Tíminn - 05.05.1990, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Laugardagur 5. maí 1990
Evrópusöngvakeppnin í beinni útsendingu í kvöld. Sverrir Stormsker í helgarviðtali:
Skagafjarðarsveiflan
er týpísk júróvisjón
Sverrir Stormsker er í viötali helgarinnar. Sverrir er þjóðkunnur hljóm-
listarmaður og textaskáld og hann er umdeildur, eins og allir sem frá sér
láta fara hugverk sem eitthvert slátur er í. Sverrir var höfundur lagsins Þú
og þeir eða Sókrates, sem hann ásamt Stefáni Hilmarssyni flutti í þriðju
tilraun íslendinga til að leggja heiminn - a.m.k. Evrópu - að fótum sér og
sigra í sönjgvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva. Það var líka í þriðja
sinn sem Islendingar lentu í 16. sætinu og þjóðarstolt fjölmargra ís-
lenskra áhorfenda og poppara beið alvarlegan hnekki.
Vont átti þó eftir að versna því að í fyrra lenti
framlag Islands í neðsta sæti með ekkert ein-
asta atkvæði. Það var auðvitað hið versta mál
í flestra augum þó að sumir hafi þó talið að
einmitt að lenda í neðsta sætinu og með ekk-
ert atkvæði í ofanálag sé þvert á móti mesti
heiður sem hlotnast gat íslenskri slagaratón-
list og umtalsvert gæðamerki, svona í júróv-
ísjónsamhengi. Við ræðum við Sverri Storm-
sker um júróvísjónmál og spyrjum hvort Eitt
lag enn muni ijúfa sextándasætismúrinn:
„Já, já, það gæti vel farið svo, allavega ef
tekið er mið af veðbönkum. Að vísu gera þeir
talsvert af því að spá hverju einasta lagi í
fyrsta sæti. Sennilega er það þó gert til að
gleðja gesti þama úti. Þegar hins vegar á
hólminn er komið þá hrapa lög úr efsta sæt-
inu jafnvel niður í það fimmtánda. Að vísu
kemur endanleg niðurröðun veðbankanna
ekki fram fyrr en daginn fyrir keppnina þann-
ig að spuming er hvort nokkuð eigi yfirhöfuð
að vera að taka mið af veðbönkunum.
Eg get þó vel ímyndað mér að lagið, hvað
heitir það nú aftur? Já, Eitt lag enn, að það
rjúfi þennan múr sem þú talar um. Hvort lag-
ið sé merkilegra eða ómerkilegra en svona
Top of the flops almennt er, veit ég þó ekki.“
-Telurðu þá að allt umtal þama úti geti orð-
ið því til framdráttar?
„Eg held ekki að þetta lag fái eitthvert meira
umtal en önnur lög, ég á erfitt með að ímynda
mér að íslendingar fái sérstakt umtal.“
-Eg á við umtal sem felst í því að lagið er
komið sæmilega á blað hjá veðbönkum - en
hvemig líst þér á lagið? Er þetta „týpiskt jú-
róvísjónlag"?
„Hvað finnst þér“?
-Mér finnst þetta allt vera eins.
„Þú ert ekki einn um þá skoðun. Það getur
hins vegar vel verið að þessi Geirmundar-
sveifla geri sig vel annars staðar en í Skaga-
firðinum og það eitt væru mikil tíðindi. En
það verður að segja laginu til lofs, nú eða
lasts, að það hcfur að geyma þennan rétta
anda, eða rétta draug öllu heldur, sem júróv-
ísjóndýrkendur sækjast eftir; glaðværðina,
frískleika æskunnar, hoppiskoppið og til-
gangsleysið. Eg held þó að sá maður sem
græðir mest á þessu þegar upp er staðið verði
Geirmundur Valtýsson. Umstangið muni ýta
mjög undir það sem hann hefur verið að gera
- sveifluna hans. Þetla verður það eina sem út
úr þessu kemur vegna þess að Islendingar fá
ekkert í sinn hlut peningalega þótt þeir verði í
fimmta eða sjötta sæti, aðeins farmiðann
heim og búið.“
-Finnst þér lagið falla að júróvísjónformúl-
unni, sé slík formúla til?
