Tíminn - 02.03.1990, Blaðsíða 14

14 Tíminn
Föstudagur 2. mars 1990
llllllllllllllllllllllllllll MINNING lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
Aðalsteinn Jóhann
Eiríksson
Fæddur 30. október 1901
Dáinn 27. janúar 1990
Kveðja að heiman
Aðalsteinn var fæddur í Krossavík
í Þistilfirði. Foreldrar hans voru Páll
Eirikur Pálsson og kona hans Kristín
Jónsdóttir. Þau fluttu til Þórshafnar
1905. Vorið 1913 flutti Aðalsteinn
að frumkvæði móður sinnar til for-
eldra minna, Kristjáns Þórarinsson-
ar og Ingiríðar Árnadóttur í Laxár-
dal, en þá um haustið fluttu þau í
Holt. Átti Aðalsteinn þar heima
fram yfir tvítugsaldur.
Eitt hans fyrsta verk í sveitinni var
að passa kvíaærnar. Ásamt félaga
sínum, Kjartani Ólafssyni, síðar
húsameistara í Reykjavík, sem var
fjórum árum yngri, byggði hann
byrgi úr grjóti og torfi á háum hóli,
þar sem þeir félagar gátu fylgst með
ánum. Enn sjást merki um þetta
mannvirki.
Aðalsteinn vandist öllum venju-
legum sveitastörfum á þessum árum,
við heyskap þar sem allt var unnið
með handverkfærum, hey bundið í
bagga og flutt heim á hestum eða
sett saman og ekið á sleðum að vetri.
Engjarnar voru víðs vegar um land-
areignina, nær eða fjær bæjum. Þá
má nefna alla hirðingu búfjár, göng-
ur og smaianir haust og vor, hjásetu
á sauðburði og ýmsa aðdrætti og
ferðalög á hestum. Þá kynntist Aðal-
steinn frábærum fjörhesti sem hann
gleymdi aldrei.
Gekk hann að öllum þessum störf-
fyrrverandi skólastjóri
um með áhuga og dugnaði. Þegar
Aðalsteinn hafði lokið tveggja vetra
námi á Eiðum réðst hann farkennari
í Þistilfirði haustið 1921, aðeins
tvítugur að aldri.
Það kom þá þegar í Ijós að hann
hafði frábæra hæfileika til að kenna.
Börnin dáðu hann og virtu og for-
eldrarnir hrifust af framkomu hans.
Næsta vetur hóf Aðalsteinn nám í
Kennaraskólanum undir stjórn séra
Magnúsar Helgasonar. Jafnhliða
náminu stundaði hann kennslu. Að
loknu námi í Kennaraskólanum
gerðist hann kennari við Miðbæjar-
skólann og síðar Austurbæjarskól-
ann í Reykjavík á árunum 1924-
1934.
Á þessum árum fór hann náms-
ferðir til Norðurlanda og kynnti sér
m.a. söngkennslu í skólum. Hann
kenndi mikið söng, var góður söng-
maður og spilaði ágætlega á orgel.
Hann var sannfærður um það að
söngur væri mannbætandi náms-
grein. Um þessar mundir safnaði
hann ásamt Páli ísólfssyni og fleirum
og bjó undir prentun 3 hefti af
skólasöngvum. Fljótlega varð hann
áhrifamaður í félagsskap kennara og
barðist fyrir aukinni menntun þeirra
og bættum kjörum. Hann var einn af
stofnendum Sambands íslenskra
barnakennara. Skrifaði hann þá um
skólamálin í Skinfaxa og Menntamál
og hvatti eindregið til þess að byggja
heimavistarbarnaskóla í sveitum fyr-
ir einn eða fleiri hreppa í samein-
ingu. Þegar forstöðumenn skóla-
mála við ísafjarðardjúp hugðust
byggja heimavistarskóla á Reykja-
nesi réðu þeir Aðalstein skólastjóra
við skólann. Flutti hann þá vestur
með fjölskyldu sína 1934. Mun
Aðalsteinn hafa ráðið miklu um
byggingu skólans og allt innra starf,
í góðri samvinnu við heimamenn.
Ýmsar nýjungar voru þar í gangi.
Gott orð fór af skólanum og Aðal-
steinn naut virðingar og vináttu
góðra manna.
Á Reykjanesi fékk hann aðstöðu
til þess að hafa dálítinn búskap. Þar
rættist sá draumur að eiga góða og
vel alda reiðhesta. Átti hann þar
einnig önnur húsdýr. Taldi hann það
ómetanlegt fyrir börnin að umgang-
ast dýrin og kynnast þeim og náttúru
landsins.
Þegar Aðalsteinn hafði veitt
Reykjanesskóla forstöðu í 10 ár
(1934-1944) flutti hann til Reykja-
víkur og hóf störf sem fulltrúi á
Fræðslumálaskrifstofunni 1944-
1948.
