Tíminn - 23.02.1990, Qupperneq 3

Föstudagur 23. febrúar 1990
Tíminn 3
Ein af brotalömum heilbrigöis- og dómskerfisins brátt úr sögunni. Tók 12 ár að fá 12 milljónir:
DEILD FYRIR GEÐ-
SJUKA AFBROTAMENN
Gert er ráð fyrir að vísir að vistunardeild fyrir geðsjúka
afbrotamenn taki brátt til starfa. Landlæknisembættið ásamt
fleiri aðilum hafa stefnt að því í 12 ár að koma slíkri deild á
laggirnar en fjárveitingar hafa ekki fengist fyrr en á fjárlögum
þessa árs þar sem 12 milljónum var veitt til þessa verkefnis.
Sú upphæð mun fara í rekstur deildarinnar en ráðstafanir hafa
þegar verið gerðar varðandi húsnæði.
Ólafur Ólafsson landlæknir sagði
að um væri að ræða svokallaða
réttarlæknisfræðilega deild þar sem
hægt væri að vista afbrotamenn sem
ekki eiga heima, ef svo má segja, í
almennum fangelsum. Er þar fyrst
og fremst um að ræða geðsjúka
afbrotamenn og menn sem þurfa
sérstaka öryggisgæslu. Hingað til
hafa slíkir menn verið sendir utan til
vistunar og nú eru tveir einstaklingar
vistaðir erlendis.
Deildin mun starfa í tengslum við
geðdeildir sjúkrahúsanna. Ólafur
sagði að oft á tíðum hefði náðst
góður árangur í meðferð slíkra sjúkl-
inga erlendis en þegar þeir hefðu
komið heim hefðu mál þeirra farið
úrskeiðis vegna vanhæfni kerfisins.
„Sennilegasta ástæðan fyrir þessu er
sú að hér mætir fólkinu ekki sá
meðferðarandi sem er nauðsynlegur
heldur gæsluandi, eins og er í fang-
elsum. Dýr meðferð erlendis hefur
oft á tíðum verið til einskis vegna
skorts á faglegri þekkingu hér
heima.“
Ólafur sagði jafnframt að stofnun
slíkrar deildar væri veigamikið atriði
og mikilvægt væri að fá fólk til starfa
sem hefði þekkingu og reynslu við
störf á þessu sviði. Aðspurður sagði
Ólafur að væntanlega yrði leitað til
íslendinga sem hefðu unnið á slíkum
stofnunum erlendis.
Guðmundur Bjarnason heilbrigð-
isráðherra sagði að stofnun slíkrar
deildar hefði verið lengi á döfinni og
Guðmundur Bjarnason, heilbrigðis-
ráðherra.
á næstu dögum yrði endanlega geng-
ið frá þeirri hlið er snýr að húsnæði
undir deildina. „Ég hef álitið að
stofnun slíkrar deildar sé samstarfs-
verkefni dómsmálaráðuneytisins og
Ólafur Ólafsson, landlæknir.
heilbrigðisráðuneytisins. Það er ekki
hægt að flokka þetta sem heilbrigðis-
stofnun og alls ekki sem fangelsi því
samkvæmt lögum er óheimilt að
hafa ósakhæfa afbrotamenn í fang-
elsi. Sú leið hefur því verið farin að
stofnunin verði þannig uppbyggð að
hún geti þjónað því hlutverki að
vera bæði gæslustofnun eftir því sem
við á og einnig heilbrigðisstofnun, í
þeim skilningi að þar munu starfa
geðlæknar, sálfræðingar og aðrir
sem sinna meðferð einstaklinga eftir
því sem við á.“
Umræða um vanhæfni kerfisins
hér á landi til að vista geðsjúka
afbrotamenn eða afbrotamenn sem
þarfnast sérstakrar meðferðar hefur
verið mikil að undanförnu í kjölfar
handtöku Steingríms Njálssonar,
margdæmds kynferðisafbrota-
manns. Sem kunnugt er dæmdi
Hæstiréttur Steingrím árið 1988 til
tólf mánaða fangelsisvistar og 15
mánaða vistunar á viðeigandi
stofnun. Slík stofnun er ekki til hér
á landi og var Steingrímur sendur til
Svíþjóðar. Að tólf mánuðum liðnum
ákváðu læknar að senda hann heim
en þegar hingað kom var ekki um
það að ræða að viðeigandi meðferð
eða gæsla væri til staðar. Að lokum
fór það svo að Steingrímur fékk
félagslegt húsnæði hjá Reykjavíkur-
borg án sérstaks eftirlits. SSH
Akranes:
Minkur á sjó
Breyttar tillögur ríkisstjórnar um niður-
skurð ríkisútgjalda ræddar í þingflokkum:
Breyttar áherslur
en sama fjárhæð
Tillögur ríkisstjórnarinnar um breytingar á niðurskuröi
ríkisútgjalda hafa veríð ræddar í þingflokkum stjórnarflokk-
anna síðustu daga, en í þeim er áfram gert ráð fyrír að
ríkisútgjöld lækki um 915 milljónir króna, eins og gert var
ráð fyrír í fyrrí tillögum. Þessar tillögur eru gerðar í tengslum
við nýgerða kjarasamninga.
