Tíminn - 21.04.1990, Blaðsíða 10

10 Tíminn
Laugardagur 21. apríl 1990
VETTVANGUR
Bjarni Hannesson:
Fjaðrafok og raunveruleiki
Eldur í Áburðarverksmiðjunni hefur valdið talsverðu fjaðra-
foki í fjölmiðlum og ekki að ástæðulausu, aldrei þessu vant,
og get ég ekki stillt mig um að fjalla nokkuð um það mál og tel
rétt, þar sem þetta verður að líkum ekki ein grein um það mál
sem ég skrifa, að vitna orðrétt í virðhorf borgarstjómar
Reykjavíkur, birta þann 18.4. 1990 bls. 22 í Morgunblaðinu,
þar sem borgarstjóm samþykkir tillögu Davíðs Oddssonar
borgarstjóra sem var eftirgreind orðrétt.
Tillaga borgarstjómar
„Á fyrstu áratugum verksmiðju-
reksturs Áburðarverksmiðjunnar í
Gufunesi var talið af sérfræðingum
að eina hættan sem af henni stafaði
væri sprengihætta vegna köfnunar-
efnisáburðar sem framleiddur hefði
verið og geymdur í verksmiðjunni.
Þvi væri fullnægjandi öryggisráðstöf-
un að tryggja að óbyggt svæði væri í
kringum verksmiðjuna, ekki minna
en 1800 metrar. Síðar þegar geymslu
ósekkjaðs köfnunarefhisáburðar var
hætt var álitið að hætta vegna spreng-
ingar í ffamleiðslurás verksmiðjunn-
ar takmarkaðist við 300 metra fjar-
lægð frá verksmiðjunni. Þegar byggð
í Grafarvogi var skipulögð var miðað
við að fjarlægð til næstu íbúðabyggð-
ar yrði minnst 1200 metrar. Á árinu
1985 fól borgarráð þeim dr. Ágústi
Valfells og Rúnari Bjamasyni að gera
úttekt á áhættuþáttum vegna starf-
semi verksmiðjunnar. I greinargerð
þeirra kemur fram að veruleg hætta
geti stafað af geymslu fljótandi amm-
oníaks í kúlugeymi á verksmiðjulóð-
inni.
Meginhættan sem af verksmiðju
þessari stafaði væri mengunarhætta,
þ.e. að ammoníakský kynni að berast
ffá verksmiðjunni yfir borgina, ef
verulegt óhapp yrði á verksmiðju-
svæðinu. Kom það jafnframt ffam að
hættan af þessum efnum var ekki
bundin við nágrenni verksmiðjunnar
heldur jafhvel ffemur við aðra byggð
í bænum, þá einkum byggð í austan-
verðri borginni og í miðborginni
vegna rikjandi vindátta á þessum
slóðum.
Það óhapp er varð á páskadag hefúr
gefið mönnum gleggri og skýrari
mynd af þeirri vá sem þama er, og
jafhffamt að það álit er borgaryfir-
völd létu í ljós fyrir rúmum tveimur
árum að skynsamlegt væri að loka
verksmiðjunni hefúr rétt á sér.
Óhapp það, sem varð sl. sunnudag er
kviknaði í á þaki ammoníakskúlu
verksmiðjunnar, var áður óþekkt sem
áhættuþáttur. Þótt viðbrögð allra ör-
yggisaðila hafi verið markviss og
borið tilætlaðan árangur er ljóst að
þetta óhapp kom mönnum í opna
skjöldu.
Borgaryfirvöld óskuðu effir því á
sínum tíma við ríkisstjómina að gerð
yrði þjóðhagsleg úttekt á rekstri verk-
smiðjunnar og hvort rekstur hennar
borgaði sig í raun fyrir þjóðina sem
heild. Ríkisstjómin varð ekki við
þessum óskum, þrátt fyrir ítrekun
þeirra, heldur lét einungis gera úttekt
á rekstri verksmiðjunnar sjálfrar en
ekki þýðingu hans fyrirþjóðarbúið.
