Tíminn - 07.04.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Laugardagur 7. apríl 1990
Tímirm
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin f Reykjavík
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gfslason
Oddur Ólafsson
Birgir Guðmundsson
Eggert Skúlason
Steingrlmur Gfslason
Skrifetofur Lyngháls 9, 110 Reykjavfk. Sími: 686300.
Auglýsingasíml: 680001. Kvöldsímar Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttstjórar 686306, fþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning
ogumbrot: Tæknideild Tfmans. Prentun: Blaöaprent h.f.
Mánaöaráskrift I kr. 1000,- , verð f lausasölu f 90,- kr og 110,- kr. um
helgar. Grunnverö auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Á uppleið
Eftir þriggja ára erfiðleikatímabil í íslenskum
atvinnu- og efnahagsmálum eru horfur nú batn-
andi.
Skýrt er að koma í ljós að opinberar efnahags-
aðgerðir, sem hafist var handa um eftir fall
ríkisstjórnar Þorsteins Pálssonar haustið 1988,
hafa skilað árangri.
í þessum efnahagsaðgerðum var megináhersla
lögð á að rétta við hag útflutningsgreina og
íslensks samkeppnisiðnaðar, enda augljóst að
vandi efnahagslífsins lá fyrst og fremst í rekstrar-
erfiðleikum framleiðslugreinanna.
Á árabilinu 1984-1987 var um að ræða mikinn
vöxt í framleiðslu og veltu sem tók að fjara út í
ársbyrjun 1987 og var orðið að alvörumáli síðari
hluta þess árs vegna síversnandi gengisþróunar
og verðlækkana á ýmsum útflutningsafurðum.
Undir forystu Porsteins Pálssonar þáverandi
forsætisráðherra var alltof seint gripið til gagnað-
gerða af hálfu ríkisvaldsins í þessum efnum.
Vegna ágreinings um leiðir til bjargar útflutn-
ingsframleiðslunni rofnaði stjórnarsamstarf við
sjálfstæðismenn haustið 1988. Með nýrri ríkis-
stjórn undir forsæti Steingríms Hermannssonar,
formanns Framsóknarflokksins, var loks hafist
handa um að gera virkar ráðstafanir í efnahags-
málum.
Sá batnandi þjóðarhagur sem nú er fram
undan á að sjálfsögðu rætur sínar í efnahagsað-
gerðum núverandi ríkisstjórnar. Án þessara
aðgerða hefði atvinnulífið ekki verið við því
búið að nýta sér batnandi rekstrarskilyrði sem
leiðir nú af hækkun á verði útfluttra sjávar-
afurða.
í því sambandi skyldu menn minnast þess að
haustið 1988, fyrir einu og hálfu ári, lá við
rekstrarstöðvun hjá fjölda útflutningsfyrirtækja
og gjaldþrot þeirra blöstu reyndar við í stórum
stíl.
Með skipulegum endurreisnaraðgerðum tókst
núverandi ríkisstjórn að bjarga fjárhag útflutn-
ingsfyrirtækja úti um allt land, gjaldþrot þeirra
voru alger undantekning og ríkisstjórninni tókst
að forðast það geigvænlega atvinnuleysi sem
annars blasti við.
Undir núverandi stjórnarsamstarfi hefur tekist
virkt og jákvætt samstarf milli aðila vinnumark-
aðarins og ríkisvaldsins um heildstæðar lausnir á
vanda þjóðarbúsins, þar sem allir eru m.a.
sammála um að nauðsynlegt sé að kveða verð-
bólgudrauginn niður hér á landi til þess að
tryggja samkeppnisaðstöðu útflutningsins í við-
skiptalöndum okkar án sífelldra gengisfellinga,
sem jafnframt er augljós hagur launþega, að þeir
viti hvert sé verðgildi þeirra peninga sem þeir fá
launin sín greidd með.
íslenska þjóðin býr við batnandi hag. Við
erum á leið upp úr öldudalnum.
LEITUN mun að skraut-
legra þjóðlífi í álíka fá-
menni og býr á íslandi.
Skoðanir á mönnum og
málefnum eru álíka margar og
íbúamir og er oft svo skammt á
milli lofs og lasts að á stundum
er illt að greina hvort verið er að
skammast út í einhver tiltekin
atriði eða dást að framkvæmd
hinna sömu þátta.
