Tíminn - 05.01.1990, Blaðsíða 6
6 Tíminn.
Föstudagur 5. janúar 1990
Tíniinn
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU 0G FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
_____Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
Eggert Skúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
Frá og með 1. ágúst hækkar:
Mánaðaráskrift í kr. 1000,-, verð i lausasölu i 90,- kr. og 110,- kr. um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Bjartsýni og ábyrgð
Þótt íslendingar hafi gengið gegnum efnahags-
erfiðleika síðustu tvö ár er greinilegt að um þessi
áramót ríkir bjartsýni um að betri tímar séu fram
undan. í áramótaávarpi sínu á gamlárskvöld vék
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra að
ástandi efnahagsmála síðustu ára og þeim horfum
sem fram undan væru.
„Horfur eru stórum betri nú en þær hafa verið
um nokkurt skeið,“ sagði forsætisráðherra. „ís-
lenskri þjóð er enn einu sinni að takast að vinna
sig út úr erfiðleikunum,“ bætti ráðherrann við og
nefndi eftirfarandi dæmi:
„Fyrir rúmu ári lá við stöðvun útflutnings- og
samkeppnisgreinanna. Sem betur fer tókst að
koma í veg fyrir slíkt. Jafnframt hefur rekstrarstað-
an breyst mjög til batnaðar.
Undanfarin ár höfum við íslendingar eytt um-
fram efni. Þetta hefur snúist við. Á því ári sem er
að líða mun útflutningur verða um 6-7 milljörðum
króna meiri en innflutningur. Það er mikil framför.
Ef ekkert óvænt gerist, mun gengi íslensku
krónunnar verða sæmilega stöðugt á árinu 1990.
Það er forsenda þess að verðlag hækki lítið og mjög
dragi úr verðbólgu.“
Eftir að hafa bent á þessi atriði, sem sýna betri
horfur á árinu en verið hafa, mælti Steingrímur
Hermannsson eigi að síður eftirfarandi vamaðarorð:
„Þótt margt mikilvægt hafi áunnist eru ekki allir
erfiðleikar um garð gengnir. Áhrifa eyðslu, rangrar
fjárfestingar og hárra vaxta mun enn gæta víða í
þjóðfélaginu næstu mánuði. Þótt sjálfsagt sé að
lina þær þrautir eins og frekast er unnt verður ekki
hjá því komist að gera þá hluti upp,“ sagði
forsætisráðherra.
Þá tók Steingrímur Hermannsson svo til orða
um ástand og horfur, að ekki vantaði nema
herslumuninn til þess að ný framfarasókn mætti
hefjast á næsta ári og taldi að einna mikilvægast í
því sambandi væri hvernig tækist til um gerð
kjarasamninga.
Forsætisráðherra minnti á að undanfarnar vikur
hefðu staðið yfir viðræður milli launþega og
atvinnurekenda um kjaramál og sagði að í þessum
viðræðum hefði gætt meiri framsýni en oftast fyrr.
Nú kæmi það sameiginlega fram hjá aðilum
vinnumarkaðarins að meginmarkmið kjarasamn-
inga ætti að vera atvinnuöryggi, verndun kaup-
máttar og lækkun verðbólgu- og vaxtastigs.
Forsætisráðherra fagnaði slíkum ummælum og
lýsti yfir því að ríkisstjórnin muni gera allt sem í
hennar valdi stendur til þess að skynsamlegir
kjarasamningar mættu takast. í því sambandi
skoraði hann á peningastofnanir og sveitarfélög að
leggja sitt lóð á vogarskálarnar með lækkun vaxta
og hófsemi í gjaldahækkunum.
Eins og ljóst er af orðum forsætisráðherra felst
í þeim bjartsýni um batnandi horfur á nýju ári, en
þó með þeim áskilnaði að ráðamenn þjóðarinnar
á öllum sviðum taki á málum af raunsæi og
ábyrgðarkennd.
GARRI
Rifist niður í berg
Rifrildi Reykjavíkurborgar og
Kópavogskaupstaðar út af braut
um Fossvogsdal hefur tekið á sig
ýmsar myndir. Einn daginn var
rokið til og plantað trjám í dalinn
við mikinn fögnuð fjölmiðla, sem
verða alltaf að vera vitlausastir
allra. Síðan úthlutaði Kópavogur
byggingarlóð fyrir íþróttafélag í
dalnum, og þótti þá sýnt að annað
tveggja þyrfti að byggja hrað-
brautabrú yfir dalinn eða fara niður
í módrulluna í botni dalsins og
leggja veg neðanjarðar. Síðastliðið
vor hafði svo aldamótaskáld Sjálf-
stæðisflokksins orð á því að best
væri að fara jarðgangaleiðina og
hafa snillingarnir í Kópavogi tekið
vel í þá hugmynd, þótt þeir séu að
drukkna í óbyggðum löndum.
