Tíminn - 03.05.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Fimmtudagur 3. maí 1990
'Tímirm
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin I Reykjavlk
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Eggert Skúlason
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Gislason
Skrifstofur: Lyngháls 9,110 Reykjavik. Sími: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttstjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning
og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
Mánaðaráskrift kr. 1000,-, verð f lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Markverður boðskapur
Forystumenn verkalýðshreyflngarinnar komu
þeim orðum sínum skýrt til skila á hátíðisdegi
sínum 1. maí, að nota verði samningstímabil
febrúarsamkomulagsins til þess að ná jafnvægi í
þjóðarbúskapnum, viðhalda eðlilegri vaxtapólitík
og taka upp skynsamlega íjárfestingarstefnu.
í bréfi, sem Ásmundur Stefánsson forseti Al-
þýðusambands Islands ritaði félögum og sérsam-
böndum innan ASÍ í tilefni 1. maí, komst hann
svo að orði að áætlanir, sem forystumenn verka-
lýðshreyfíngarinnar hefðu gert í sambandi við
febrúarsamningana, hefðu staðist og því mætti
segja að verkalýðshreyfingin væri í sókn. Þó væri
allt of snemmt að fullyrða að tekist hefði að rjúfa
vítahring verðbólgunnar, í því efni hefði að vísu
fyrsta orustan unnist, en sigurinn í verðbólgu-
stríðinu lægi ekki fyrir. Sú styrjöld er að sjálf-
sögðu í fullum gangi.
I máli sínu benti Ásmundur Stefánsson á að
mörg helstu atriði kjarasamninganna væru að
bera árangur m.a. að því leyti að nafnvextir hefði
lækkað úr 30% í 14%, vísitölur framfærslu og
lánskjara hefðu hækkað minna en verið hefur um
langt skeið, en mikið dregið úr verðbólgu frá því
að samningamir vom gerðir, hvert svo sem ffam-
haldið yrði.
Guðmundur J. Guðmundsson, formaður Dags-
brúnar í Reykjavík, lagði einnig áherslu á mikil-
vægi þess að koma hér á viðráðanlegri verð-
bólguþróun. Hann sagði að launafólki væri hagur
að því að stöðva verðbólgu og vaxtaokur. Ahrif-
um verðbólgunnar lýsti hann m.a. þannig að
verðbólgan hefði vaðið bótalaust yfir þjóðina og
drepið fyrirtæki og sligað efnahag fátæks fólks.
Verðbólgan át upp krónutöluhækkanir kaups og
gerði stöðu launþega verri en var, auk þess sem
hún gerði fyrirtæki órekstrarhæf.
Af orðum Guðmundar J. Guðmundssonar er
ljóst að það var þessi langtímareynsla af bölvun
verðbólgunnar sem varð til þess að forystumenn
launþega lögðu sig fram um að koma á allsheijar-
samkomulagi um þróun efnahags-, atvinnu- og
kjaramála næsta eitt og hálft ár. Að þessu alls-
heijarsamkomulagi standa aðilar vinnumarkaðar-
ins, bændasamtökin, ríkisstjóm og bankavald.
Full ástæða er til að taka undir boðskap Ásmund-
ar Stefánssonar og Guðmundar J. Guðmundsson-
ar að í þessu samkomulagi má enginn hlekkur
bresta. Állir verða að standa við sinn hluta sam-
komulagsins, nota samningstímann til þess að ná
varanlegu efnahagsjaffivægi í landinu. Forystu-
menn verkalýðshreyfingarinnar kalla samnings-
tímabilið „umþóttunartíma". Það er vel að orði
komist, því að hér á að vera um að ræða milli-
kafla í efnahagssögunni, tímann milli óreiðu
óstöðugleikans og jafnvægis stöðugleikans.