„Já, lagið er eftir formúlunni, það er stað-
reynd. Svipað var um Sókrates, bara með
öðrum formerkjum. Þetta lag gerir þó út af
annarri örk - Skagafjarðarsveiflunni - þessum
swingtakti sem er í sjálfu sér afskaplega
þreytandi. Eg heyrði lagið þrisvar í fyrradag
og maður var kominn með velgju í vélindað.
Lagið sem slíkt er þó ekki illa samið en bítið
eða takturinn, það er seigdrepandi andskoti.
—Lagið hljómar afskaplega venjulega. Hafa
ekki verið samdar þúsundir svona laga?
„Það er ekkert nýtt undir sólinni, heldur ekk-
ert nýtt undir nálinni þannig séð. Ef maður
rýnir aðeins í lagið og reynir að meta það fag-
lega er þetta raunverulega tekið beint upp eft-
ir ABBA-fiokknum; það er nokkum veginn
hægt að syngja Waterloo undir þessu lagi.
Einhvem veginn er það svo að þau lög sem
hafa að geyma þennan takt hafa alltaf gert sig
mjög vel í júróvísjón — Bobbysocks með
La’det swinge og fleiri."
—Flytjendumir, skipta þeir máli? Nú em
þau Sigríður og Grétar sætt, brosmilt og fal-
legt ungt fólk og vel til fara.
„Já, ég held að það hafi þó nokkuð mikið að
segja. Dómnefndimar og það lið sem í þeim
er þama úti er upp til hópa miðaldra húsmæð-
ur sem hlusta á ryksugupopp sem er svona
harður Clayderman. Auk þess em í nefndun-
um lúnir miðaldra bissnessmenn og þegar
myndir af dómnefhdunum em skoðaðar virð-
ist fólkið vera afar þreytt og lúið og kannski
er músík með Skagafjarðarsveiflu það eina
sem getur lyft því eitthvað upp. Útlit flytjend-
anna hefur líka mikið að segja, það er ég al-
veg sannfærður um. Þegar svona lítið og sætt,
vel klætt par birtist þá held ég að það snerti
einhverja viðkvæma strengi í bijóstum blæ-
vængjafrúa og fólks með rómantískt hug-
myndaflug."
-Hvað með einhveijar uppákomur hjá flytj-
endum eins og hjá Svíunum hér um árið þeg-
ar m.a. upp tróð maður á áttræðisaldri, ber að
ofan með rafmagnsgítar. Er slíkt vænlegt til
árangurs?
„Nei, ég held varla, andskotinn hafi það.
Slíkt er flokkað undir pervertisma eða
brenglun held ég, enda þótt sænska lagið lenti
ofarlega í það sinnið."
-Datt þér ekki í hug að fremja einhvem
gjöming?
„Nei. Þegar maður kom þama út þá tapaði
maður einhvem veginn öllum húmor yfirhöf-
uð vegna þess hve allir litu málin mjög alvar-
legum augum og vom þenkjandi allt í kring
um mann. Alvaran var slík að það var eins og
maður hefði alla þjóðina á herðunum, ekki
bara ég, heldur hver einasti skrúflykilshaldari
þama úli. Það var eins og eitthvað mjög mik-
ið væri í húfi og það lagði enginn í að taka
neina óþarfa áhættu. Eg held bókstaflega að
ég hefði verið hengdur hefði ég t.d. farið að
æla ofan í flygilinn eða eitthvað slíkt, sem var
afskaplega freistandi."
-Hefúrðu heyrt lögin í keppninni og hvað
finnst þér um þau?
„Þau hafa verið spiluð í útvarpi og ég hef
heyrt eitthvað af þeim með öðru eyranu og
það hefúr virkað jafnvel verr á mig en Geir-
mundarsveiflan."
-Hefúr þér fúndist eitthvert lag skera sig úr?
„Jú, það var eitt lag þama sem ég man eftir
sem skar sig úr fyrir það hvað það var af-
spymu lélegt svo að mér féllust hreinlega
hendur, alveg yfimáttúmlega vitlaust: Það
var lagið ffá Englandi og því lagi er víst spáð
fyrsta eða öðm sæti.
-Nú er eitt af þessum lögum nánast alveg
eins og lag sem Björgvin Halldórsson hefur
sungið inn á plötu, gamalt amerískt kántrilag.
