Tíminn - 07.02.1990, Síða 6

6 Tíminn
Tíniiiin
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
_____Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Aöstoöarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guömundsson
Eggert Skúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
Frá og meö 1. ágúst hækkar:
Mánaðaráskrift í kr. 1000,-, verö í lausasölu í 90,- kr. og 110,- kr. um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Hvatvísi
Minnihlutaflokkarnir í borgarstjórn Reykjavíkur
hafa átt með sér gott málefnasamstarf á síðasta
kjörtímabili. Ekki hefur annað komið til tals en að
þeir einbeittu sér að því að viðhalda þessu samstarfi
í væntanlegum borgarstjórnarkosningum.
Ekki hefur borið á öðru en að þessir flokkar gætu
sameinast um meginmálefni í kosningabaráttu og
stefnt sameiginlega að sigri á Sjálfstæðisflokknum
eins og gerðist 1978.
Þótt engum dyljist styrkur Sjálfstæðisflokksins í
borginni, að valdakerfi hans er rótgróið, þá sýndu
borgarstjórnarkosningarnar 1978 að vígi hans er
ekki óvinnandi. Sigurinn yfir Sjálfstæðisflokknum
1978 vannst ekki með neinu orðskrúði samfylking-
arpólitíkur, heldur raunsæju samstarfi á flokks-
grundvelli.
Nauðsynlegt er að hafa þetta í huga þegar
undirbúningur framboða til borgarstjórnar er til
umræðu og reyndar kominn vel á veg í sumum
flokkssamtökum. Út af fyrir sig var það fullgilt
umræðuefni á vissu stigi málsins hvort minnihluta-
flokkarnir hefðu möguleika til að bjóða fram einn,
sameinaðan lista. Hugmyndin átti hljómgrunn fyrir
u.þ.b. einu ári, a.m.k. í Alþýðubandalagi, Alþýðu-
flokki og Framsóknarflokki.
Pá var rætt um að flokkarnir stilltu upp sameigin-
legum lista á jafnréttisgrundvelli og þess vænst að
Kvennalistinn ætti aðild að slíkum lista. Af nokkuð
sérstæðum orsökum sleit Alþýðuflokkurinn frekari
viðræðum um útfærslu þessarar hugmyndar. Auk
þess kom það skýrt í ljós að Kvennalistinn hafði ekki
áhuga á sameiginlegu framboði, hvorki með einum
eða öðrum hætti. Framsóknarmenn í Reykjavík
drógu sínar ályktanir af þessum árangurslausu til-
raunum til sameiginlegs framboðs og ákváðu að
bjóða fram eigin lista. Uppstillingarnefnd vinnur að
því að gera tillögur um röðun á hann. Fréttir af
Alþýðubandalaginu síðustu vikur benda til þess að
flokksmenn þar séu skiptir um hvernig haga skuli
framboðum. Þegar þessi grein er rituð er ekki vitað
hver úrslit verða í formlegri afstöðu Alþýðubanda-
lagsfélags Reykjavíkur til framboðsmála.
Nú hefur það gerst að Alþýðuflokkurinn hefur
sérstakt frumkvæði um að blása til einhvers konar
óflokksbundins framboðs og hefur til þess stuðning
Birtingar, sem er félagsskapur Alþýðubandalags-
manna, sem hefur á stefnuskrá sinni að sameina
Alþýðubandalagið og Alþýðuflokkinn. Verður ekki
annað séð en að Alþýðuflokkurinn sé hér með
genginn hugmynd Birtingar á hönd, telji sér ekki fært
að lifa sjálfstæðu lífi en hugsi sér að rugla reytum
sínum með Birtingu. Slík tilraunastarfsemi er þeirra
mál. Hins vegar er mjög slæmt að Birtingarmenn og
Alþýðuflokksmenn séu að blanda hinni sérstæðu
sameiningarhugsjón sinni, sem er einkamál þeirra,
inn í framboðsmál annarra flokka, sem ekki eru á
neinu upplausnarstigi, heldur vilja treysta skipulags-
bundinn félagsskap sinn. Framboðshugmynd Al-
þýðuflokksins er engin sameiningarstarfsemi. Hér
hefur hvatvísin ráðið.
Miðvikudagur 7. febrúar 1990
lllllllilllll GARRI
Stoð í veruleika
Menn eru orðnir nokkuð bráð-
látir við undirbúning fyrir sveitar-
stjórnarkosningarnar í vor. Spá-
dómar um eitt og annað eru byrjað-
ir í fjölmiðlum og prófkjör eru
hafin eða í aðsigi. Ljóst er að þótt
skoðanakannanir séu ekki ná-
kvæmur mælikvarði á fylgi og
margt getur breyst til vorsins hafa
menn tekið kipp við niðurstöður
þeirra, einkum skoðanakönnun
Skáís, og rjúka af stað með sam-
steypuhugmyndir, sem skortir all-
an hugmyndafræðilegan grundvöll
annan en þann, að sópa saman
restinni af fylginu i kringum eitt
framboð. Glöggt dæmi um þetta er
aðferð fulltrúaráðs Alþýðuflokks-
ins, sem hefur samþykkt að hætta
pólitískri starfsemi í borgarmálum
í Reykjavík með því að bjóða ekki
fram lista við kosningarnar. Þannig
leysir fulltrúaráðið úr árangurslít-
illi leit að stoð í veruleikanum, en
leitin hófst að bragði þegar niður-
stöður skoðanakönnunar Skáís lá
fyrir, þar sem Alþýðuflokkurinn
fékk engan mann kjörinn í borgar-
stjóm.
