Tíminn - 20.01.1990, Blaðsíða 7

Tíminn 7
Laugardagur 20. janúar 1990
Sjálfstæðiskröfum mætt með vopnavaldi.
12»
3
lokaða múra eiturlyfjaglæpa og
mannsmorða. í vikunni sem leið
var því spáð í bandarískum
blöðum samkvæmt skoðana-
könnunum og að bestu manna
yfirsýn að á næsta áratug yrði
þjóðin vitni að því, að íbúar
þessara lokuðu borgarhverfa,
haldnir firringu og búnir
vopnum, gerðu útrás úr her-
kvínni. Það er til lítils að ætla að
leita til Jeffersons og annarra
landsfeðra um ráð til að klára sig
af því máli. Herra Gorbatsjov
getur brosað í kampinn."
Að endurreisa
Babelturninn
Og enn heldur Simon Jenkins
áfram ritgerð sinni: „Vel má
vera að þjóðernishyggja sé „vit-
leysishugmynd" frá Bernharði
Russel. En hún hefur sitt afl
fyrir því og sínar hættur. Víst
felur hún í sér ógnir kynþátta-
haturs, blóðhefndir og uppi-
vöðslusemi innan vissra lands-
hluta. Svona hughrif eru að
brjótast út í Austur-Þýskalandi.
Pjóðflutningar fólks í leit að
atvinnu munu auka á þessar
kenndir. Þegar landamærin
þurrkast út gæti urmull af
„minnihlutahópum“ streymt
vestur á bóginn í leit að vinnu og
viðurværi, rétt eins og var á
níunda og tíunda áratug fyrri
aldar. Brátt gæti komið að því
að milljónir fátækra útlendinga
færu að ögra velmegandi verka-
fólki á Vesturlöndum svo að
lífskjörum þess væri ógnað. Ég
held að nýtt járntjald eigi eftir
að falla, e.t.v. austar en það sem
nú er, og verði kænlega dulbúið
sem „innflytjendaeftirlit“.
Sovétkommúnisminn bjó sér til
stjórnkerfi úr skrifstofubákni
Rússakeisara og embættisveldi
austurrík-ungverska keisara-
dæmisins. Þetta sovéska stjórn-
kerfi hafði það sér til „ágætis“
að halda niðri þjóðernishyggju.
Bandaríska stjórnkerfið, sem
augljóslega er valkostur til við-
miðunar, átti ekki í sömu úti-
stöðum af landfræðilegum
ástæðum, en það sem það var -
við Indíána - voru aðferðirnar
svakalegar."
Simon Jenkins heldur áfram
að senda skot í allar áttir um
skammsýni stjórnmálakenninga
og pólitískra foringja af ýmsu
tagi að því er varðar skilning á
þjóðerniskennd minnihluta-
hópa. Hitler flaskaði á þessu, af
því að hann var sjálfur uppfullur
af stórþýskum þjóðrembingi, og
nú standa valdamenn Sovétríkj-
anna frammi fyrir því að þurfa
að gerbreyta stefnu sinni í þjóð-
ernismálum, taka tillit til hinna
fjölþættu menningar- og mál-
svæða í Ráðstjórnarríkjunum.
Marxistar og Lenínistar verða
að gjöra svo vel að „endurreisa
Babelturninn“, eins og Simon
Jenkins orðar það.
„Ég þori að veðja um það,“
heldur greinarhöfundur áfram,
„að á næsta áratug stöndum við
Vesturlandamenn frammi fyrir
samskonar áreitni og ásókn.
Ýmsar þjóðir sem eiga yfir höfði
sér að festast í feninu vegna
nýrra þjóðflutninga, ásóknar er-
lendra tungumála og vegna
formengaðra stórborga, - þessar
þjóðir munu krefjast lagaréttar
sér til handa og berjast fyrir
málstað sinn. Ný þjóðernis-
stefna smáþjóðanna mun koma
fram. Úr því að íslendingar
halda sínum sjálfstæðismálum
fast fram, hví skyldu þá ekki
Skotar gera það? Úr því að
Möltumenn vilja vera sjálfstæð-
ir, hví þá ekki Galisíubúar,
Moldavar, Austur-Prússar eða
Bæheimsbúar?“
Simon Jenkins segir í fram-
haldi af þessu, að brátt verði
farið að grafa upp úr ritverkum
löngu liðinna hugsuða rökstuðn-
ing fyrir því að smáþjóðir og
þjóðabrot verði að fá uppfyll-
ingu vona sinna um að geta
haldið þjóðareinkennum sínum
í heimi sem sífellt er að dragast
saman. Með þessu bendir Jenk-
ins á að þjóðernisstefna er göm-
ul og á sér djúpar rætur í vitund
smáþjóðanna. Hins vegar hefur
hún ekki alltaf fengið að njóta
sín.
Skrifum sínum lýkur greinar-
höfundur Sunday Times með
þessum orðum: „En nú skulum
við viðurkenna með stjórnskip-
un og að lögum að allar þjóðir
æskja þess að geta treyst þau
bönd sem tengja þær sögu sinni,
menningu og tungu, lönd sín
vilja þær eiga óskert. Þessar
óskir birtast í þjóðernisstefn-
unni, hún er pólitísk tjáning
þessara vona. I heila öld hafa
valdhafar í austri og vestri af-
neitað þessari stefnu með pólit-
ísku þrasi, manndrápum, ósann-
indum og fjáraustri úr ríkissjóð-
um. Ég vona að slíkt endurtaki
sig ekki.“
Heimska tæknikrata
Þannig lýkur þessari endur-
sögn á grein Simon Jenkins í
breska blaðinu Sunday Times.
