Tíminn - 14.03.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Miðvikudagur 14. mars 1990
FRÉTTAYFIRLIT
BONN - Sovétmenn, Bretar,
Frakkar og Bandaríkjamenn
hófu, ásamt þysku ríkjunum
tveimur, viöræour um undir-
búning fulls sjálfræðis Þýska-
lands sem Þjóðverjar misstu í
lok heimstyrjaldarinnar siðari
þegar Þriðja ríkið leið undir lok.
BONN - Úrslit kosninganna
í Austur-Þýskalandi ættu að
verða Ijós 90 mínútum eftir að
kjörstöðum lokar 18.mars svo
fremi sem símakerfið í landinu
klikkar ekki, tölvur slái ekki út
vegna rafmagnsbilana og
Austur-Þjóðverjar hafi yfirstigið
áralangan ótta við að tjá
skoðanir sínar við ókunnuga.
STOKKHÓLMUR - Nel-
son Mandela hvatti til harðari
efnahagsþvingana á Suður-
Afríku og einnig til þess að ríki
slíti stjórnmálasambandi við
ríkisstjórn Suður-Afríku. Það
væri eina leiðin til að flýta fyrir
afnámi aðskilnaðarstefnunnar
í Suður-Afríku.
GENF - Líbýa neitaði því að
í landinu væru framleidd efna-
vopna eftir að Bandaríkjamenn
ítrekuðu ásakanir sínar þess
efnis á alþjóðlegri ráðstefnu
um afvopnun.
RANGOON - Frambjóð-
endur stjórnarandstöðunnar í
Burma hófu kosningabaráttu
sína, en fyrstu fjölflokkakosn-
inaarnar í landinu í áratugi
nalgast nú óðum. Herinn hela-
ur nú um stjórnvölinn.
MUZAFFARABAD -
Benazir Bhutto forsætisráð-
herra Pakistan predikaði sigur
hersveita múslíma sem berjast
gegn yfirráðum Indverja í
Kasmír og hét þeim stjórn-
málalegum stuðninai pakist-
önsku stjórnarinnar. vishwan-
ath Pratap Singh forsætisráð-
herra Indlands neitaði að láta
undan þrýstingi hins völduga
Hindúaflokks um að afnema
stjórnarskrárbundinn rétt hins
íslamska meirihluta í Jammu
og Kasmírhéraði.
LISBURN - Maður var skot-
inn til bana í þorpinu Lisburn á
Norður-írlandi og er talið víst
að írski lýðveldisherinn hafi
staðið að baki morðinu.
y i nn Ú T L Ö N DIÍH Iiiiiii i III11 n SIIH i I1!!5Í[H 111 Hiiimtii 11 imiu i I11ÍHI111 Iiíi Hf,iin 1111S»1111 I^y 111II111 i i ir i 11 i
Mikhail Gorbatsjof forseti Sovétríkjanna viðurkennir ekki sjálfstæði Litháen:
„Fullveldisyfirlýsing
Litháa merkingarlaus“
Mikhaíl Gorbatsjof forseti Sovétríkjanna viðurkennirekki sjálf-
stæði Litháen og segir að fullveldisyfirlýsing þings Litháa á
sunnudag sé merkingarlaus með öllu. Hefur hann útilokað allar
viðræður sovéskra stjómvalda við Eystrasaltsríkin þijú, Eist-
land, Lettland og Litháen, um hugsanlega úrsögn þessara ríkja
úr Sovétríkjunum.
-Ég tel þessa ákvörðun ólöglega og
ógilda. Litháar hafa ásamt fulltrúum
Lettlands og Eistlands farið fram á
viðræður. Það er ekki um neinar við-
ræður að ræða. Við ræðum aðeins við
erlend ríki, sagði Gorbatsjof í upp-
hafi þingfundar sovéska fulltrúa-
þingsins í gær.
Gorbatsjof sagði að stjómvöld í
Sovétríkjunum myndu síðar gefa út
bæði lagalega og stjómmálalega yfir-
lýsingu um sjálfstæðisyfirlýsingu
Litháa.
-Okkar afstaða mun verða opinber-
uð eins fljót og auðið er, sagði Gor-
batsjof.
