Tíminn - 19.10.1988, Blaðsíða 20

RIKISSKIP
NÚTÍMA FLUTNINGAR
Hafnarhúsinu v/Tryggvagötu,
S 28822
Atján mán. binding
7,5%
SAMVINNUBANKINN
STRUMPARNIR
SMúi/r
Tímiim
Sænski félagsmálaráðherrann tárfelldi eftir norskan sjónvarpsþátt um barnaklám
og barnavændi og hélt fyrir munn sér á meðan forsýning stóð yfir:
Svíþjóð orðin miðstöð
barnakláms Vesturlanda
Frá Þór Jónssyni, fréttaritara Tímans í Svíþjóð:
Maður fer fram á að kaupa litla stúlku á aldrinum sex til
átta ára. Hann vill misnota hana kynferðislega og myrða
hana að því loknu. Hvað myndi það kosta? spyr hann. Á
þennan hátt hefst norska heimildarmyndin um barnaklám,
barnavændi og sifjaspell, sem sýnd var í sænska sjónvarp-
inu í gærkvöld. í myndinni eru færðar sönnur á að Svíþjóð
er ein stærsta dreifingarstöð barnakláms í Evrópu og
jafnvel þótt víðar væri Ieitað.
Bandarískir löggæslumenn segja að stór hluti þess
barnaklámefnis sem gert er upptækt í toliinum sé dreift frá
Svíþjóð og stundum hugvitsamlega falið í sendingum.
Félagsmálaráðherra Svía, Gertrud Sigurdsen, sagði með
tárin í augunum eftir sérstaka forsýningu í fyrrakvöld að
hún hefði ekki getað ímyndað sér að raunveruleikinn væri
svona miskunnarlaus.
„Að ræna lífi“, eins og þátturinn
er nefndur, sýnir hvar vestrænn
ferðamaður á Filippseyjum dregur
á eftir sér sjö ára telpu. Hann hefur
borgað sem svarar 3.000 krónum
fyrir að eiga nótt með henni. Par
að auki er sagt frá mjög ungum
vændispiltum í Bandaríkjunum,
þriggja ára gamalli stúlku í Bret-
landi, sem nágrannar misnotuðu
kynferðislega, og Karínu litlu sem
var ættleidd frá Hondúras, flutt til
Bandaríkjanna og nauðgað þar af
tvcimur karlmönnum. Ekkert er
dregið undan í myndinni.
Mestan ugg vekur e.t.v. viðtal
bandarísks lögreglumanns og ít-
alsks verslunarmanns. Lögreglu-
maðurinn lætur í veðri vaka að
hann selji smástúlkur. ítalinn vill
kaupa stúlku sem hann hyggst
misnota kynferðislega, pynta og
drepa að því loknu. f>ar sem viðtal
þetta var sett á svið til að leiða
þann ítalska í gildru fékk hann
auðvitað ekki óskir sínar uppfylltar
en fékk í stað þess að dúsa bak við
lás og slá í fangelsi í Los Angeles.
„Ofbeldi er margfalt grimmi-
legra þegar því er beint gegn
börnum,“ sagði félagsmálaráð-
herrann sænski eftir forsýninguna
á heimildarmyndinni, en hún hélt
fyrir munn sér á meðan á sýning-
unni stóð. Eftir sýninguna í gær-
kvöld var fjöldi manns, sem álitinn
var reiðubúinn til að sitja fyrir
svörum um efni myndarinnar,
fenginn til að gegna því hlutverki.
Engar umræður fóru fram í sjón-
varpssal eftir þáttinn, enda þóttu
slíkar umræður hafa farið úr bönd-
unum í norska sjónvarpinu þcgar
myndin var frumsýnd þar á dögun-
um. Aðstoðardagskrárgerðarstjóri
Svöðvar eitt í sænska sjónvarp-
inu sagði að sjónvarpið léti sér
nægja að taka við símtölum þeirra
sem vildu ná sambandi við fólk
með þekkingu á vandamálinu. í
kvöld verður hins vegar umræðu-
þáttur á sjónvarpsstöðinni um kyn-
ferðislega misnotkun á börnum.
Búist er við að niestu öldurnar hafi
lægt og ræða megi málin af skyn-
semi, friði og ró.
Þátturinn hefur fengið óhemju
sterk viðbrögð en félagsskapurinn
„Samtök gegn klámi" hefur fagnað
honum. Efni þáttarins er þeim
gjörla kunnugt. Formaður samtak-
anna, Bettan Anderson, segir að
auðvelt sé að verða sér úti um börn
og án nokkurra vandræða. Þessi
samtök hafa einkum beitt sér gegn
klámbúllum í Svíþjóð og vilja að
refsingar gegn mönnum í þessu
fagi verði hertar til ntuna. Nú eru
refsingar það vægar að saksóknari
nennir ekki að Ijúka ntálum að
dómi samtakanna.
í myndum og blöðum, sem fram-
leidd eru um landið allt, er konum
nauðgað og þær hýddar og niður-
lægðar á allan hátt, eftir því sem
Bettan segir. Þar má finna mis-
notkun á börnum í máli og mynd-
um og þar eru myndir af konum
með „tíkarspena“ sem hafa rakað
burt skapahárin til að líkjast
börnum. Því er einnig haldið fram
að áreynslulítið megi finna flestar
þær kvikmyndir sent deilt er á í
heimildarmyndinni norsku. Það
efni fáist „undir borðið“ eins og
það er kallað í klámbúðunum.
Talsmenn samtakanna fullyrða að
þeir sem neyða börn til kynferðis-
legra athafna af ýmsu tagi finni sér
fyrirmyndir í klámblöðunum og
kvikmyndunum.
