Tíminn - 07.04.1990, Blaðsíða 2

10
HELGIN
Laugardagur 7. apríl 1990
kiriri
■ Mnr
Sumarhátíð Framsóknarfélaganna
í Árnessýslu
verður haldin í Hótel Selfoss, síðasta vetrardag, 18. apríl og hefst
með borðhaldi kl. 20.30 stundvíslega.
Sigrún Páll
Magnúsdóttir Pétursson
Heiðursgestirkvöldsins verðaSigrún Magnúsdóttirog Páll Pétursson.
Sönghópurinn Snæfríður og Sníparnir úr Þorlákshöfn skemmta.
Hljómsveitin Upplyfting leikur fyrir dansi.
Þátttaka tilkynnist fyrir sunnudagskvöldið 15. apríl í síma 33686,
Bjarnþór, 68896, Brynjar, 21025, Sigurbjörg, 21720, Svanlaug,
63307, Þórey.
Miðaverð fyrir þríréttaða máltíð og dansleik kr. 3.000,-.
Miðavarð á dansleik kr. 1.400,-.
Félagar eru hvattir til að fjölmenna og taka með sér gesti.
Allir velkomnir.
Nefndin
Reykjavík - Borgarmálefni
Fundur verður að Nóatúni 21, laugardaginn 7. apríl kl. 10.30.
Fundarefni: málefnaundirbúningur vegna borgarstjórnarkosninga.
Allt framsóknarfólk hvatt til að mæta.
Frambjóðendur
að segja bíð ég eftir að aðeins
lengra komin sveit fái það í hend-
ur. Hver veit nema ég beri þetta
upp við Svíana úti, en ein sænsku
keppendanna er konsertmeistari í
Málmey. í fyrra fékk ég það verk-
efni að semja tónlist við leikrit í
Iðnó, „Sjang Eng“, eftir Göran
Tunström ásamt Hilmari Erni
Hilmarssyni. Þessa tónlist spilaði
ég með á öllum leiksýningunum í
þriggja manna hljómsveit. Annar
hef ég mesta löngun til þess að
semja söngleik, þar sem tónlistin
er ekki algjör þjónustupía eins og í
venjulegum leikritum, þar sem
ekki má skyggja á leikritið sjálft.
Satt að segja er ég að leita að góðu
„plotti“ fyrir slíkan leik og Iýsi hér
eftir sögu eða ævintýri sem hent-
aði.
Ég má heldur ekki gleyma því að
talsvert hef ég starfað með Agli
Olafssyni. Með honum hef ég unn-
ið tvo sjónvarpsþætti — prógram á
gamlaárskvöldi og og síðan pró-
gram við texta Þórarins Eldjárns
fyrir um ári.
Mörg af þeim verkum sem ég hef
samið hafa enn ekki verið flutt, en
þó vil ég nefna eitt, sem ég bind
talsverðar vonir við. Það heitir
„Ljósaskipti“. Það er frá 1985 og
mitt fyrsta verk, sem er svona
hæfilega nútímalegt, ef svo má
segja.
Nokkuð hef ég gert af því að
stjóma, svo sem M.R. sýningu á
Oklahoma!, en ég orkestraði leik-
inn fyrir 24 manna band þarna og
stjórnaði því.
Sannkallað
PÁSKATILBOÐ
fyrir alla íslenska ostavini
15-20%
afsláttur!
DALA-BRIE
INNBAKAÐUR
DALA-BRIE
DALAYRJA
CAMEMBERT
DJÚPSTEIKTUR
CAMEMBERT
P0RTSALUT
GRAÐAOSTUR
Birgðu
þig upp fyrir páskana
í næstu búð
Þú hefur verið tónlistarkennari,
Ríkharður?
Já, ég hef prófað að kenna, var
kennari austur á Hvolsvelli einn
vetur. Þar kenndi ég fólki frá átta
ára aldri til sextugs. Það var þarna
lúðrasveit og ég útsetti fyrir hana
og nemendur eftir þörfum. Þetta
var lærdómsríkt. I þvi sambandi
vil ég koma að því hve óheilla-
vænleg sú ákvörðun var er ríkið
ákvað að hætta að greiða kennara-
laun við tónlistaskóla úti á landi
og koma því yfir á sveitarfélögin.