Gorbatsjof sagði að mál þetta yrði
lagt fyrir Æðsta ráð Sovétríkjanna
um leið og fulltrúaþinginu sem nú
stendur yfir, yrði lokið. Gert er ráð
fyrir að því ljúki í dag og mun Gor-
batjsof þá hafa mun víðtækari völd
sem forseti Sovétríkjanna en hann
hafði þegar fúlltrúaþingið hóf störf á
mánudag.
Gorbatsjof tók fram í ræðu sinni að
á fúlltrúaþinginu væm nokkrir þing-
fúlltrúar frá Litháen og bauð hann þá
sérstaklega velkomna. Enginn fúll-
trúi ffá Litháen mætti á fúlltrúaþing-
ið á mánudag, enda ættu þeir ekki
seturétt þar ef Litháen væri fúllvalda
og sjálfstætt ríki.
Hins vegar tók Georgy Shakhnaz-
arov leiðtogi kommúnista í Litháen
að á fulltrúaþinginu væra nú 36 af
þeim 56 fúlltrúum sem kjömir vora í
Litháen á síðasta ári og sagði þá líta á
sig sem áheymarfulltrúa, enda hafði
Gorbatsjof beðið þá sérstaklega um
að mæta.
Fulltrúaþing Sovétríkjanna veitti
Gorbatsjof mun víðtækari völd á
fundi sínum í gær þegar þingið sam-
þykkti ffumvarp sem kveður á um
styrkingu ífamkvæmdavaldsins.
Mun forseti Sovétríkjanna nú hafa
svipaða stöðu og forseti Frakklands
og forseti Bandaríkjanna, jafnvel en
meiri völd í sumum málum. Mikil
andstaða ríkti meðal róttækra um-
bótasinna við þessa breytingu þar
sem þeir töldu vald forseta verða allt
of mikið og hætta yrði á einræði líkt
og á Stalíntímanum. Hins vegar er
breytingin kærkomin fyrir Gorbat-
sjof sem getur nú beitt sér betur í að
koma umbótastefnu sinni á framfæri.
Þá samþykkti fúlltrúaþingið sögu-
lega tillögu um að bundin yrði endir á
einokun og forræði kommúnista-
flokksins í sovéskum stjómmálum.
Mikhaíl Gorbatsjof forseti Sovétríkjanna sem í gærfékk mjög aukin völd
sem slíkur þegar fulltrúaþing Sovétríkjanna samþykktu frumvarp um
stóraukið ffamkvæmdarvald forsetans. Gorbatsjof sagði í gær að full-
veldisyfiriýsing Litháa ffá því á sunnudag værí merkingariaus.
Shítar skjóta á Shíta
en kristnir á kristnaa
Ringulreið ríkir nú í Beirútborg þar
sem harðir bardagar vora háðir í gær.
í austurhlutanum og á svæðunum
norðaustur af Beirút skutu kristnar
hersveitir Michel Aouns á stöðvar
hinna kristnu Líbönsku hersveita,
George Bush forseti Bandaríkjanna
létti í gær viðskiptabanni af Níkarag-
va sem verið hefur í gildi frá
skömmu eftir byltingu. Með þessu
vil Bandaríkjastjórn létta með ný-
kjörinni ríkisstjórn Chamorros for-
seta sem bar sigurorð af Sandínistum
í kosningum nýverið. Ljóst er að
með þessu gefa Bandaríkamenn Cha-
morro tækifæri til að reisa efnahags-
líf Níkaragva úr rústum, en við-
skiptabann og efnahagsþvinganir
Bandaríkjamanna, ásamt hernaðar-
aðgerðum Kontraliða sem nutu
dyggs stuðnings Bandaríkjamanna
urðu til þess að leggja efnahagslíf
Níkaragva I rúst.
Að auki mun Bush leggja til við
Bandaríkjaþing að það samþykki
veglega efnahagsaðstoð til Níkarag-
va, alls 300 milljónir dollara.
Það voru einmitt efnahagsmálin
sem talin eru hafa ráðið úrslitum í
sem svöraðu skothríðinni. Urðu
átökin í kjölfar yfírlýsingar Aouns
sem sagði að ekkert mjakaðist í ffið-
arviðræðum kristinna manna.
