Tíminn - 01.02.1990, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 1. febrúar 1990
Tíminn 9
jllili AÐ UTÁÍT
MAO
DÝRKUN
tekin upp á ný í Kína!
Nú eru liðnir um átta mánuðir síðan kínversk yfirvöld létu
til skarar skríða gegn námsmönnum og brutu þar með á
bak aftur baráttu þeirra fyrir lýðrœði og mannréttindum.
Þó að foringjarnir hafi sýntfyllstu hörku íþessum aðgerð-
um og núfréttist lítið afandófi þar í landi bendir margt til
þess að ólga sé þar enn undir niðri. Svo mikið er víst að yf-
irvöld eru ekki fyllilega örugg um óskorað vald sitt og
grípa til ýmissa ráða til að beygja allan almenning, allar
1200 milljónirnar undir vilja sinn. Þá kemur Maó Tse-tung
í góðar þarfir og geta núverandi ráðamenn margt afhon-
um lœrt. Maó-dýrkun hefiir verið tekin afiur upp í Kína og
segir Der Spiegel nánarfrá því.
Fall félaganna í Austur-
Evrópu hefur skotið leiðtog-
um Kína skelk í bringu. Nú
treysta þeir á að endurlífgun
Maódýrkunar tryggi þeim
áfram völdin.
Lögreglan alls stað-
ar nálœg
Því sem nœst á hverju kvöldi er
lögreglan gestur á litlum krám í
Peking. Bílsljórar verða að reikna
með því að vera stöðvaðir til eftir-
lits á nœturnar. Eftirlitsmennirnir
leita að vœndiskonum og klám-
blöðurn, þeir gá vendilega að and-
ófsmönnum og borgaralegum-
frjálslyndum ritum. Athygli þeirra
beinist að hverju því sem gœti
stofnað kínverskum sósíalisma í
hœttu.
í verksmiðjum og á skrifstofum
hefur nú verið hafin ný herferö til
aö kanna hugarfar starfsmanna. Þar
sem yfirvöldin treysta ekki þegnum
sínum fyllilega, þrátt fyrir öll holl-
ustuávörpin, neyöir hún óbreytta
borgara enn á ný til að ástunda
sjálfsgagnrýni og vill komast að
því hvaða augum Kínverjar líta
kommúnistaflokkinn og hina blóði
drifnu „gagnbyltingu" 4. júní sl.
Flokksfélagarnir í Peking verða
að afhenda félagaskírteinin sín og
það er ekki fyrr en þeir hafa gengið
undir nákvœma prófun sem þeir fá
þau aftur í hendur. „Þetta er hrein-
asta ógnun,“ segir menntamaður
einn.
Leiðtogarnir enn
óöruggir um stöðu
sína
Þetta stranga eftirlit sýnir
hversu óöruggir leiðtogarnir í Pek-
ing eru um stöðu sína enn, sjö mán-
uðurn eftir valdbeitinguna. Hið
hraða fall evrópsku félaganna og
grimmilegt líflát rúmenska skoð-
anabróðurins Nicolae Ceausescu
hefur gert þá óttaslegna. Stjórnvöld
hafa sent fleiri lögreglumenn til
ntiðborgarinnar og í háskólahverf-
iö. Borgarstjórnin í Peking hefur
gefið út fyrirskipun þess efnis að
allur mannsafnaður á Torgi hins
himneska friðar sé harðbannaður.
Beiðni verkamanna, sem vildu
mótmœla launalœkkunum, neituðu
embœtlismenn jafneindregið og
óskum stúdenla í Peking um að
minnast dánardags hins virta fyrr-
um forsœtisráðherra Chou En-lai
með minningargöngu. Öryggis-
sveitir fengu skipanir um að kœfa
mótmœli í fœöingunni og öll frí
hermanna hafa verið afnumin.
Að öllum þessum fyrirmœlum
afgreiddum álitu yfirvöld það ekki
óyfirstíganlegt að fella úr gildi her-
lögin sem gilt höfðu í vissum hlut-
um höfuðborgarinnar síðan í maí
1989. Yfirvöld vildu með þeirri
ákvörðun sýna sjálfsöryggi og kalla
fram jákvœð viðbrögð hjá ferða-
mönnum og erlendum auðkýfing-
um til að fjárfesta í landinu.
Erfiðar útskýringar
á falli kommúnism-
ansíEvrópu
Á hinn bóginn reynir kommún-
istaflokkurinn að útskýra fyrir
óbreyttum löndum sínum hverjar
séu ástœðurnar til þess að hinn
fallni sósíalismi í Áustur-Evrópu
„setur Kína í þá stöðu að verða
áfram óháð og traust ríki“, eins og
segir í dagblaði stjómvalda, hvers
vegna hin kínverska útgáfa sósíal-
ismans heiti „lokasigri", eins og Ji-
ang Zemin flokksforingi orðar það.
Hrun brœðraílokkanna kenna
kínversku kommúnistaforingjarnir
þeim manni um sem þeir tóku á
móti meö kostum og kynjum í maí
sl., leiðtoga Sovétríkjanna Míkhafl
Gorbatsjov. 1 rökrœðuleiðbeininga-
bœklingi embœttismanna segir að
stefna hans hafi leyst úr lœðingi
það sem þeir kalla nú „eyðilegg-
ingu sósíalismans“.
