Tíminn - 13.12.1989, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 13. desember 1989
Tíminn 5
Stjórn og stjórnarandstööu greinir verulega á um hver fjárlagahaliinn verði a næsta ari:
Ríkissjóðshalli 4
eða 10 milljarðar?
Önnur umræða fjárlaga fór fram í sameinuðu
þingi í gær, en frumvarpið hefur verið til umfjöllun-
ar hjá fjárveitinganefnd á undanförnum vikum.
Fram kom í máli Sighvats Björgvinssonar, for-
manns fjárveitinganefndar, að nefndin leggur til
hækkun útgjalda ríkisins er nemur 1,2 milljörðum.
Það samsvarar rúmlega 4 milljarða halla ríkissjóðs
á þessu ári.
Fulltrúar stjórnarandstöðunnar í
fjárveitinganefnd hafa fyrirvara við
þessar tillögur og segir Pálmi
Jónsson, fulltrúi Sjálfstæðisflokks,
að hér sé á ferðinni eitthvert óvand-
aðasta fjárlagafrumvarp sem lagt
hafi verið fyrir Alþingi. Halli ríkis-
sjóðs verði í raun 7-8 milljarðar á
næsta ári.
„Hæstvirt ríkisstjórn ætti sjálf að
velja sér einkunnarorð við hæfi í
ríkisfjármálum. Og þau eru: sjálf-
birgingsháttur, úrræðaleysi og
sóun,“ sagði Pálmi í lok ræðu sinnar
í gær.
Ingi Björn Albertsson, fulltrúi
Frjálslynda hægriflokksins, tók í
sama streng og gaf Ólafi Ragnari
Grímssyni fjármálaráðherra viður-
nefnið „ókrýndur skattakonungur
íslands". Hann líkti fjármálastjóm
Ólafs við stjórn Loðvíks Frakklands-
konungs XV og sagði að í fjármála-
frumvarpinu væri ekki gerð tilraun
til þess að stjórna fjármálum ríkisins
öðruvísi en frá degi til dags. Hann
spáði jafnframt ríkissjóðshalla upp á
8-10 milljarða á næsta ári og á milli
10 og 20 milljarða á árinu 1991.
Af þeim 1 rúma milljarði sem
fjárveitinganefnd leggur til í viðbót-
arútgjöld, em tillögur um hækkun
rekstarliða rúmlega 570 milljónir og
er öll sú fjárhæð svo til öll vegna
lagfæringa á áætlun fjárlagafrum-
varpsins um útgjöld vegna launa,
vegna verðuppfærslna eða vegna
vanáætlana um önnur rekstrargjöld.
Þetta kom fram í ræðu formanns
fjárveitinganefndar. Nefndin gerir
síðan tillögur um lækkun sértekna
upp á 260 milljónir, en megnið af
þeirri lækkun er vegna leiðréttinga
sértekna sem staðfestar hafa verið af
fjármálaráðuneytinu. f breytingatil-
lögum nefndarinnar eru tilmæli um
hækkun stofnkostnaðar um rúmlega
340 milljónir. Þar er um að ræða
tillögur til hækkunar á framlögum til
stofnkostnaðar vegna hafnarmála,
sjúkrahúsa og heilbrigðismála og
framhaldsskóla.
Sighvatur Björgvinsson sagði í
ræðu sinni að miðað við reynslu
undanfarinna ára, mætti búast við
að raunveruleg fastaútgjöld ríkisins
og stofnana þess, umfram tekjur
ríkisins, væru á bilinu 3-4 milljarðar.
Þar við bættust áhrif ytri aðstæðna í
efnahagslífinu á hverjum tíma, svo
og ákvarðanir sem kynnu að verða
teknar eftir afgreiðslu fjárlaga, svo
sem eins og með kjarasamningum
og í tengslum við þá, þar sem aðilar
vinnumarkaðarins sammæltust um
að leysa vandamál sín með því að
ávísa á ríkissjóð og á fé sem ekki
væri þar til.
„Séu menn að festast í þessu fari
sem ekki er glæsilegt, þá rífa menn
sig ekki upp úr því nema með því
einu að horfast í augu við þetta
vandamál og gera sér fulla grein fyrir
því að á því eru ekki til nema tvær
lausnir," sagði Sighvatur. „Önnur er
sú að auka verulega skattheimtuna
frá því sem orðið er og þar virðast fá
Ástæður endurkröfu eru langoftast vegna ölvunaraksturs.