GARRI
Enn cinu sinni fá íslcndingar
tæWfærí til aö baöa Sig í mikil-
roennskubrjálœði þcgar þjöðin
scs< fyrlr framait rikissjönvarpið
Ul að sjá ísland sígra í Eurovisi-
on-keppninnií Zagreb I Júgóslav-
íu á laugardaginn. í hvert sinn
síðan við byrjuðum að taka þátt i
þcssarí keppni hefur ailt ætiað af
göflunum að ganga hcr hcima út
af væntingum » þcssu máli. Hing-
að til höfum við ckki náð nema
sextánda steti, eins og því bafl
verið úthlutað okkur fyrír fullt og
fast Veðbankar í Euglandi eru
komnir með okbur úr tjórtánda
sæti niður í áttunda, svo eitthvaó
horfir þetta væniega fvrir okkur
núna að brjótast i gcgnum hljóð-
múr númer 16, enda alveg fcriegt
að ná ekki umtaisverðum árangri
i listgrcin, sem allir landsmenn
Uggja endilangir i frá átta ára
aldri (il fimmtugs. Ríkissjónvarp-
ið er svo undirlagt af hetjutenór-
um poppsins, að það veigrar sér
ekkl viö, mitt i peningaievsinu, að
senda beint frá Wemhley i Lond-
on einhverja Mandela maraþon-
tónieika þar sem samsafnað sýru-
iið engiisaxa öskraði til dýrðar
svörtu valdi í Suður-Afriku.:
Að sigra alltaf
Þrátt fyrir margar tiirannir, sera
ekki hafa tekist. fer Garri ekki of-
an af því, að lög okkar í Evrópu-
keppni sjónvarpsstöðva u m hesta
dægurlagið, hafa verið alveg ágaet
og verðug vcrðlauna. Miídi-
mennskubrjálæðið i hlustendum
á sér auðvitað rætur i þeirrí full-
vissu að lögin hafa verið góð.
bannig er ijóst að svona ino á sér
hafa íslendingar aidrei verið sigr-
aðir í Eurovision og verða það
aldrei. Gieðibankinn var auðvitað
alveg kjörið sem fyrsta lag í
keppninni, enda Ijóst að þátttaka
okkar yrði einn samfeJldur gleði-
banki. Nú er ionstæðau orðin það
há, að cltthvað hiýtur að láta sig,
þótt Evrópumenn séu ekki sama
sinnis og Norðuriönd, sem telja
sig knúin tii aö veita aumingja
iitla ísiandi með erflða vetrar-
veðríð svo sem eins og ein bók-
menntavcrölaun á stangli, bara
fyrir hvað þeir skrifa á undartega
tungu og sitja norðarkga á hnctt-
inum. Það kemur að því, gott fólk,
að við sigrurn, þótt Norðurlanda-
menn sér á parti hafi af góðsemi
sinni komið í veg fyrir að við slgr-
um þá nokkurn tíma.
Sjálfur er Garrí þeirrar skoðun-
ar að við heföum átt að sigra ineð
iagi Sverris Stormskers, þar sem
hann nefndi tii alla heimsins hiifð-
ingja nema Óla Maggadon. Ekki
kunnu útlendingar að meta þá
upptalningu. Má vera að Stefán
Hilniarssuii bafi ekki verið nógu
skýrmæltur á textann og þess
vegna hafi dómnefnditt tapað af
því, þegar höfuð meistaranna
voru lögð fyrir þá á einu fati. Við
vorum i sextánria sæti í það skipt-
ið líka.
