Tíminn - 30.01.1990, Blaðsíða 2
2 Tíminn
Þriðjudagur 30. janúar 1990
Ari og Kristín
uppboð í vikunni
Málverkið af Ara Magnússyni lögmanni og Kristínu
Guðbrandsdóttur Þorlákssonar Hólabiskups, sem mikið
hefur verið fjallað um í fjölmiðlum vegna mismunandi
meininga manna um aldur þess, verður selt á málverkaupp-
boði Gallerí Borgar á Hótel Sögu nk. fimmtudag. Talið var
að málverkið væri allt að 400 ára gamalt þegar það kom fram
á sjónarsviðið nú í mánuðinum og Tíminn greindi frá þann
17. janúar sl.
benda á að þar sem Þjóðminjasafns-
myndin hafi verið send utan til
viðgerðar eftir að hinn örlagartki
guli litur kom til sögunnar megi allt
eins búast við að sú mynd er boðin
verður upp hafi einnig einhverju
sinni verið færð til viðgerðar. Hún
hafi þá verið lagfærð með þeim
nýjustu litum sem tiltækir voru og þá
þeim cadmiumgula lit sem einn er
talinn benda til aldurs hennar. Hvað
gula litinn varðar hafa þeir sem efast
um rétta aldursgreiningu einnig bent
á að jafnvel þó nú sé ekki vitað um
tilveru þessa litar fyrr en árið 1818,
gæti hann allt eins hafa verið í
notkun hjá einstaka málurum mun
lengur.
í tilkynningu Gallerí Borgar kem-
ur fram að loks bendi efasemdamenn
á niðurstöðu rannsóknarmanna á
athugun bláa litarins. í uppboðs-
myndinni er náttúrulegt ultramarin,
(þó ekki óyggjandi niðurstaða), en
engin niðurstaða fékkst úr greiningu
bláa litarins í mynd Þjóðminjasafns-
f tilkynningu frá Gallerí Borg
segir að aldursgreining hafi farið
fram hér á landi sem framkvæmd er
af okkar færustu sérfræðingum. Þeir
sem greininguna gerðu telja sig hafa
fengið ótvíræða niðurstöðu, en segja
að málverkið sé, „líklega unnið
einhverntíma á tímabilinu 1830-
1910“ segir í tilkynningu Gallerí
Borgar. Er sú líklega niðurstaða
byggð á því að í gula litnum fannst
efni sem talið er að fundið hafi verið
upp 1815 og sett á markað um 1830.
Við aldursgreininguna var áþekk
mynd í Þjóðminjasafninu notuð til
viðmiðunar og aldursgreind á sama
hátt og sú er boðin verður upp.
Kemur fram í greinargerð fræðing-
anna að báðar myndimar séu upp-
settar á sams konar blindramma, en
Þjóðminjasafnsmyndin var send til
Kaupmannahafnar til viðgerðar fyrir
síðustu aldamót.
Þeir sem efa að rétt niðurstaða sé
fengin í þessari aldursgreiningu
ins. Um náttúrulegt últramarin segja
rannsóknaraðilar að það hafi verið
algengt litarefni fram yfir aldamótin
1800, þegar tókst að framleiða það
með efnafræðilegum aðferðum,
(verksmiðjuframleiða). Það fyrir-
finnst þó í u.þ.b. 5% kannaðra
málverka frá 19. öld.
í lok tilkynningar Gallerí Borgar
segir að af ofangreindu megi ljóst
vera að endanlegri aldursgreiningu
sé ekki lokið og ótímabært sé að
fullyrða hvor myndanna tveggja
uppboðsmyndin eða mynd Þjóð-
minjasafnsins sé eldri. „Þar eð eig-
endur uppboðsmyndarinnar telja
ekki ástæðu til að leggja út í frekari
kostnað við aldursgreiningu, t.d.
flutning myndarinnar til erlendrar
greiningarstöðva, verður myndin
boðin upp nk. fimmtudagskvöld og
fylgir henni greinargerð um aldurs-
greininguna sem þegar hefur verið
gerð,“ segir í tiikynningunni.
Auk myndarinnar af Ara og Krist-
ínu verða nokkur önnur málverk
boðin upp. Þar á meðal eru tvö stór
olíumáiverk eftir Jóhannes S.
