Tíminn - 05.05.1990, Blaðsíða 6

HELGIN
Laugardagur 5. maí 1990
Laugardagur 5. maí 1990
HELGIN Wm 17
Biskupinn vígir nýja
kirkju í Stykkishóbni
Biskup íslands, herra Ólafur Skúlason, mun vígja
nýja kirkju í Stykkishólmi sunnudaginn 6. maí og
mun þetta vera íyrsta kirkjuvígsla hans eftir að
hann tók við embætti biskups Islands. Til marks um
það hve hin nýja kirkja er veglegt hús er m.a. það
að vel yfir helmingur íbúa á staðnum mun geta ver-
ið viðstaddur vígsluathöíhina í kirkju og safhaðar-
sal sem alls telja 400 sæti auk aukastóla.
„Já, þetta verður mikill hátíðadagur og hátíðavor",
sagði Gísli Kolbeins, sóknarprestur í Stykkishólmi,
í samtali við Tímann. Athöfhin hefst með því að
kirkjukórinn, undir stjóm organistans Ronalds
Tumer, syngur kirkjulega tónlist í hálfa klukku-
stund. Víxla kirkjunnar fer svo fram eftir helgisið-
um. Þá verða flutt ávörp. Siðan munu allir njóta
góðgerða í félagsheimilinu.
Arkitektúr og höggmyndalist
Arkitekt kirkjunnar er Jón Haraldsson, sem lést
fyrir tæpu ári, og mun þetta eina kirkjan sem hann
teiknaði. I minningargrein um Jón í tímaritinu
Arkitektúr og skipulag firá þvi í fyrra segir Birgir
Breiðdal m.a. „A tæplega þijátíu ára starfsferli
teiknaði Jón Haraldsson fjölda bygginga, bæði á
höfuðborgarsvæðinu og úti á landi. Má þar m.a.
nefha: Félagsheimili stúdenta við Hringbraut,
Krýsuvikurskólann, skrifstofu- og verlsunarhús-
næði Smith og Norland hf. i Reykjavík og kirkju í
Stykkishólmi, auk heilsugæslustöðva, félagsheim-
ila, embættisbústaða og fjölda annarra bygginga,
t.d. mörg athyglisverð einbýlishús, en slík verkefni
em oft mun meira krefjandi en þau sem stærri em
að rúmmáli. Byggingar hans bera allar mjög sterkt
persónulegt svipmót, og skera sig úr vegna ákveð-
innar og sterkrar formuppbyggingar, sem oft minn-
ir ekki síðar á höggmynda- en húsagerðarlist.“
Birgir undirstrikar þessa samlíkingu við högg-
myndalist með því að benda á að Jón Haraldsson
hafi iðulega mótað heildarform bygginga sinna, þar
á meðal kirkjunnar á Stykkishólmi, í leir, „hinn
hefðbundna tjáningarmiðil myndhöggvara, eftir
grófú rissi, en síðan útfært nánar í pappa eða balsa,
jafhhliða því, sem teiknivinna fer fram.“
Eina húsið sem sést úr Flatey
Að sögn séra Gísla Kolbeins er kirkjan að mestu
smíðuð á síðustu sex ámm. Kirkjan stendur á Borg-
inni, á milli Félagsheimilisins og Sjúkrahússins,
sem einnig standa hátt. Kirkjan stendur það hátt að
hún sést t.d. frá kirkjunni í Flatey þótt ekkert annað
hús sjáist þar á milli. „Þetta er geysilega falleg
bygging en afar erfitt að lýsa henni. En þeir sem
koma í Stykkishólm hafa margir á orði hvað kirkj-
an sé tilkomumikil,“ sagði séra Gísli. Hönnunin
byggi á tákni sólargeislans. Þaksperrur (úr límtré)
virki eins og sólargeislar frá kómum. I gegnum
kórglugga komi mikið ljós ofan yfir altarið og á
þijá krossa yfir altarinu. „Þetta verður því dálítið
táknrænt um lífið yfir dauðanum.“ Marmari er á
gólfi í kór en portúgalskur sandsteinn í kirkjusal.
Skimarfonturinn er úr marmara og gleri.
- Eg held að þetta verði ákaflega notadijúgur
starfsstaður í sambandi við allt kirkjustarf í fram-
tíðinni. Kirkjusalurinn er í miðju. í norðurálmu em
þijár skrifstofúr, suðurálmu sóknamefndarherbergi
og eldhús og að vestanverðu safhaðarsalur og m.a.
stórt herbergi sem hægt er að nota til tónlistariðk-
unar, leshópa, starf aldraðra eða unglingastarf svo
nokkuð sé nefht.