Skipverjar á Höfðavík AK 300
fengu óvæntan gest um borð nýlega.
Eftir fjóra daga á sjó var fangaður
minkur í matarbúri togarans sem þá
var staddur á svokölluðum Melsekk,
um 90 sjómílur frá landi.
Árni Einarsson skipstjóri sagði í
samtali við Tímann að minkurinn
hefði væntanlega komið um borð úr
grjótgarðinum við höfnina á Akra-
nesi og síðan skotist niður undir
þiljur og inn í matarbúrið þar sem
skipverji rakst á hann í einni hill-
unni. Vélstjóri og háseti tóku sig til
og smíðuðu gildru úr mjólkurkassa,
þannig að spotti var bundinn við
skrúfjárn sem hélt uppi fellihlera á
einni hlið kassans. Minkurinn var
síðan tældur í kassann með fiskúr-
gangi.
Árni sagði að minkurinn hefði
í gær var lögð fram tillaga í
byggingarnefnd Reykjavíkur þess
efnis að byggingarfulltrúa verði falið
að innheimta nú þegar dagsektir,
nær 9 milljónir króna, af þeim aðil-
um sem bera ábyrgð á því að Ham-
arshúsið við Tryggvagötu er enn
ekki komið í það horf sem bygging-
arnefndarteikningar sýna. Gunnar
H. Gunnarsson fulltrúi Alþýð-
ubandalagsins bar fram tillöguna.
Málinu var frestað og því vísað til
athugunar hjá byggingarfulltrúa.
Forsaga málsins er sú að 30. júlí
ekki verið farinn að gæða sér á neinu
í búrinu en allur kosturinn var
athugaður gaumgæfilega. Minkur-
inn var þó mjög sprækur þegar hann
náðist og hvæsti ferlega fyrstu dag-
ana þegar einhver nálgaðist búrið.
Svo gerðist það að hann var dauður
einn morguninn þegar komið var að
honum. Árni sagðist hafa grun um
að einhver skipverjanna hafi komið
honum fyrir kattarnef, nema þá að
hann hafi étið yfir sig því það hafi
verið vel hugsað um hann. „Hug-
myndin hjá mér var að fara með
hann í land og láta útgerðina stoppa
hann upp, minkurinn hefði sómt sér
vel á hillu í brúnni.“ Þegar Árni var
spurður að því hvort ekki hafi verið
hægt að geyma hræið af minkinum í
frysti sagði hann að kokkurinn hefði
þvertekið fyrir það. SSH
1987 gaf byggingarnefndin fram-
kvæmdaraðilum, Uppbyggingu hf.
og Ólafi Björnssyni, húsasmíða-
meistara, frest til 26. ágúst 1987 til
að ljúka við níu verkþætti varðandi
frágang hússins og lóðarinnar, að
viðlögðum dagsektum sem voru tíu
þúsund krónur á dag. Staða málins í
dag, nærri þremur árum síðar, er
þannig að mörgum af þeim þáttum
sem nefndin taldi upp, og sumir
hverjir eru öryggisatriði, hefur ekki
verið sinnt. SSH
Guðmundur Agústsson þing-
flokksformaður Borgaraflokks sagði
í samtali við Tímann að Borgara-
flokksmenn væru mjög sáttir við
þessar tillögur og hrifnir af því ef
menn vildu skera eitthvað niður.
„Við erum sáttari við þær tillögur
sem eru núna uppi á borði, en þær
sem voru,“ sagði Guðmundur.
Nefndi hann sérstaklega í því sam-
bandi að fallið hafi verið frá niður-
skurði upp á 10 milljónir til íþrótta-
mála. „Mér er nokkuð sama um að
skorið sé niður hjá Þjóðleikhúsinu,"
sagði Guðmundur.