Kjarval, módelmynd eftir Jón Stef-
ánsson, fjögurra mynda vatnslitaser-
ía eftir Jón Engilberts, vatnslita-
mynd eftir Brynjólf Þórðarson,
vatnslitamyndir eftir Gunnlaug
Blöndal svo einhverjar séu taldar.
- ABÓ
limamynd: rjetur.
Júróvisjónlagið valið
Sextíu poppmenningarvitar komu
saman í Sjónvarpssal s.l. föstudags-
kvöld til að heyra sex lög af þeim tólf
sem til greina koma sem framlag
íslands til söngvakeppni evrópskra
sjónvarpsstöðva. Keppnin var síðan
sýnd í Sjónvarpinu kvöldið eftir.
Sextíumenningarnir hlustuðu á
lögin og horfðu á flytjendur á sjón-
varpsskjám og greiddu síðan því lagi
sem þeim þótti best þrjú stig, því
næstbesta tvö og því sísta eitt.
Lagið „Eitt lag enn“ varð hlut-
skarpast enda mjög júróvisjónlegt.
Forvalinu verður haldið áfram n.k.
laugardag en þá verða greidd at-
kvæði um sex lög til viðbótar. Síðan
verður framlag íslands valið endan-
lega í beinni útsendingu laugardag-.
inn 10. febrúar. Hljómsveit undir
stjórn Vilhjálms Guðjónssonar leik-
ur undir hjá öllum flytjendum.
Á myndinni er einn lagahöfunda
og flytjenda, Ingi Gunnar Jóhanns-
son, og stjórnandi undankeppninn-
ar, Egill Eðvarðsson, og aðstoðar-
kona hans er fyrir miðri mynd.
nauuor Asgnmsson sjavarutvegsráðherra fær sér af saltfiskrúllunum.
Vöruþróunarátak Iðntæknistofnunar:
Rúmmálsmæling
í stað vigtunar
Fyrirtækið Meka hf. kynnti í gær
nýstárlegan vigtunarbúnað til nota í
togurum, þar sem að í stað þess að
vigta á hefðbundinn hátt er rúm-
málsmæling notuð. Framleiðsla
þessa vigtunarbúnaðar er þáttur í
Vöruþróunarátaki Iðntæknistofnun-
ar. Fjögur fyrirtæki sem þátt taka í
Vöruþróunarátakinu kynntu í gær
nýjar vörur sem fyrirtækin eru að
þróa og í þann veginn að setja á
markað. Fyrirtækin eru auk Meka,
Skipasmíðastöð Marsellíusar, Hug-
ur og Maska og SÍF.
Með tilkomu meiri sérhæfingar á
vinnslustöðvum og uppboðs-
mörkuðum hafa kröfur um betri og
nákvæmari flokkun og skömmtun
afla um borð aukist. Til að mæta
þessu ákvað Meka hf. að hefja
þróun búnaðar sem auðveldað gæti
áhöfninni þessar aðgerðir. Ákveðið
var í þessu sambandi að þróa eftir-
farandi búnað, þ.e. flokkunarborð
þar sem einn maður getur flokkað
aflann í ker eftir tegundum, stærð-
arflokkari sem mælir lengd fisksins
og flokkar hann eftir stærð, og
skömmtunarker sem skammtar
ákveðið fiskmagn í ker eða kassa.
Þetta er gert með rúmmálsmælingu
í stað hefðbundinnar vigtunar. Að
söng Elíasar Gunnarssonar fram-
kvæmdastjóra Meka hefur með þess-
ari aðferð tekist að ná frávikinu
niður í 3%.
Yfirskoðunarmenn ríkisreiknings vegna kaupa áfengis á kostnaðarverði:
Ekki frekari athugasemdir
Ríkisendurskoðun gerði að beiðni
yfirskoðunarmanna ríkisreiknings
fyrir árið 1988 sérstaka athugun á
áfengisúttektum aðalskrifstofa ráðu-
neyta á árinu 1988. Niðurstaða
þeirra athugunar liggur nú fyrir og
sjá yfirskoðunarmenn ekki ástæðu
til frekari athugasemda.
Yfirskoðunarmenn ríkisreiknings
fóru sérstaklega fram á það að
Ríkisendurskoðun grandskoðaði
hvort sambærileg atvik hefðu átt sér
stað og upplýst hefur verið að gerst
hafði í maímánuði 1988, er þáver-
andi fjármálaráðherra tók út áfengi
á kostnaðarverði sem afhent var á
einkaheimili í Reykjavík.
