Tíminn - 25.01.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Fimmtudagur 25. janúar 1990
Tímlim
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVIHNU 0G FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
_____Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
EggertSkúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
Frá og með 1. ágúst hækkar:
Mánaðaráskrift í kr. 1000,-, verð í lausasölu í 90,- kr. og 110,- kr. um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
,Leyndarmál
Islandsbanka
Fátt hefur vakið meiri athygli síðustu daga en sú
frétt úr bankaheiminum að íslandsbanki h/f, nýstofn-
aður með blysförum og skrautflaugaskotum, hafi náð
til sín til vörslu margmilljóna reiðufé Fríhafnarinnar
á Keflavíkurvelli. Fríhöfnin er arðvænlegt ríkisfyrir-
tæki, sem ber sig aðallega vegna þess að hún hefur
enga samkeppni og myndi ekki þola hana, ef brugðið
væri út af rekstrarskipulagi hennar eins og það er.
Svo mjög munar íslandsbanka í innlán, að grunur
leikur á að ráðamenn hans greiði tvítugfalda vexti
fyrir að mega forvalta skiptimynt þessa „einokunar-
fyrirtækis“, sem það heitir á máli nýkapitalistanna,
sem eiga íslandsbanka. Áður hafði Landsbanki
íslands geymt reiðufé Fríhafnarinnar og verið við-
skiptabanki þessa ríkisfyrirtækis sem eðlilegt var og
sjálfsagt þótti þar til Þorsteinn Pálsson varð fjármála-
ráðherra nokkur misseri og gerði fésýslumönnum og
fjárhagslega völtum bönkum þeirra það til þægðar að
ákveða að ríkisfé mætti ávaxta utan ríkisbanka og
ríkisstofnanir þyrftu ekki að halla sér eingöngu að
ríkisbönkum um þjónustu og viðskipti. Hvað Fríhöfn
varðar hefur nú verið látið á reyna um sjálfræði
hennar í bankaviðskiptum.
Forstöðumanni Fríhafnar er það vorkunnarmál að
hann notfærir sér þetta frelsi, þegar íslandsbanki
kostar því til viðskiptanna að yfirbjóða allt banka-
kerfið eins og það leggur sig með óþekktum fríðind-
um í vaxtagreiðslum af veltufé. Fyrir Fríhöfnina var
ekkert annað að gera en að taka þessu boði, sem þó
er svo leyndardómsfullt að forstjóri Fríhafnar vill
ekki upplýsa Morgunblaðið, sem er áhugasamt um
bankamál, um hversu háa vexti innistæður Fríhafnar
bera í hinum nýja viðskiptabanka. Það hlýtur þó að
koma fram í ríkisreikningi síðar nema einhver
alþingismaðurinn spyrjist fyrir um það hjá ráðherra
eftir reglum þingskapa.
Morgunblaðið hefur eðlilega mikinn áhuga á
ávöxtunarsnilld íslandsbanka og langar til að upplýsa
lesendur sína um hvurs konar kolumbusaregg hafi nú
verið brotið til framgangs landvinningum hávaxta-
stefnunnar. Hafi það verið að fara í geitarhús að leita
ullar að spyrja forstjóra Fríhafnar um vaxtakjörin í
íslandsbanka, þá var það eins og að tala við steinvegg
að biðja íslandsbanka sjálfan að útskýra ávöxtunar-
og þjónustustefnu sína.
Bankastjóri íslandsbanka ber nú fyrir sig banka-
leynd og segist ekki geta rætt við Morgunblaðið, hvað
þá aðra fjölmiðla, um viðskipti við einstaka viðskipta-
menn bankans, í þessu tilfelli ríkisfyrirtækið Fríhöfn
á Keflavíkurflugvelli. Þetta þarf í grundvallaratriðum
ekki að vera röng afstaða hjá íslandsbankastjóranum,
en stingur hins vegar í stúf við þá kröfu sem uppi
hefur verið gagnvart Landsbankanum að ræða við-
skipti þess banka við sína viðskiptamenn opinskátt
og án tilvitnaðrar bankaleyndar. Má með sanni segja
að íslandsbankastjóri hafi gert Þorstein Pálsson og
hans lið afturreka með kröfur sínar um að létta
bankaleynd af Landsbankanum, nema aðrir siðir eigi
að ráða um hann en Hlutafélagið íslandsbanka.
GARRI
Við jötur íhaldsins
Sósíalistar og gamlir kommúnist-
ar, sem enn hafa ekki skrifað sinn
Skáldatíma, eru í miklu samfylk-
ingarstuði þessa dagana. Gömlu
tuggurnar eru dregnar úr pólitísku
skúffunni og Þjóðviljinn er bæði
farinn að skrifa með samfylkingu
fjölda flokka og með Sigurjóni
einum. Hann er sá maður hjá
Alþýðubandalaginu, trésmiður að
mennt, sem gamla liðið telur
ómissandi á framboðslista, og fer
um hann eins og í austanlöndun-
um, að allar umbætur og samfylk-
ingar enda á Sigurjóni. Þarna fyrir
austan vilja menn ekki sleppa völd-
um sínum. Hér vilja menn ekki
sleppa af Sigurjóni.