Rffist í berg
Jarðgöng af þessu tagi munu
kosta um einn milljarð króna, sem
menn virðast horfa til með bros í
augum, vegna þess að nú til dags
þykir milljarður króna lítil verð-
mæti. Þar að auki kemur þessi
Ijárhæð lítið við aldamótaskáldum
í Reykjavík og atómskáldum í
Kópavogi, vegna þess að þama er
um að ræða þjóðveg í þéttbýli, sem
ríkið borgar. Þeir era því að
ákveða fyrir ríkisins hönd að eyða
einum milljarði í montgöng um
Fossvogsdal, vegna þess að nokkrir
sérvitríngar hafa ákveðið að
vernda flustráin í þessu mýrar-
dragi. Milljarður í göng í Fossvogi
tefur síðan um ófyrírsjáanlegan
tíma nauðsynlega þjóðvegalagn-
ingu annars staðar með bundnu
slitlagi. En þessa kónga sinn hvoru
megin Fossvogsdalsins varðar ekki
um það. Þeir hafa ákveðið að rífast
um Fossvogsdalinn alveg niður í
berg. Og hverju skiptir svo einn
miUjarður hér og einn mUljarður
þar, þegar ein vesæl sjónvarpsstöð
skuldar ríflega milljarð og verð á
bönkum er að komast niður i
miUjarð, sem er einskonar lögskip-
að Utvegsbankaverð.
Land handa hundunm
Bæði Reykjavíkurborg og Kópa-
vogur láta eins og þau séu landlaus.
Það hlýtur að vera ástæðan til þess
að fríða verður mýrar Fossvogsdals
fyrir vegi. En svo er fyrir að þakka
fámenni í stóra landi, að hér er nóg
landrými þótt sérviskupúkar haldi
því fram, að eitt land sé tU annarra
nota en annað land o.s. frv. Þetta
kemur fram í margvíslegum fárán-
leika, eins og þeim að grafa miUj-
arða göng um Fossvoginn bara tU
að þjóna þrengstu sjónamiðum
sem fyrirfinnast á Digraneshálsi.
Sá miUjarður sem nú er talað um
nægir aðeins til einnar neðanjarð-
arbrautar, en þar þarf ekki nema
árekstur tfl að umferð stöðvist um
ófyrírsjánlegan tíma. Önnur braut
á að koma síðar tU að hægt sé að
taka upp einstefnu. Hún kostar
eflaust tvo eða þrjá milljarða þegar
þörf verður fyrír hana. Það ætlar
að verða dýrt grafhýsi Davíðs
Oddssonar og Heimis Pálssonar.
Næst verður þess eflaust krafist
að faríð verði með götur sem á að
leggja niður í jörðina í enn meiri
mæli en áður tU að halda við
grænum blettum. Röksemdirnar
verða áreiðanlega margvíslegar,
eins og röksemdirnar fyrir veglaus-
um Fossvogsdal, jafnvel að ekki
megi leggja niður ákveðna bletti af
því tUteknir hundar skíti þar. Það
er nefnUega enginn skortur á mót-
mælum og röksemdum gegn hinu
og þessu hjá fólki sem getur ekki
mótmælalaust veríð. Nú er bara að
bíða og sjá hvað aldamótaskáldi
borgarinnar og atómskáldi Kópa-
vogs verður ágengt í vitleysunni.
Hvað utn aðra?
Þessi draumur um jarðgöng um
Fossvogsdal minnir á annað mál,
sem fólk hefur talið verða fjar-
stæðu, en það era jarðgöng á miUi
staða, þar sem vegir liggja svo hátt,
að þeir lokast þegar eitthvað verð-
ur að veðrí á veturna. Þá rofnar
sambandi á mUli byggða og byggðir
jafnvel einangrast. LítUI gaumur
hefur verið geflnn að þessum tUlög-
um, fyrr en rokið var í jarðgöng í
ÓlafsQarðarmúla, af því hann var
sannanlega lífshættulegur að
óbreyttum vegi. íbúar við Foss-
vogsdal og yfirvöld beggja megin
dalsins eiga ekki við neinn þann
vanda að eiga sem þessi einöngr-
uðu byggðarlög bera á sínum
herðum. Kröfur sem frá þeim ber-
ast um betri vetrarsamgöngur snú-
ast ekki um nokkur flustrá heldur
spurninguna um að lifa. í því Ijósi
sést best hið óheyrílega oflæti að
ætla að byggja jarðgöng um Foss-
vogsdal. Það oflæti hæfir vel liðs-
oddum fáranleikans sem stjóraa
Reykjavík og Kópavogi. Garrí
VÍTT OG BREITT
Drottinn gaf—fólkið borgar
Til er það fólk á Íslandi sem
drottinn hefur svo mikla velþókn-
un á að hann gefur því ígildi
milljarða króna og sér síðan svo
um að alltsjáandi skattlagninga-
meistarar hrófli aldrei við svona
guðsgjöfum.