Frábær hljómburður
Spurður um orgelið sagði séra Gisli, „það var
mjög gott orgel í gömlu kirkjunni sem hefúr verið
flutt í þá nýju. Ýmsir sem lengi hafa hlustað á þetta
orgel segja að nú fyrst heyri þeir yfír hveiju það býr
yfír. Enda hljómburður í kirkjunni frábær, jafhvel
með þvi besta sem gerist. Þýskur sérfræðingur sem
mældi hljómburð kirkjunnar taldi hana t.d. hafa
bestan hljómburð þeirra húsa sem hann þá hafði
mælt hér á landi.
I gömlu kirkjuna var í staðinn sett stofuharmoníum
sem henni var gefíð. Gamla kirkjan var hönnuð af
Helga Helgasyni tónskáldi og segir séra Gisli hafa
verið ákveðið að varðveita hana sem menningar-
legar minjar, enda byggingarstíll hennar merkileg-
ur. En hún er mjög lítil, i kringum 100 manns geti
pressað sig í sæti.
Rausnarlegar gjafir
Eru menn svo kirkjuræknir í Stykkishólmi að þar
þurfi miklu stærri kirkju?
- Fólki þykir a.m.k. vænt um kirkjuna sína. En þar
sem gamla kirkjan rúmaði svo fáa kemur þetta
kannski best í ljós nú efitir að við fáum nýju kirkj-
una.
Hug fólks til kirkjunnar segir prestur m.a. hafa
komið fram í rausnarlegum gjöfum. Geysilega
margir hafi t.d. lagt fram andvirði eins eða tveggja
stóla í kirkjuna þegar fólki var gefínn kostur á þvi.
I annan stað gat hann þess að vel metin kona hafi
gefið ljósin í kirkjusal — 250 ljósastæði — til
minningar um mann sinn. Enn kom fram að
skömmu eftir að kirkjusmíðin hófst fékk kirkjan
tvisvar sinnum íbúðir að gjöf.
Hefur söfhuðurinn ekki stofnað til stórra skulda
við byggingu svo stórrar og veglegrar kirkju?
- Skuldir eru e.t.v. þungar í byijun, en munu sjálf-
sagt léttast fljótt vegna þess hve mörgum þykir
vænt um kirkju í Stykkishólmi, eins og dæmi
sanna.
Og vart dregur það úr tengslum manna við kirkju
sína hve stór hluti heimamanna hefur með einum
eða öðrum hætti lagt þar hönd að verki, m.a. nær
allir, ef ekki allir, iðnaðarmenn á staðnum. Yfír-
smiður er Bjami Lárentsíusson, sem jafhffamt er
formaður sóknamefhdar. „Kirkjan ber með sér að
það em geysilega margir og góðir handverksmenn í
Stykkishólmi, segir sóknarprestur. Fleiri fjölmenn-
ar athafhir em framundan hjá honum heldur en
vígsluhátíðin því fermingarböm í Stykkishólmi
biðu nýju kirkjúnnar. Alls 20 böm verða fermd þar
20. maí og á hvítasunnudag, 3. júní.
Tíu sinnum í 100 ára afmælum
Auk þess sem.böm em hlutfallslega mörg i Stykk-
ishólmi kom ffam í viðtali við séra Gísla að hann
telur þar óvenjulega marga ná mjög háum aldri. Til
nokkurs marks um það nefndi hann sitt næsta
prestsverk, að jarðsyngja mann sem lést stuttu fyrir
100 ára afmæli sitt og 70 ára hjúskaparafmæli sem
ella hefði orðið í sumar. Fram kom að séra Gísli
hefúr jarðsungið 6 íslendinga sem lifðu að halda
upp á aldarafmæli sitt, jafnvel 4 til 5 árum betur.
Meðal þeirra vom hjón sem hann telur að hafi ver-
ið elstu hjón á Norðuriöndum fyrir lát mannsins
sem varð 104 ára en konan var þá einnig yfír 100
ára. Hundrað ára afmæli hefúr séra Gisli þegar set-
ið tíu sinnum í sínum prestskap.
I
Æm

Kirkjan í Stykkishólmi.
(Ljósm. Arkitektúr og skipulag)
Hér má sjá hvernig Jón Haraldsson hefur mótað kirkjubygginguna úr leir
þegar hann var að hanna hana. (Ijósm. Arkitektur og skipulag)