Tíminn - 16.02.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Föstudagur 16. febrúar 1990
iiiiiiiiii útlond j!:'!'!;; ...... ■ ÍMIIÍIÍIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHEÍ;: riiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir.i;M'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin! r': iiiiiiiiiiiiiiiiiini!n:;■' .. ..
Óvæntar fréttir frá Miðausturlöndum:
Sýrlendingar og ísraelar
hefja þreif ingar um f rið
Sýrlendingar og ísraelar hafa haldið tvo leynilega fundi til
að undirbúa tvíhliða friðarviðræður, ef marka má frétt breska
dagblaðsins Independent í gær. Samkvæmt fréttinni var fyrri
fundur sendinefnda ríkjanna haldinn í Yín 29. október og sá
síðari einhverntíma í janúarmánuði. Embættismenn í ísrael
hafa staðfest að fundirnir hafi farið fram.
FRETTAYFIRLIT
MOSKVA - Sovéskir her-
menn og skriðdrekar tóku sér
stöðu í miðborg Dushanbe,
höfuðstaðar sovétlýðveldisins
Tajikistan, til að verja höfuð-
stöðvar kommúnistaflokksins
eftir þriggja daga blóðugar
óeirðir í borginni. Innanríkis-
ráðuneytið i Sovétríkjunum
upplýsti að 11 manns hafi fallið
og 194 særst fyrstu tvo dag-
ana. Blaðamenn í Dushanbe
sögðu að 7 manns í viðbót
hefðu fallið á miðvikudag.
SOWETO - Hinn blakki
þjóðernisleiðtogi í Suður-Afr-
íku, Nelson Mandela, sagði að
lítið vanti á svo hægt sé að
hefja beinar viðræður Afríska
þjóðarráðsins og ríkisstjórnar
F.W. de Klerks.
BONN - Sameining Þýska-
lands er nær nú en nokkru
sinni frá lokum heimstyrjaldar-
innar siðari og sú ríkisstjórn
sem kemst til valda í Austur-
Þýskalandi eftir kosningarnar
18. maímunsækjasteftirsam-
einingu eins fljótt og nokkur
kostur er. Þetta er skoðun
Helmuts Kohls kanslara Vest-
ur-Þýskalands. Þetta kom fram
í ræou sem Kohl hélt í þinginu
þar sem hann var ao verja
afstöðu sína í sameiginlegum
gjaldeyrismálum. Kohl reyndi
að fullvissa austurþýska spari-
fjáreigendur að sparifé þeirra
muni ekki brenna upp og verða
verðlaust þó vesturþýska
markið gildi í Austur-Þýska-
landi.
MADRID - Viðræður Breta
og Argentínumanna um að
ríkin taki að nýju upp stjórn-
málasamband eru nú komnar
á góðan skrið, en nú er í
sjónmáli samkomulag um
herlaust svæði kringum Falk-
landseyjar, en ríkin háðu stríð
um eyjarnar árið 1982.
MOSKVA - Gassprenging í
Donbass kolanámunum í
Úkraínu varð til þess að 13
kolanámumenn létu lífið.
BEIRÚT - Skriðdrekar taka
Sátt í bardöpum í hinum kristna
luta Beirutborgar þar sem
barist er um hvert hús. Sveitir
Michel Aoun hershöfðingja
hyggjast greinilega ætla að
ganga endanlega á milli bols
og höfuðs á Llbönsku hersveit-
unum með nýjustu árás sinni.
Hafez al-Assad forseti Sýrlands
hefur ítrekað hafnað þeirri hugmynd
að Sýrlendingar og ísraelar geri með
sér tvíhliða friðarsamning, enda
voru Sýrlendingar helstu andstæð-
ingar friðarsamnings fsraela og Eg-
ypta árið 1979.
Dagblaðið segir að fyrrum hátt-
settir egypskir og bandarískir erind-
rekar á eftirlaunum leiki lykilhlut-
verk í samningaviðræðum sendin-
efnda fsraela og Sýrlendinga. Þá
segir blaðið að þó sendinefndirnar
hafi ekki heimild til beinna samn-
ingaviðræðna, þá hafi Assad Sýr-
Lögreglusveitir í Perú felldu 17
skæruliða Skínandi stígs í fyrirsát í
bænum Llanabamba-Andamarca í
Junin hátt í Andesfjöllum á miðviku-
daginn. Skæruliðarnir voru vopnaðir
skammbyssum, haglabyssum og
heimatilbúnum sprengjum.
