Tíminn - 20.05.1989, Page 17

Laugardagur 20. maí 1989
lllllllllilllllllllllllllill TÓNLIST llllllllllllllllllllillllllllll
Nulla rose sine spinea
Sinfóníuhljómsveit Islands flutti
óperuna Tannháuser eftir Wagner í
konsertuppfærslu 27. apríl. Eins og
frarh kom í fjölmiðlum á þeim tíma,
varð það óhapp á tónleikunum að
Tannháuser sjálfur, þýski tenórinn
Norbert Orth, missti röddinaskyndi-
lega í 2. þætti og kom ekki upp
nokkru hljóði eftir það. Héldu sumir
að söngvarinn hefði fengið hjarta-
áfall og að Sigurður Björnsson,
framkvæmdastjóri Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar, ætlaði að fara að til-
kynna lát söngvarans þegar hann
kvaddi sér hljóðs á sviðinu eftir
framlengt síðara hlé. Sem betur fór
gekk ekki annað að Tannháuser en
hæsi, sem aðstandendur kenndu
þurru lofti í húsinu, og var loks
brugðið á það ráð að flytja síðasta
þáttinn án hetjunnar sjálfrar. Þrátt
fyrir þetta slys þótti mönnum flutn-
ingurinn takast óhemju vel og var
flytjendum vel fagnað í lokin og
hinum röddu prúða hetjutenórmest.
Daginn eftir átti að endurflytja óper-
una og hafði tekist að fá annan
hetjutenór frá Þýskalandi til að
syngja Tannháuser, en sá missti af
flugvélinni og féll sýningin niður.
íslendingar sjálfir eiga víst engan
söngvara sem þessu hlutverki gæti
valdið síðan Pétur Jónsson leið, en
hann var virtur Wagnersöngvari í
þýskum óperuhúsum á sinni tíð.
Spakmælið segir, að engin rós sé
án þyrna, og þetta atvik, sem nú var
lýst, var smávægilegur þymir á þeirri
rós sem flutningur Tannháusers var;
annar þyrnir og stærri var sá, að texti
óperunnar var hvorki birtur í
söngskrá né varpað upp með texta-
vél, svo sem gert er á sýningum
hinnar framsæknu íslensku óperu.
Því óperur Richards Wagner eru
einstæðar að því leyti, að þær eru
Ieikrit studd tónlist, „musikalische
Singspiel“. Wagner sjálfur skrifaði
textann, auk þess að semja tónlist-
ina, ráða öllu um leiktjöldin og
uppsetninguna, stjórna hljómsveit-
inni o.s.frv., og fyrir honum var
textinn, leikritið, hinn mikilvægi
þáttur: „skilaboð til mannkynsins“,
eins og menn mundu kannski komast
að orði nú til dags. Wagnerópera án
texta er þess vegna ekki nema hálf-
unnið listaverk, þótt einhverjum
tónlistarmönnum kunni að vera það
hulið, líkt og rammi án málverks eða
ljóð án innihalds. ÞegarTannháuser
verður fluttur aftur í haust, eins og
nú er boðað, ætti endilega að bæta
úr þessu atriði.
Annars var þetta afar glæsileg
sýning og tónlistarlega vel til hennar
vandað að flestu leyti. Varðandi
heildarsvipinn munaði kannski mest
um hljómsveitarstjórann Petri Sa-
kari, sem stýrði flutningnum öllum
með sprota sínum af mikilli íþrótt.
Auk íslenskra einsöngvara og kórs
íslensku óperunnar - sem líta má á
sem eina atvinnukór landsins, því
kórfélagar eru allir að læra söng -
sungu fjórir innfluttir frægðarmenn
einsöng: Norbert Orth, sem fyrr var
nefndur, söng Tannháuser með tals-
verðum tilþrifum meðan hans naut
við. Danska söngkonan Lisbeth
Balslev, sem söng Sentu í Hollend-
ingnum fljúgandi í fyrra með glæsi-
brag, var nú freistari Tannháusers
og ástvina, Venus og Elisabeth;
Balslev er gríðarmikil og raddstór
söngkona í Wagner-stíl, en nú þótti
mér brenna við að hún yfirkeyrði
röddina til lýta þegar átökin voru
sem mest. Cornelius Hauptmann og
Robert Holzer sungu minni ein-
söngshlutverk.
