Tíminn - 13.12.1989, Blaðsíða 10

io Túpinn;,
Miðvikudagur 13. desember 1989 Miðvikudagur 13: desember 1989
y f
Tíminn "Í1
Sex sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu
fyrirhuga að stofna sameiginlegt
fyrirtæki um almenningssamgöngur:
Sveitarfélög
í sjálfstæða
útgerð strætó
Fyrir lok þessa árs þurfa sveitarstjórnir
sex sveitarfélaga á höfuðborgarsvæöinu
að taka ákvörðun um hvort þau vilja
vera með í stofnun sameiginlegs fyrir-
tækis um almenningssamgöngur. Sveit-
arfélögin eru Kópavogur, Garðabær,
Hafnarfjörður, Mosfellsbær, Kjalarnes-
hreppur og Bessastaðahreppur. Áætlað
er að stofnkostnaður fyrirtækisins verði
300 milljónir og rekstrarkostnaður 200
milljónir á ári. Gert er ráð fyrir að
helmingur af tekjum fyrirtækisins komi
frá sveitarfélögunum sjálfum.
Síðast liðið eitt ár hefur verið starfandi
nefnd sem í hafa setið fulltrúar frá
sveitarfélögunum sex. Nefndin hefur
kannað hagkvæmni þess að koma á fót
samræmdu almenningsvagnakerfi á
höfuðborgarsvæðinu. Nú liggja fyrir
drög að stofnsamningi um byggðasamlag
um almenningssamgöngur.
Um 56% landsmanna
búa á höfuðborgarsvæðinu
Fyrsta desember 1988 bjuggu tæplega
142 þúsund manns á höfuðborgarsvæð-
inu. Þetta er um 56% landsmanna. Fyrir
rúmlega ári var skiptingin milli sveitar-
félaganna á höfuðborgarsvæðinu þessi:
Bessastaðahreppur
Hafnarfjörður
Garðabær
Kópavogur
Reykjavík
Seltjarnarnes
Mosfellsbær
Kj alarneshreppur
Kjósarhreppur
Alls
895
14.199
6.843
15.551
95.811
4.027
4.027
409
176
141.938
Byggðastofnun hefur gert spár um
fólksfjölgun á höfuðborgarsvæðinu eftir
nokkrum mismunandi forsendum. Lík-
legast er talið að fólki muni fjölga á
svæðinu um 30 þúsund manns til ársins
2005.
í sveitarfélögunum sex búa tæplega 42
þúsund manns eða um 30% af íbúum á
höfuðborgarsvæðinu öllu.
Byggðin hefur að sjálfsögðu þanist
mjög mikið út á síðustu árum. Fyrir um
fimmtíu árum náði byggðin yfir um 300
hektara landsvæði. Síðan hefur ibúa-
fjöldi þrefaldast en byggð hefur þanist
yfir tuttugufalt stærra landsvæði.
Núverandi rekstur
almenningsvagna
í dag sjá fimm aðilar um reglubundna
fólksflutninga á svæði sveitarfélaganna
sex. Fjórir stærstu eru:
eknir km.
1988 farþegar
SVK 574 þús. 960 þús.
Landleiðir 600 - 540 -
Mosfellsleið 90 - 210 -
Kjalarnes/Rvk. 55 - nokkur -
Stofnað verði byggðasamlag
um reksturinn
Nefndin telur að markmiðum um
samræmda og bætta þjónustu almenn-
ingsvagna á höfuðborgarsvæðinu verði
best náð með því að stofna byggðasam-
lag um almenningssamgöngur. Byggða-
samlaginu er ætlað að sjá um almenn-
ingssamgöngur með þeim hætti sem
stjórn samlagsins telur æskilegt hverju
sinni, rekstur almenningsvagna, stjórn-
stöðvar og viðgerðaverkstæðis, gerð
leiðakerfis fyrir almenningsvagna, sam-
starf við stofnanir og fyrirtæki á sviði
almenningssamganga og síðast en ekki
síst gerð samninga við aðra aðila um
rekstur á einstökum leiðum, eftir því
sem ákveðið kann að verða á hverjum
tíma.
Nefndin gengur út frá því að leiðakerfi
SVR breytist tiltölulega lítið. í Mosfells-
bæ og Kjalarneshreppi er gert ráð fyrir
að auka við leiðakerfið í samræmi við
aukna byggð. Reiknað er með því að
endastöð Mosfellsleiðar verði í Mjódd í
stað Grensáss nú, m.a. með hliðsjón af
ferðum til Hafnarfjarðar um Reykjanes-
braut, en áætlað er að tíðni ferða milli
Mosfellsbæjar og Mjóddar verði óbreytt
frá því sem nú er.
Frá núverandi leiðakerfi eru breyting-
ar mestar á suðursvæðum. Frá Hafnar-
firði er reiknað með því að fjórir vagnar
fari um Hafnarfjarðarveg á klukkustund
og taki þeir farþega í miðbæ Garðabæjar
og Kópavogs. Tvisvar á klukkustund
verði ferðir milli Hafnarfjarðar og
Mjóddar um Reykjanesbraut. Innanbæj-
arferðir í Kópavogi verði eins og þær eru
nú að viðbættri nýrri leið síðar um svæði
sem byggjast mun á næstu árum. í
Garðabæ er reiknað með einni innanbæj-
arleið sem tengist hraðleiðum frá Hafn-
arfirði í miðbæ Garðabæiar á Arnarnesi
og við Vífilsstaði. Um Álftanes er gert
ráð fyrir reglubundnum ferðum allt árið
til Hafnarfjarðar og Garðabæjar í veg
fyrir hraðleiðir til Reykjavíkur. í Hafn-
arfirði eru fyrirhugaðar tvær innanbæjar-
leiðir.
