Tíminn - 03.05.1990, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 3. maí 1990
Tíminn 7

Gunnsteinn Gíslason:
Bréfkorn til Regínu Thorarensen
Komdu sæl, Regína.
Mig langar aö senda þér bréfkom.
Það er þá líklega í annað skiftið sem
ég sendi þér línu. Ég hugsa að ég biðji
ritstjóra Dagblaðsins Tímans að birta
þetta fyrir mig. Ég held að ritstjóram-
ir þar séu glöggir menn, ólíkt því sem
var þegar saltleysið kreppti mest að
Ameshreppsbúum, þá vissu þeir ekki
einu sinni hvar saltfarmurinn var nið-
ur kominn.
Avarpið gæti verið einhvem veginn
svona: Hvað ertu gömul, Regina? Þér
finnst þetta máske harla undarlegt
ávarp? Fyrir þessu er samt ástæða og
hún nokkuð áleitin. Þú hefur undan-
farið haldið uppi, bæði þessum svo-
kölluðu fréttapistlum þínum og eins
blaðagreinum, ég vil leyfa mér að
segja árásum á hóp manna í Ames-
hreppi sem þú kallar Öldungadeild-
ina. Þar hefiir þú helst nafhgreint tvo
menn, Eyjólf Valgeirsson, Rrossnesi,
og Guðmund Valgeirsson, Bæ. Sjálf-
sagt er þessi hópur stærri, því það er
dálítið af fullorðnu fólki í Ames-
hreppi. Öldungadeildin er jöfhum
höndum ásökuð um framtakssemi og
sofandahátt. Allt er þetta í svo niðr-
andi tóni um ellina og aldur þessara
manna, að það er ekki varla hægt
annað en benda á það. Þú meira segja
hælist um að hafa komið að Kross-
nesi og þá hafi Eyjólfur verið lasinn.
Þér hefúr ekki dottið í hug að hann
væri kannski ekkert hrifinn af gest-
komunni? Nú er það alkunna að ung-
lingum á mótunarskeiði verður á að
tala ógætilega um aðvaranir og um-
vandanir fullorðins fólks. Flestir átta
sig fljótt á að það er ekki viðeigandi.
Þess vegna spyr ég aftur. Hvað ertu
gömul, Regína? Það er víst ekki kurt-
eisi að spyrja kvenfólk um aldur, en
ég geng ekkert eftir svari.
I grein sem þú skrifar í DV 11. des.
1989 gerir þú dálítið úr þvi að búið sé
að hleypa hreppsbúum í stórskuldir
vegna kirkjubyggingar, eins og þú
orðar það. Þú vilt kannski segja fólki
hvað miklar þessar skuldir em? Ein-
hver hlýtur að vera heimildamaður. A
bls. 87 í bók þinni segir þú, reyndar af
öðm tilefni, „Mér fannst sjálfri að ég
segði ekkert nema sanleikann.“ Hef-
urðu villst út af vegi dyggðarinnar?
I grein, sem þú kallar „Svar til Eyj-
ólfs Valgeirssonar", minnist þú með-
al annars á Alla ríka og telur að Ár-
neshreppsbúar væm harla vel settir
hefðu þeir eignast forystumann með
30 til 40% af dugnaði hans. Ámes-
hreppur átti einu sinni sinn „Alla
ríka“ og um það hafa verið gerðar
sjónvarpsmyndir. Hvað sést á þessum
myndum? Mig minnir að það hafi
verið rústir einar eða hálffallin hús.
Mig langar að minnast á fleira í þess-
ari grein. Þú minnist á mál þeirra Rí-
keyjar og Sæmundar. Ég hef ömgg-
lega engan heyrt tala af jafhmiklu
tillitsleysi um þetta sorglega mál. í
þokkabót ertu svo ósvífin að eigna
Eyjólfi hlutdeild í þessu máli. Hef-
urðu áttað þig á því að Eyjólfur er
unglingur innan við tvítugt þegar þau
hjón flytja úr Ámeshreppi? Firrnst þér
þú segja sannleikann? Mér finnst líka
að það væri drengilegt af þér að biðja
böm Sveinsínu Ágústsdóttur afsök-
unar á að þú skyldir draga nafh þeirr-
ar látnu heiðurskonu inn í þessa um-
ræðu.
Ég las bók þína. Eftir á fannst mér
þeim tíma illa varið, en til að vita
hvað í henni stendur varð ég að veija
til þess tíma. Sagnffæðin í henni er
hvorki verri né betri en í þessum
greinum sem ég hef aðeins minnst á.
Mig Iangar samt að kvitta fyrir lestur-
inn með þvi að minnast á örfá atriði.
Vonandi finnst þér það ekkert óeðli-
. legt, þar sem bókin fjallar mikið um
menn og málefni í Ameshreppi.