Á mánudaginn felldi lögreglan
fimm skæruliða í bænum San Martin
de Pangoa skammt frá.
Á þessum slóðum hefur að undan-
förnu verið- mikið um mannvíg og
átök milli skærulið Skínandi stígs og
hópa bænda sem reyna að verja
hendur sínar. Að minnsta kosti tutt-
ugu manns hafa fallið í slíkum
bardögum í þessari viku.
Blóðugasti bardaginn átti sér stað
í þorpinu Llochegue á sunnudag, en
þar drápu skæruliðar níu bændur.
Frá því Skínandi stígur hóf bar-
áttu sína gegn stjórnvöldum í Perú
árið 1980 er talið að um 17 þúsund
manns hafi fallið í átökum sem
þessum. Skæruliðarnir fylgja gall-
hörðum maóisma og drepa gjarnan
þá bændur sem ekki fylgja þeim að
málum. Þeir hyggjast steypa ríkis-
stjórninni með blóðugri byltingu og
sameina alþýðu Perú í draumaríki,
Nú eru fyrirhugaðar breytingar á
stjórnmálalífi á Grænhöfðaeyja sem
fslendingum eru að góðu kunnar, en
lunginn af þróunarsamvinnu íslend-
inga er unnin á Grænhöfðaeyjum
þar sem fiskiskipið Fengur hefur
verið notað til að kenna eyjaskeggj-
um nútímafiskveiðar. Einsflokks-
kerfi hefur ríkt á eyjunum, en nú
benda öll sólarmerki til þess að
fjölflokkakerfi verði tekið upp á
eyjunum, þrátt fyrir andstöðu ým-
issa afla innan hins ráðandi flokícs.
Stjórnmálaumbætur munu verða
helsta viðfangsefni 39 manna Þjóð-
arráðs Afríkuflokksins fyrir sjálf-
stæðum Grænhöfðaeyjum
(PAICV), í höfuðstaðnum Praiasíð-
ar í þessum mánuði.
landsforseti og Yitzhak Shamir for-
sætisráðherra fsraela lagt blessun
sína yfir viðræðurnar.
Bandaríski sérfræðingarnir sem
taka þátt í viðræðum ísraela og
Sýrlendinga eru undir forustu Cyrus-
ar Vance fyrrum utatnríkisráðherra
Bandaríkjanna, en Vance heimsótti
einmitt Damascus höfuðborg Sýr-
lands fyrir þremur vikum.
Samkvæmt heimildum frá Sýr-
landi og Egyptalandi er afstaða Ass-
ads til friðarsamninga nú mun sveigj-
anlegri en áður, en hann útilokar
ennþá tvíhliða samninga, nema að
þar sem engin þjóðleg einkenni
þrífast, indíánamálýskum verði
útrýmt, en þess í stað verði töluð
spænska og allir hafi það gott.
Viðskipti Sovétmanna og Jap-
ana sem báðir aðilar höfðu von-
ast til að gætu orðið blómleg í
kjölfar umbótastefnu Gorbat-
sjofs eru enn í lágmarki. Ástæða
þess er að tvíhliða viðskipta-
samningur strandar á Kúrfleyj-
um.
- Japanir verða að endurmeta
kröfu sína til Kúrileyja áður en
bitastæður viðskiptasamningur milli
Sovétríkjanna og Japana getur séð
dagsins ljós, sagði Nikolai Ryzhkov
- Spurningin um fjölflokkakerfi
angrar okkur ekki að ráði þar sem
við lifum nú þegar við fullkomið
lýðræði, þó það sé innan einsflokks-
kerfis, sagði Aristides Pereir forseti
Grænhöfðaeyja í viðtali við frétta-
mann Reuters þegar hann var inntur
eftir orðrómi um fyrirhugaðar breyt-
ingar á stjórnkerfi Grænhöfðaeyja.
Hins vegar útilokaði hinn 66 ára-
sósíalisti sem verið hefur forseti
Grænhöfðaeyja frá því eyjarnar
hlutu sjálfstæði frá Portúgal árið
1975 ekki að fjölflokkakerfi yrði
tekið upp.