Eiður Guðnason þingflokksfor-
maður Alþýðuflokks sagði að tillög-
ur þessar hafi lítillega verið ræddar
á þingflokksfundi og stæði þing-
flokkurinn að þessum niðurskurði.
Einhverjar athugasemdir við til-
færslur vill þingflokkurinn þó gera
sem Eiður vildi ekki tjá sig um og
sagði að formaður flokksins Jón
Baldvin Hannibalsson myndi gera
fjármálaráðherra grein fyrir niður-
stöðu þingflokksins. „Það strandar
ekkert á okkur í þessu efni,“ sagði
Eiður.
Hjá fimm ráðuneytum, verður
niðurskurðurinn hinn sami og í fyrri
tillögum. Þessi ráðuneyti eru utan-
ríkis-, landbúnaðar-, sjávarútvegs-,
félagsmála-, og heilbrigðis og trygg-
ingarmálaráðuneyti.
Breytingarnar sem lagt er til að
gerðar verði eru þessar. Útgjöld til
æðstu stjórnar ríkisins sem lækka
áttu um 70 milljónir, verða skorin
niður um 83 milljónir króna sam-
kvæmt nýju tillögunum. Hvað við-
gerðir á Bessastöðum varðar, er nú
áætlað að framkvæmdafé verði skor-
ið niður um 75 milljónir króna af
þeim 200 sem fara áttu til verksins á
árinu, en í fyrri tillögum var ákveðið
að skera framkvæmdafé til viðgerða
niður um 50 milljónir króna. Alþingi
á hins vegar að spara 6 milljónir í
stað 20 milljóna og Ríkisendurskoð-
un á að spara 2 milljónir króna.
Hvað einstökum ráðuneytum við-
kemur verður breytingin þessi: í
menntamálaráðuneytinu átti sam-
kvæmt fyrstu tillögum að minnka
útgjöld um 124 milljónir, en nú á
ráðuneytið að minnka útgjöldin um
96 milljónir. 30 milljóna niðurskurð-
ur í framhaldsskólum hefur verið
Iækkaður um þrjár milljónir, í 27
milljónir. Við þetta er að bæta að
þessi niðurskurður á að ná til 22
skóla víðs vegar um landið í stað 7
skóla áður. Þá hefur verið hætt við
skerðingu til Háskólans á Akureyri.
Niðurskurður upp á 10 milljónir til
ýmissa íþróttamála, sem var í gömlu
tillögunum hefur verið felldur út í
nýju tillögunum og horfið hefur
verið frá því að lækka uppgjör við
sveitarfélögin um 10% eða 30 millj-
ónir króna. Við bætist liður sem ekki
var í fyrri tillögum, en það er
niðurskurður á útgjöldum vegna
breytinga á Þjóðleikhúsi um 20 millj-
ónir króna.
í fjármálaráðuneytinu eykst
niðurskurðurinn verulega eða um 34
milljónir króna, en gert er ráð fyrir
að í fjármálaráðuneytinu verði 124
milljónir króna sparaðar í stað 90
milljóna. Skerða á framlag til Stjórn-
sýsluhússins í Borgarnesi um 17
milljónir í stað 11 milljóna. Þá á
ráðstöfunarfé ríkisstjórnar að lækka
um 40 milljónir í stað 20 milljóna.
Liður er nefnist stofnkostnaður
launa og verðlagsmála á að lækka
um 20 milljónir.
í dómsmálaráðuneytinu hefur
niðurskurðurinn verið minnkaður
um 18 milljónir, úr 66 millj. í 48
millj. Hætt hefur verið við að láta
lögregluna í Reykjavík spara 8 millj-
ónir og 12 milljónum verður varið til
að kaupa leitarratsjá, en til þess
verks voru áður ætlaðar tvær millj-
ónir króna.
Iðnaðarráðherra á að lækka fram-
lög í orkusjóð um 20 milljónir.
Heildarniðurskurðurinn í sam-
gönguráðuneytinu er sá sami eða
140 milljónir og enn stefnt að því að
draga úr vegaframkvæmdum sem
nemur 75 milljónum. Breytingar eru
á framlögum til hafnarmála en þau
lækka um 20 milljónir en ekki 30
milljónir og flugmálastjóm á að
spara 13 milljónir í stað þriggja áður.
-ABÓ
Tillaga í byggingarnefnd Reykjavíkurborgar:
Dagsektir vegna
Hamarshússins