Tíminn - 03.05.1990, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 3. maí 1990
AÐ UTAN
Er æskubrunnurinn fundinn?
LANG-
LÍFIS-
VÍNIÐ
í KÍNA
Þetta var áríð sem Abraham Lincoln var kosinn forseti Banda-
ríkjanna og Viktoría Englandsdrottning sat sitt 23. ár í hásæti.
Kína átti í ópíumstríði nr. 2 við England. Og í Bama, litlu fjalla-
þorpi í suðurhluta Kína fæddist meybam
.Einhvem veginn komst litla stúlk-
an hjá þvi að verða drekkt við fæð-
ingu, en algengt er að þau verði ör-
Iög stúlkubama sem fæðast meðal
kínversks bændafólks sem heldur
vill eiga syni. A þessu ári verður
þetta stúlkubam 130 ára. Hún er nú
orðin ofurlítið völt á fótunum en
enn býr hún til matinn og á von á
því að lifa jafnvel til ársins 2060,
þegar hún verður 200 ára, að því er
hún sjálf segir.
Þarer mesturfjöldi
þeirra sem náð hafa
100 ára aldri saman
kominn
Luo Maxheng er ekki ein um það
að virðast hafa verið gefmn leynd-
ardómur langlífis. í þessum af-
skekkta afkima Kína, í Guangxi-
héraði í suðurhluta landsins við
landamæri Víetnams, er saman-
kominn mesti fjöldi þeirra sem náð
hafa 100 ára aldri sem þekkist í
heiminum, að því er opinberar hag-
tölur herma. Þar er líka fjöldinn all-
ur af fólki á níræðis- og tíræðis-
aldri, flest með fúlla líkamskrafta
og stundar vinnu sína á ökmnum
eins og alla tíð.
Lan Boping er 111 ára og í fúllu
fjöri. Hann hefúr góðar fréttir að
færa þeim sem óar við að neita sér
um lífsins lystisemdir í þeirri von
að öðlast langlífi í staðinn. Eins og
aðrir þeir íbúar Bama sem komnir
eru á aðra öldina hefur hann reykt
mikið áratugum saman, sérstaklega
síðan hann hætti í starfi sínu sem
farandsali vegna aldurs fyrir 50 ár-
um. Hann borðar mikið og drekkur
glas af sterku gulbrúnu víni tvisvar
á dag.
Kaupsýslumenn á staðnum aug-
lýsa þetta ramma hrísgtjónavín sem
lykilinn að langlífi og kalla það
„vín langlífisins".
í leyniuppskriftinni aö
víninu er m.a. að finna
eitursnáka og eðlur
Það er þó fremur ólíklegt að þetta
vín verði sérlega útbreitt þar sem
efnið sem í það fer minnir helst á
það sem nomir Makbeðs notuðu í
sinn seið. Þar má nefna eðlur,
snáka, reði hunda og dádýra, auk 40
grasa og annarra jurta.
Wang Shiying sér um að koma
víninu á markað og matar- og
drykkjarverksmiðjan hans í Bama
framleiðir 300.000 flöskur af því á
ári. Þó að hér sé um tiltölulega nýja
vöm að ræða, em notuð í vínið efni
sem fólkið í Bama hefúr etið og
dmkkið áratugum saman, og em
þar mest áberandi villtar, rauðdepl-
óttar eðlur, sem verksmiðjan borgar
staðarmönnum um 100 ísl. kr. fyrir
stykkið.
Rauðdílóttu eðlumar, með 5 tær á
hveijum fæti í stað fjögurra sem al-
gengast er, em sagðar vera sérstak-
lega heilsusamlegar. Þær em látnar
gerjast í hrísgrjónavínkútum í hálft
ár. Sömu meðferð hljóta fjórar teg-
undir eitursnáka og leyniblanda
jurta og grasa. Þessu er svo öllu
blandað saman og vínið hans
Wangs er tilbúið til neyslu. Eða því
sem næst.