Enn er gagnrýnin á yfirvöld í
Moskvu á lœgri nótunum, líklega
af hrœðslu um að stofna í hœttu því
sambandi ríkjanna sem komst á á
fyrra ári eftir 30 ára sambandsleysi.
En Jiang flokksforingi gaf þó sov-
Klámblöð og andófs-
bókmenntir lögð að
jöfnu og brennd á báli.
Hvort tveggja grefur
undan „kmverska sósí-
alismanum".
éska miðstjórnarmanninum Wa-
lentin Falin það brýna ráð í desem-
berlok að umbœtur í Sovétríkjun-
um yröu að fara í „réttan farveg“.
Þann rétta farveg álíta Kínverjar
Sovétríkin hafa sagt skilið við. Það
er ekki langt um liðið síðan Sovét-
ríkin tóku sér stöðu við hliö Banda-
ríkjanna hjá Sameinuðu þjóðunum
varðandi vandamál Palestínu og þá
gegn hagsmunum þróunarlanda og
þar með líka gegn hagsmunum
Kína.
Hugmyndafrœðileg
árás á Sovétríkin!
Wang Zhen varaforseti heimt-
aði m.a.s. hugmyndafrœöilega árás.
Hann sagði: „Það sem Sovétríkin
eru að aðhafasl er löngu hœtt að
vera umbœtur. Við œttum að gagn-
rýna skýrt endurskoöunarstefnu
Sovétmanna".
í tilraun til aö víggirða sósíal-
isma sinn gegn öllu frjálsrœði
hrista kínversku félagamir nú aftur
rykiö af „Hinum rnikla stýrimanni"
Maó Tse-tung. Þar sem minningin
um ofsafengna menningarbylting-
armanninn hafði ekki fallið inn í
endurbótahugmyndir Dengs Xiao-
ping höfðu minnismerki um Maó
verið rifin niður, og ferðamönnum
verið seldar postulínsbijóstmyndir
og rauða bókin, sem hefur að
geyma spakmœli hins látna leið-
toga, eins og hver önnur skringileg-
heit.
Nú á að skerpa andstœðurnar
milli „sósíalismans með kínversk
séreinkenni", eins og Maó auglýsti
hann, og hinnar að því er virðist
misheppnuðu evrópsku útgáfu
hans. Áuk þess vilja kínversku
kommúnistarnir styrkja undirstöð-
ur sparnaðarstefnu að fyrirmynd
Maós með því að leggja áherslu á
þœr dyggöir að leggja hart að sér
við vinnu og lifa fábrotnu lífi.
Fyrirmyndarher-
maður Maós aftur til
eftirbreytni
Skáldið og byltingarmaðurinn
Maó Tse-tung, sem lést 1976, er
hylltur í kvikmyndum og blaða-
greinum. Rit hans eru endurútgefin,
ný lög samin við kvœði hans og
gefin út á hljóðsnœldu, sem gefin
er út undir titlinum „Sannarlega
mikill maður sem átti engan sinn
líka meðal samtímamanna“.
Snœldan er seld á um 130 kr. Al-
þýðuforlagið Jilin hefur m.a.s. gef-
ið út œttartré Maós, þar sem fram
kemur að hann er afkomandi Zhu
Wen keisara á tíundu öld.
Herinn hefur líka aftur fundið
fyrirmynd í Maó. Nýliðarnir í 179.
deild fótgönguliðsins hafa í sam-
einingu kynnt sér náið hina frœgu
grein hans „Að þjóna fólkinu“ og
eru þar með álitnir fyrirmyndar-
sveit Frelsishersins.
Yfirmaður Hervísindaakadem-
íunnar lýsti því yfir á ráðstefnu að
„Þrátt fyrir að stríð nú á tímum séu
að ýrnsu leyti frábrugðin þeirn sem
háð voru fyrir 40 árum, eiga grunn-
reglurnar í hugmyndafrœðilegri
hernaðarhugsun Maós þar enn
miklu hlutverki að gegna“.
Það eru ekki bara kenningar
Maós sem kínverski kommúnista-
flokkurinn grípur nú til, áróðursað-
ferðir hans njóta nú líka vinsœlda á
þeim bœ.
Nú fjalla heilsíðu blaðagreinar
um fyrirmyndarhermann Maós á
sjöunda áratugnum. Lei Feng, sem
þvoði sokka félaga sinna án þess að
hugsa um sjálfan sig, gaf sjúkum
mat sinn og trúði svo auðmjúkur á
málstað kommúnistaflokksins, er
nú aftur orðinn að hinni ntiklu fyr-
irmynd. „Lei Feng“-hópar sópuðu
lestarpalla, í Tianjin klipptu 8000
umferðarlögregluþjónar ókeypis
hár almennra borgara og gerðu viö
reiöhjól, allt með fyrirmynd Lei
Feng að leiðarljósi.
Kínverska fréttastofan uppgötv-
aði nýjan áhuga á „flóknu og auð-
ugu sálarlífi" Maós. Skólabrœður
Xinyus, barnabarns Maós, sem
stundar nám í sögu við alþýðuhá-
skólann í Peking, grátbiðja hann
því sem nœst á hveijum degi að
segja sér frá afa sínum. En strákur-
inn er ekki nema 19 ára og man
ekkert eftir afa sínum. Félagarnir
fara því bónleiðir til búðar.