Þriðja stórhlutverkið, Wolfram,
söng Kristinn Sigmundsson og hefur
ekki sungið betur í annan tíma en
nú. Viðar Gunnarsson, Biterolf,
mundi sömuleiðis sóma sér hvar sem
væri. Jón Þorsteinsson, sem söng
Walther von der Vogelweide, er
mjög raddmikill og prýðilegur ten-
órsöngvari sem samt á líklega,
raddblæsins vegna, betur heima í
óratoríum en Wagner-óperum. Sig-
urður Björnsson og Sigríður Grön-
dal sungu einnig smáhlutverk af
alkunnum léttleika. Kór Söngskól-
ans, sem Peter Ford hafði æft, söng
geysilega vel og átti ýmsa af fínustu
köflunum á sýningunni. Hins vegar
bar svo undarlega við, að í upphafs-
kaflanum skar ein kvenrödd sig úr
um tíma, líkt og stundum gerist í
kórum smákirkna.
Þótt á ýmsu gengi með þessa
uppfærslu, var hún að mörgu leyti
mjög glæsileg og eftirminnileg. Ri-
chard Wagner hefur að vísu jafnan
verið umdeildur, bæði sem maður
og vegna verka sinna, en hinu verður
tæplega á móti mælt að sem óperu-
skáld gnæfir hann yfir sviðið líkt og
Beethoven yfir hið sinfóníska svið.
Þess vegna er það þakkarvert fram-
tak og að því mikill menningarauki
þegar óperur hans eru fluttar hér,
þótt í konsertuppfærslu sé vegna
smæðar vorrar og fátæktar. Sig. St.
Illlillllllllllllllllllll LESENDUR SKRIFA
Bráðabirgðalög
Vegna alvarlegs ástands í efna-
hags- og fjármálum þjóðarinnar er
brýn nauðsyn að setja tafarlaust
bráðabirgðaíög um eftirtalin atriði:
1. grein.
Fiskveiðar og fiskvinnslu skal stöðva
tafarlaust og hætta með öllu sölu
þeirra afurða úr landinu.
Rökstuðningur: Það er búið að
sýna sig, að þessar atvinnugreinar
eru einungis baggi á launþegum
þjóðarinnar og koma í veg fyrir að
landsmenn geti lifað mannsæmandi
lífi. - Sífellt er seilst dýpra og dýpra
í vasa launþega og milliliða til að
halda þessu gangandi. Því ber að
leggja þær atvinnugreinar tafarlaust
niður.
2. grein:
Bændur skulu tafarlaust reknir af
búum sínum. Framleiðsla þeirra er
stór baggi á þjóðarbúinu og neytend-
um. Um það liggja fyrir hagfræðileg-
ir útreikningar gerðir af hagfræði-
prófessorum og frammámönnum í
viðskiptum. Með því er einnig kom-
ið í veg fyrir að þeir séu að þvælast
fyrir heiðarlegum ferðamönnum,
innlendum sem erlendum. Auk þess
er komið í veg fyrir að þeir séu með
uppsteyt gegn náttúruverndar- og
umhverfisvemdarmönnum.
3. grein:
Hvar sem sauðkind fyrirfinnst skal
hún tafarlaust aflífuð á staðnum.
Hún er engum til gagns, en mörgum
til ama svo þeir halda vart geðheilsu
sinni. Það kemur lfka í veg fyrir að
hún sé að krafsa í sand- og leirflög
og komi með því af stað stormbylj-
um og sandfoki á viðkvæmum stöð-
um á hálendinu og í byggð landsins
í heimsku sinni. Þau gróðurspjöll,
sem hún hefur valdið á umliðnum
öldum eru næg ástæða fyrir óhelgi
hennar. Og ekki bætir um sá þáttur,
sem hún hefur átt í að halda líftór-
unni í ekki merkilegri þjóð en ís-
lendingar eru.
4. grein:
Innflutningur á hverskonar vörum
skal gefinn frjáls. Einkum á þetta
við um allar vörur, sem hægt er að
framleiða í landinu, til matar og
fata. Ekki skulu lagðir tollar eða
innflutningsgjöld á innfluttar vörur.
Rökstuðningur: Hér ber að sama
brunni og það sem fellur undir 1. og
2. grein þessara laga. Launþegar og
„neytendur" fá ekki lengur risið
undir þeirri lífskjaraskerðingu, sem
„einokun“ íslenskra framleiðenda
hefur í för með sér fyrir þá. Nýta ber
til fulls það hagræði í kaupum og
álagningu, sem Hagkaup býður upp
á og reiknað hefur verið út að nemi
milljörðum á einni vörutegund. Með
því getur þjóðin orðið rík á skömm-
um tíma. - Æskilegt er að hagspek-
ingum Háskóla íslands verði falið að
fylgjast með framkvæmd þess.
5. grein.
