Tíminn - 13.02.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Þriðjudagur 13. febrúar 1990
FRÉTTAYFIRLIT
llllllllllllllllll útlond iiiiiiiiiiiiiim ..............................IHIIlllllllll
WASHINGTON - George
Bush forseti Bandaríkjanna
hafnaði tilboði Mikhaíls Gor-
batsjofs forseta Sovétríkjanna
um að Bandaríkjamenn og
Sovétmenn hefðu jafn marga
hermenn í Evrópu ocj sagðist
ekki vilja semja um slikar bein-
ar viðmiðanir. Bush vill að
Bandaríkjamenn hafi 225 þús-
und hermenn í Evrópu en
Sovétmenn 195 þúsund í Evr-
ópu utan Sovétríkjanna. Segir
Bush að sá aðstöðumunur
sem Atlantshafið sér um,
Sovétríkjunum í hag réttlæti
fleiri bandaríska hermenn.
MOSKVA - Neyðarástandi
var lýst í Dushanbe höfuðborg
sovétlýðveldisins Tajikistan
eftir að út brutust óeirðir gegn
Armenum. Tass fréttastofan
segir að leiðtogar sovétlýð-
veldisins hafi lýst yfir neyðar-
ástandi eftir að fjöldaóeirðir,
kynþáttaofsóknir og rán hafi
átt sér stað í Dushanbe.
MOSKVA - Leiðtogar
Æðstaráðsins í Sovétríkjunum
boðuðu til sérstaks fundar til
að lögleiða þær hugmyndir um
lýðræðisumbætur sem Mikhaíl
Gorbatsjof fékk miðstjórn
kommúnistaflokksins til að
samþykkja í siðustu viku.
TELAVIV -Tímamótafund-
ur í Likudbandalaginu í israel
endaði í algerri ringulreið.
Stuðningsmenn Yitzhak
Shamirs forsætisráðherra
halda því fram að hann hafi
fengið traustsyfirlýsingu frá
hinum 3000 fulltrúum sem
skipa flokksþing bandalagsins
og hann hafi nú umboð til að
ræða við Palestínumenn á
hernumdu svæðunum um frið.
Hins vegar kölluðu margir full-
trúar forsætisráðherrann
bleyðu og leystist fundurinn
upp þegar harðlinumaðurinn
Ariel Sharon lýsti því yfir að
hann segði af sér sem við-
skiptaráðherra í ríkisstjórn
Shamirs.
OTTAWA - NATO og Var-
sjárbandalagið virðast styðja
hugmynd um að leyft verði flug
herflugvéla beggja hernaðar-
bandalaganna yfir ríki beggja
hernaðarbandalaganna. Edu-
ard Shévardnadze utanríkis-
ráðherra Sovétríkjanna lagði
áherslu á að samkomulag yrði
að nást yfir siglingar herskipa'
á úthöfunum og um umferð [
geimnum.
Mikil fagnaðarlæti urðu mcðal þeldökkra í S-Afríku þegar fréttist af því að Mandela yrði látinn laus.
Lausn Nelsons Mandela úr fangelsi:
Býst við viðræðum
stjórnar og ANC
Nelson Mandela, leiðtogi svartra þjóðernissinna í Suður-
Afríku sem látinn var laus sl. sunnudag eftir tæpra 27 ára
fangelsisvist sagði í gær að hann hefði góðar vonir um að
Afríska þjóðarráðið (ANC) og ríkisstjórn Suður-Afríku
tækju upp samningaviðræður innan skamms. „Ég hef fulla
trú á því að sá dagur sé ekki langt undan,“ sagði Mandela á
fyrsta blaðamannafundi sinum síðan hann var dæmdur til að
afplána ævilangt fangelsi 1964 fyrir þátttöku í samsæri um að
steypa stjórn hvítra í landinu.
Lausn Mandela úr fangavistinni á
sunnudaginn varð tilefni mikilla
gleðiláta svarta meirihlutans og
ánægjulegra viðbragða frá leiðtog-
um annarra ríkja, sem margir hverjir
hafa verið óþreytandi í baráttu fyrir
því að frægasti pólitíski fanginn í
heiminum fengi frelsi. George Bush
Bandaríkjaforseti talaði við Mand-
ela í síma á sunnudag og bauð
honum að heimsækja sig í Hvíta
húsinu fljótlega.
Ætlar að berjast fyrir friði
en ver ofbeidisfullar
bardagaaðferðir ANC
Mandela talaði til um 200 blaðam-
anna undir heljarstóru eikartré á lóð
embættisbústaðar Desmonds Tutu
erkibiskups. í fylgd með honum var
kona hans Winnie og Walter Sisulu,
baráttufélagi hans í Afríska þjóðar-
ráðinu og kona hans Albertina.
