Tíminn - 12.01.1990, Page 2

> - f \fjlj
I I
2 Tíminn
Föstudagur 12. janúar 1990
Akvörðunar um hvernig tekið veröur a málefnum sýslumannsembættanna í fyrsta lagi að
______________vænta síðdegis í dag. Tvær leiðir koma helst til greina:
Skipun setu- eða héraðs-
dómara líkleg niðurstaða
Þær leiðir sem helst eru taldar koma til greina til að leysa
þann hnút sem upp er kominn varðandi starfsemi sýslumanns-
embætta í landinu, eru einkum taldar vera tvær, þó svo að
fleiri komi til greina. Samkvæmt heimildum Tímans felast
þessar lausnir annars vegar í skipun setudómara eða sérstök-
um sakadómurum/héraðsdómurum. Að sögn Þorsteins
Geirssonar ráðuneytisstjóra í dómsmálaráðuneytinu hefur
ákvörðun, um lausn málsins, ekki verið tekin, en hennar má
vænta í fyrsta lagi síðdegis í dag.
Þó svo að til þess kæmi að héraðs-
dómarar eða setudómarar væru
skipaðir, þá er ekki eins víst að einn
eða fleiri verði skipaðir í hverju
umdæmi, heldur gæti sami dómari
haft tvö eða fleiri umdæmi á sinni
könnu, eða að sýslumenn dæmi hver
hjá öðrum.
Þorsteinn sagði að í dómi Hæsta-
réttar, sem Tíminn greindi frá í gær,
fælist það að sami maður mætti ekki
vinna að dómsstörfum og lögreglu-
stjórn. Þessi niðurstaða segir að
sýslumenn og fulltrúar þeirra mega
ekki kveða upp dóma í opinberum
málum, hins vegar er meðferð einka-
mála óbreytt. Þorsteinn sagðist ekki
sjá annað en að sýslumenn mættu
gera dómsáttir í opinberum málum,
en þær eru mikill meirihluti þeirra
dómstarfa sem sýslumenn inna af
hendi.
Það er í 19 umdæmum á landinu,
sem ekki eru sérstakir héraðsdómar-
ar og annast sýslumenn og bæjarfóg-
etar og fulltrúar þeirra jöfnum hönd-
um lögreglustjórn og dómsstörf. Sér-
stakir héraðsdómarar eru starfandi á
sex stöðum utan Reykjavíkur, þ.e. í
Hafnarfirði, Köpavogi, Akureyri,
Árnessýslu, Keflavík og í Vest-
mannaeyjum. Aðspurður hvort ein-
hver breyting yrði á þessum stöðum,
sagðist Þorsteinn ekki sjá það í
fljótu bragði.
Kom niðurstaða Hæstaréttar ykk-
ur í ráðuneytinu á óvart? „Það er
ekki hægt að segja það. Þetta var
auðvitað hugsanleg niðurstaða, það
gefur augaleið. Aðskilnaðarlögin
eru sett með það í huga og til þess
að skilja þarna á milli," sagði Þor-
steinn. Hvernig bilið verði brúað þar
til 1. júlí 1992, þegar aðskilnaðarlög-
in taka gildi, sagði Þorsteinn að í því
væru menn að vinna og ákvörðun
ekki tekin.
Rúnar Guðjónsson sýslumaður í
Mýra- og Borgarfjarðarsýslu og for-
maður Sýslumannafélagsins, sagðist
í samtali við Tímann síðdegis í gær
ekki hafi fengið í hendur dóm
Hæstaréttar, né tilmæli ráðuneytis-
ins og vildi því lítið tjá sig um málið.
Greinargerð frá Sverri Hermannssyni:
Staðreyndir molna
ekki undan orðum
í fyrradag birti Morgunblað-
ið viðtal við Eyjólf K. Sigur-
jónsson, nýskipaðan banka-
ráðsformann í Landsbanka
íslands, um kaup Landsbank-
ans á hlut Sambands ísl. sam-
vinnufélaga í Samvinnubanka
íslands h.f. Fyrri hluti þessa
viðtals hefur að geyma saman-
burð Eyjólfs á samningsgerð
bankastjórnar Landsbankans
og þeim kaupsamningi sem
hann telur bankaráð - undir
sinni forystu - hafa náð í byrjun
þessa árs. Ekki verður hjá því
komist að leiðrétta öll efnisat-
riði þessara ummæla.
