Tíminn - 15.03.1990, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 15. mars 1990
Tíminn 7
Kúbanskir útlagar hafa í frammi mótmæli gegn stjómarfari Castros í Key West í Florida. Þeir þykjast þess nú fullvissir að skammt
sé þangað til valdaferli hans lýkur.
Kúbanskir útlagar í Flórida
gera sér vonir um að Castro
falli fljótlega
Félagar einnar elstu og gleymd-
ustu skæruliðahreyfingar heims
hafa enn fundið vonina kvikna í
brjósti sér. Nýlega hittust þeir f
herbúðum á fenjasvæðunum í
Florida. Vopnaðir kúbanskir út-
lagar hafa aftur tekið til við þjálf-
un fyrir þann stóratburður sem
þeir trúa að sé skammt undan,
að draumur þeirra rætist um að
Fidel Castro verði komið firá
völdum á Kúbu.
Það eru atburðimir í Austur- Evr-
ópu, Panama og Níkaragva sem
hafa hvatt mennina í Alpha 66
sveitinni til að dusta rykið af vopn-
unum sinum, troða sér aftur í ein-
kennisbúningana og læra upp á nýtt
gömul bardagabrögð.
Alpha 66 stofnuð eftir
Svínaflóainnrásina
Þama hefur orðið fúrðuleg breyt-
ing á. Alpha 66 var stofnuð eftir
auðmýkinguna við misheppnuðu
innrásina í Svínaflóa 1961, með
stuðningi Bandaríkjamanna. Mark-
miðið með henni var að stefna að
því að kippa stoðunum smám sam-
an undan stjóm Castros með völd-
um skæruliðaaðgerðum gegn fjár-
hagslega mikilvægum stöðvum. En
þó að þeim hafi orðið eitthvað
ágengt síðustu þijá áratugina, virtist
Alpha 66 ekki eiga langt ólifað, eft-
ir því sem forystumennimir hafa
orðið eldri.
En nú hafa lýðræðislegar breyting-
ar víðs vegar um heiminn blásið
nýju lífi í sveitina, sem hefúr bæki-
stöðvar í Miami. „Síminn hringir
stöðugt og það er fólk sem vill
verða félagar,“ segir Andres Naz-
ario, 72 ára gamall foringi Alpha
66. Hann er staddur í höfúðstöðv-
um sveitarinnar þar sem folnaðar
myndir af skæraliðum, sumar tekn-
ar í ffumskógum Kúbu, skreyta
veggina.
Búa sig ekki undir
aðra innrás í Kúbu
Nazario er orðinn gráhærður og
ívið of feitur. Hann hefúr enga
draumóra um vopnaða baráttu.
Mennimir sem safnast saman í her-
búðunum í Florída em ekki að búa
sig undir aðra innrás í Kúbu. Þeir
vita sem er að 300,000 manna her-
afli Castros er of öflugur til að þeir
geti látið sig dreyma um að hafa í
fúllu tré við hann.
Þess í stað era þeir að búa sig und-
ir tveggja kosta völ sem þeir gætu
átt. Ef yrði gerð bylting á Kúbu í
svipuðum stíl og í Rúmeníu, myndi
lið Alpha 66 skunda til eyjarinnar á
bátum og veita byltingarmönnum
stuðning. Eða, ef ffamið yrði valda-
rán, vilja þeir vera tilbúnir að taka
að sér stjóm hersins.
Rétt eins og aðrir 700,000 Kúban-
ir búsettir í Flórida era þeir sann-
færðir um að ffelsi sé í þann veginn
að komast á á Kúbu, þó að litlar
staðfestar fféttir hafi borist um að
Castro eigi í vandræðum heima fyr-
ir.
„Við höfum fengið upplýsingar ffá
Kúbu um að andspyma gegn áfram-
haldandi stjóm Castros fari vaxandi
í flokknum, hemum og meðal al-
mennings,“ segir Nazario. „Eg trúi
að Castro verði farinn ffá áður en
árið er úti.“
Þessi óhagganlega trú er sameigin-
leg flestum Kúbönum f Flórida,
sem kalla Castro „E1 Tirano“ (harð-
stjórann). í borgarhverfinu Litla
Havana í Miami stendur á límmið-
um á stuðuram bíla „Næstu jól í
réttu Havana". Og á heimilum og í
verslunum era skilti þar sem lýst er
yfir „Castro es el proximo" (Castro
er næstur).
Undirbúa heimferð og
kosningar
Eldri borgarar era önnum kafhir
við að grafa upp afsalsbréf fyrir
fasteignum í höfúðborginni í þeirri
von að þeir geti bráðlega tekið þær
aftur í sínar hendur. Hópar útlaga
sem keppa um hylli landa sinna era
famir að stoffia stjómmálaflokka til
að taka þátt í kosningunum, sem
þeir era vissir um að fari fram á
Kúbu innan skamms. Sagt er að
lögreglan í Miami hafi gert áætlanir
um hvemig fara skuli með æst
veisluhöld, sem áreiðanlega bijótist
út á götum úti ef Castro fer frá völd-
um.