Til að svara þessari beiðni tók
ríkisendurskoðun saman yfirlit um
sérhverja áfengisúttekt hjá hverju
ráðuneyti, tilefni tilgreint og skráð í
þeim tilvikum sem þau komu fram á
reikningum og eða úttektarbeiðn-
um. Upplýsingarnar voru síðan af-
hentar hverju ráðuneyti og óskað
staðfestingar þeirra, auk þess sem
óskað var eftir skýringum á þeim
úttektum þar sem þær voru ekki
fullnægjandi
Eftirtalin ráðuneyti gáfu að mati
Ríkisendurskoðunar fullnægjandi
skýringar á áfengisúttektum á árinu
1988, menntamála-, landbúnaðar-,
dómsmála-, félagsmála-, iðnaðar- og
viðskiptaráðuneyti. Hjá öðrum
ráðuneytum liggja fyrir fullnægjandi
skýringar. í bréfi Ríkisendur-
skoðunar segir ennfremur að það sé
mat Ríkisendurskoðunar að ekki sé
tilefni til að álíta að sambærilegt
tilvik hafi átt sér stað á árinu 1988 og
gerðist í maí mánuði sama ár og það
tekið fram að fyrrverandi fjármálar-
áðherra hafi endurgreitt á fullu verði
umræddar áfengisúttektir.
í yfirlýsingunni er ítrekuð sú krafa
þeirra og Ríkisendurskoðunar um
bættan frágang greiðsluskjala varð-
andi risnukostnað ráðuneyta.
- ABÓ
Þá hefur Meka unnið að því
undanfarin ár að þróa slægingarvél,
sem ætluð er um boð í ísfisktogurum
og er henni ætlað að meðhöndla
fiskinn á sama hátt og gert er með
höndunum, m.a. verða innyflin sog-
in heil úr fiskinum til að hægt sé að
hirða hluta þeirra, s. s. lifur og hrogn.
Skipasmíðastöð Marsellíusar
kynnti nýja fiskdælu sem hönnuð
hefur verið í samráði við Vöruþró-
unarátak Iðntæknistofnunar. Fyrir-
mynd hennar er rækjudæla sem er
undirstaða undir rekstri fyrirtækis-
ins. Tilgangur fiskdælunnar er tví-
þættur, þ.e. flutningur fisks bæði í
skipum og milli vinnslustaða (milli
hæða) í fiskvinnslustöð, svo og
þvottur á fiski, bæði í skipum og
vinnslustöðvum. Dælunni er ætlað
þríþætt hlutverk um borð í fiskiskip-
um. í fyrsta lagi að tryggja góðan
þvott á fiskinu, í öðru lagi að tryggja
að fiskurinn sé í ákveðinn tíma í
vatninu þannig að honum nái að
blæða og í þriðja lagi að dæla
fiskinum að lúgu niður í lest það sem
vatnið er skilið frá og kemur þannig
í stað fyrir 1 til 4 færibanda sem taka
bæði píáss á dekki og kosta viðhald.
Prófunum á fiskdælunni er ekki að
fullu lokið, en búnaður sem þessi
hefur verið til reynslu í frystihúsi,
þar sem hann hefur gefið góða raun,
að sögn Sævars Birgissonar fram-
kvæmdastjóra Skipasmíðastöðvar
Marsellíusar.
í þriðja lagi kynnti fyrirtækið
Hugur, tímaskráningarkerfið
Útvörð, sem leysir stimpilklukkuna
af hólmi og um 150 fyrirtæki hafa
tekið í notkun hér á landi. Ákveðið
hefur verið að setja Útvörð á markað
í Danmörku og hefur þurft að breyta
hugbúnaðinum í samræmi við þar-
lenda vinnulöggjöf. Verið er að
semja við Dani um dreifingu og
markaðssetningu á Útverði þar í
landi.
Að lokum kvnnti Maska hf. í
samráði við SÍF, saltfiskrúllur á
grundvelli annarra sjávarréttarúlla
sem fyrirtækið er nú að koma með á
markað. Saltfiskrúllurnar eru mark-
aðsfærðar erlendis af SlF og hafa
fengið góðar viðtökur á mörkuðum
eins og í Frakklandi og á Spáni.
- ABÓ