Vemlegar efasemdir em uppi um
það að verksmiðjan skili í raun efna-
hagslegum ávinningi fyrir þjóðina og
jafnvel þótt hann kunni að vera nokk-
ur er ljóst að áhættan sem tekin er
með rekstri hennar í svo miklu nábýli
við stærsta sveitarfélag landsins er yf-
irþyrmandi. Því ber að hætta þessum
áhættusama rekstri.“
Valkostirnir
Fyrri hluti tillögunnar ber það með
sér að líkleg hætta af verksmiðju-
rekstrinum cr vemleg og er ég því
áliti samþykkur, vegna þess að
Reykjavíkurborg hefúr látið byggða-
skipulag og byggð þróast í átt til verk-
smiðjunnar allt að 5 til 7 km miðað
við það ástand í byggðarmálum sem
var þegar verksmiðjan var byggð. Öll
sú þróun hlýtur að vera á ábyrgð
Reykjavíkurborgar en ekki verk-
smiðjunnar og er því ábyrgðin ná-
kvæmlega öll hjá Reykjavíkurborg
að vemleg hætta getur orðið fyrir
mikinn fjölda manna.
Þetta er að sjálfsögðu aðalatriði þeg-
ar að fjármálahliðinni kemur.
Raunvemleikinn í dag er hins vegar
sá að íbúðarbyggð er komin mjög ná-
lægt verksmiðjunni og líkur á enn
aukinni byggð í nágrcnni hennar og
hún verði jafnvel í 180 gráðu sveig
við verksmiðjuna
Framtíðin
Þar sem slíkt er allsendis óviðun-
andi hlýtur að þurfa að færa verk-
smiðjuna og einungis álitamál hvetjir
borga kostnaðinn við það og þar hlýt-
ur meginkostnaðurinn að verða
greiddur af Reykjavíkurborg, áhyggj-
ur þarf vart að hafa af því að erfitt
verði að fá staðsetningarleyfi fyrir
rekstri verksmiðjunnar á landsbyggð-
inni og greinarritari er Húnvetningur
og er ég alveg sannfærður um að
verksmiðjan yrði boðin velkomin á
Húnavatnssýslusvæðið, mun ég rita
um það atriði í annarri grein, en fjalla
nokkuð um niðurlag tillögu borgar-
stjómarinnar þar sem látið er liggja
að því að leggja eigi niður áburðar-
framleiðslu á Islandi.
Það viðhorf tel ég fordæmanlegt í
alla staði, engin þjóð sem ætlar að lifa
við efhahagslega velgengni til ffam-
búðar gerir neinar þær ráðstafanir
sem veikja möguleika þjóðarinnar til
þess að brauðfæða þjóðina af eigin
rammleik og þar er áburðarftam-
Þar sem slíkt er allsendis
óviðunandi hlýtur að þurfa
að færa verksmiðjuna og
einungis álitamál hverjir
borga kostnaðinn við það og
þar hlýtur meginkostnaður-
inn að verða greiddur af
Reykjavíkurborg, áhyggjur
þar vart að hafa af því að
erfitt verði að fá staðsetning-
arleyfi fyrir rekstri verksmiðj-
unnar á landsbyggðinni og
greinarritari er Húnvetningur
og er ég alveg sannfærður
um að verksmiðjan yrði boð-
in velkomin á Húnavatns-
sýslusvæðið, mun ég rita
um það atriði í annarri grein,
en fjalla nokkuð um niðurlag
tillögu borgarstjórnarinnar
þar sem látið er liggja að því
að leggja eigi niður áburðar-
framleiðslu á íslandi.
leiðsla verulega stór þáttur í öryggis-
aðgerðum til þess markmiðs að geta
framleitt landbúnaðarafurðir sem
nægja til framfæris þjóðinni.
Læt hér lokið að sinni.