Um 90% endurkrafna vátryggingarfélaga á tjónvalda í
umferðinni vegna ölvunaraksturs:
Fimm greiddu meira
en eina milljón kr.
Á þessu ári hefur nefnd, sem
metur hvort vátryggingafélög eigi
endurkröfurétt á tjónvalda, borist
149 mál. Nefndin hefur samþykkt
endurkröfur að öllu leyti eða hluta í
133 málum og nema þessar endur-
kröfur samtals yfir 23 milljónum
króna. í málunum 133 eru karlar í
miklum meirihluta eða 108 af
endurkröfðu tjónvöldunum, en kon-
ur 25.
Sem kunnugt er geta umferðar-
lagabrot ökumanna, t.d. ölvunar-
akstur, hraðakstur o.fl. valdið öku-
leyfissviptingu og refsingu í formi
sektar eða fangelsis. Tjón sem verð-
ur á ökutæki tjónvalds í slíkum
tilfellum verður hann einnig oftast
að bera sjálfur. Afleiðingamar fyrir
brotlega ökumenn eru þó ekki þar
með upptaldar, því samkvæmt um-
ferðarlögum eignast vátryggingar-
félag, sem greitt hefur bætur vegna
tjóns af völdum ökutækja endur-
kröfurétt á hendur þeim, sem tjóni
olli af ásetningi eða stórkostlegu
gáleysi. Dómsmálaráðherra skipar
nefnd þriggja manna, til að kveða á
um hvort og að hve miklu leyti beita
skuli endurkröfum.
Eins og áður sagði bárust nefnd-
inni 149 mál og hafa 133 endurkröfur
verið samþykktar. Hæsta endurkraf-
an nemur rúmlega 1900 þúsund
krónum, en sú næst hæsta rúmlega
1700 þúsund krónum. Endurkröfur
sem nema einni milljón króna, eða
hærri fjárhæð, eru alls fimm talsins.
Ástæður endurkröfu eru langoft-
ast ölvun tjónvalds, eða í 120 tilfell-
um, þ.e. í um 90% málanna. Aðrar
ástæður en ölvun réðu endurkröfum
í 13 tilvikum.
Hjá tjónvöldum sem endurkrafðir
voru vegna tjóna af völdum ölvunar,
reyndust 52 hafa um og yfir 2 prómill
vínandamagn í blóði, þar af tveir um
og yfir 3 prómill.
í desembermánuði eru tjón af
völdum ölvunaraksturs hvað algeng-
ust. Það er því ástæða til að minna
ökumenn á nú þegar jólamánuður-
inn er genginn í garð að akstur og
áfengi fer ekki saman, jafnvel þótt
það sé „aðeins eitt glas“. -ABÓ
ráð góð um þessar mundir. Ellegar
þá að gera verulegar breytingar á
þjónustu og umfangi ýmissa kostn-
aðarsömustu útgjaldaliðanna og þá
er óhjákvæmilegt að nefna þá liði
sem stærstu fjárhæðunum velta, því
engin getur sparað á því sem ekkert
kostar."
Alexander Stefánsson, varafor-
maður fjárveitinganefndar, sagði við
umræðurnar í gær, að það ætti að
vera regla að engin lög yrðu sam-
þykkt frá Alþingi, öðruvísi en að
undangenginni könnun á fjárhagsá-
hrifum þeirra, ásamt því að fjármagn
væri tryggt til að framkvæma lögin.
Þessa reglu vildi Alexander einnig
láta ná yfir breytingar á kjarasamn-
ingum, þ.e. að samhliða samninga-
gerð yrði gerð nákvæm úttekt á því
hvaða áhrif þeir hefðu á efnahag
þjóðarbúsins. Þingmaðurinn nefndi
sem dæmi að núna á lokastigi fjár-
lagagerðar næsta árs bærist inn til
fjárveitinganefndar langur listi yfir
þau áhrif sem ákvæði síðustu kjara-
samninga hefðu á ríkisbúskapinn.
Þá yrði jafnframt að taka ákvörðun
um framkvæmd laga sem samþykkt
hefðu verið af Alþingi, án þess að
gert hefði verið ráð fyrir fjármagni
til þeirra. í þeirri stöðu sem væri í
ríkisfjármálum nú lægi ekkert annað
fyrir en að fresta framkvæmd slíkra
laga um ótiltekinn tíma. Auk þessa
þyrfti að taka til endurskoðunar 6.
grein fjárlaga sem fæli í sér opnar
heimildir, er væru nýttar á þann hátt
að menn stæðu frammi fyrirgífurleg-
um viðbótarútgjöldum.