í öllu fuminu við að bjarga
sjónvarpsstöð, banka og samein-
ingu banka berst til eyrna sauð-
svarts almúgans að jarðarpartur í
nágrenni Reykjvíkur og í lögsögu
Kópavogs sé auðveld lausn á vand-
ræðum sem stórfyrirtæki og öflugir
bankar eru búnir að þvæla sér í.
Torfa úr Vatnsendalandi er met-
in á svo sem 200 milljónir og breyta
erjur bæjarfélaga og erfingja engu
um þá verðlagningu. Haldið er
fram fullum fetum að hrjóstrugir
ásar Vatnsenda leggi sig á að
minnsta kosti rúman milljarð
króna.
Lítið fer fyrir eiginfjárstöðu
stöndugra lánastofnana þegar mið-
aða er við svona erfðagóss. Eigand-
inn er titlaður fjárbóndi og nýtur
væntanlega niðurgreiðslna af fram-
leiðslu bús síns.
Gudsgjafir hinna útvökhi
Reykjavíkurborg hefur verið að
kaupa jarðarskika hér og þar fyrir
tugi og hundruð milljóna króna.
Er ávallt hælst um að borgarbúar
hafi gert sérlega góð kaup. Fífu-
hvammur og Smárahvammur í
Kópavogi, sem aldrei hafa verið
annað en kotrassgöt hafa lagt sig á
milljarða- og sama þar, alltaf er
logið að skattborgurunum hvað
þeir hafi gert góð kaup.
Verðgildi lands í og við þéttbýli
stafar eingöngu af því að það er
eftirsótt undir byggingar þegar
þéttbýlið þenst út, en aldrei fyrir
tilverknað þinglýstra eigenda.
Forráðamenn Kópavogs og
Reykjvíkur hafa af glámskyggni
sinni ákvarðað að Vatnsendatorfan
sé óskaplega dýrmætt byggingar-
land, en þessir aðilar reikna stíft
með að íbúar höfuðborgarsvæðis-
ins verði hátt á aðra milljón um
aldamót. í því felst verðgildi (
hrjóstranna.
Hitt er eilíft undrunarefni; ,
hvernig getur maður átt milljarða-
verðmæti, sem eykst með hverju
árinu sem líður án þess að greiða
af því skatta?
Landlaust fólk í bæjum og borg
verður að greiða fasteignagjöld og ■
eignaskatta af íbúðum sínum, stór-
um sem smáum. Ef eigandi tveggja
herbergja kjallaraíbúðar, sem
hríðfellur að verðgildi, borgar ekki
skattinn af henni á tilskildum tíma
eru lagðir á hann grimmilegir drátt-
arvextir og svo kemur fógeti og
gerir lögtak og selur jaínvel á
nauðungaruppboði þegar ekki er
staðið í skilum.
Þetta er túlkað sem lagaleg
nauðsyn og réttlæti.
Þeir sem þiggja guðsgjafir í lönd-
um við þéttbýli borga engum neitt,
en skattborgaramir skulda þeim
einhver ósköp þegar þeim þóknast
að selja.
Friðhelgi stóreigna
Þessir landeigendur af guðs náð
geta staðið fyrir eðlilegri þróun
þéttbýlis með því að standa á landi
sínu eins og hundar á roði og verða
svo stórauðugir af lausum aurum
ef eignamámsheimildum er beitt.
Ef almannaheill væri einhvers
metin væri búið að kasta svona
leifum lénsveldis og landeigenda-
aðals fyrir róða. Auðvitað á að
skattleggja svona verðmæti eins og
annað, eins og t.d. hverjar aðrar
fasteignir. Ef landeigendur komast
upp með að verðleggja eigur sínar
upp á milljarða og selja þær á því
verði er ekkert eðlilegra en að
greiða af þeim skatta samkvæmt
því mati.
Húseigandi í bæ eða borg er
ekkert spurður hvort eign hans gefi
eitthvað af sér eða ekki eða hvort
hún er til nokkurs gagns. Hann
verður að borga- annars aðför að
lögum.
í hákapitalískum löndum er talið
sjálfsagt að stóreignamenn greiði
skatta af auði sínum og landi í og
við bæi og borgir fylgja kvaðir, þar
sem almannaheill er höfð til hlið-'
sjónar. Á íslandi sér ekki fram úr
myrkustu miðöldum hvað svona
landeigandaaðal varðar.
Eignarrétturinn er friðhelgur
stendur í stjórnarskránni.
Kaup launamanna er ekki frið-
helgara en svo að drjúgan hluta
þess fá þeir aldrei í hendur. Lög-
gjafinn ákveður að skatturinn hrifsi
sitt áður en viðkomandi borgar
keisaranum það sem keisarans er.
íbúir og húseignir fara undir ham-
arinn og heimili eru seld ofan af
fólki hvenær sem skattmann telur
sér henta.
Sumir eru nefnilega friðhelgari
en aðrir. OÓ