„Það lag er þá ömgglega líka stolið því í
þessum poppbransa margselja menn sömu
hugmyndimar og hlutina. Flestir popplaga-
smiðir em með sömu siðgæðisvitundina og
Pétur Þrihross. Ég man eftir fjómm til sex
lögum þegar ég var að keppa í þessu, sem öll
vom stolin, maður gat sungið þau áður en
maður hafði heyrt þau til enda. Að vísu em
einhverjar reglur um þetta sem lítið er farið
eftir og ég þekki t.d. hundruð svokallaðra ís-
lenskra laga sem öll em rammstolin. Einu
sinni ætlaði ég að gera útvarpsþætti um laga-
stuld en sá þá fram á að mér myndi ekki end-
ast ævin.“
-Er þetta ekki vegna þess að form poppsins
er svo þröngt að löngu er búið að virkja alla
möguleika innan þess?
„Nei, langt í frá. Það er eins með það og staf-
rófið og ritmálið: Menn em að nota sömu
orðin. Útkoman fer síðan eftir höfúndinum,
hversu ffjór og fær hann er.“
-Nú er söngvakeppnin í kvöld. Hvemig geta
sjónvarpsáhorfendur stutt við bakið á okkar
fólki, eigum við að klappa og stappa, éta eitt-
hvert sérstakt sjónvarpssnarl?
„Nei, látum fólkið í salnum þama úti um að
skapa stemmninguna. Hér heima hefur engin
stemmning verið fyrir keppninni að þessu
sinni. Það er hin dæmigerða íslenska hræsni
sem þar er að verki; ekkert annað. Það er ein-
kennilegt og hálfhlálegt að fólk skuli hálf-
vegis leiða hana hjá sér viljandi vegna þess
að þjóðin hafi fengið skell fjómm sinnum eft-
ir að hafa búist við einhveijum undmm og
stórmerkjum.
Þessi sama þjóð, sem alltaf er með nefið upp
í loftið, valdi þessi lög á sinum tíma og var
afskaplega ánægð með þau en fékk síðan
skell. Sókrates fékk t.d. einróma stuðning frá
öllu heila slektinu þegar það var valið. Eftir
að það hafnaði í 16. sætinu úti fóm að koma
upp raddir sem sögðu að þetta lag hefði eng-
an veginn verið nógu gott. Betra hefði vcrið
að velja t.d. 9. sinfóníu Geirmundar eða eitt-
hvað slíkt. Hræsnin er það eina sem Islend-
ingar skammast sín ekki fyrir. Þess vegna er
keppnin nú hálfgert feimnismál. Almenn af-
staða til þálttöku Islands núna er svipuð og til
manna sem em í síðum frakka úti á Miklatúni
- fólk fer hreinlega hjá sér af einhverjum
mjög einkennilegum ástæðum.“
-Snýr þjóðin baki við keppnisfólki sínu ef
það kemst ekki í efstu sætin?
„Ég veit það varla. Ég man þó eftir því að
efitir að Sókrates hafði setið í einar átta vikur
á toppnum. Þegar ég síðan kom svo heim eft-
ir að hafa lent í 16. sæti þá minnir mig að lag-
ið félli snarlega í 16. sæti hér á klakanum
líka. Þannig metur fólk í rauninni lögin mjög
eftir utanaðkomandi aðstæðum fremur en
eigin smekk. Eina skiptið sem ég man eftir að
þjóðin hafi sýnt i verki að hún hafi haft snef-
il af skynsemi var þegar hún kaus Sókrates
einróma á sínum tíma til þess að fara í keppn-
ina.
Að þessu sinni hefúr enginn viljað bakka
upp íslenska júróvisjónfólkið hér heima. Það
hefúr ekkert verið talað um lagið, hvort það
sé gott eða vont. Þá er það einsdæmi að lagið
skuli ekki vera komið inn á vinsældalista enn.
Fyrstu árin voru lögin sjálfkjörin í efsta sætið
fyrstu vikuna. Eftir að þjóðin fór flatt í
keppninni eftir þátttöku mína þá var eins og
hrifningin dempaðist niður og menn kæmu
niður á jörðina. Nú eru menn ekki bara á jörð-
inni heldur niðri í henni.
Nú er fólk eins og að bíða eftir því hvort það
eigi, eða að það haldi að því sé óhætt að hafa
gaman af laginu eða ekki. Hafni lagið í fimm-
tánda sæti held ég að öllum finnist það allt í
lagi og komi þá út úr skápunum sínum og
segi; -þetta er alveg rosalegt lag, það albesta
sem ég hef heyrt frá upphafi, lagið fari þá
beint á toppinn og sitji þar í sextán vikur.