Árin 1948 og 49 var hann aftur
skólastjóri á Reykjanesi. Sama ár
var hann settur námsstjóri héraðs-
og gagnfræðastigs skóla og sérstak-
lega falið eftirlit með fjármálum og
eignum skólanna. 1953 var hann
skipaður í nefnd til að athuga náms-
efni, námstíma og námsbækur
barna- og gagnfræðastigsins.
Hann vann þá að löggjöf um
skólakostnað. Árið 1955 varð Aðal-
steinn fjármálaeftirlitsmaður skóla
og gegndi því embætti til 1. ágúst
1980, er hann lét af störfum sem
opinber starfsmaður eftir langt og
árangursríkt starf í þágu skóla og
uppeldismála í landinu.
1 þessu starfi fékk hann mörg
tækifæri til að hafa áhrif og koma
skoðunum sínum á framfæri og til-
lögum í framkvæmd. Hann gjör-
þekkti skólahald um allt landið og
heimsótti skóla og forráðamenn
þeirra, og var oft til kvaddur þegar
vanda bar að höndum. Hæfileikar
hans til að stjórna og skipuleggja
ásamt staðgóðri þekkingu komu þá
oft að góðu haldi. Það kom oft í hans
hlut að koma með tillögur og úrræði
sem aðrir gátu sameinast um og sætt
sig við.
Mætur maður sagði eitt sinn um
Aðalstein „að hann leysti hvers
manns vandræði".
Skóla- og fræðslumál voru Aðal-
steini hjartans mál. Hann fór ekki
dult með það að hann taldi að
skólinn ætti ekki aðeins að vera
fræðslustofnun heldur einnig upp-
eldisstofnun sem ætti að ala upp gott
fólk. Nemendur sem ástunduðu
heilsusamlegt líferni og ræktuðu
mannkosti og manngildi.
Aðalsteinn var gæfumaður í
einkalífi, átti góða og ástríka eigin-
konu, Bjarnveigu Sigríði Ingimund-
ardóttur, sem bjó fjölskyldunni vist-
legt og ánægjulegt heimili þar sem
börn þeirra og barnabörn mættu
hlýju og ástúð.
Þau hjónin áttu fimm mannvænleg
börn. Þau eru: Auður, gift Ásgeiri
Valdimarssyni verkfræðingi. Páll
Ingimundur, fyrrv. skólastjóri á
Reykjanesi, kvæntur Guðrúnu Haf-
steinsdóttur kennara. Þór Aðal-
steinn verkfræðingur, kvæntur Önnu
Brynjólfsdóttur. Halla, gift Sveini
Þórarinssyni, bónda í Kolsholti.
Helga María, gift Magnúsi Ingólf-
ssyni framkvæmdastjóra.
Aðalsteinn var sem eldri bróðir og
vinur okkar systkinanna í Holti og
þau elstu voru í skóla hjá honum
þegar hann var kennari í Þistilfirði.
Undirritaður dvaldi hjá þeim
Aðalsteini og Bjarnveigu einn vetur
og naut umhyggju þeirra og vináttu
sem aldrei brást. Alltaf síðan var
komið við hjá þeim þegar komið var
til Reykjavíkur.
Það var eftirminnilegt og hrífandi
að heyra Aðalstein minnast æskuár-
anna í sveitinni. Það var hlýr, fagn-
andi og þakklátur hugur sem fylgdi
máli. Fólkið, sveitin, landið sjálft og
lífríki þess leið honum ekki úr
minni. Þá gerði hann áætlanir um að
koma norður, „heim“ eins og hann
komst að orði.
í ágústmánuði 1960 komu þau
hjónin norður í heimsókn með dótt-
urbörn sín, Aðalstein, síðar lækni,
sem nú er látinn, og Eddu. Var þá
ekið inn í Dalsheiði svo langt sem
komist varð á bíl móts við Krubbna-
sel. Aðalsteinn rifjaði þá upp öll hin
fjölmörgu örnefni, sem hann þekkti
svo vel áður og heilsaði sem
gömlum, kærum vinum, og kom í
leiðinni að smalabyrginu sínu og
fann ilminn úr grasinu, þar sem áður
lágu „smaladrengsins léttu spor“.
Sumarið 1980 komu þau norður
Aðalsteinn og Bjarnveig ásamt
yngstu dóttur sinni, Helgu Maríu.
Var þá lagt upp í ferðalag til heiða
2. júlí. Þátttakendur auk Aðalsteins
voru Helga María, Marta, kona
Aðalsteins læknis, og við Árni bróðir
minn. Ekið var á jeppa inn á móts
við Dalsheiðarkofa. Þrír hestar voru
með í ferðinni. Gist var í kofanum
um nóttina og farið heim næsta dag.
Veður var kyrrt og fagurt, loftið tært
og hreint, bjart yfir fjöllunum allt
um kring og blágresið skartaði sínu
fegursta í brekkunni sunnan við
kofann. Ferðafélagarnir nutu ferðar-
innar eins og best varð á kosið. Kom
Aðalsteinn heim sæll og glaður,
óþreyttur eins og ungur væri.