Viðbótarsnák eða eðlu er stungið í
skrautlegustu flöskumar svo að
gerjunin geti haldið áfram. Wang
lætur þær leiðbeiningar fylgja vín-
inu að til þess að það megi hafa sem
best áhrif skuli neyta þess tvisvar á
dag. Það er lítið gagn að því að fá
sér glas og glas stöku sinnum.
Wang ætlar að tvöfalda fram-
Ieiðslu verksmiðjunnar í sameigin-
legu átaki með stjómvöldum í hér-
aðinu, í þeim tilgangi að auka
útflutning á því. Enda vill hann
gjama aðstoða þá sem sækjast eftir
því að komast yfir 100 ára afmælið
annars staðar í heiminum.
Fréttir af víninu góða og gamla
fólkinu í Bama berast seint
En fréttir af langlífa fólkinu í
Bama og víninu góða hafa ekki bor-
ist hratt út. Það era ekki nema þrjú
ár síðan í ljós kom að íbúar Bama
kunni að búa yfir leyndardómi
langlífis, en þá kom fram á mann-
tali að á svæði þar sem bjuggu
220.000 manns voru 58 sem náð
I afskekktum afkima f Kína ná
óvenju margir afskaplega háum
aldri. Margir þakka það „langlífi-
svíni" sem bruggað er á staðnum
höfðu 100 ára aldri. Þessar upplýs-
ingar vöktu að vonum athygli en
það hefúr tekið langan tíma fyrir þá
sem vilja kynna sér málið frekar að
komast til þorpsins Bama.
Það er ekki heiglum hent að kom-
ast þangað. Ef haldið er frá Peking,
í 1300 mílna fjarlægð, tekur ferðin
fyrst þriggja klukkustunda flug og
síðan erfiða níu klukkutíma lestarf-
erð. Loks er sex tíma bílferð eftir
holóttum fjallavcgum. Svæðið er
eitt það fátækasta í Kína og lokað
útlendingum án sérstaks leyfis.
Landið er fallegt en íbúar Bama
búa við niðumíddar aðstæður og
era illa undir það búnir að taka á
móti útlendingum í leit að æsku-
branninum. Þeir þvo þvottinn sinn í
fjallalækjum og borða kjöt aðeins á
hátíðum.
Búpeningur á sitt aðsetur undir
gólfijölum íbúðanna til að veita hita
í híbýli manna í timburkofúnum,
þar sem gægjugöt koma í stað
glugga þar sem gler í rúður er svo
dýrt. Bama er svo víðs fjarri Peking
að fáir íbúar þar kunna nafnið á
leiðtoga Kína.
Fleira kann að hafa
áhrifá langlífið en
vínið góða
Þó að kínverskir rannsóknarmenn
gefi tregt samþykki sitt við langlífi-
svíninu, eða a.m.k. þeim efnum
sem í það fara, Ieggja þeir áherslu á
aðra þætti, sem erfiðara er að gera
að útflutningsvöra, því miður fyrir
Wang.
Þar má fýrst nefna umhverfið.
Fjallaloftið er hreint og lækimir
ómengaðir og að fólkinu í Bama
steðja engin streituáhrif nútímans.
Erfðir kunna líka að skipta máli en
flest gamla fólkið tilheyrir Yao-
þjóðinni, minnihlutaþjóðflokki sem
líka á heimkynni sums staðar í Ví-
etnam og Tælandi.
En sjálfir kunna Bama-búar ein-
faldari skýringu, þ.e. sú mikla lík-
amsþjálfún sem felst í erfiðri vinnu.
Huang Masheng fæddist 1886, að-
eins 10 áram eftir að síminn var
fúndinn upp, en hann er reyndar
ókominn til þorpsins enn. Hún seg-
ist alltaf hafa verið á hreyfingu.
Hún dundar enn í garðinum sínum
og borðar „hvað sem er“. Hún sér
til þess að sonur hennar, 78 ára ung-
lamb, skili góðu dagsverki á ökran-
um.