Þess vegna er útlit fyrir það, að
Alþýðubandalagið verði að sam-
fylkja með sjálfu sér i borgarstjórn-
arkosningunum.
Þykist vera foringi
Þjóðviljinn heldur því fram að
Sigurjón hafi yfirburðaþekkingu á
málefnum Reykjavíkur. Þeirrar
þekkingar hefur hann aflað sér
með því að gerast vinur íhaldsins,
komast í bankaráð og önnur ráð og
nefndir, enda sér ihaldið um að
honum eru greidd svo mikil laun,
að hann getur ómögulega misst af
þeim. Sigurjón hefur launað þetta
ofeldi íhaldsins með því að greiða
atkvæði gegn óskum allra, sem sótt
hafa um lán eða aðra fyrirgreiðslu,
hafi þeir ekki verið hugmynda-
bræður Ceausescu, sem Mogginn
kallar nú nasista til hjálpar komm-
únistum. í krafti þeirra vinmæla,
sem hann ástundar við íhaldið,
hefur hann gengið fram fyrir
skjöldu og þóst vera foringi
minnihlutans. Hann er slíkur for-
ingi að hvorki Framsóknarflokkur-
inn né Kvennalisti vill fara í kosn-
ingabandalag við hann. Alþýðu-
flokkurinn gerir grín að honum, og
Siguijón Pétursson.
Birting, félagsskapur innan Al-
þýðubandalagsins, sem vill losna
við áhrif gömlu jaxlanna, sem ekk-
ert hafa lært, tekur það mjög
óstinnt upp, eigi að sameinast um
framboð bara til að tryggja Sigur-
jóni fyrsta sætið.
Gamla tungutakið
Þótt Sigurjón sé með tekjuhæstu
mönnum í störfum sem íhaldið
hefur skaffað honum af því það
hefur trúað honum sjálfum um að
hann væri foringi minnihlutans í
borgarstjóm, hefur öryggisleysið
hjá þessum vini alþýðunnar númer
eitt aldrei verið meira en núna,
vegna þess að ungt fólk, sem
stendur í því að bræða saman
flokka og félög í framboð, varðar
ekkert um Sigurjón. Líklegt er því
að hann verði að snúa sér aftur að
trésmíðinni, sé hann ekki búinn að
gleyma iðninni, eftir langar stöður
við jötur íhaldsins.
Best væri auðvitað að Alþýðu-
bandalagið byði fram sér í borgar-
stjóra. Þá væri hægt að losna við
hugmyndabræður Ceausescu á
einu bretti. Þetta vita þeir og
fylgihnettir þeirra. Þess vegna
sækja þeir fast á um að samfylkja,
eins og þeir kalla það á gömlu
kommamáli. En grunnhyggnin er
slík, að Sigurjón skal oní kok á
samfylkingunni hvað sem tautar.
Og hann verður erfiður biti að
kyngja fyrír þá sem trúa því í
einlægni að nú séu nýir tímar að
ganga í garð eftir atburðina í aust-
urlöndunum.
Hæna í tólf vindstigum
I komandi borgarstjórnarkosn-
ingum á fólk um nóga kosti að
velja án þess að kjósa íhaldið. En
vegna þess að samfylking vinstrí
manna strandar á Sigurjóni og
hans liðsmönnum, kemur að því að
íhaldið styður framboð vinar síns
og hlöðukálfs bæði leynt og Ijóst.
Þannig hefur borgarstjórnaríhald-
ið alltaf vitað hvar það átti
bandamanna að leita. Þessir
bandamenn hafa miklast svo af
„hefð“ sinni að þeir hafa óbeðnir
tekist á hendur að tala eins og þeir
væru forystumenn minnihlutans.
Enginn hefur gengið lengra í því en
Sigurjón.
Þjóðviljinn er þessa daga eins og
reytt hæna í tólf vindstigum. Blaðið
heldur einn daginn með unga fólk-
inu, og boðar að í Reykjavík sé að
myndast Ijöldahreyfmg samfylk-
ingar. Hinn daginn minnist blaðið
ekki á að unga fólkið sé farið að
líta á erfiðleika við dagvistun barna
sem ill örlög. Þá er Sigurjón kom-
inn til sögunnar og fer nú mikinn,
sem óumdeildur forystumaður
minnihlutaflokkanna, sem einn
veit eitthvað um fjárhagsáætlun
borgarinnar. Það á sem sagt ekki
að standa með unga fólkinu lengur
en að dyrum samfylkingarinnar.