ýú er söngvakcppnin haldin í
Austur-Evrópu, þar sem fólk hef-
ur verið að skipta um pólitiska trú
að undanfórnu. Þótt Zagreb sé
ekki langf frá slóðum Mozarts og
Beethovens, hefur nú liöið langur
timi frá því þeir réðu músiktisk-
unni í hciminum. Að visu situr
dómnefndin í ölium löndum, lika
á ísiandi, og hefur verið nukkur
barningur hér heima að fá fölk í
ncfndina, einkum konur sem
kunna að prjóna. Auðvitað á
dómnefndarstarfið að vera þegn-
skylduvinna, ogf stað þessáð iáta
draga sig i nefndina samkvæmt
auglýsingum, á ríkisstjórnin að
skipa í nefndina, vegna þess að
keppnin nær að hjarta aflrar
þjóðarinnar, a.m.k. er mikið nær
því eu pólitík og kosningar. Vegna
þess hve Evrópa er langt á effir í
poppinu, og er enn haldin af
melnsemdum $uöur-ameri$k$
tango og músik sem skreflangir
danskennarar eru að kenna böm-
um að dansa cftir, svo dansinn
endar í einskonar Djúpuvikur-
sporum um (vífugt, er þess ckki
að væota að dómnefndir nái
nokkrum árangri fyrir okkur
nema þær mælist að hafa eínhvcr
sýrustig.
Enginn haltur á
tungunni
Lagirt scm við senduin núna er al-
veg ágœtt. Titiflinu. ekW síður en
fitiliinn GieðibanWuu. gefur til
kynna að við ætlum að halda
áfram þáfttöku okkar nieð nýjum
lögotn í framtiðinni. Við fram-
lengjum sem sagf eins og sagf var
í gamla daga á sýrulausum sveita-
böllum, þegar sveittur harm-
onikuleikarinn þeytti þreytta
harmoniku sína til morguns.
Og það er ósköp þægileg tiifinn-
ing að geta sest fyrír framan sjón-
varpið á laugardaginn með það
fyrir augum að hella sér út i mik-
ilrnennskubrjálæðið sem óhjá-
kvæmilega fylgir þrí fyrir okkur
að taka þátt í keppnutn, hvort
sem um er að ræða handbolta.
fótbolta eða söngvakeppni. Að-
eins eitt skyggir á hið sálarlega
„<hcrapy“. í boltanum cr alltaf
hægt að finna einhvcrja sem urðu
baltir eða skakWr og töpuðu af
þeim sökum. Svo má varpa þjálf-
aranum á dyr. En þar sem enginn
gefur orðið haltur á fungunní
verðum við að þola óslgra í
söngvakeppnum afsökunarlaust.
VITT OG BREITT
Peningapungar allra landa sameinist
Hátíðisdagur verkalýðsins var hald-
inn hátíðlegur um land allt sagði
Ríkisútvarpið að vanda 1. maí.
Kristur á krossinum var borinn yfir
Rauða torgið og kröfúgöngumenn
þar píptu á aðalritara Kommúnista-
flokks Sovétríkjanna og Lenín. í
öðrum austrænum plássum var
sósíalistum boðið að að þrífast
hvergi og rúmenskir verkamenn
tóku sér frí í fyrsta sinn á verkaðlýs-
daginn. I Tyrklandi var verkalýður-
inn Iaminn sundur og saman af
gömlum og nýjum vana, enda álíta
stjómvöld það eina af embættis-
skyldum sínum.
Þrautseigustu baráttujaxlar lands-
ins þrömmuðu með kröfuspjöld um
stræti Akureyrar og hressir ung-
lingar tóku sér gönguferð fyrir
Þorskafjörð og kröfðust brúar yfir
fjörðinn svo að þar verði hægt að
ganga yfir sjó og land.
Fjölmennar lúðrasveitir og nokkr-
ir fánaberar héldu uppi hefðbund-
inni kröfúgöngu í Reykjavík og á
Lækjartorgi var ein höfúðkrafan á
hendur atvinnurekendum, að karl-
rassgötin létu ekki nægja að bóna
bíla sína við húsvegginn heldur
ættu þeir að hunskast til að fara að
ryksjúga líka innandyra.
Höfuðkrafan 1. maí kom sem
vænta mátti frá forseta Alþýðusam-
bands Islands. Á Lækjartorgi sagði
hann fúrðu lostnum launþegum firá
hinum gífurlegu kjarabótum sem
þeir fengju í vasann vegna vaxta-
lækkunar. Rollan um vöruverðs-
lækkun fylgdi samt ekki með.