Þið hjónin flytjið í Ameshrepp með
það fyrir augum að Karl bóndi þinn
hafi afkomu sína af vinnu á Djúpu-
vík. Að fáum áram liðnum bregst
þetta. Þú virðist ekki hafa ætlast til að
atvinnurekendur þar hafi miklar
skyldur við það fólk sem þama vann,
það kemur a.m.k. ekki mikið ffam í
bókinni. Um leið og umsvif leggjast
af í Djúpuvík er eins og öll þín vand-
ræði séu kaupfélaginu og vondum
stjómendum þar að kenna. Tæpast
minnst á það sem brást í áformum
ykkar.
Þú gefur málefhum Kaupfélags
Strandamanna mikið rúm í bók þinni
og baráttunni við stjómendur þess.
Þú mætir á nokkra fundi í félaginu til,
að mér skilst, að gera vont kaupfélag
að góðu. Af ffásögn þinni virðist þú
hafa átt það erindi eitt að særa einn
fundarmanninn. Það var lítið erindi.
Þetta með að Guðmundur í Bæ hafi
viljað fá þig til að ganga í Framsókn-
arflokkinn getur þú látið niður falla,
því hafi Guðmundur einhvem timann
vonast eftir að atkvæði þitt félli til
Framsóknarflokksins þá hlýtur hann
að vera löngu búinn að átta sig á að
það er ekki flokknum til ffamdráttar.
Ég held að þeir bjóði ekki í þig þar.
Saltleysið verður þér ærið efni til
umfjöllunar. Satt er það, saltflutn-
ingamálin vora erfið viðfangs, ég
þekkti það af eigin reynslu. Og illt ef
saltlaust varð. Þú hefur greinilega
ekki seft þig mikið inn í það. Það er
svo að skilja að þú hafir byrgt þann
brunn. Lítum nánar á það. Það era
þrir kaupfélagsstjórar þau ár sem
fhéttaflutningur þinn í Morgunblað-
inu nær til. Eftir fféttabréfum þínum
er saltlaust hjá þeim öllum. Það vora
því miður fleiri slæmir í þessu efni en
Eyjólfur Valgeirsson.
Á bls. 92 í bók þinni stendur orðrétt,
„En Gunnsteinn tekur á móti fiski og
það hefur aldrei vantað salt.“ Á bls.
138 til 140 eru fféttir um að saltlaust
sé hjá Kaupfélagi Strandamanna,
þetta er í júní og júlí 1961, og kaffi-
laust líka. Þá er Gunnsteinn Gíslason
kaupfélagsstjóri. Er þetta góð sagn-
ffæði?
Á bls. 190 mega heita lokaorð bók-
arinnar. Þetta er trúlega skrifað á sl.
ári, þú lítur þá væntanlega yfir farinn
veg. Þar stendur „Mér þótti bara gott
að greinaskrifin og fféttamennskan
skyldu verða til þess að ég skyldi
komast á kaupfélagsfundinn forðum.
Það hefur aldrei orðið saltlaust síð-
an.“ Veistu það, Regína, að á seinni
hluta sjöunda áratugarins og ffam á
áttunda var slík ördeyða hér að ekki
fékkst bein úr sjó, þá þurfti ekkert
salt. Viltu ekki þakka þér aflaleysið
líka? Þegar svo lifhaði yfir fiskigengd
aftur var notuð allt önnur aðferð við
saltflutninga en tíðkaðist um og fyrir
1960. Nú er ekki meiri vandi að flytja
salt en hveija aðra vöru. Ég get varla
verið svo hræsnisfullur að þakka þér
tækniframfarimar. Það er allt í lagi að
hafa þetta í huga þegar um þessi mál
er fjallað.
í bók þinni gerir þú mikið úr þeirri
verslunaránauð sem hér er þegar þú
flytur í Ámeshrepp. Veistu það ekki
að um það leyti sem þú flytur hingað
era fimm verslanir í Ámeshreppi?
Ætli það hafi verið meiri fjölbreytni i
öðram sveitarfélögum í þeim efnum.
Lengi væri hægt að halda svona
áffam, en ég held að ég láti staðar
numið. Fréttapistlar þínir era ákaf-
lega hæpnir sem sagnfræði, óná-
kvæmar ffásagnir og oftast tilefhis-
laus skætingur í garð fólks. Það sem
upp úr stendur eftir lestur bókar þinn-
ar og tveggja nýrra greina er þetta:
Þegar þú flytur á Strandir finnst þér
þú vera komin í umhverfi þar sem
íbúamir eru skör lægra settir en þú.
Nú á að taka til hendi og kenna þessu
vesalings fólki hvemig á að standa
uppi í hárinu á þeim sem valist hafa
til trúnaðarstarfa. Þú talar alltaf sem
sá sem á hæstum situr tróninum. Þetta
er mitt mat á skrifum þínum og ffam-
komu, og ekki alltaf líkleg til árang-
urs.
Vertu sæl, Regína.