Á einu ári hafa tuttugu alvarleg
afbrot af þessu tagi verið kærð til
lögreglunnar í Svíþjóð og oftar en
ekki hefur mátt finna fyrirmyndir
þessara afbrota í klámblöðum eða
kvikmyndum.
íslenska sjónvarpið vinnur nú að
því að fá norsku heimildarmyndina
til sýningar.
Rjúpnaskyttur tuttugustu aldarinnar?
Sitja á fjórhjólum
við rjúpnaveiðarnar
Þrátt fyrir að bannað sé að elta
uppi fugla á vélknúnum ökutækjum
eru alltaf einhverjir sem nota vél-
sleða eða fjórhjól við rjúpnaveiðar.
Um síðastliðna helgi var hópur
þekktra skotveiðimanna við veiðar í
Haukadalsskarði og notaði hluti
þeirra fjórhjól til að hafa meiri
yfirferð.
Sverrir Scheving Thorsteinsson,
jarðfræðingur og framámaður í
Skotveiðifélagi íslands, gekk fram á
þrjá menn á fjórhjólum sem voru við
rjúpnaveiðar á sunnudag. Sverrir
myndaði þremenningana og fékk
Tíminn mynd til birtingar. Sverrir
hafði þegar samið myndatexta með
ntyndinni og fylgir hvoru tveggja hér
með.
Sverrir segir það ekki samræmast
sínum lífsviðhorfum að kæra menn-
ina en jafnframt segist hann vona að
þeir sjái að sér og fylgi lögum. Af
öðrum útbúnaði taldi Sverrir upp að
þeir hefðu flestallir haft veiðihunda
meðferðis sent bæði finna bráðina
og sækja þegar hún hefur verið
skotin.
Sverrir benti á að fjórhjólin hefðu
skilið eftir sig veruleg ummerki í
landslaginu. Mikið vatnsveður var
og skildu hjólin eftir sigsár í jarðveg-
inum og fossaði vatn í hjólförunum
líkast því sem lækir hefðu myndast.
Óneitanlega vakna spurningar
þegar slíkt athæfi er fest á filmu.
Veiðimaðurinn situr á fjórhjóli sínu
sem fer um vegleysur. Hundurinn
finnur bráðina sem „veiðimaðurinn"
skýtur. Hundurinn nær í fuglinn og
færir húsbónda sínum. Fjórhjóla-
riddarinn situr sem fastast og þarf
ekki að hafa áhyggjur af öðru en að
verða kalt eða að farartækið verði
uppiskroppa með bensín. -ES
Sverrir var þegar búinn að semja myndatexta með mynd sinni. „Einn
þremenninganna úr Sérsveit landsiiðsins í fjórhjólaskotfimi á rjúpnaveiðum
í Haukadalsskarði við Geldingsfell 16. október. Veiðihundinn vantar á
myndina. Tímamynd: Sverrir
Safna íslenskum
mataruppskriftum
Pessa dagana er að fara af stað
söfnunarherferð til að bjarga göml-
um íslenskum mataruppskriftum og
öðrum fróðleik varðandi íslenska
matargerð. Að herferðinni standa
Ferðamálaráð íslands, Kvenfélaga-
samband íslands, Klúbbur íslenskra
matreiðslumeistara, Ríkisútvarpið
og þjóðháttadeild Þjóðminjasafns
íslands.
Af þessu tilefni hefur verið samin
spurningaskrá sem verður dreift til
allra kvenfélaga landsins og víðar
þar sem fólk er beðið að skrá niður
vitneskju sína um matargerð frá því
um eða fyrir miðja öldina. Einnig er
ætlunin að fá upplýsingar um stað-
bundnar og frumlegar aðferðir við
verkun og matreiðslu heimafengins
hráefnis, jafnvel þó þær séu eitthvað
yngri. Jafnframt mun verða beðið
um orðtök, vísur, sögur eða annað
af því tagi um mat og eldhúsverk.
Ríkisútvarpið mun hafa fastan
vikulegan þátt á rás 1 sem tengist
þessu. Þar verður fjallað um íslensk-
an mat frá ýmsum sjónarhornum og
spurningum varpað til hlustenda.
Að sögn Hallgerðyr Gísladóttur,
safnvarðará Þjóðminjasafninu, mun
hugmyndin vera komin frá Finn-
landi. Áhuginn vaknaði hjá konurn
í Kvenfélagasambandinu er þeim
var boðið að taka þátt í mikilli
matarhátíð sem var haldin í lok
söfnunarinnar í Finnlandi.
Aðspurð sagði Hallgerður að
undirtektir virtust vera góðar og í
lok herferðarinnar væri stefnt að því
að kynna fengnar upplýsingar á
ýmsan hátt. Væntanlega yrðu gefnar
út bækur og jafnvel efnt til sýningar.
ssh
Vísitala
byggingaTkostnaðar:
4,3% árs-
hækkun
Vísitala byggingarkostnaðar,
samkvæmt útreikningi Hagstof-
unnar eftir verðlagi um miðjan
október 1988, reyndist vera 124,8
stig eða lim 0,24% hærri en í
september. Þá er miðað við vísi-
tölugrunn frá júní 1987 og gildir
þessi vísitala fyrir nóvember nk.
Samsvarandi vísitala, miðuð við
vísitölugrunn síðan í desember
1982, er'399 stig.
Síðastliðna tóíf mánuði hefur
vísitala byggingarkostnaðar
hækkað um 17,2%. En miðað við
síðustu þrjá mánuði hefur vísital-
an hækkað um 1,1% sem sarn-
svarar 4,3% árshækkun.