Sameining Olafsvíkur og Fróðárhrepps
Þorgerður Jónsdóttir, Tungu, Fróð
árhreppi, ritar grein í Tímann í síðustu
viku um samciningu Ólafsvíkur og
Fróðárhrepps. Hún hefur þar stór orð
um þá nauð sem upp á Fróðhreppinga
sé lögð að vera sameinuð Ólafsvik og
fúllyrðir hún að Ólafsvfk sé þriðja
skuldugasta sveitarfélag landsins árið
1988.
Ekki veit ég hvaðan hún hefúr slíkar
upplýsingar og vil ég mótmæla þess-
um málfiutningi. Við úttekt félags-
málaráðuneytisins á skuldugum sveit-
arfélögum var Ólafsvík ekki eitt af
þeim 13 sveitarfélögum sem talin
voru þurfa aðstoðar við að leysa sín
mál.
Þorgerður segir einnig í grein sinni
að Fróðhreppingar verði að taka hver
einstaklingur hundruð þúsunda sem
skuldabyrði við sameininguna. Það
skal upplýst i þessu sambandi að út-
svarspróscntan er 7,5% í Fróðár-
hreppi, þ.e. sú sama og í Ólafsvík.
Fasteignagjöld verða þau sömu í
Fróðárhreppi í ár og hreppsnefndin
heíúr ákveðið að á næstu 10 árum
muni þessi gjöld síðan stighækka upp
í það sem cr í Ólafsvík, að öðru leyti
munu skuldimar ekki hvila á Fróð-
hreppingum.
Eg vil hanna það að Þorgerður telji
það málstað sínum til ffamdráttar að
sverta nágrannasveitarfélag sitt sem
mest. Hingað til hafa Ólafsvíkingar
og Fróðhreppingar unnið gott starf
saman við heilsugæsl, atvinnulega og
við menntun bama sinna o.fi.
Ég treysti því að þar verði ekki breyt-
ing á enda kallast þetta að hengja bak-
ara fyrir smið að sverta Ölafsvíkinga
vegna framkvæmdar laga sem Al-
þingi íslendinga setur og ráðuneyti
ber ábyrgð á að ffamkvæma.
Ég vil bjóða Fróðhreppinga vel-
komna í samfélag Ólafsvíkinga og
vona að sameiningin verði okkur til
heilla.
Kristján Pálsson
bæjarstjóri í Ólafsvíkurkaupstað

nr
KEFLAVIK
Málefnafundir
Rabbfundir um hina ýmsu málaflokka
veröa haldnir eftir páska í félagsheimili
framsóknarmanna að Hafnargötu 62 kl.
20.30.
Mánudaginn 23/4:
Atvinnumál
Þriðjudaginn 24/4:
íþróttir, æskulýðsmál, útivist, skipulagsmál.
Fimmtudaginn 26/4:
Skólar, dagvistarheimili, listir og menning
Mánudaginn 30/4:
Heilbrigðismál, málefni aldraðra
Allir bæjarbúar velkomnir.
Frambjóðendur
irrftfFF nAi?i*5
Reykjavík - kosningaskrifstofa
Kosningaskrifstofa B-listans í Reykjavík verður opin virka daga frá kl.
9-22 að Grensásvegi 44, sími 680962 og 680964.
Kosninganefndin.
Landsstjórn - Framkvæmdastjórn
Sameiginlegur fundur landsstjórnar og framkvæmdastjórnar LFK
verður haldinn föstudaginn 27. apríl n.k. í Lækjarbrekku kl. 19.30.
Aðalefni fundarins verður komandi sveitarstjórnarkosningar.
Framkvæmdastjórn LFK
BILALEIGA
með útibú allt í kringum
landið, gera þér mögulegt
að leigja bíl á einum stað
og skila honum á öðrum.
Reykjavík
91-686915
Akureyri
96-21715
Hafnarfjörður - Kosningaskrifstofa
Kosningastarfið í fullum gangi.
Opið hús að Hverfisgötu 25 alla virka daga milli kl. 17 og 19,
laugardaga frá kl. 10 til 13.00. Sími 51819.
Allir velkomnir, alltaf heitt á könnunni.
Framsóknarfélögin
Pöntum bíla erlendis
interRent
Europcar
r r
POSTFAX TIMANS