Fáir útlagar era þeirrar skoðunar
að þeir þurfi að bíða lengi áður en
hátiðahöldin byija. Jafnvel áhang-
endur Santería, vúdúskyldra trúar-
bragða sem era upprannin í Afriku
og fjölmargir Kúbanir iðka, segjast
nýlega hafa fengið merki frá einum
guða sinna sem gaf til kynna að Ca-
stro sé í þann veginn að missa völd-
in. „Við fengum viðvörun 20 áram
áður en hann kom ffam á sjónar-
sviðið um að nýr leiðtogi myndi
taka völdin og leggja Kúbu í rúst,“
segir talsmaður Santeria. „Nú höf-
um við fengið skilaboð um að bráð-
um verði hann horfmn.“
Stjómmálamenn skella
sér í leikinn
Stjómmálamennimir hafa smitast
af þessari útbreiddu hrifningu og
þeir era æstir í að færa sér aðstæð-
umar í nyt. Nýlega stofnuðu þing-
menn til undirbúningsfúndar til
fijálsra kosninga á Kúbu til að ýta á
eftir að ffjálsar kosningar fari fram
á eynni. Bob Martinez, ríkisstjóri
Florida hefúr nýlega tilkynnt um
stofnun nefndar sem kennd er við
ffjálsa Kúbu. Hún á að kynna sér
möguleg efnahagsleg, þjóðfélags-
í öllum þeim hræringum sem eiga sér nú stað í fýrrum komm-
únistaríkjum heims má ekki gleyma eyju í aðeins 90 mflna
fjariægð frá strönd Florida. Þar hefur Fidel Castro farið með
öll völd síðan 1959 í óþökk hinna voldugu nágranna sinna og
hafa um 700,000 landar hans og andstæðingar safnast sam-
an í Miami þar sem þeir bíða eftir því að komast aftur heim.
Og nú eru þeir sannfærðir um að þess sé skammt að bíða að
Castro falli og þeir komist afturtil föðuriandsins. The Sunday
Times segir nýverið frá undirbúningi þeirra.
leg og stjómmálaleg áhrif sem
Kúba gæti haft á ríki hans að Castro
gengnum.
Á sama tíma og ákafinn og áhug-
inn á frjálsri Kúbu eykst, koma
fram vamaðarraddir um að e.t.v. sé
hér bara óskhyggja á ferðinni. Þess-
ar raddir halda því fram að bylting-
in á Kúbu 1959 hafi verið allt ann-
ars eðlis en valdataka kommúnista í
Austur-Evrópu. Kúbanska bylting-
in hafi verið heimagerð, frekar en
hún hafi verið þvinguð upp á lands-
menn. Hvað sem segja má Castro til
lasts er hann enn þjóðholl og töfr-
andi hetja í augum flestra. Sumir út-
laganna halda að hann eigi eftir að
vera enn við völd einhvem tíma.
„Við ættum ekki að gera okkur allt-
of miklar vonir um að valdaferill
hans sé á enda,“ segir fyrrverandi
pólitískur fangi sem nú býr í Mi-
ami.
Á Castro örlög sín und-
ir Gorbatsjov?
En þrýstingurinn á Castro færist í
aukana, sérstaklega á efnahagslega
sviðinu. Missir viðskiptafélaga í
Austur-Evrópu og Mið-Ameriku
hefúr leitt til versnandi efnahagsaf-
komu landsins, sem var slæm fyrir.
Nú nálgast erlendar skuldir 3400
milljarða ísl. kr. og ekki fjárráð til
að flytja inn mikilvægan vaming.
Kannski felast örlög Castros í
versnandi samskiptum hans við
Mikhail Gorbatsjov.
Þó að Sovétríkin hafi afgreitt nýj-
ar MIG-herþotur til Kúbu nýlega
hafa Sovétríkin reynst stöðugt ófús-
ari til að sjá Kúbönum fyrir öðram
vöram, s.s. olíu, hveiti og sjón-
varpstækjum.
Ef Gorbatsjov tekur fyrir efna-
hagslega og hemaðarlega aðstoð —
sem nú nemur um milljarði ísl. kr. á
dag — gæti Castro fallið úr valda-
sessi fyrr en varir. En aðrir standa í
þeirri trú að Gorbatsjov kunni að
vera ótilbúinn að gefa upp á bátinn
Kúbu, sem sér honum fyrir her-
bækistöð og hleranarstöð í aðeins
90 mílna fjarlægð ffá Ameríku.
Kúbönsku útlagamir standa í
þeirri meiningu að mikilvægt sé að
beita Castro þrýstingi, hvort heldur
hann kemur ffá Moskvu, Miami
eða Washington. Þeir gera sér vonir
um að innan skamms hefjist til-
raunaútsendingar sjónvarpsstöðv-
arinnar Marti, sem sett hefiir verið
upp til að senda sápuóperar, gam-
anmyndir og fféttir beint til 10
milljón íbúa Kúbu.
En þó að útlagamir tali fjálglega
um ffamtíðina gera þeir sér grein
fyrir að hvatinn að breytingum get-
ur aðeins komið ffá Kúbu sjálfri.
„Það er kúbanska þjóðin sem á eft-
ir að fella Castro," segir Nazario.
„Sumir hér í Miami hafa talað um
að mynda útlagastjóm, en það væri
ekki rétt. Nýja stjómin verður
mynduð á Kúbu. Okkar hlutverk er
einungis að styðja hana.“