í fyrsta lagi fullyrðir Eyjólfur að
undirritaður hafi gert samning um
kaup á Samvinnubankanum við
forstjóra Sambandsins hinn 1. sept-
ember s.l. Þetta er rangt. Hinn 1.
september var einungis undirrituð
viljayfirlýsing bankastjóra Lands-
bankans og forstjóra Sambandsins.
Yflrlýsingin gaf berum orðum til
kynna að samningsaðilar yrðu að
ná samkomulagi um ýmsa fyrirvara
af beggja hálfu áður en unnt væri
að ganga frá endanlegum samn-
ingi. Af þessum sökum er saman-
burður á „kaupsamningi" sem á að
hafa verið gerður hinn 1. septem-
ber og „nýjum samningi“ út í hött.
Einna helst virðist Eyjólfi ganga
það til að ómerkja allt það starf
sem unnið var frá því í september
og fram til áramóta. Staðreyndir
tala hins vegar öðru máli.
í öðru lagi er Eyjólfur á villigöt-
um þegar hann segist „telja nýja
samninginn miklu raunhæfari en
samning þann er Sverrir Her-
mannsson gerði ...“. Hér gleymir
hann samningaviðræðum aðila síð-
ustu fjóra mánuði ársins 1989 og
áður er getið. Undir lok ársins
Sverrir Hermannsson bankastjóri.
höfðu aðilar orðið sammála að
taka tillit til allra þeirra liða sem
Landsbankinn, þ.á m. bankaráð-
ið, hafði lagt áherslu á að kæmu til
frádráttar endanlegu kaupverði.
Samanburður á því verði og því
kaupverði sem Eyjólfur gefur upp
í Morgunblaðinu mun þegar upp
er staðið leiða í ljós að um er að
ræða svipað verð.
í þriðja lagi er ósatt hjá Eyjólfi
að Landsbankinn hafi á einhverju
stigi samningaviðræðnanna fallist
á að taka „Sambandið og kaupfé-
lögin í óbreytt viðskipti skilyrðis-
laust til fimmtán ára“. Slík ósk var
sett fram af hálfu Sambandsins í
viljayfirlýsingunni frá 1. september
en vegna eðli bankastarfsemi hefur
verið ljóst að Landsbankinn getur
ekki skuldbundið sig með þessum
hætti gagnvart viðskiptaaðila.
Þetta sjónarmið hefur alla tíð verið
sett fram af hálfu bankans í samn-
ingaviðræðum.
I fjórða lagi er það misskilningur
hjá Eyjólfi að telja sér það til tekna
að hafa komist hjá því að semja um
það að starfsfólk Samvinnubank-
ans réðist til Landsbankans. Mis-
skilningur Eyjólfs felst hér í
tvennu. Annars vegar hefur aldrei
verið um það talað við kaup á hluta
Sambandsins í Samvinnubankan-
um að starfsfólk þess réðist til
Landsbankans. Vitaskuld heldur
það áfram störfum sínum hjá Sam-
vinnubankanum. Hins vegar er
ljóst að verði af samruna bankanna
er það lögum samkvæmt nauðsyn-
legt að Landsbankinn taki við
skuldbindingum Samvinnubank-
ans gagnvart starfsfólki bankans.
Því fá samningar ekki breytt.
í síðari hluta viðtalsins rekur
Eyjólfur hugmyndir sínar um
framtíð Landsbanka og Samvinnu-
banka. Að svo stöddu er ekki
ástæða til að gera þær að umtals-
efni. Þó er rétt að nefna ósam-
kvæmnina sem þar kemur fram. í
öðru orðinu er talað um að reka
Samvinnubankann áfram sem
sjálfstætt hlutafélag en í hinu er
sagt valdsmannslega: „... þar sem
við tökum nú yfir ...“.
Staðreynd málsins er að Lands-
bankinn er nú að kaupa 52%
hlutafjár í Samvinnubankanum og
þarf að því búnu að taka fullt tillit
til annarra hluthafa. Landsbankinn
hefir því ekki að því komnu tekið
yfir Samvinnubankann.
Að öðru leyti er enn vandséð
hver úrslit þessa máls verða eftir
þau vinnubrögð, sem viðhöfð hafa
verið af hálfu stjórnvalda og sendi-
sveina þeirra. Það á nefnilega eftir
að koma í ljós hvort Landsbankinn
hefir yfirleitt nokkurn samning á
hendi.
