Tíminn - 12.01.1990, Síða 9
8 Tíminn ,
» * * * * t
Föstudagur 12. janúar 1990
Föstudagur 12. jánuar 1990
- ' i •M J+.í.
Tírnirirí á
1
Sjónvarpsfélag Neshrepps ákveður að rugla útsendingar sínar, en félagið byggir á dularfullum mót-
tökuskilyrðum sem trúlega stafa frá kynngimögnuðum Snæfellsjöklinum:
KOSTAR A
HORFA A ENDUR
VARPI
Eftir að breytingar á útvarpslögum
höfðu átt sér stað urðu landsmenn ekki
lengi að taka við sér og fljótlega fór að
bera á bæði útvarps- og sjónvarpsfélög-
um, bæði í Reykjavík og úti á lands-
byggðinni. Eitt fyrsta félagið utan
Reykjavíkur, sem fékk úthlutað leyfi til
útvarps- og sjónvarpssendingar, var
Sjónvarpsfélag Neshrepps. Félagið var
stofnað í október 1986 og sendir það út
dagskrá Stöðvar 2 beint til Gufuskála,
Hellissands, Rifs og Ólafsvíkur. Félags-
menn hafa greitt allan kostnað við endur-
varpsstöð, sem komið var upp rétt fyrir
ofan byggðina á Hellissandi, en þar er
dularfullur blettur þar sem sjónvarps-
merkið næst, sennilega fyrir tilstilli
endurkasts úr Snæfellsjökli. Stöð 2 hefur
fengið meirihluta afnotagjalda þessara
staða til sín án nokkurs kostnaðar.
Fjöldi manns hefur horft á dagskrána
endurgjaldslaust, þar sem hún hefur
verið send út órugluð. En nú verður
breyting þar á, þar sem félagið hefur
ákveðið að senda dagskrána út ruglaða
frá og með janúar í ár.
Hugmyndin að
sjónvarpsfélagi vaknar
Á Hellissandi hefur verið starfrækt
sjónvarpsfélag undanfarin 3 ár undir
nafninu Sjónvarpsfélag Neshrepps og er
það fyrsta félagið á landinu sem hóf
beinar útsendingar á efni Stöðvar 2.
Áður höfðu ýmis kapalkerfi víða um
land fengið efni stöðvarinnar sent á
videospólum allt upp í vikugamla
dagskrá. Það fyrirkomulag gat aldrei
gengið til lengdar. T.d. voru allar fréttir
orðnar of gamlar til að fólk nennti að
horfa á þær. Einnig kom það fyrir að
spólur rugluðust saman, þannig að fleiri
en ein spóla með sama efninu voru
sendar kapalkerfunum og vantaði þá inn
í dagskrána sem því nam. Ekkert kapal-
kerfi hefur verið í Neshreppi vegna mjög
mikils kostnaðar sem hefði hlotist af því
að tengja saman Gufuskála, Hellissand
og Rif en á milli þessara staða er um 5
km fjarlægð. Þar sem íbúar þessara
staða höfðu einungis getað notið útsend-
ingar ríkissjónvarpsins vöknuðu upp
ýmsar hugmyndir um það hvernig hægt
væri að fjölga sjónvarpsrásum. T.d. var
talað um það að nokkur heimili keyptu
sér saman disk til að taka á móti
erlendum gervihnattasendingum, eða þá
að koma upp kapalkerfi á Hellissandi.
En á staðnum bjó maður að nafni
Hafsteinn Jónsson, sem nú er látinn, en
hann hafði lausn á málinu sem allir íbúar
Neshrepps gátu sameinast um. Hún var
sú að endurvarpa efni Stöðvar 2 beint
yfir Hellissand, Gufuskála og Rif. En
hvernig ætlaði maðurinn eiginlega að
fara að því? spurðu margir. Svarið var
einfalt, að hans mati. Það þyrfti bara að
bíða eftir að Stöð 2 hæfi útsendingar á
stillimynd sinni, því hann vissi að sent
yrði út með sama styrkleika og ríkissjón-
varpið sendir út á og þar af leiðandi var
Eftir Ægi Eórðarson
kominn þarna möguleiki á að endur-
varpa efni stöðvarinnar beint sem yrði
margfalt ódýrari og betri leið en að
kapalleiða allt svæðið. Einnig var það
inni i myndinni að ef ekki næðist nothæf
mynd frá Stöð 2 væri samt sem áður hægt
að senda út efni af myndsegulbandi í
gegnum sendi og væri þá komið af stað
þráðlaust videokerfi.