Þessi átök urðu til þess að patríar-
kinn í Líbanon Nasrallah Butros
kosningunum í Níkaragva og telja
stjórnmálaskýrendur að almenningur
í Níkaragva hafi gert sér grein fyrir
að Bandaríkjamenn myndu styðja
Níkaragva dyggilega efnahagslega ef
Chamorro yrði kjörinn forseti.
Það má segja að ríkisstjómin í ísrael
hafí hvellsprangið í gær, en þá rak
Yitzhak Shamir forsætisráðherra og
formaður Likudbandalagsins Shim-
on Peres fjármálaráðherra og for-
mann Verkamannaflokksins úr ríkis-
stjóminni. Aðrir ráðherrar
Verkamannaflokksins sögðu þá snar-
lega af sér, svo nú ríkir stjómar-
kreppa í ísrael eftir vikna þjark um
hugsanlegar friðarviðræður við Pal-
Sfeir hvatti forseta landsins, hinn
kristna Elias Hrawi sem nýtu stuðn-
ings Sýrlendinga og hluta múslíma,
til þess að taka stjómina á svæðum
kristinna manna í Austur-Beirút og
nágrenni, Er þetta í fyrsta skipti sem
patríarkin tekur þennan pól í hæðina í
deilum kristinna manna. Hann hefur
hins vegar hótað kristnum mönnum
bannfæringu ef þeir haldi áfram að
drepa hvom annan.
Þegar leið á daginn hófust einnig
harðir bardagar í hverfúm Shíta í
vesturhluta Beirút. Þar áttust við
sveitir hinna öfgafúllur Hizbollah
samtaka sem njóta stuðnings írana og
hinna hófsamari Amalliða sem njóta
stuðnings Sýrlendinga. Eijur þessara
fylkinga era ekki nýjar af nálinni, en
bardagamir í gær era þeir hörðustu
þeirra í millum á þessu ári.
estínumenn. Því kom ekki til þess að
stjómin félli í atkvæðagreiðslu um
vantraust eins og steíndi í.
Yitzhak Shamir gerði sér lítið fyrir
og rak Shimon Peres úr ríkisstjóm-
inni þegar Peres krafðist þess að
Shamir og ráðherrar Likudbanda-
lagsins samþykktu friðaráætlun
Bandaríkjamanna sem gerði ráð íyrir
friðarviðræðum Israelsstjómar og
kjörinna fulltrúa Palestínumanna á
MÖRKIN
JAFNGILD
Stjómvöld í Vestur-Þýskalandi segj-
ast reiðubúin að samþykkja þá kröfú
austurþýska seðlabankans um að
verðgildi vesturþýska marksins og
austurþýska marksins verði það sama
ef samið verði um gjaldeyrisbanda-
lag þýsku ríkjanna.
-Við getum ekki gert austurþýskum
sparifjáreigendum það að sparifé
þeirra rými. Þetta þýðir einn á móti
einum í gengi, sagði Helmut Hauss-
mannefnahagsmálaráðherra Vestur-
Þýskalands í gær.
Haussmann vildi ekki tjá sig um það
hvenær gjaldeyrisbandalagið gæti
komist á fót, en nú fara ffam samn-
ingaviðræður stjómvalda þýsku ríkj-
anna um það efni.
Ljóst er að þessi yfirlýsing Hauss-
manns mun liðka mjög fyrir samn-
ingum ríkjanna um gjaldeyrisbanda-
lag, en svartamarkaðsgengi á
Vestur-Þýsku marki í Austur-Þýska-
landi er einn á móti ijórum.
hemumdu svæðunum. Shamir og hið
hægrisinnaða Likudbandalag vildi
ekki ganga að skilmálum Banda-
ríkjamanna, en Verkamannaflokkur-
inn féllst á þá.
Það stefnir því í nýjar þingkosning-
ar í ísrael því staðan á ísraelska þing-
inu er þannig að nær ómögulegt er að
mynda meirihlutastjóm öðravísi en
ríkisstjóm Verkamannaflokksins og
likudbandalagsins.
George Bush afnem-
ur viðskiptabann
Ríkisstjórnin hvellsprungin