Aðspurður sagði hann að þetta hafi
komið honum á óvart. „Ég hafði
ekkert heyrt á þetta minnst og bjóst
við að þetta yrði til friðs fram á mitt
ár 1992, eins og lögin um aðskilnað
löggjafarvalds og dómsvalds í héraði
kváðu á um. Þannig að þetta kom
mér gersamlega á óvart,“ sagði
Rúnar.
Hvort þau sakamál sem nú eru til
meðferðar hjá embættunum komi til
með að falla niður sjálfkrafa og
síðan tekin upp að nýju, þegar lausn
er fundin, sagðist Rúnar ekkert vilja
segja til um, en sagðist búast við því
að ráðuneytið segði einnig til um
það. Þorsteinn Geirsson ráðuneytis-
stjóri sagðist ekki vilja fara svo
nákvæmlega út í einstök atriði þegar
hann var spurður sömu spurningar.
í umdæmunum 19 eru í flestum
tilfellum fáir dómar í opinberum
málum kveðnir upp á ári hverju og
ætti því ekki að hafa miklar breyting-
ar í för með sér, en ef breytingin
tekur til dómssátta einnig þá er um
talsverðan fjölda mála að ræða á ári
hverju. -ABÓ
Nota á hljóðmyndatækið m.a. við val á lambhrútum til undaneldis. Hingað
til hafa sauðfjárræktendur þreifað á vöðvum skepnanna við val á líflömbum.
Mcð nýju tækninni verður hægt að mæla hversu góð þessi aðferð er.
Ný tækni til að mæla fitu- og
vöðvaþykkt í hrygg á lifandi sauðfé:
Lömbin skoðuð
með hljóðmynd
Veittur hefur verið styrkur úr
Minningarsjóði dr. Halldórs
Pálssonar búnaðarmálastjóra.
Um er að ræða styrk að upphæð
u.þ.b. 550 þúsund kr. til kaupa
á hljóðmyndatæki (ultrasonic
scanner). Með tækinu er unnt
að mynda og mæla Gtu- og
vöðvaþykkt í hrygg á lifandi
sauðfé. Tækið verður í umsjá
Rannsóknarstofnunar landbún-
aðarins og Búnaðarfélags
íslands.
Þessi tækni hefur verið notuð
erlendis um árabil, m.a. við kynbæt-
ur á svínum og sauðfé. Með tækinu
er unnt að mynda og mæla fitu- og
vöðvaþykkt í hrygg á lifandi gripum,
en slíkar mælingar tengjast vefja-
hlutföllum skrokksins alls.
Minningarsjóður dr. Halldórs
Pálssonar var stofnaður 18. ágúst
1987 í lok fræðafundar um sauðfjár-
rækt, sem haldinn var í Reykjavík til
minningar um dr. Halldór Pálsson.
Halldór var meðal fremstu braut-
ryðjenda í rannsóknum á vexti og
kjötgæðum sauðfjár og mótaði öðr-
um fremur rannsóknir og leiðbein-
ingar í íslenskri sauðfjárrækt um
langt árabil.
Sjóðnum er ætlað að stuðla að
hvers kyns framförum í sauðfjár-
rækt, vinnslu sauðfjárafurða og sölu
þeirra. Framlög skulu einkum veitt
til námsstyrkja, rannsókna og vöru-
þróunar eða til verðlauna fyrir fram-
úrskarandi árangur á ofangreindum
sviðum.
Ýmis félög bænda, stofnanir og
fjöldi einstaklinga hafa lagt fram
stofnfé, m.a. margir bændur. Stjóm
sjóðsins skipa dr. Ólafur Dýrmunds-
son, (formaður), Böðvar Pálsson,
Búrfelli, Einar E. Gíslason, Syðra-
Skörðugili, Ólafur Sverrisson og dr.
Sigurgeir Þorgeirsson.
Hér á landi hefur á síðustu árum
verið lögð sívaxandi áhersla á rann-
sóknir og leiðbeiningar sem eiga að
stuðla að auknum vöðvaþroska en
minnkandi fitusöfnun lamba. Skort-
ur á einfaldri og öruggri mælitækni
til að meta þessa eiginleika á lifandi
gripum hefur tafið framfarir. Með
þessari styrkveitingu vill minningar-
sjóðurinn efla þetta starf, sem miðar
að því að mæta kröfum neytenda um
fituminna dilkakjöt. Það telur sjóð-
stjórn vera meðal brýnustu hags-
munamála sauðfjárbænda um þessar
mundir. -EÓ