Samkvæmt þessari hugmynd yrði
leiðakerfið í heild 150 kílómetrar að
lengd og ekin vegalengd á ári um
1.650.000 km. Áætlað er að tvær milljón-
ir farþega ferðist árlega á leiðum sam-
lagsins. I fyrra ferðuðust um 1,7 milljónir
farþega með vögnum á svæði aðildar-
sveitarfélaga að fyrirhuguðu byggðasam-
lagi. í áætlun um rekstrarkostnað er
reiknað með því að greiðandi farþegum
fjölgi um 15% vegna aukinnar þjónustu
og lækkunar fargjalda frá því sem gildir
í dag.
Stofnkostnaður 300 millj.,
rekstrarkostnaður 200 millj. á ári
Gert er ráð fyrir að notaðir verði 24
vagnar. Fjöldi viðkomustaða verði 300-
350 og lengd milli viðkomustaða 420-480
metrar. Þá er áætlað að um 65-70 manns
tjriuni að jafnaði sinna fyrirhugaðri þjón-
ustu.
Miðað við ofangreindar forsendur er
áætlað að stofnkostnaður við rekstrarfé-
lag um almenningsvagna á höfuðborgar-
svæðinu utan Reykjavíkur nemi 303
milljónum króna, á verðlagi í september
1989. Inn í þeirri upphæð er m.a.
bygging þjónustuhúsnæðis sem á að
kosta 63 milljónir og þvottastöðvar sem
á að kosta 25 milljónir. Þá er gert ráð
fyrir að kaupa 10 nýja vagna fyrir
rúmlega 100 milljónir.

Rekstrarkostnaður er áætlaður 202
milljónir króna á ári, miðað við verðlag
í september 1989. Gert er ráð fyrir að
rúmlega helmingur teknanna verði opin-
ber framlög. Áætlað er að rekstrarkostn-
aður á íbúa verði 4.818 krónur á ári.
Efasemdir um rekstrarformið
Ekki eru allir sannfærðir um ágæti
þess fyrirkomulags sem nefndin leggur
til varðandi almenningssamgöngur á
höfuðborgarsvæðinu. Ágúst Hafberg
framkvæmdastjóri Landleiða, en það
fyrirtæki hefur séð um fólksflutninga
milli Hafnarfjarðar og Reykjavíkur síð-
an 1950, sagði í samtali við Tímann að
tillögur nefndarinnar um samræmingu
milli leiða væru að flestu leyti af hinu
góða. Ágúst sagði að tillögur á ári í
svipuðum dúr hefðu verið á borðum
manna í allnokkur ár, en erfiðlega hefði
gengið að koma þeim í framkvæmd.
Hins vegar sagðist Ágúst vera andsnú-
inn hugmyndum nefndarinnar um rekstr-
arform. „Ég held að menn verði að fara
að reisa eyrun, nú þegar menn standa
frammi fyrir þeirri staðreynd að ein
þjónustugrein muni kosta nærri hálfan
milljarð á ári í meðgjöf á öllu höfuðborg-
arsvæðinu. Gert er ráð fyrir að sveitarfé-
lögin sex greiði 100 milljónir árlega með
fyrirtækinu, en síðan láta menn ósvarað
þeirri spurningu hvemig á að borga 300
milljón króna stofnkostnað. Ég get ekki
sé annað en að það muni kosta um 100
milljónir á ári að bera það uppi. Mér
skilst að Reykjavíkurborg þurfi að borga
nærri 300 milljónir á ári með SVR,
þannig að við emm að tala um 500
milljónir á ári.“
Ágúst sagðist ekki vera sannfærður
um ágæti þess að skella saman í eitt
fyrirtæki almenningssamgöngum allt frá
Kjalarnesi til Hafnarfjarðar. Eðlilegra
væri að sameina með einhverjum hætti,
ferðir á Kjalames og í Mosfellsbæ kerfi
SVR. Ágúst sagði að skynsamlegast væri
að samræma ferðir vagnanna og auka
samstarf milli núverandi rekstraraðila.
Ágúst sagði að slík hægfara þróun væri
ódýrari og gæfi betri árangur en sú
bylting sem nefndin leggur til að gerð
verði í þessum málum.
Nýja fyrirtskið gæti
tekið til starfa í ársbyrjun 1993
Ingimundur Sigurpálsson bæjarstjóri í
Garðabæ var formaður nefndarinnar um
almenningssamgöngur á höfuðborgar-
svæðinu. Hann sagði að upphaflega
hefði verið gert ráð fyrir að sveitarstjóm-
imar myndu taka ákvörðun í þessu máli
fyrir 15. desember, en hann sagðist eiga
von á það myndi dragast fram undir
áramót. Núverandi sérleyfí renna út í
árslok 1992. Menn gera því ráð fyrir að
nýja fyrirtækið taki til starfa í ársbyrjun
1993. Næstu tveimur ámm verður varið
til að undirbúa stofnun fyrirtækisins.
Ingimundur sagði að verið væri að
ræða við fulltrúa ríkisins um með hvaða
hætti ríkið gæti létt undir með fyrirtæk-
inu, en áætlað er að það muni greiða um
50 milljónir á ári í skatta til ríkisins.
Ingimundur sagði að hugsanlega
myndi nýja fyrirtækið bjóða út einstakar
leiðir og reka sjálft aðrar leiðir. Stjórn
félagsins mun taka ákvörðun um þetta.
Ingimundur sagði að með stofnun fyrir-
taekisins væri stefnt að því að auka
þjónustuna. Hins vegar mætti vel hugsa
sér að draga úr fyrirsjáanlegu tapi með
því að minnka þjónustuna.