Dæmi þar um er til dæmis, að
einhveijum þykir nokkuð vel af
sér vikið hjá 250 þúsund manna
þjóð að halda uppi fimm þúsund
manna háskóla þar sem kennar-
ar skipta hundruðum. I sömu
ræðu er svo gjaman kvartað yfír
óþolandi nánasarhætti þegar
kemur til opinberra fjárframlaga
til sömu stoíhunar, eða stoíhana,
því háskólum og háskólastigum
fjölgar í réttu hlutfalli við fækk-
un starfsfólks í framleiðslu.
Námsmenn em í einu atvinnu-
stéttinni hérlendis sem það opin-
bera reiknar út fyrir hvað þurfa
sér til firamfærslu. Svo er leitast
við að fullnægja þeim þörfúm
eftir því sem þjóðfélagið hefhr
bolmagn til. En engin önnur
stétt fer fram með slíkri kröfu-
hörku til rukkunar á ríkislánum
og námsmenn þegar sá gállinn
er á þeim, og það er hann oftast
nær. Stjórnarandstaða hverju
sinni er vön að yfirbjóða ýfrustu
kröfur námsmanna og er svo
komið að þjóðfélaginu er aldrei
þakkað að létta þeim róður-
inn,heldur húðskammað fyrir
nísku sína.
Utgerðarmenn og sjómenn
kvarta stómm vegna fiskveiði-
kvóta og kenna honum að þeir
ráða illa við að greiða ofifjárfest-
an flota. En útgerðin hefúr feng-
ið kvótan gefins og vill fyrir
engan mun missa hann í hendur
annarra og þá er ágætt að hafa
hann til að vemda fiskistofhana.
Tvíátta í flestu
Litauðgi skoðana er sjálft
menningarlífið. Um skeið hefúr
öll leikhúsumræða fjallað um
áhorfendasæti og höfundarrétt,
þó ekki leikhúsverka heldur
leikhúsa, eða öllu heldur Þjóð-
leikhússins eins.
Svið og leikverk rúmast hvergi
i þefrri dramatísku umræðu sem
nú stendur yfir um leikhús, þar
sem arkitektar leika aðalhlut-
verkin og leikarar em utanveltu,
nema menntamálaráðherra sem
fer stórvel með hlutverk boð-
bera æðri mennta og menningar
og stórbyggingameistara.
Sem endranær em sömu aðilar
tvíátta í þessu máli sem öðrum.
Allir arkitektamir sem vinna við
breytingar á áhorfendasvæði
leikhússins skrifa undir bréf til
Alþingis þar sem skorað er á
þingheim að hætta við fram-
kvæmdirnar. Fagurfræðilegar
ástæður og rækt við látinn arki-
tekt em bomar fyrir því að í frí-
stundum vilja mennimir hætta
því verki sem þeir sinna af stakri
trúmennsku í vinnunni.
Fyrir skemmstu supu allar við-
kvæmar sálir hveljur út af klámi
sem nokkrir femínistar urðu sér
úti um og héldu sýningu á fyrir
þingmenn. Fjölmiðlaeflið var
ekki seint á sér að taka upp
þráðinn og tókst að klæmast
dögum saman á sýningu þeirra
kvenna gegn klámi sem dreifðu
og sýndu klám til að sýna að
þær væm á móti klámi.
Fyrstu lýsingar af sýningu
kvennanna bentu til að þeim
hafi auðnast að panta sér eintak
af myndbandsspólu, sem gerð er
af sadistum fyrir þá sem haldnir
eru kvalalosta. Eftir skoðun
komust konur gegn klámi að því
að þetta væri ekki erótik og að
Eros væri ekki á spólunni, sem
einhverjir smekkmenn í mynd-
bandaiðnaði flytja inn og selja
konum, sem taka kvalalostann
til sýningar fyrir útvalið lið
þingmanna og Qölmiðlunga.
Ut af subbuskap sem gerður er
fyrir öfuguggahátt sadista átti að
fara að skilgreina klám og þá
datt botninn úr afkomendum
þeirra sem átu af skilningstrénu.
Glæpir og refsingar
Eftir klámbylgu kvenna gegn
klámi var boðið upp á listrænar
kynfærasýningar í einum menn-
ingarlegasta listasal höfuðborg-
arinnar. Þar er stútfullt út úr dyr-
um alla daga og góðborgaramir
drekka í sig sköpunarverk lista-
manna. Fréttamenn sjónvarpa
og síðan hámenningarrýnar
sömu miðla flytja glennt klof og
kauðska besefa inn á gafl hvers
heimilis og hiksta ekki einu
sinni þegar þeir segja neytend-
um mælsku sinnar að þetta sé
erótík.