-Nú höfum við rætt talsvert um júróvísjón-
keppnina sjálfa og ekki fundist mikið til
hennar koma. Var það því ekki miklu ffernur
heiður en skömm að lenda í botnsætinu í
fyrra? Hvað sýnist þér um þá skoðun?
„Jú, jú. Það má vera að það sé einhvers kon-
ar alþjóðleg fálkaorða. En þetta má heita ansi
undarleg keppni ef það er keppikefli flytjend-
anna að lenda í botnsætinu með ekkert stig.“
-Hefur keppnin eitthvert gildi fyrir íslenska
popp- og rokkmúsík, hefúr hún hleypt ein-
hverju lífi í lifandi músík hér heima?
„Ekki beint lifandi músík því að flest lög
sem send eru í þessa keppni eru steindauð.
Það er ekki hægt að tala um lifandi músík í
sambandi við Júróvísjón. Hún hefur þó
kannski lífgað upp á einstaka lagahöfunda.
Það getur vel verið þó að lögin beri þess ekki
merki. Keppnin hefúr ekki orðið til þess að
betri lög hafa orðið til, heldur ýtt undir metn-
að um betri lög í þessum júróvísjónanda.
Þetta á þó ekki við um Sókrates því það lag
var ekki samið sérstaklega fyrir þessa keppni
heldur hugsað sem bamalag."
-Hvaða áhrif hefur keppnin haft á þátttak-
endur? Nú hefúr þú verið lítið áberandi eftir
að þú tókst þátt í henni. Fórstu illa út úr
þessu?
„Nei. Ef nokkuð var þá var maður allt of
áberandi um það leyti sem forkeppnin og
sjálf keppnin fór ffarn. Aður hafði hafði ég
verið að spila og gefa út plötur og verið álíka
lítið eða mikið áberandi og nú í dag. Maður
sem er linnulaust í íjölmiðlum um svona
mánaðartíma en hættir síðan skyndilega að
vera jafnáberandi þar, hann þarf ekki að vera
búinn að vera þrátt fyrir það. Ég hef haldið
áfram að spila og gefa út plötur eins og ég
gerði áður. Eini munurinn er sá að í staðinn
fyrir að vera í sjónvarpi daglega er ég þar nú
mánaðarlega eða svo, sá er munurinn.
Á sama hátt má spyija; -hvarf Laxness eftir
að hann fékk Nóbelsverðlaunin-? Um það
leyti sem hann hlaut þau var hann stöðugt í
umræðunni í hálft ár eða svo. Síðan jafnast
þetta út og nú er Laxness kannski svona ár-
lega í fféttum. Þó vita allir að Laxness er uppi
í Gljúfrasteini og skrifar góðar bækur eftir
sem áður.“
—Hvað hefúrðu verið að gera undanfarið?
„Eftir keppnina 1988 hef ég gefið út þijár
plötur og það er ekkert til að grenja yfir. Nú
er ég að ljúka við kvikmyndahandrit. Þetta er
handrit að gamanmynd sem ég ætla að fram-
leiða sjálfur í fullri lengd og kostar heila for-
múu að sjálfsögðu. Ég á reyndar eftir að tala
við leikara sem ég ætla að fá í myndina. Ég
hef ekki samið við þá enn, það skiptir varla
máli hvort þeir lesi um það i Tímanum eða fái
um það símtal frá mér að ég vilji fá þeim hlut-
verk. Ég hef í huga þá Gísla Rúnar, Sigurð
Siguijónsson og Þórhall Sigurðsson -Ladda
enda verður myndin gamanmynd.
Handritið er svo gott sem búið og þeir fá það
í hendur eftir um það bil mánuð og þá er ætl-
unin að hefjast handa, en gerð myndarinnar á
að verða lokið fyrir jól. Samhliða því á að
koma út stór plata, þannig að mér finnst ég
vera gangandi sönnun þess að Júróvísjón tak-
ist ekki að drepa algerlega sköpunargáfuna.
-Ætlarðu að horfa á júróvísjón i kvöld?
„Já, að sjálfsögðu, eins og allir aðrir. Það er
með keppnina eins og klámmyndir, allir
liggja yfir henni en enginn vill kannast við
það. Jú, ég horfi í kvöld.“
Stefán Asgrímsson