„Auðvitað er þetta til að skapa
óróa í meðferð slíkra mála, en þetta
eru staðreyndirnar,“ sagði Alexand-
er. „Mér finnst að á sama hátt ætti
að taka til hendi í sambandi við
lánsfjárlög. Lánsfjárlögin eru slitin
úr samhengi við fjárlögin sjálf. Þau
fara í gegn um fjárhags- og viðskipta-
nefndir Alþingis. Og hvað gerist?
Innbyggðar í lánsfjárlög eru ýmsar
ákvarðanir, sem eru ekki í takt við
fjárlögin sjálf og hafa oftar en ella
valdið miklum erfiðleikum við með-
ferð fjármála.“
Umræðan um fjárlög stóð fram
eftir nóttu í gær, en stefnt er að því
að atkvæði verði greidd um breyt-
ingatillögur við það á morgun og því
síðan aftur vísað til fjárveitinga-
nefndar. Fjárlagafrumvarpið verður
síðan tekið til þriðju og síðustu
umræðu í næstu viku. -ÁG
ísfisksölur í Bretlandi og Þýskalandi
dagana 4.-8. desember:
2220tonn
seld
Á Bretlandsmarkaði voru í liðinni
viku seld samtals 1672 tonn af fiski
fyrir um 165 milljónir króna. Þar af
voru 1283 tonn seld úr gámum fyrir
um 130 milljónir króna. Á Þýska-
lands- og Bretlandsmarkaði voru
seld samtals 2220 tonn fyrir um 214
milljónir króna.
Þrjú skip lönduðu í Hull og
Grimsby samtals 344 tonnum, heild-
arverðmæti aflans voru 34 milljónir
króna. Þetta voru Gjafar VE með
tæp 82 tonn, meðalverð 91,78
krónur, Björgvin EA með um 177
tonn, meðalverð 96,10 krónur og
Gullver NS með 84 tonn, meðalverð
111,65 krónur.
Afli bátanna skiptist þannig eftir
tegundum. Af þorski voru 220 tonn,
meðalverð 96,33 krónur, af ýsu rúm
45 tonn, meðalverð 109,28 krónur
og af ufsa voru seld tæp 12 tonn,
meðalverð 59,14 krónur. Af kola
voru seld 42 tonn, meðalverð 110,65
krónur, af grálúðu 15 tonn, meðal-
verð 90,05 krónur og af blönduðum
afla voru 8 tonn, meðalverð 127,28
tonn.
ytra
Úr gámum voru seld 1283 tonn
fyrir um 131 milljón krónur. Þar af
voru 662 tonn af þorski, meðalverð
96,82 krónur, 392 tonn af ýsu, með-
alverð 109,77 krónur, 24 tonn af
ufsa, meðalverð 59,45 krónur og 16
tonn af karfa, meðalverð 58,30
krónur. Af kola voru seld 110 tonn,
meða'.verð 115,74 krónur og af
blönduðum afla voru 76 tonn seld,
meðalverð 109,80 krónur.
í Þýskalandi seldu þrír bátar í
Bremerhaven samtals tæp 594 tonn,
heildarverðmæti aflans var rétt tæp-
ar 50 milljónir króna. Engey RE
seldi 302 tonn, meðalverð 82,71
króna, Skafti SK seldi 157 tonn,
meðalverð 81,34 krónur og Klakkur
VE seldi 134 tonn, meðalverð 89,88
tonn. Karfi vó 549 tonn í heildar-
aflanum sem seldur var og fékkst
84,56 króna meðalverð fyrir kílóið.
Af þorski voru 11 tonn seld, meðal-
verð 94,55 krónur og 8 tonn af ufsa,
meðalverð 109,82 krónur. Blandað-
ur afli vó tæp 25 tonn, meðalverð
57,38 krónur. -ABÓ
LÉST EFTIR
UMFERDARSLYS
Maðurinn sem lést eftir umferð- til heimilis á Hofsósi. Fjólmundur
arslys við bæinn Melbreið í Fljót- iætur eftir sig eiginkonu og fjögur
um á sunnudag, hét Fjólmundur uppkomin böm. -ABÓ
Karlsson. Hann var 67 ára gamall