Kaupsýslumönnum er enn Iátið eft-
ir að tengja saman fjármagnsmark-
aðinn og vöruverð og kenna stjóm-
völdum einhliða um hve erfitt og
dýrt það er að höndla á íslandi. En
mikilverðasti boðskapur forseta
ASI hinn 1. maí 1990 var birtur í
Morgunblaðinu. Hann er sá að
nauður rekur til að Islandsbanki
stofni banka í útlöndum til að liðka
fyrir eigin peningaviðskiptum og
helst að snuða ríkisapparatið um
vexti af bindiskyldu bankanna.
Út vil ek
Alþýðusamband íslands er aðili að
útbólginni bankastarfsemi og for-
seti samtakanna er sjálfsagður sem
einn af stjómendum fjármagnsins.
Sameiningu fjögurra banka i einn
fylgja mikil fiindahöld og íþyngj-
andi hádegisverðir, sem haldnir em
dag eftir dag í glæsisölum ráð-
stefnuhúsanna og myndmiðlar sýna
sömu mennina við háborðin dag
eftir dag, jafnan á sitthvomm fúnd-
inum.
Stutt er frá því að segja, að allir
sameiningarbankamir skiluðu um-
talsverðum gróða á síðasta ári (þó
nú væri) og bjart er fyrir stafni fjár-
magnsfúrstanna. Að vísu fá færri að
verða formenn ráða en vilja, en um
slíkt má alltaf semja þegar litið er í
alla peningapúlíuna sem strákamir
eiga til að skemmta sér við.
En fráfarandi stjómarformaður
sameiningarbankans og forseti
verkalýðsins hefúr áhyggjur af af-
komunni vegna þess að stjómvöld
fást ekki til að „leiðrétta" starfsskil-
yrði íslenskra banka.
Mögnuö alþjóða-
hyggja
Við þessu kann verkalýðsleiðtog-
inn þau svör helst að koma sér upp
banka erlendis til að möndla með
peninga íslandsbanka utan við ís-
lensk lög og rétt.
Svona er alþjóðahyggja verkalýðs-
ins orðin samgróin alþjóðahyggju
fjármagnsins þar sem gróðavonin
ein er höfð að leiðarljósi og allar
takmarkanir stjómvalda til að hafa
hemil á peningaverslun og sér-
hyggjugróða er talin af hinu illa.
Innlánsvextir em of háir segir leið-
togi fjármagnseigenda og sam-
keppni peningastofnana um sparifé
leiðir til þess að útlánsvextir era of
lágir. Þessu á að kippa í liðinn með
bankastofhun í útlöndum og gjald-
eyrismöndli og Iosna við leiða
bindiskyldu, sem á að halda óheftu
fjárstreymi í skefjum.
Þessi boðskapur var í Mogga. Á
útifúndi var svo þramað yfir lúðra-
sveitunum, að vaxtalækkun væri
höfuðbaráttumál verkalýðsins og
kvartaði nú enginn yfir skömmtun á
ffelsi og brauði. Að venju var Svav-
ar Gestsson kvaddur til að leggja
orð í belg og ræddi hann gáfúlega
um fijálsa fjölmiðlun og virti fyrir
sér himininn yfir Lækjartorgi.
Mörgu fleira skondnu og
skemmtilegu brá fyrir 1. maí og
mikið hlýtur almeunum launþegum
að þykja vænt um að frétta að sjóð-
ur þeirra, RÍKISSJÓÐUR, hefúr
tekið að sér 242 milljón króna líf-
eyrisskuldbindingu til að létta undir
með Islandsbanka að hygla fyrrver-
andi bankastjómum Útvegsbank-
ans.
Svona er að kunna að ávaxta ann-
arra pund sér til sáluhjálpar- og
hagsbóta.
OÓ