i leit að lýðræði
í stað þess að bjóða fram hefur
Alþýðuflokkurinn ákveðið að
standa að Málefnalistanum ásamt
ótilgreindu fólki sem leitar að nýj-
um lýðræðisvettvangi eins og full-
trúaráð Alþýðuflokksins. Eitthvað
hefur fulltrúaráðið vaxið frá flokki
sínum fyrst það heldur að það þurfi
nú mest á því að halda að leita að
nýjum lýðræðisvettvangi. Þetta
orð, lýðræðisvettvangur, býr ekki
yfir neinni nýrri og sérstakri skír-
skotun á fslandi. Alþýðuflokkur-
inn á langa sögu á vettvangi lýð-
ræðis og næsta furðulegt ef full-
trúaráðið ætlar núna að fara að
leita að lýðræðisvettvangi innan
þess lýðræðis sem við búum við.
Aftur á móti skilst þetta orðalag sé
horft til jafnaðarmanna í fyrri
kommúnistaríkjum austurblokkar-
innar. Þeir eru þessa dagana í
Nýtt afl í vor!
óðaönn að leita að lýðræðisvett-
vangi til sáluhjálpar þjóðum
sínum. Ekki verður séð að Mál-
efnalistinn verði til stórrar sálu-
hjálpar Reykvíkingum, sem hafa
lengi veríð sæmilega frjálsir þótt
margir þeirra kjósi íhaldið.
Rúnir hugmyndafræöi
Skiljanlegri era ítarlegar tilraun-
ir Alþýðubandalagsins til að skríða
baríð og meitt og rúið hugmynda-
fræði, sem þegar hefur beðið sitt
skipbrot í austurblokkinni, upp í
sæng hjá þeim sem hafa ástundað
lýðræðisvettvanginn án sýnilegrar
áreynslu. Alþýðubandalagið hefur
löngum verið djarft að heimta
lýðræði handa sér eða fyrir dauða
hugmyndafræði sína, á meðan aðr-
ir flokkar ástunduðu lýðræði án
heimtufrekju, eins og það værí
sjálfgefin vöggugjöf. Bandalagið
leitar nú ákaft stoðar í veruleikan-
um í skjóli annarra flokka, svo
forystumenn þeirra hafa varla
svefnfríð fyrír þessarí áleitni
þeirra. Gamlir stuðningsmenn Al-
þýðubandalagsins hafa hlaupið
undir bagga og auglýsa á heilli síðu
í Þjóðviljanum í gær áskorun til
Alþýðubandalagsins um að taka
höndum saman við aðra flokka.
Þessi auglýsing er með öUu
óskUjanleg. Alþýðubandalagið
hefur svo sannarlega reynt að taka
höndum saman við aðra. En það
hefur byggst á skUyrðum um að
þeir fengju að ráða mestu um
framboðið og stefnumótunina,
þótt Skáís sýni að þeir fái nú aðeins
einn mann kjörínn. Eftir að Mál-
efnaUstinn hefur veríð boðaður
þykir sýnt að Alþýðubandalagið
verður að bjóða eitt fram í kosning-
unum í Reykjavík. Með þeim hætti
fær það Sigurjón Pétursson kosinn,
sem er með launahærri mönnum í
borgarkerfinu og lætur ekki sæti
sitt laust án átaka.
Neyðarköll á heilsíðum
Þannig geta það veríð menn, en
ekki lýðræðisvettvangurinn sem
stendur jafnvel áköfustu endur-
skoðunarsinnum fyrír þrífum.
Opið prófkjör, sem út af fyrír sig
hefði veríð eðlilegt við þessar sam-
einingaraðstæður, kemur ekki til
greina að mati Alþýðubandalags-
ins. Þess vegna birtast nú hundrað
manna listar í heilsíðuauglýsingum
í blöðum með fárra daga millibili.
Það era neyðarköll þeirra sem
höfðu trúna. Þeir komast bara
ekkert áfram fyrír þeim sem þó
hafa enn þann vott af trú, að opin
prófkjör koma ekki til greina. Fólk
fær ekki að ráða enn sem komið er
á meðan fámennisforræðið hefur
ekki veríð lagt undir lýðræðisvett-
vanginn. Það má búast við fleiri
áköllum og bænarskrám, sem fyrst
og fremst beinast að Alþýðubanda-
laginu, sem enginn viU með sam-
kvæmt þeirra skUyrðum. Kjörorð
þeirra er: Vinnið með okkur og
geríð eins og við segjum. Jafnvel í
austurblokkinni dugir þessi frekja
ekki þótt hún þyki góð á íslandi.