Eftir það ræður Sigurjón.
Garrí.
v(tt og breitt
Byltingin gleypir bömin sín
Könnun sem Gallup gerði um
útvarpshlustun 12. janúar s.l. sýn-
ist hvergi hafa vakið neina athygli
nema að í Tímanum var getið
aðeins um hana í gær.
Ástæðan til að niðurstöðum
þessarar könnunar er lítill gaumur
gefinn eða öllu fremur að ekki er
sagt frá þeim er vafalítið sú, að
útvarpshlustun er langt fyrir neðan
það mark sem hollt er fyrir útvarps-
stöðvarnar að fréttist.
Þeir sem mest guma af fjölmiðla-
byltingunni eru þeir sem talið hafa
sjálfum sér trú um að hafa lagt
eitthvað nýtt til málanna, svo sem
eins og að spila popp allan sólar-
hringinn með ívafi frétta- og brand-
arakarla og kerlinga.
Byltingin fólst einna helst í því
að stofnaðar voru margar útvarps-
stöðvar og Ríkisútvarpið hóf sam-
keppni við sjálft sig með aukarás-
um og landshornarásum.
í sjónvarpsmálum var gerð rugl-
bylting og nú stendur þar yfir
gagnbylting endurskoðendasinna
og ríkissjónvarpið ætlar að bæta
við sig rásum.
Stórfækkun
Fjölmiðlabyltingin felst í því að
fólk á íslandi er nær alveg hætt að
hlusta á útvarp. Eftir því sem
útvarpsstöðvum fjölgar og lauslæt-
ið verður meira og fjölbreyttara í
rásinni fækkar hlustendum.
Samkvæmt Gallup var hlustun á
einkastöðvarnar frá núlli upp í 9%
þegar best lét þann dag sem
könnunin var gerð.
Ríkisrásirnar komu heldur betur
út úr könnuninni en það er langt
því frá að neinir dagskrárliðir séu
nándar nærri eins vinsælir og af er
látið.
Lengi vel tókst Ijósvakamiðlun-
um að falsa niðurstöður hlustenda-
kannana og áhorfendakannana
með því að skipta með sér prósent-
um þeirra sem voru að hlusta eða
horfa þegar könnun var gerð.
Þannig var gert ráð fyrir að hvert
einasta mannsbarn væri að hlusta
eða horfa á ljósvakamiðlil en þeir
aldrei taldir með sem hvorki voru
að hlusta eða horfa. Með þessu
fengust ævintýralega falsaðar prós-
entutölur og fjölmiðlabylting varð
að veruleika - með mátulegum
ómerkilegheitum.
Áróðursbrellur
Fréttastofur lásu yfirleitt það
sem þeim sýndist og kom best út úr
niðurstöðum skoðanakannananna.
Oftast nær eru þær gerðar á vegum
tiltekinna stöðva sem velja tíma og
útvarpsefni sem kemur þeim best í
hverri könnun. Síðan eru niður-
stöður matreiddar samkvæmt
samanburðarfræðinni með prós-
entum og línuritum og ágæti fjöl-
miðlabyltingarinnar er tíundað
með áróðursbrögðum sem enginn
stjórnmálaflokkur í lýðfrjálsu landi
mundi leyfa sér að viðhafa.
Auglýsingastofur nota svona
gögn til að ginna fávísa auglýsend-
ur til að kasta fé sínu á glæ. Svo
skilja þeir sem fá leikara og popp-
ara til að leika og syngja og tromma
boðskap þeirra út í ljósvakann, að
salan stendur í stað og aðsóknin
minnkar og allt er á góðri leið með
að fara á hausinn.
Þar er nefnilega enginn að taka
á móti auglýsingatromminu á hin-
um endanum.
Það er nánast lögmál að eftir því
sem útvarpsstöðvum og rásum
fjölgar minnkar heildarhlustun og
byltingin nagar sjálfa sig upp til
agna.
Samkvæmt hlustendakönnun
Gallup 12. janúar gætu sumir
plötusnúðanna í útvörpunum allt
eins spilað á græjurnar heima hjá
sér og látið vera að senda byltingu
sína út í ljósvakann. Það gæti þá
verið að fólkið á hinni hæðinni
heyrði einhvern óm af spilverkinu,
en á útvarpsstöðina hlustar alls
enginn.
Svo tala byltingarsinnar fjöl-
miðlunarinnar um dagblöð sem
koma daglega fyrir augu tugþús-
unda lesenda sem einhverja smá-
snepla „sem enginn vill lesa.“ Og
fávísir auglýsingahrappar telja við-
skiptavinum sínum trú um að þeir
einir sitji uppi með þá visku hvar á
að eyða auglýsingafé, svo að gagni
komi. OÓ