- Við skulum verða reiðubúin
þegar þeir tímar koma. Ekki gleyma
því að á Grænhöfðaeyjum býr lítil
eyþjóð sem er opin fyrir utanaðkom-
ísraelar hefji samningaviðræður um
framtíð allra arabískra landssvæða
sem Israela hafa hernumið.
Helsta bitbein Sýrlendinga og
ísraela eru Gólanhæðirnar sem ísra-
elar hernámu í sexdaga stríðinu árið
1967 og innlimuðu í fsrael árið 1981.
Hæðirnar eru hernaðarlega mjög
mikilvægar.
forsætisráðherra Sovétríkjanna í
gær.
- Ætfð þegar farið er að ræða
kjarnaatriði í viðskiptasamningum
þá skellur á rautt ljós og samningam-
ir stranda, sagði Ryzhkov einnig.
Eyjarnar Kunashiri, Etorofu,
Shokotan og Hobomai eyjaklasinn
voru hernumdar af sovéskum her-
sveitum nokkrum dögum áður en
Japanir gáfust upp fyrir Vesturveld-
unum í síðari heimstyrjöldinn árið
1945. Halda Sovétmenn því fram að
eyjamar séu hluti Kúrileyjaklasans
andi áhrifum, sérstaklega frá þeim
úrflytjendum sem koma búa nú í
ríkjum þar sem fjölflokkakerfi er
við lýði, sagði forsetinn.
Talið er að um 600 þúsund manns
hafi yfirgefið Grænhöfðaeyjar og
leitað sér vinnu erlendis, aðallega í
Evrópu og í Bandaríkjunum. Það er
gífurlegur fjöldi þar sem á eyjunum
búa nú einungis 350 þúsund manns.
Reyndar hafa leiðtogar Græn-
höfðaeyja það orð á sér að vera
framúrskarandi heiðarlegir miðað
við þá gífurlegu spillingu sem ríkir í
löndum Vestur-Afríku. Einsflokks-
kerfið hefur hentað þeim ágætlega,
en upp á síðkastið hafa heyrst raddir
um að koma upp fjölflokkakerfi.
Telja erlendir erindrekar öruggt að
Ástæða þessarar stefnubreytingar
Sýrlendinga eru sagðar vera þrýst-
ingur frá Sovétríkjunum sem stutt
hafa hvað dyggilegast við bakið á
þeim. Að undanförnu hafa samskipti
Sovétríkjanna og ísrael batnað til
mikilla muna og er gert ráð fyrir að
ríkin muni taka upp stjórnmálasam-
band innan fáeinna missera.
sem eru hluti Sovétríkjanna. Japanir
segja hins vegar að eyjarnar hafi
tilheyrt japanska keisaraveldinu frá
því á fyrri hluta 17.aldar.
- Við sjáum ætíð það skilyrði að
Sovétríkin skili Japönum eyjunum
fjórum áður en Japanir leyfí við-
skiptasamninga við Sovétríkin, sagði
Ryzkhov þar sem hann var staddur
í Canberra í Ástralíu. Bætti hann
því við að hann óskaði þess að
Japanir endurskoðuðu þessa afstöðu
sína.
um það verði fjallað á fundi Þjóðar-
ráðsins, en benda á að andstaða ríki
hjá hluta Þjóðarráðsmanna svo ekki
sé tryggt að fjölflokkakerfi verði
tekið upp strax.
Kosningar til þings Grænhöfða-
eyja fara fram síðar á þessu ári. Þar
verða kjörnir 83 þingmenn og mega
einungis flokksbundnir menn bjóða
sig fram. Hins vegar var sveitar-
stjórnarkosningum frestað um rúmt
ár þar sem yfirvöld töldu sig ekki
hafa efni á að halda tvennar kosning-
ar á sama árinu. 1 sveitarstjórnar-
kosningunum átti í fyrsta sinn að
leyfa óháðum og óflokksbundnum
mönnum að taka þátt.
Perú:
Enn er Skínandi
stígur blóðugur
Stjórnmálaumbætur á Grænhófðaeyjum
ísraelskir skriðdrekar á leið inn í Sýrland í sexdaga stríðinu 1967. Eftir
áratuga hatursfulla baráttu þessarra ríkja eru nú hafnar friðarþreifingar.
Efnahagssamskipti Sovétríkjanna og Japana í sjálfheldu:
Viðskiptasamningurinn
strandar á Kúrileyjum