Greinin ber með sér að höf-
undurinn er að vísu stórþjóðar-
maður og alls enginn „þjóðern-
issinni", en hann er víðsýnn og
vel lesinn menntamaður og á allt
öðru þroskastigi en þessir þröng-
sýnu postular gervialþjóða-
hyggju tæknikrata og nýkapital-
ista, sem ráðið hafa stefnumótun
í alþjóðasamvinnu svo einhliða
og af svo miklu þekkingarleysi á
þjóðrækniskennd og sjálfsvirð-
ingu smáþjóða, að varla er ein-
leikið. Jafnvel á íslandi má heita
að umræður um alþjóðamál hafi
verið undirlagðar af heimsku
þeirra sem hafa allt sitt vit úr
hagfræðibókum alþjóðlegra
auðhringa og skýrslum fram-
kvæmdastjórnar Évrópubanda-
lagsins. Ræður af líkum hversu
uppbyggilegur sá lestur er. Þeg-
ar svo þar við bætist að fjöl-
miðlaheimurinn, þ. á m. Ríkis-
útvarpið íslenska sinnir naumast
öðru en pólitískum viðhorfum
auðugra stórþjóða og heims-
veldisdraumum þeirra, þá er
varla von á góðu og ekki við því
að búast að rúm sé fyrir almenn-
an skilning á þeim skoðunum
sem umræddur dálkahöfundur
Sunday Times vekur máls á og
við Tímamenn viljum halda
fram.
En í vissu þess að enn sé
nokkur hljómgrunnur hér á
landi fyrir efasemdir um ágæti
hinnar nýju kapitalísku alþjóða-
hyggju tæknikratanna, og af því
að við Tímamenn viljum vara
við því, að öllu sé fórnandi fyrir
hana, jafnvel fullveldi landsins
og sjálfstæði þjóðarinnar, þá er
það ómaksins vert að kynna
fyrir lesendum viðhorf bresks
fréttaskýranda sem dregur dár
aðstjórnmálamönnum, dauðum
og lifandi, fyrir þekkingarleysi á
pólitískum krafti þjóðræknis-
og þjóðerniskenndar og þeim
stjómmálaafglöpum sem það
hefur í för með sér að þrengja að
frelsi smáþjóða, beita þær jafn-
vel menningarkúgun, sem öll
stórveldi hafa gert sig sek um,
svo lengi sem sögur greina.
Reyndar jaðrar við að telja megi
það til fastra einkenna heims-
velda og ríkjabandalaga að þau
bæta menningarkúgun ofan á
pólitíska undirokun. Sovétríki
stalínismans eru ekki ein um
það. Hins vegar rifjast þetta
undirokunareðli heimsveldanna
og ríkjabandalaganna upp við
þá atburði sem nú eru að gerast
í Sovétríkjunum í kjölfar „lýð-
ræðisstefnu" Gorbatsjovs, sem
hann hugsaði sér sem almenna
mannréttindastefnu í óbreyttu
ríkjasambandi, en er nú að snú-
ast í þjóðfrelsisbaráttu og and-
stöðu gegn miðstjórnarvaldi
Sovétríkjanna eins og gerst má
sjá af þróun í Eystrasaltsríkjun-
um, eða baráttu þjóðarbrota og
minnihlutahópa eins og er í
Aserbædsjan og reyndar víðar.
s
Island og Litháen
Nú hlýtur sú spurning að
vakna og ætti að vera íslending-
um sérstakt umhugsunarefni,
hvort ekki sé hægt að draga
ákveðnar ályktanir af þjóðfrels-
isbaráttu Eystrasaltsþjóðanna í
þá átt að sjálfstæðri og fullvalda
smáþjóð sé það lítið gæfuefni að
verða fylki (,,ríki“) í einhverjum
bandaríkjum eða á einhvern
hátt bundin yfirþjóðlegu valdi í
öðrum ríkjasamtökum. Slíka
spurningu er ekki hægt að af-
greiða með því að segja að staða
Eystrasaltsþjóðanna sé ósam-
bærileg við allt sem gerst hefur í
vestrænum lýðræðisheimi.
Formlegur munur á stjórnskipu-
lagi Sovétríkjanna, þ.e. ríkja-
bandalags Rússaveldis, og ann-
arra ríkjabandalaga er ekki
merkjanlegur. Öli ríkjabanda-
lög lúta yfirþjóðlegu valdi, alrík-
isvaldi. Þótt skylt sé að gera
greinarmun á mannréttinda-
ástandi í Bandaríkjunum og
Sovétríkjunum, þá er enginn
reginmunur á stöðu einstakra
„ríkja“ eða „lýðvelda" gagnvart
alríkinu. Slík „ríki„ eða „lýð-
veldi“ eru hvorki sjálfstæð né
fullvalda, hafa aðeins afmark-
aða sjálfsstjórn inn á við, eru
ófullveðja í utanríkismálum og
eiga undir högg að sækja hjá
alríkinu.
Það er því meiriháttar hræsni,
þegar sumir menn þykjast vera
að fagna frelsisbaráttu Litháa,
en boða á sama tíma nauðsyn
þess að íslendingar afsali sér
fullveldi og sjálfstæði til þess að
búa í haginn fyrir framtíð sína.
Áhrifamenn um skoðanamynd-
un í landinu og stefnumótun í
stjórnmálum ættu að láta af
hræsninni í þessum efnum, en
draga í þess stað réttar ályktanir
af því sem er að gerast og gæti
gerst, ef gáleysislega er farið
með íslensk þjóðréttindi, sjálf-
stæði og fullveldi landsins. Dag-
ar sjálfstæðisbaráttu smáþjóð-
anna eru ekki taldir. Því trúir
enginn íslendingur nema hann
sé heimskur tæknikrati og ný-
kapitalisti.