Búnaðarfélag íslands og Stéttasam-
band bænda skal leggja niður, svo og
alla leiðbeiningaþjónustu og annað,
sem hefur verið á vegum þeirra
félagssamtaka. - Það segir sig sjálft
að þessara samtaka er ekki þörf
þegar 2. og 3. grein þessara laga er
komin í framkvæmd.
6. grein.
Vextir af hverskonar lánum skulu
gefnir algerlega frjálsir. Með því er
frelsi einstaklingsins virt og viður-
kennt. - Það kemur líka í veg fyrir
að menn séu að slíta sér út og puða
í þeim málum með handafli í óþökk
lántakanda sem lánveitanda.
7. grein.
Hverjum einstaklingi, sem tekur
laun, skal heimilt að ákveða laun sín
sjálfir. Með því er hægt að losna við
allt jag og verkföll um kaup og kjör.
Hver maður fær þá það sem hann
telur sig þurfa til að geta lifað
„mannsæmandi" lífi og nýtur frelsis
einstaklingsins.
8. grein.
Ferðalög til útlanda skulu margföld-
uð frá því sem er og allt gert sem
hægt er til að sem flestir fslendingar
fari utan og dvelji þar sem lengst.
Það mundi spara gjaldeyri stórlega
vegna hins lága verðs á matvælum og
þjónustu erlendis og lækka fram-
færslukostnað. Auk þess skapar það
almenningi æðri menningu og þrosk-
ar málsmekk og meðferð íslenskrar
tungu, einkum barna og unglinga,
sem er í hættu sökum þess hvað
íslenskt fjölmiðlafólk verður að skila
mörgum orðum á mínútu hverri í
harðri samkeppni hinna mörgu út-
varpsstöðva.
9. grein.
Kennsluskylda prófessora og kenn-
ara við Háskóla íslands skal lækka
um 75% frá því sem er. f stað færri
kennslustunda skulu sömu menn
leggja aukna stund á „innhverfa
íhugun", nemendum sínum til upp-
byggingar. Laun fyrir það greiðast
eftir fram lögðum reikningum.
Kennsluskylda við aðra skóla en
Háskóla íslands skal lækka um 30%
frá því sem nú er. Þeim kennurum
er ekki gert skylt að leggja stund á
innhverfa íhugun og taka því ekki
laun fyrir það.
10. grein.
Öll opinber skattheimta, hverju
nafni sem nefnist, skal lögð niður.
11. grein.
Komið skal upp Lottói (happdrætti)
til tekjuöflunar almenningsþarfa.
Lottókassar skulu settir upp á
öllum ölstofum (bjórkrám) og veit-
ingastöðum í landinu. Vinningar
skulu vera fáir en háir.
12. grein.
Manneldisbók heilbrigðisráðuneyt-
isins skal gefin út í skrautbandi og
með skrautlegri keðju svo hægt sé að
hengja hana um hálsinn á eiganda
sínum og hún fylgi honum hvar og
hvert sem hann fer. Þetta er nauð-
synlegt svo auðvelt sé að grípa til
hennar þegar óheilbrigðar ílanganir
í mat og drykk sækja að og aðrar
lystisemdir sem á boðstólum kunna
að bjóðast. Þá er nauðsynlegt að
geta lesið sér til um hvað er hollt eða
óhollt áður en látið er undan freist-
ingunum. Einkum er þetta bráð-
nauðsynlegt forvarnarstarf gagnvart
bjómum.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
Ath. Sú ríkisstjórn sem setti slík lög
þyrfti ekki að óttast óvinsældir kjós-
enda. Guðmundur P. Valgeirsson
Tíminn 17
Umboðsmenn Tímans:
Kaupstaður: Nafn umboðsmanns Heimili Sími
Hafnarfjörður Ragnar Borgþórsson Hamraborg 26 45228
Kópavogur LindaJónsdóttir Holtagerði 28 641195
Garðabær Ragnar Borgþórsson Hamraborg 26 45228
Keflavik GuðríðurWaage Austurbraut 1 92-12883
Sandgerði Margrét Magnúsdóttir Hjallagötu 4 92-37771
Njarðvík Kristinn Ingimundarson Faxabraut 4 92-13826