Mandela átti ekki í minnstu erfið-
leikum með að svara spurningum
blaðamannanna sem streymdu fram,
og var ekki að merkja að hann hefur
í meira en aldarfjórðung ekki haft
nein samskipti við fréttamenn. Hann
sagði m.a. að þó að hann óski eftir
friði, verji hann jafnframt þær of-
beldisfullu bardagaaðferðir sem
ANC hefur beitt gegn valdi hvítra í
Pretoriu undanfarin 30 ár.
„Þegar við tókum upp vopnaða
baráttu 1960 var það eingöngu varn-
araðgerð gegn því ofbeldi sem felst
í apartheid," sagði hann.
Hann sagðist ekki sjá neinar and-
stæður í því loforði sem hann gaf
F.W. De Klerk forseta um að berjast
fyrir friði, en það loforð var höfuð-
forsendan fyrir því að hann var
látinn laus, og stuðningi sínum við
vopnaða baráttu.
„Ég hef gefið loforð um að berjast
fyrir friði í landinu ... en ég verð að
gera það í samhengi við baráttu
Afríska þjóðarráðsins,“ sagði hann.
„De Klerk er heidar-
legur maður“
Hann bar lof á De Klerk fyrir
hinar víðtæku tilslakanir skv. óskum
svartra, sem finna má í ræðu forset-
ans til þingsins 2. febrúar, þar sem
hann afnam 30 ára bann á Afríska
þjóðarráðið, lét lausa nokkra pólit-
íska fanga og þurrkaði út múlbind-
andi fyrirskipanir á löngum lista frá
hópum sem berjast gegn kynþátta-
aðskilnaði.
Lausn Mandela og ávarp De
Klerks hafa aukið vonir um að
ríkisstjórnin og svarti meirihlutinn,
sem er án kosningaréttar, geti komið
sér saman um nægilega margar sam-
eiginlegar skoðanir til að hefja við-
ræður um þingræðislega framtíð
landsins.
„Eitt er það sem ég hef gert mér
Ijóst. De Klerk er heiðarlegur
maður. Hann virðist gera sér fulla
grein fyrir þeirri hættu sem opinberri
persónu stafar af að taka á sig
skuldbindingar sem hún getur ekki
staðið við,“ segir Mandela.
Nelson Mandela sagði sig langa til
að fara til aðalbækistöðva hins út-
læga Afríska þjóðarráðs í Lusaka í
Zambiu, eins fljótt og mögulegt er
til að ræða um hvaða hlutverki hann
skuli gegna í hreyfingunni sem ný-
lega hefur verið leyft að starfa opin-
berlega. í Afríska þjóðarráðinu
standa fyrir dyrum meiriháttar
breytingar í forystusveitinni eftir að
Mandela, Sisulu og aðrir gamlir
baráttumenn hafa fengið frelsi, svo
og ýmsar breytingar á starfsháttum.
Mandela hvikaði ekki frá opin-
berri stefnu Afríska þjóðarráðsins á
blaðamannafundinum, sem stóð í
eina klukkustund, og vitnaði oft og
iðulega til ræðunnar sem hann flutti
á hávaðasömum fjöldafundi í Cape
Town á sunnudag, aðeins nokkrum
klukkustundum eftir að hann var
látinn laus.
Enn ekki tímabært að
aflétta efnahagslegum
refsiaðgerðum
Hann sagði að enn væri ekki
tímabært fyrir ríki heimsins að
aflétta efnahagslegum refsiaðgerð-
um gegn Suður-Afríku og ítrekaði
stuðning sinn við heitstrengingu Afr-
íska þjóðarráðsins um að þjóðnýta
stóran hluta af auðæfum landsins,
þ.á m. námurnar og bankana.
Hann gaf innsýn í það kvalræði að ■
vera einangraður frá fjölskyldu sinni
árin sem hann sat í fangelsi. „Ég hef
farið á mis við mikið síðustu 27 árin.
Konan mtn hefur verið undir alls
kyns álagi. Það er ekki notalegt fyrir
mann að fylgjast með fjölskyldu
sinni berjast,“ sagði hann.
Búist hafði verið við að Mandela
sneri aftur til heimabæjar síns, Sow-
eto, í gær til að ávarpa fjöldafund á
íþróttaleikvangi í hverfinu Orlando.
Hann skipti um skoðun og frestaði
heimkomunni til dagsins í dag svo að
tími gæfist til að undirbúa stærri völl
fyrir fundinn. Þessi flutningur á
fundarstað leiddi til ringulreiðar þar
sem þúsundir manna flykktust til
Orlando án þess að vita um breyting-
una.
A.m.k. 14 manns dóu í pólitískum
átökum á sunnudaginn að sögn lög-
reglu, flestir í Natal-héraði þar sem
hópar svartra keppa um völdin.