Fyrir nokkrum vikum var sjón-
varpsstjóri kærður, dreginn fyrir
rétt og dæmdur fyrir að sýna
bíómyndir af kynfærum og geir-
vörtum um miðjar nætur. Rétt-
lætiskerfið telur rétt að hann
borgi fésekt og sitji í tugthúsi
fyrir glæp sinn.
Öruggur seinagangur
Fyrir þrem eða fjórum árum
var allt tiltækt lögreglulið höfúð-
borgarsvæðisins kvatt út og fór
það hamförum um myndbanda-
leigur og einhver ósköp af spól-
um vom gerðar upptækar.
A þeim var hryllingur og klám
og guð má vita hvað, að því að
sagt var og eins og venjulega
vom bestu heimildimar þeir sem
aldrei höföu inn á myndbanda-
leigu komið. Djöfúlgangur lög-
reglunnar var pantaður af bisn-
issmönnum sem bám fyrir sig að
væm að vemda höfundarrétt.
Það mál hefur annars aldrei
verið útskýrt og sýnast yfirvöld
og dómstólar ekki þurfa að skýra
gerðir sínar fyrir svo lítilmótleg-
um aðilum og almenningi.
Réttarkerfið geymdi spólumar
í nokkur ár og fyrir nokkrum
dögum var þeim skilað aftur til
eigenda og undirbúa þeir nú
skaðabótakröfúr á ríkissjóð fyrir
greiðasemi yfirvalda við „rétt-
hafa“ spólanna.
Hvers vegna má núna leigja
myndböndin forboðnu út er ekki
á dagskrá.
Auraleysi að venju
Einhver angi dómskerfisins er
búinn að geyma spólumar í um
fjögur ár. Það er sá tími sem tal-
inn er eðlilegur á þeim bæjum
til að fella úrskurð.
Avallt þegar einhver fúrðar sig
á seinagangi í dómsmálum er
svarið hið sama; ekki nægir pen-
ingar og svo búum við í réttar-
ríki. I réttarríki þarf að athuga
málin vel og vandlega frá öllum
hliðum og ekki hrapa að dóm-
um. Em þetta kallaðar vandaðar
málsmeðferðir.
Séu aurar og eignir í spilinu
geta eignabreytingar orðið geig-
vænlegar á meðan málin sni-
glast gegnum dómskerfíð og
heggur þá stundum sá er hlífa
skyldi og öfugt, Skilvirkni er
hugtak sem aldrei nær inn úr
skrápi réttarfarsins.
Allt gæti þetta heitið gott og
blessað ef allt þetta seinvirka
dómskerfi og vönduðu vinnu-
brögð tryggðu réttaröryggi.
Verkurinn er að það gerist ekki.
Ef menn hafa þijósku og nennu
til að fylgja sínum málum eftir
leika þeir sér að því að fá fjöl-
þjóðlegan mannréttindadómstól
til að ónýta málsmeðferð ís-
lenskra dómstóla.
Allt þetta vekur til umhugsunar
um hvort réttaröryggi og sein-
virkni þurfa endilega að haldast
í hendur?
Má og má ekki
Listamaðurinn Erró er dáður
að verðleikum og er þjóðinni
sagt að hún standi i óskaplegri
þakkarskuld við hann vegna
mikillar málverkagjafar. Frægð
Errós nær langt út fyrir land-
steinana. Meðal dáðustu verka
hans eru myndir af mönnum
sem listamaðurinn sýnir í annar-
legu umhverfí og öðrum félags-
skap en þeir eru að öllu jöfnu á
myndum og í bióum.
Þekkt fólk er t.d. sett inn í
mynd með engalbömum Rapha-
els þar sem þau eru svo undur-
sæt með vængina sína á gull-
bryddu skýi. Þjóðhöföingjar og
fyrirmenn lenda á táknrænum
stöðum i verkum Errós. Fræg er
myndin af Maó á Rauða torginu,
þar sem hann er greinilega hinn
eini og sanni valdsmaður. Bylt-
ingarhetjur fyrri áratuga and-
skotast með tól sín í véum
bandarískrar borgarstéttar.
Lítill menningarauki þætti af
því að eyðileggja þessi verk Er-
rós og myndi einhvers staðar