Sumarið 1982 dvöldu þau Aðalste-
inn og Bjarnveig nokkra daga hjá
dóttursyni sínum Aðalsteini lækni á
Þórshöfn og Mörtu konu hans.
Lögðu þeir nafnar og Marta upp í
ferðalag til heiða 19. júlí. Fylgdar-
maður var Friðgeir Guðjónsson,
vanur gangnamaður. Ekið var á
jeppa inn á Krókavatnshæð og stigið
þar á hesta sem voru með í för. Gist
var í Hvammsheiðarkofa. Næsta dag
var haldið inn að Hafralónum og
síðan heim. Ákjósanlegt ferðaveður
var báða dagana. Okkur var það
bæði gleði- og undrunarefni hvað
Aðalsteinn naut sín vel á þessu
ferðalagi og var lítið þreyttur þegar
hann kom heim. Var líkast að hér
væri á ferð maður á besta skeiði en
ekki áttræður öldungur. Það sem
hér hefur verið sagt vitnar um órofa
tryggð og aðdáun Aðalsteins á æsku-
stöðvunum. Hér sannast sem oftar
að „römm er sú taug sem rekka
dregur föðurtúna til.“
Aðalsteinn var fjölhæfur hæfi-
leikamaður, svipmikill persónuleiki,
þéttur á velli, röskur og léttur í
hreyfingum, háttvís og virðulegur
og vakti athygli hvar sem hann fór.
Hann var hugsjóna- og athafnamað-
ur, afkastamikil! og ósérhlífinn,
ákveðinn í skoðunum og hreinskil-
inn, skapríkur og tilfinninganæmur,
og kunni vel með að fara, farsæll og
hagsýnn stjórnandi, þekktur skóla-
maður, skyldurækinn og samvisku-
samur embættismaður sem ávann
sér almennt traust og virðingu.
Allir þeir sem kynntust drengskap
hans og mannkostum kveðja hann
með þakklátum, hrærðum huga.
Við systkinin í Holti sendum þér
Bjarnveig og skylduliði öllu hjartan-
legar samúðarkveðjur.
Þórarinn Kristjánsson, Holti

Fæðingarheimili Reykjavíkur
- nýtt símanúmer
Föstudaginn 2. mars breytist símanúmer Fæöingar-
heimilis Reykjavíkur.
Nýja símanúmerið er
622544
HVERJU SPÁÞAUUM ÚRSLÍHN?
Einar
Ásgeirsson
10
Einar var aðeins með 3 rétta síðast og það
honum ekki á óvart. Hann sagðist hafa reiknað
með að vera annað hvort með 11-12 rétta eða
2-3. Hann sagðist hafa tekið að sér að verma
botnsætið í leiknum til að byrja með, en bætti
við að nú færi hann að skoða vandlega hvaða
spá aðferðum keppinautar hans beittu. Einar
hafði aðeins rétta sigurleik Chelsea, sigur
Derby og jafntefli Leeds og WBA.
'Spá Einars í 9. leikviku:
IX, 1, 1,2, 1, 1, 1, IX, 12, 12, 12, X2.
Qj fjEzEzr—li
Stefán r
Stefánsson
14 i ^~~~=zdS£
Stefán fór flatt á leikjum sem áttu að vera
öruggir, en ekki var hann einn um það. Hann
var því þokkalega ánægður með árangurinn,
en var svekktur út í Leeds fyrir að gera
jafntefli. Stefán hafði fyrirfram gert ráð fyrir
heimasigri Leeds sem öruggustu úrslitunum á
seðlinum. Leikirnir sem Stefán klikkaði á voru
ósigur Aston Villa og Man. City og jafnteflin
hjá C. Palace, Leeds, Sheffield U. og Wolves.
Spá Stefáns í 9. leikviku:
X2, 1, 1, 2, 12, IX, 1, X2, IX, 12, 1, 2.
Gróa stöðug með sína 7 rétta og var nú
nokkuð ánægð með miðað við aðstæður. Hún
sagðist vonast til þess að áfram yrði frost og
sagði það hafa áhrif til góðs fyrir sig. Hún náði
ekki réttum úrslitunum í tapleik Aston Villa,
jafntefli Luton, tapleik Millwall, og jafnteflis-
leikjum Sheffield United og Luton í 2. deild-
inni, en þessi lið síðasttöldu voru bæði á
heimavelli.
Spá Gróu í 9. leikviku er þessi:
IX, 1, 1, 2, 12, 12, 12, X2, 1, 1, 1, X2.
Sigurður heldur enn forystunni, var með 6
rétta í síðustu viku og var sérlega ánægður með
að hafa gert ráð fyrir sigri Wimbledon á Aston
Villa. Hann var þó miður ánægður með mörg
önnur úrslit á síðasta seðli. Sigurður hafði ekki
rétta jafteflið hjá C.Palace, tap Man. City, tap
Millwall og jafnteflisleikna í 2. deildinni hjá
Leeds, Sheffield U. og Wolves.
Spá Sigurðar í 9. leikviku er þessi:
X2,1,1, X2, IX, 12,1, IX, 12, 2, 1, 2.