Þetta var gífurleg afturför, því fyr-
irkomulagið þótti til hreinnar fyr-
irmyndar, eins og það var. Við vor-
um öfundaðir af þessu í öðrum
löndum. Sé nokkuð til sem komið
getur af stað byggðaröskun í húm-
aniska geiranum, þá er það þetta.
Það er vonlaust að fátækari og
minni sveitarfélög geti staðið að
tónlistaskólahaldi af myndarskap.
Nú hlýtur þetta að leggjast niður
víðast hvar.
Þú hefur talsvert ritað um tón-
listarefni í blöð og gagnrýnt
ýmsa hluti í menningarlífínu?
Ég hef stundum ritað greinar og
gagnrýni í blöð, svo sem NT og
Þjóðviljann og stöku sinnum fyrir
Morgunblaðið og fyrir hefur kom-
ið að ég hef notað tækifærið til að
gagnrýna ýmis fyrirbæri, eins og
síbyljustöðvamar, sem mætti kalla
skmm og skröltstöðvar, þvi þama
er yfirleitt að heyra rokkmúsík af
heldur fátæklegum toga. Fyrir vik-
ið kynnist unga kynslóðin ekki
nema tveimur strengjum á hörp-
unni og missir af hinum ljömtíu.
Náttúrlega er til góð músík í rokki,
en dynamikin í þessum stöðvum,
sem einnig dynur á heilsuræktar-
stöðvum og víðar, er ekki frjóvg-
andi nema fyrir stóra samnefnar-
ann. Öll framsækin rokkmúsík á
jafn erfitt uppdráttar og alltaf. Því
hefur íjölgun stöðvanna ekki
tryggt neina raunvemlega fjöl-
breytni, eins og menn sáu í hilling-
um. Alltaf er horft til þess að
skaffa verður nógar auglýsingar og
þær nást sennilega ekki nema með
því að höfða til breiða samnefnar-
ans, sem ég gat um. Þetta er dæmi-
gert fyrir allt Halelújað í kring um
frelsi ljósvakanna.
Hvernig vaknaði músíktaugin í
þér til lífsins?
„Því miður get ég ekki bent á
neitt í þessum tveimur Qölskyld-
um mínum, sem tengist tónlistar-
áhuga. Það eina sem þessu fólki
datt í hug var að senda mann í
dansskóla. Af þessu má draga
þann lærdóm að oft er erfitt að sjá
hjá krökkum hvort svonalagað býr
í þeim og hvar hæfíleikarnir
liggja. Já, ég hafði sjálfur frum-
kvæðið að þvi að hefja námið í
Tónlistarskólanum, þá 25 ára og
var þá auðvitað allt of gamall. Ég
hafði kontrabassann sem höfuð-
grein. Ég var að miklu leyti sjálf-
menntaður í hljómfræðinni á þeim
tíma — menn fengu að hanga
þama að miklu leyti eftirlitslausir
þá, væru þeir sæmilega skilvísir
með skólagjöldin. Það mætti
kannske gagnrýna skólann fyrir
þetta, en ég bý víst í glerhúsi með
mína „námshörku“.
Hvað bassann snertir, þá átti ég
svona krossviðargarm, frá því er
ég var með þeim í „Þrjú á palli“.
Bassaganginn hafði ég lært í ýms-
um Bach — konsertum og var far-
inn að spila þetta mér til ánægju
með plötum heima, áður en ég
byrjaði í skólanum. En þótt ég
væri að læra á bassann var mark-
miðið með náminu fyrst og fremst
að komast inn í tónsmíðamar. Það
er gaman að tónsmíðunum og það
merkilega við þær er að eftir því
sem árin líða fækkar fmmhug-
myndum, en hæfileikinn til þess
að vinna úr þeim eykst. Hver veit
þvi hvað hefði getað gerst, hefði
maður byrjað svo sem tíu ámm fyr.
Hvernig stóð á því að þú fékkst
slíkan áhuga á tónlistarsögunni?
„Það kom eiginlega af sjálfu
sér: maður byrjaði að lesa það sem
stóð utan á hljómplötuumslögun-
um og hlustaði mikið á útvarpið,
þ.e.a. segja rás hins hlustandi
manns. Hún er sem betur fer með
talsvert af klassiskri músík, en
núna í seinni tíð þekkir maður svo
mikið af því sem spilað er. Þama
er orðið svo mikið af „lummum“
og mér finnst að þeir ættu að gera
meira af því að grafa fram minna
þekkta tónlist. Þetta virðist ekki
breytast þótt margir nýir dagskrár-
gerðarmenn séu komnir til sög-
unnar, einir átta eða níu held ég.