Gunnstcinn Gíslason

UR VIÐSKIPTALIFINU
Otto Versand
Annað 1000 megawatta kjamorkuvera sem verið er að byggja í Yonggwang í Suður-Kóreu.
versand — helga
Póstendingaverslunin Otto Vers-
and, sem stofnuð var 1948, er önnur
tveggja hinna stærstu í Þýskalandi
(hin er Quelle), ein þriggja stærstu í
Vestur-Evrópu og sú sem mest al-
þjóðleg viðskipti hefur. Velta Otto
Versand 1988-89 var 13,3 milljarðar
DM.
Gagnstætt Quelle hefur Otto Vers-
and ekki „baktryggt sig“ með kaup-
um á búðum eða uppsetningu. Aftur
á móti hefur Otto Versand keypt upp
póstsendingaverslanir utan Þýska-
Iands, á meðal þeirra 3 Suisses, og
þannig komist inn á markað í öðrum
löndum. I 3 Suisses á Otto Versand
a.m.k. 50% en í Frakklandi er 3 Su-
isses önnur tveggja stærstu póst-
sendingaverslana (hin er La
Redoute). Að sínu leyti hefúr 3 Su-
isses keypt stærstu póstsendinga-
verslunina á Spáni.
I Bandaríkjunum á Otto Versand
póstsendingaverslun í Chicago, Spi-
egel, sem einkum selur kvenfatnað,
í nóvember 1989 seldi Philip
Morris, bandaríska tóbaksfirm-
að, hlut sinn, 24,9%, í Roth-
mans Intemational, fjórða
stærsta tóbaksfírma í heimi, til
Richemont, fyrirtækis sem sett
var upp í Sviss 1988 til að fá
eignarhald á hlutum í Roth-
mans utan Suður-Afríku.
Hlut sinn keypti Philip Morris
1981 af Rembrandt, fjölþjóð-
og Eddie Bauer sem selur fatnað á
karlmenn og þekkt er fyrir „útivi-
starfatnað" karla og „tómstunda".
Velta Spiegel var 1,4 milljarðar
dollara 1988. Snemma árs 1989
keypti Otto Versand þriðju stærstu
póstsendingaverslunina á Italíu,
Euronova Helvetia, en sala hennar
1989 var um 126 milljónir dollara.
Og 1988 keypti Otto Versand 65%
hlut í ModenMuller, þriðju stærstu
póstsendingaversluninni í Austur-
ríki. Loks hefur Otto Versand komið
upp póstsendingaverslun í Japan í
samvinnu við Sumitomo Corporati-
on, en aðeins eru 10 ár síðan póst-
sendingaverslanir tóku til starfa í
Japan.
Aukin rafmagnsvinnsla
,með kjarnorku í
Suður-Kóreu
I Suður-Kóreu eru 54% rafmagns
legu fyrirtæki með aðalstöðvar
í Suður- Afríku, en meirihluta í
Rembrandt munu tvær fjöl-
skyldur í Suður-Afríku eiga,
Rupert og Hertzog. Rembrandt
fer ekki með atkvæði i Richem-
ont, en 50% af hlutabréfum
þess eru í eigu Rupertfjölskyld-
unnar.
Richemont átti 43,8% hlut í
Rothmans Intemational fyrir
unnin í kjamorkuverum, en að und-
anfomu hefúr notkun rafmagns ár-
lega aukist þarlendis um 10%. Og
verða 15 slík ver starfrækt þar um
kaup sín á hlut Philips Morris í
því, en hefur nú 68,7% hluta
þess. Rothmans Intemationall
hefur lögheimili á Bretlandi.
Rothmans selur ýmsar tegund-
ir vindlinga; Rothmans og
Dunhill á Bretlandi, Lord
Extra, Lux og Chesterfield í
Vestur-Þýskalandi, Belga í
Belgíu, Caballero i Hollandi,
Peter Suyvesant og Pall Mall
aldamótin og 55 alls 2031, ef fram
fer sem horfir. Á suðvesturströnd
landsins, við þorpið Yonggwang, er
verið að smíða kjamorkuver og tvö
Export á Frakklandi en Winfí-
eld i Astralíu. Rothmans á enn-
fremur 55% hlut í Dunhill
Holdings sem selur munaðar-
vaming og á ásamt Richemont
mestallt hlutafé úragerðanna
Cartier, Piaget og Baume &
Mercier.
Stígandi
önnur eru í undirbúningi, en þar eru
nú starfrækt tvö kjamorkuver.
Eureka
Hugmyndin að Eureka var fram
sett 1985. Eureka era samtök um
þróun, aukna ffamleiðni og sam-
keppnishæfni iðnaðar. Að Eureka
eiga EBE-ríkin og EFTA-rikin aðild
auk Tyrklands og einnig 1600 fyrir-
tæki og stofnanir. Og leggja aðilar
Eureka henni fé, en um beina skatt-
lagningu hennar er enn ekki að
ræða. Eureka hyggst leggja sex
milljarða sterlingspunda fram á
næstu árum til ýmissa verkefna. Er
umhverfisvemd ofarlega á baugi í
Eureka.
PHILIP M0RRIS SELUR HLUT SIHH í R0THMAHS