Garri
VÍTT OG BREITT
Að búa til þjóðhetjur
Á því er ekki vafi að almennt
fagnar fólk niðurstöðu nýgerðra
kjarasamninga. Því er veitt athygli
að samningsaðilar á vinnumarkaði
hafa tekið málin nýjum tökum,
ræðst við af meira raunsæi en oft
áður og áttað sig á að þótt auðvitað
séu launþegar og vinnuveitendur í
öndverðum félagsskap, þá eiga
þeir sumt sameiginlegt, og það svo
að þeim sé nauðsynlegt að líta ekki
síður á þá hlið málsins en þau atriði
þar sem skilur á milli.
Það sem sýnist vera nýtt í sam-
skiptum vinnuveitenda og laun-
þega er skilningurinn á því að
verðbólga sé sameiginlegur óvinur
beggja málsparta. Þetta kom mjög
skýrt fram í viðræðum á undirbún-
ingsstigi samninganna og í ummæl-
um samningsaðila að gerð þeirra
lokinni. Ekki fór milli mála að
samningsaðilar vildu forðast „verð-
bólgusamninga" með einhiiða
prósentuhækkunum. Þess í stað
var reynt að sameinast um að
tryggja kaupmátt launa með stöð-
ugu verðlagi, lítilli verðbólgu.
Þetta var hin sameiginlega niður-
staða þeirra sem að samningum
stóðu.
Þorsteini að þakka
Ekki hafa málspartar vinnu-
markaðarins fyrr sameinast um
skynsamlega niðurstöðu í kjara-
samningum en stjórnmálamenn og
blaðamenn eru byrjaðir að geta sér
til um það hverjum eigi að þakka
þessa niðurstöðu. Morgunblaðið
má helst skilja þannig að kjara-
samningarnir séu að þakka Þor-
steini Pálssyni og öðrum foringjum
sjálfstæðismanna vegna þess að
„Sjálfstæðisflokkurinn sem nú er í
stjórnarandstöðu hefur ekki not-
fært sér þá stöðu sem verið hefur í
kjaramálum til þess að koma höggi
á núverandi ríkisstjórn“, eins og
blaðið segir orðrétt á sunnudaginn.
M.ö.o.: Sjálfstæðisflokkurinn á lof
skilið fyrir að hafa ekki snúist gegn
samningunum, sem hann hafði þó
einhvers konar hefðbundinn rétt
til að gera sem stjórnarandstöðu-
flokkur. Eða hvað?
Einar Oddur á heiöurinn
Með því að neyta ekki stjórnar-
andstöðuréttar síns til þess að
koma höggi á ríkisstjómina, á
Sjálfstæðisflokkurinn því heiður-
inn af því að þessir samningar
tókust, segir Morgunblaðið. Lát-
um þessa röksemd vera, hún dæmir
sig sjálf. Öllu ísmeygilegri kann að
vera tilgáta greinarhöfundar í Al-
þýðublaðinu í gær sem hefur það
fyrir satt, að einn tiltekinn maður,
núverandi formaður Vinnuveit-
endasambands íslands, Einar Odd-
ur Kristjánsson, sem hætti námi í
5. bekk í menntaskóla og brúkar
ekki neftóbak og lætur ekki taka
við sig „sófaviðtöl" (hvað sem það
nú er), að hann hafi skipað svo
fyrir að nú skyldu „smákóngar"
hætta að gera verðbólgusamninga.
Samkvæmt upplýsingum Alþýðu-
blaðsins hlýddu smákóngarnir boði
formanns Vinnuveitendasam-
bandsins. Hann á því heiðurinn af
því að gerðir voru skynsamlegir
kjarasamningar, segir Alþýðublað-
ið.
Hinir mörgu
Þótt Einari Oddi Kristjánssyni
beri lof fyrir ágæta frammistöðu í
starfi sínu, þá er engin ástæða til að
fara að stofna til hetjudýrkunar á
einum manni í því flókna ferli sem
það er að gera skynsamlega kjara-
samninga. Hlutur Einars er þar
óefað eins mikill og staða hans gaf
tilefni til og hann hafði viljann til,
en það þarf mikla trúgirni til að
trúa því að hann einn hafi gert
þessa samninga, eins og maður
verður að álíta að Alþýðublaðið sé
að reyna að segja okkur. Flestir
munu sjá aðra „frétt á bak við
fréttina“ en að einn maður hafi
öllu ráðið um þessa merku samn-
ingagerð. Hún var ávöxtur af starfi
margra manna og kvenna. f niður-
stöðu þessara samninga speglast
viðhorfsbreyting sem smám saman
hefur orðið í umræðum um kjara-
mál og efnahagsmál. Einar Oddur
Kristjánsson kemur myndarlega
við þá sögu. En í guðanna bænum!
Hlífið manninum við að verða að
þjóðhetju! I.G.