Þarna kemur sjálfsagt við sögu sú
hugmynd að sækjast skuli eftir
„léttri“ klassiskri tónlist og halda
menn þá að þekktasta tónlistin sé
sú „létta“. Mér fínnst þó komið
full mikið af því góða þama.
Já, það er rétt. Eg hef verið með
útvarpsþætti um klassika músík í
útvarpi, var með þátt í heilan vet-
ur, sem nefndist „Aftankliður".
Hann var nú ekki á góðum tíma,
var alltaf settur í skammakrókinn,
eins og oft er með klassiska músík.
Hann var á sjónvarpsfréttatíma á
miðvikudagskvöldum. Þar reyndi
ég að kynna ýmis tímabil, eins og
Mannheim — skólann og fleira, en
hann tengist merkilegu tímabili,
þessu gráa svæði í milli barrok-
skólans og Vínarklassikurinnar,
tímabilinu milli svona 1750 — 60
og 1775. Þama gerðu menn mikið
af tilraunum, skemmtilegri og
skondinni tónlist, líkt og varð aftur
í byrjun þessarar aldar.
Það er eftirtektarvert að í
keppninni þreifið þið ykkur oft
áfram að réttu svari með því að
greina stíl ýmissa tímabila og
svo framvegis?
Já, stundum gefst færi á að velta
fyrir sér stíl tónverka sem um er
spurt og mætti vera meira af því.
Það gefur tilefni til skemmtilegra
umræðna og dómaramir gefa stöku
aukapunkta, sem fróðleikur er að.
Til dæmis komu fram nýjar upp-
lýsingar sem þeir í Sovét hafa
fundið og varða dauða Tschaikov-
sky. En hvað mig varðar þá er ég
stundum nauðbeygður til þess að
rekja mig svona áfram, því ég hef
ekki hlustað jafn mikið og t.d.
hann Valdimar. Sérstaklega er
hann vel heima í síðrómantískri
múslk, síðari helmingi nítjándu
aldar, sem höfðar ekki jafn mikið
til mín. Það tímabil er annars mjög
fyrirferðarmikið I spurningum í
keppninni, þvi miður. Mér finnst
sviðið hjá þeim nokkuð þröngt.
Þeir fara ekki aftur fyrir Palestrina
né fram fyrir 1950, en ég er eink-
um í eldri tónlist og svo í vaxandi
mæli í tuttugustu aldar tónlist.
Samt eru örfáar undantekningar,
eins og þegar Snorri Sigfússon var
að spila Tarot píanóverkið sitt,
sem er líklega aðeins fimm ára.
Þar fengu bæði Norðmenn og Svía
núll — þeir höfðu ekki einu sinni
heyrt á tónskáldið minnst, enda
yngsta kynslóð tónskálda „tabula
rasa“ fyrir þeim. Þetta var þó mjög
heppilegt fyrir okkar parta.
Nú eru mótherjar ykkar fíestir
atvinnufræðifólk í músík. Er það
ekki dálítið á kostnað sanngirni?
Jú, og þó alveg sérstaklega hvað
varðar skandinaviska meistara. Þar
er einangrun íslands algjör. Nefni
maður danska höfunda eins og
Sinding, Kuhlau, Hartmann,
Weyse og fleiri, þá er komið að
mönnum sem ekki heyrast í út-
varpi hér, né fást í hljómplötubúð-
unum og heyrast ekki á tónleikum.
Þar sem varla hefur brugðist að ein
spurning af sex snerti skandina-
viska höfunda, þá hefur þetta
vissulega verið dragbítur á okkur
— svo ekki sé minnst á „professi-
onalisma“ þeirra í hinum liðunum,
en þetta eru bókasafnsfræðingar,
kennarar og atvinnuspilarar eða þá
stórsafnarar. Einn Svíanna, Ed-
mann, trúði mér fyrir því að hann
ætti á níunda þúsund hljómplötur!
Hann kemst varla fyrir í íbúðinni
sinni. Þetta eru skeinuhættir menn.
Nei, ég á ekki sambærilegt safn.
Ætli ég eigi sjálfur ekki svo sem