma tekið upp þá nýbreytni
að leiða villuráfandi fólk um völ-
undarhús kynlífsins í stað þess að
þrugla um verkalýðsbaráttu og fé-
lagsmál.
Enn má minna á að komnir eru
fram á sjónarsviðið aðilar sem
farnir eru að sjá um alla þjóðfélags-
umræðu fyrir fólk og er óþarfi að
fara á fundi í verkalýðsfélagi eða
samvinnufélagi til að hita sér í
hamsi.
Ljósvakamiðlarnir hafa tekið að
sér að skammta stjórnmálamönn-
um og félagsmálafrömuðum tíma
og umræðuefni og þar mega þeir
svara spurningum, en aldrei eiga
frumkvæði að því um hvað þeir
vilja tala. Þarna er mikill vettvang-
ur hagfræðilegra orðaleppa og hafa
þeir sem fyrir svörum sitja einatt
mun meiri áhyggjur af verðbólg-
unni margbölvaðri en kjörum
fólksins í landinu. Óbreyttir félags-
menn leggja aldrei orð í þennan
fjölmiðlabelg og hafa kannski tak-
markaðan skilning á því nafnvaxta
og raunvaxtatali sem þar fer fram
og hafa takmarkaða framtíðarsýn,
enda sýnast þjóðmálin einkum
snúast um það, að berjast við
skuldasúpu gærdagsins, sem fjár-
mögnunarraunvaxtasúpan hefur
hækkað í skuldanaglasúpu dagsins
í dag.
En ekki eru allar syndir guði að
kenna og hagfræðingaveldinu
verður tæpast kennEum minnkandi
félagsmálaáhuga og tómlæti gagn-
vart náunganum, eða að stjórnmál-
in hafa glatað allri framtíðarsýn.
Guðmundur J. sat mörg kjör-
tímabil á þingi fyrir Alþýðubanda-
lagið, serp telur sig öðrum fremur
verkalýðsflokk og lýsing hans á því
kærleiksheimili sýnir að þar á
bræðralagshugsjónin erfitt upp-
dráttar: „Flokkurinn hefur verið
ákaflega sundurþykkur og menn
heiftræknir þar. Ágreiningsefni og
persónuhatur hefur þar verið rosa-
legt og úlfúð gríðarleg.“
Ekki er nema von að Guðmundi
J. þyki íslensk pólitík leiðinleg og
hafi glatað lit sínum. OO