Akranes Aðalheiður Malmqvist Dalbraut 55 93-11261
Borgarnes Inga Björk Halldórsdóttir Kveldúlfsgata26 93-71740
Stykkishólmur Erla Lárusdóttir Silfurgötu 25 93-81410
Ólafsvík Linda Stefánsdóttir Mýrarholti 6A 93-61269
Grundarfjörður Anna Aðalsteinsdóttir Grundargötu 15 93-86604
Hellissandur Ester Friðþjófsdóttir Háarifi49 93-66629
Búðardalur Kristiana Guðmundsdóttir Búðarbraut3 93-41447
ísafjörður JensMarkússon Hnífsdalsvegi 10 94-3541
Bolungarvík Kristrún Benediktsdóttir Hafnargötu 115 94-7366
Flateyri Guðrún Kristjánsdóttir Brimnesvegi2 94-7673
Patreksfjörður Ása Þorkelsdóttir Urðargötu 20 94-1503
Bíldudalur HelgaGísladóttir Tjarnarbraut 10 94-2122
Þingeyri Karitas Jónsdóttir Brekkugötu 54 94-8131
Hólmavík Elísabet Pálsdóttir Borgarbrautð 95-3132
Hvammstangi Friðbjörn Nielsson Fífusundi 12 95-1485
Blönduós Snorri Bjarnason Urðarbraut20 95-4581
Skagaströnd Ólafur Bernódusson Bogabraut 27 95-4772
Sauðárkrókur Guðrún Kristófersdóttir Barmahlíð 13 95-5311
Siglufjörður Guðfinna Ingimarsdóttir Hvanneyrarbraut54 96-71555
Akureyri Jóhannes Þengilsson Kambagerði 4 96-22940
Svalbarðseyri Þröstur Kolbeinsson Svalbarðseyri 96-25016
Húsavík Ólafur Geir Magnússon Hjarðarhóli 2 96-41729
Ólafsfjörður Helga Jónsdóttir Hrannarbyggð8 96-62308
Raufarhöfn Ófeigurl. Gylfason Sólvöllum 96-51258
Þórshöfn Kristinn Jóhannsson Austurvegi 1 96-81157
Vopnafjörður Svanborg Víglundsdóttir Kolbeinsgötu 44 97-31289
Egilsstaðir Páll Pétursson Árskógar 13 97-1350
Seyðisfjörður Anna Dóra Árnadóttir Fjarðarbakka 10 97-21467
Neskaupstaður KristínÁrnadóttir Nesbakka16 97-71626
Reyðarfjörður Marinó Sigurbjörnsson Heiðarvegi 12 97-41167
Eskifjörður Þórey Dögg Pálmadóttir Svínaskálahlíð 19 97-61367
Fáskrúðsfjörður Guðbjörg H. Eyþórsdóttir Hlíðargötu4 97-51299
Stöðvarfjörður SvavaG. Magnúsdóttir Undralandi 97-58839
Djúpivogur ÓskarGuðjón Karlsson Stapa, Djúpavogi 97-88857
Höfn Ingibjörg Ragnarsdóttir Smárabraut 13 97-81255
Selfoss Margrét Þorvaldsdóttir Skólavöllum 14 98-22317
Hveragerði Lilja Haraldsdóttír Heiðarbrún51 98-34389
Þorlákshöfn Þórdis Hannesdóttir Lyngberg 13 98-33813
Eyrarbakki ÞórirErlingsson Túngötu28 98-31198
Stokkseyri Hjörleifur Bjarki Kristjánsson Sólvöllum 1 98-31005
Laugarvatn Halldór Benjaminsson Flókalundi 98-61179
Hvolsvöllur Jónínaog ÁrnýJóna Króktún 17 98-78335
Vík VíðirGylfason Austurveg 27 98-71216
Vestmannaeyjar Marta Jónsdóttir Helgafellsbraut29 98-12192
LEKUR ER HEDDIÐ
BLOKKIN? SPRUNGIÐ?
Viögeröir á öllum heddum og blokkum.
Plönum hedd og blokkir - rennum ventla.
Eigum oft skiptihedd í ýmsar geröir bifreiða.
Viöhald og viögeröir á iðnaöarvélum - járnsmíöi.
Vélsmiðja Hauks B. Guðjónssonar
Súðarvogi 34, Kænuvogsmegin — Sími 84110
L
7^r
TÖLVUNOTENDUR
Víð í Prentsmiðjunni Eddu
hönnum, setjum og prentum
allar gerðir eyðublaða fyrir tölvuvinnslu.
Við höfum eínnig úrval af tölvupappír á lager.
Reynið viðskiptin.
Smiðjuvegi 3,
200 Kópavogur.
Sími 45000
BLIKKFORM
______Smiðiuveqi 52 - Sími 71234__
Öll almenn blikksmíðavinna, vatnskassavið-
gerðir, bensíntankaviðgerðir, sílsalistar á alla
bíla, (ryðfrítt stál), og einnig nælpnhúðaðir í
öllum litum.
Póstsendum um allt land
(Ekið niðuTmeð Landvélum),