Dularfulli bletturinn
Útsending ríkissjónvarpsins hefur sést
beint frá Reykjavík í nokkrum húsum á
Hellissandi frá upphafi sjónvarpsins,
reyndar með lélegum myndgæðum en
góðum hljómi og var vel hægt að fylgjast
með dagskránni. Þetta kom í ljós þegar
einn íbúi staðarins keypti sér sjónvarp
stuttu eftir að útsendingar hófust og
löngu áður en farið var af stað með
dreifikerfi ríkissjónvarpsins út á lands-
byggðina. Eftir að hann hafði þreifað sig
áfram með ýmis loftnet náðist myndin
inn. Vakti þetta mikla athygli manna og
fóru fleiri að hans dæmi og keyptu sér
sjónvarp. En þar sem merkið náðist ekki
nema á nokkrum stöðum á Hellissandi
urðu þeir sem ekki náðu því að sætta sig
við útvarpið eða að bregða sér í heim-
sókn. Völdu flestir seinni kostinn og var
mjög gestkvæmt á þeim heimilum þar
sem sjónvarp sást. Þar sem útilokað
þótti að hægt væri að ná þessum útsend-
ingum beint alla þessa leið og þar að auki
á norðanverðu Snæfellsnesi voru sendir
tæknimenn vestur til að mæla út svæðið
í kringum Hellissand. Fundu þeir loks
blett sem er um tvo km fyrir ofan þorpið
þar sem myndin náðist alveg hrein, eða
um 55 desibil að styrkleika, og er þetta
svæði aðeins um 50 metrar í radíus en
fyrir utan þennan blett er myndin orðin
mjög léleg. Á þessu fyrirbæri hefur
enginn getað gefið skýringu ennþá, en
sumir vilja meina að Snæfellsjökull
endurvarpi geislanum frá Reykjavík. í
framhaldi af því var reist þarna endur-
varpsstöð fyrir ríkissjónvarpið en hún
stóð þarna aðeins í nokkur ár, þar sem
merkið var síðar tekið í gegnum Stykkis-
hólm sem nú sendir það út Snæfellsnes
og einnig út til Vestfjarða. En eftir að
Stöð 2 hóf útsendingar var farið með
mælitæki upp á holtið og fannst þá
staðurinn aftur en allt hafði verið fjarlægt
eftir að sjónvarpið hætti útsendingu
þaðan.
Sjónvarpsfélag Neshrepps
verður að veruleika
Eftir að myndin hafði verið mæld út
og ljóst var að hún yrði hrein, var í
framhaldi af því boðað til borgarafundar
um málið. Húsfyllir var á fundinum og
var áhugi manna mjög mikill á þessu.
Hafsteinn skýrði frá sínum hugmyndum
um stofnun sjónvarpsfélags sem hefði
það að markmiði sínu að koma upp
endurvarpsstöð á holtinu fyrir ofan Hell-
issand og senda þaðan út efni Stöðvar 2
beint. Einnig væri hægt að senda út
heimatilbúið efni á videospólum. Var
þetta síðan samþykkt svo til einróma, en
sumir voru þó tortryggnir um þetta og
héldu að það væri bara stundarævintýri
hjá Stöð 2 og hún yrði farin á hausinn
fyrir áramót. Þetta var í október 1986
eða í sama mánuði og útsendingar Stöðv-
ar 2 byrjuðu. Því næst var drifið í því að
sækja um leyfi til sjónvarps- og útvarps-
reksturs til útvarpsréttarnefndar. Það
leyfi var síðan veitt fyrir árslok 1986 og
var félaginu úthlutað rás 63 á uhf kerfinu.