Hún er vel með á nótunum og létt
á fæti. Henni er annt um klæðaburð
sinn og klæðist vel pressuðum
svörtum síðbuxum, svartri blússu
og útsaumuðum skóm. Hún hefur
líka nýlega tekið að sér nýtt starf,
að líta eftir nýjasta langa- Iang-
ömmubaminu sínu.
En þegar talið berst að langlífi-
svíninu segir hún umsvifalaust: „Ég
hef aldrei bragðað dropa af því“!
ÚR VIÐSKIPTALÍFINU
SAMFELAGSG JALD A BRETLANDI
Samfélagsgjald (Community
Charge) nefhist á Bretlandi nýr
skattur til bæjar- og sveitarfélaga
sem kemur í stað eignarskatts á
íbúðarhúsnæði, en manna á meðal
er hann nefndur „poll tax“, nef-
skattur. Skattur þessi var boðaður
1986.
Bæjar- og sveitarfélög á Bretlandi
hafa undanfama tvo áratugi nokk-
um veginn haft fjórðung almanna-
fjár með höndum. Ríkisstjóm Mac-
millan skipaði nefnd snemma á
sjöunda áratugnum til að fjalla um
skattheimtu sveitarfélaga, nær ein-
vörðungu eignarskatta, þótt „Royal
commision", stór stjómskipuð
nefhd, fjallaði þá um skipan sveit-
arstjómarmála, en orð var þá á haft
að skattur á íbúðarhúsnæði legðist
hvað þyngst á fólk með Iágar tekjur.
Ríkisstjóm Verkamannaflokksins,
sem við tók 1964, féllst á niður-
stöður nefndar þessarar og bjóst til
að taka upp noklcra endurgreiðslu
skatts á íbúðarhúsnæði.
Nokkra fýrir kosningamar 1970
skilaði „Royal Commission“ þessi
áliti sinu og íhaldsstjóm sú sem við
tók gerði breytingar á skipan bæjar-
og sveitarstjómarmála 1974 en þær
tóku ekki til skattheimtu þeirra.
Sakir kostnaðar af þeim breyting-
um og verðbólgu hækkuðu sveitar-
félög eignarskatta. Stjóm Verka-
mannaflokksins, sem litlu síðar tók
við, skipaði nefnd til að fjalla um
fjárhag bæjar- og sveitarfélaga og
var Sir Frank Layfield formaður
hennar. Nefhd þessi skilaði langri
álitsgerð 1976. Sagði nefndin að
velja þyrfti á milli tveggja leiða: Að
auka bein framlög ríkisins til bæjar-
og sveitarfélaga (en það drægi úr
sjálfræði þeirra) ellegar að heimila
þeim aukna skattheimtu, þ.e. hækk-
un fasteignaskatta f reynd. Stjóm
Verkamannaflokksins hugðist fara
millileið en kom ekki við löggjöf
fýrir þingkosningamar 1979. Um
það leyti námu bein framlög ríkis-
ins 60% af tekjum bæjar- og sveit-
arfélaga en eignaskattur um 40%.
Ríkisstjóm Ihaldsflokksins — fra
Thatcher — sem við tók eftir kosn-
ingamar lét í fýrstu hækka fast-
eignagjöld en lækkaði bein framlög
rikisins til bæjar- og sveitarfélaga.
A Skotlandi fór ffarn opinbert end-
urmat fasteigna og síðan hækkun
gjalda af þeún sem miklum mót-
mælum olli. Breski forsætisráð-
herrann, fra Thatcher, hét þá að
fella niður fasteignaskatt af íbúðar-
húsnæði á Skotlandi og síðan á
Englandi og Wales. Eftir nokkra at-
hugun afréð stjóm íhaldsflokksins
að taka upp beina skatta í stað
skatta á íbúðarhúsnæði. Gengu þeir
í gildi í Skotlandi í fýrra, en á Eng-
landi og Wales nú í vor. Hefúr þessi
breyting orðið tilefhi mikilla mót-
mæla.
Stígandi