En í millitíðinni höfðu staðið yfir samn-
ingar á milli félagsins og forráðamanna
Stöðvar 2 sem enduðu með því að leyfi
fékkst fyrir því að senda út í gegnum
einn afruglara, með því skilyrði þó að
það yrðu a.m.k. 90% íbúa staðarins
áskrifendur að félaginu. Einnig var sam-
ið um ákveðið hlutfall af áskriftargjöld-
um félagsmanna til reksturs stöðvarinnar
á Hellissandi og rætt var við Villa Video
í Ólafsvík um að taka á móti merkinu til
sýningar í kapalkerfinu í Ólafsvík gegn
ákveðinni greiðslu. Síðan var kannaður
kostnaður við að koma endurvarpsstöð-
inni upp og reyndist hann vera um ein og
hálf milljón króna með öllu. Eftir að
þetta lá ljóst fyrir og sýnt var fram á að
dæmið myndi ganga upp var öllum
íbúum Neshrepps kynnt málið og gerð-
ust 90% íbúa áskrifendur og eigendur að
félaginu þar sem hver félagi borgaði
5000 kr. í stofnkostnað sem var nokkru
minna en afruglarar kostuðu á þeim
tíma. Þetta er mesta hlutfall áskrifenda
hér á landi. Fréttamenn Stöðvar 2 hafa
hinsvegar ávallt haldið því fram að
Vestmannaeyingar væru með flesta
áskrifendur og hafa þeir aldrei minnst á
Sjónvarpsfélag Neshrepps í slíkum
samanburði. Þetta samkomulag Sjón-
varpsfélags Neshrepps og Stöðvar 2 er
hið eina sinnar tegundar, en bæjarstjórn
Vestmannaeyja reyndi einnig að fá
merkið í gegnum einn afruglara með því
að ábyrgjast greiðslu fyrir 90% íbúa en
því var neitað af forráðamönnum Stöðv-
ar 2.
Dagskráin hefur verið
send út órugluð
Sjónvarpsfélag Neshrepps hóf útsend-
ingar 20. janúar 1987 og hefur dagskráin
allt frá fyrsta degi verið send út órugluð.
Félagið sendir út dagskrá Stöðvar 2 til
Hellissands, Rifs, Gufuskála og Ólafs-
víkur. Til stóð að félagið dreifði henni
einnig til Grundarfjarðar og Stykkis-
hólms og var búið að ræða við forráða-
menn Stöðvar 2 um það eftir að hafa sýnt
fram á það með mælingum og öðrum
undirbúningi að það væri framkvæman-
legt. En þegar byrja átti á verkinu fengu
stjórnarmenn Sjónvarpsfélags Nes-
hrepps þau svör frá Stöð 2 að engir
frekari samningar yrðu gerðir við önnur
sjónvarpsfélög og framvegis myndu þeir
sjá um alla dreifingu efnisins á lands-
byggðinni. Að því var stefnt að útsend-
ingar til þessara staða yrðu fyrir lok
ársins 1987 og hefði þá öll dagskráin
verið send út rugluð. Allur kostnaður
við að koma félaginu af stað og reka það
var borgaður af félagsmönnum. Stöð 2
hefur ekki þurft að leggja eina krónu í
framkvæmdir eða rekstur félagsins, en
fengið til sín meirihluta afnotagjalda
þessara staða. Sjónvarpsfélag Neshrepps
hefur ekki farið út í neinar framkvæmdir
nema þær sem nauðsynlega þurfti í
byrjun og er vel haldið um fjármál þess.
En núna, tæpum 3 árum síðar, var
ákveðið að rugla dagskrána. Þeir sem
ekki eru félagsmenn hafa allan þennan
tíma getað horft á Stöð 2 án þess að
borga fyrir. Einnig hefurgengið misjafn-
lega að innheimta afnotagjöldin, þó
flestir hafi alltaf staðið í skilum. Allt
farandverkafólk og aðkomufólk, áhafnir
báta og nokkrir sveitabæir hafa getað
notið útsendingarinnar endurgjaldslaust
þau tæp 3 ár sem Sjónvarpsfélag Nes-
hrepps hefur sent út. En framvegis munu
þeir einungis sjá dagskrá Stöðvar 2 sem
borga fyrir hana og hafa flestir íbúar á
Hellissandi og Rifi fengið sér afruglara.
Lykilnúmer og gíróseðlar verða sendir
út frá stjórn félagsins. Almenn ánægja er
með þessar breytingar, að minnsta kosti
hjá þeim sem staðið hafa í skilum með
greiðslur. Hinir verða bara að kaupa sér
afruglara og muna eftir að greiða afnota-
gjöldin.
Sjónvarpsfélag Neshrepps erfyrstafélagið
sem sýnir dagskrá Stöðvar 2 beint. Á
myndinni má sjá endurvarpsstöð félags-
ins, en hún var byggð á dularfullum bletti
sem er um 50 m i radíus þar sem útsending-
armerkið næst að sunnan. Menn telja að
Snæfellsjökull sé ábyrgur fyrir því að
merkið næst á þessum bletti en samkvæmt
öllum reglum ætti það ekki að nást á þessu
SVæðÍ. Timamynd: Œgir