Tíminn - 29.05.1990, Blaðsíða 3

Þriöjudagur 29. maí 1990
(inimiT 9
Tíminn 3
Vann fjórflokkakerfið sigur í kosningunum? Vilja kjósendur stöðugleika og sjálfir
velja sér dilka en ekki láta draga sig þangað? Rætt við forystufólk framboðslista:
Samframboð: Eru þau
gagnslaus draumsýn?
Sigrún Magnúsdóttir
„Atkvæðafylgi Framsóknarflokks-
ins í Reykjavík jókst um tæp 20%
frá því sem var í síðustu borgar-
stjómarkosningum. Það er út af fyr-
ir sig verulegur sigur, ekki síst ef
tekið er tillit til hversu aðstæður
vom erfiðar. Spár og kannanir vom
Framsóknarflokki mjög í óhag, ekki
síst könnun SKÁÍS sem birt var
viku fyrir kosningar og spáði okkur
2,5% fylgi. Stuðningsmenn létu það
ekki á sig fá og unnu ötullega og ár-
angurinn er 8,3% atkvæðafylgi. Úr-
slitin sýna að Framsóknarflokkurinn
hefúr trygga fótfestu og það er sögu-
legt að hann er nú jafn Alþýðu-
bandalaginu í borgarstjóm Reykja-
víkur sem árið 1978 fékk fimm
borgarfulltrúa kjöma. Sjálfstæðis-
flokkurinn jók fylgi sitt um tæp 13%
ffá síðustu kosningum. Framsóknar-
flokkur og Sjálfstæðisflokkur em
því sigurvegarar í Reykjavík, allir
aðrir flokkar tapa,“ sagði Sigrún
Magnúsdóttir borgarfúlltrúi Fram-
sóknarflokksins.
Sigrún sagði í gær að þrátt fyrir
slæmar niðurstöður Framsóknar-
flokksins í skoðanakönnunum, sem
út af fyrir sig væm skoðanamynd-
andi, hefði annað komið á daginn.
Hún þakkar það þvi að flokkurinn
gekk einhuga og óskiptur til kosn-
inganna. Þar hefði enginn klofning-
ur eða óróleiki verið og kjósendur
getað gengið út frá vönduðum
markvissum málatilbúnaði og ein-
hug. Það hefði sýnt sig í sjálfri kosn-
ingabaráttunni að fólk kunni að
meta þetta og kosningamiðstöð
flokksins hefði verið mikið sótt.
-En hvemig túlkar Sigrún kosn-
ingaúrslitin og það afhroð sem mörg
samffamboð guldu, ekki aðeins í
Reykjavík heldur víðar, og útkom-
una hjá gömlu fjórflokkunum?
„Niðurstaðan er skýr vísbending
um það að fólk vill ekki svona sam-
mna eins og víða var stofnað til. Það
versta er að Sjálfstæðisflokkur skuli
hafa makað krókinn mest þar sem
samrunaframboðin komu ffam. Ég
vil þó varla kalla Nýjan vettvang
sammna heldur fremur nýja yfir-
höfn á Alþýðuflokkinn. Það afhroð
sem hann geldur innan Nýs vett-
vangs sýnir greinilega að stuðnings-
mönnum hans hefur greinilega ekki
líkað klæðið og ekki komið á kjör-
stað til að styðja sinn flokki. Ég er
sannfærð um að hefði flokkurinn
boðið fram A-lista hefði hann kom-
ið að einum manni og Alþýðu-
bandalagið tveim. Fólk hefur áttað
sig á því að með Nýjum Vettvangi
var ekkert nýtt afl á ferðinni heldur
aðeins nýtt andlit."
Sigrún sagði að á kosninganóttina
hefði það verið viss léttir að fylgjast
með því þegar fúlltrúi Kvennalist-
ans náði inn í borgarstjóm í stað 11.
manns Sjálfstæðisflokks. „Mér
finnst 10 fulltrúar þeirra meir en nóg
og það hlýtur að verða þungur róður
á næsta kjörtimabili fyrir fúlltrúa
minnihlutaflokkanna.“
Sigurjón Pétursson
„Kosningamar í heild sýna feikn-
arlega mikla hægri sveiflu, sérstak-
lega hér á höfúðborgarsvæðinu. Ein
undantekning er þó á - niðurstaðan í
Hafnarfirði.
Segja má áð miðað við þá úlfa-
kreppu sem Alþýðubandalagið var
í, eða var sett í, þá höfúm við haldið
velli. Þótt fjarri sé því að ég sé
ánægður með það fylgi sem flokkur-
inn fékk er ég þó ánægður með að
hafa haldið þessum gmnni sem er
nógu traustur til að byggja á fjölda-
flokk í ffamtíðinni,“ sagði Siguijón
Pétursson sem náði kjöri til borgar-
stjómar, einn Alþýðubandalags-
manna.
Siguijón sagði að niðurstöður
kosninganna sýndu að samfylking
með þeim hætti sem leiddi til fram-
boðs Nýs vettvangs gengi einfald-
lega ekki. Hann kvaðst þó ekki úti-
loka að samstarf um framboð gæti
síðar orðið bæði rétt og réttlætan-
legt. Ekki mætti heldur gleyma að
tilraunin Nýr vettvangur væri gerð í
mikilli hægri sveiflu.
—En leiðir niðurstaða kosning-
anna til einhvers konar uppgjörs í
Alþýðubandalaginu? Siguijón sagði
að flokkurinn hlyti að ræða úrslitin
og draga af þeim lærdóm. Hann
kvaðst telja að formaður stjómmála-
flokks sem lýsir yfir andstöðu við
framboð eigin flokks í stærsta kjör-
dæmi landsins og talaði fagnandi
um að flokkurinn hefði misst for-
ystuhlutverk sitt í stjómarandstöð-
unni þar; sá flokkur ætti ekki trúnað
allra flokksmanna sinna. „Ég tel það
vera flokknum fyrir bestu að skipt
verði um formann,“ sagði Sigurjón.
Bjarni P. Magnússon
„Niðurstaðan er ekki gleðiefni fyr-
ir mig persónulega þar sem ég hafði
fúllan hug á að sitja áffam í borgar-
stjóm. Hins vegar er ég þokkalega
ánægður með hvemig mál hafa þró-
ast á ýmsan hátt. Samkvæmt skoð-
anakönnunum stefndi í að Siguijón
Pétursson, Sigrún Magnúsdóttir og
Elín G. Ólafsdóttir næðu ekki kjöri.
Það gekk ekki eftir," sagði Bjami P.
Magnússon, en hann var í þriðja
sæti Nýs vettvangs og náði ekki
endurkjöri í borgarstjóm Reykjavík-
ur.
Bjami kvaðst vitanlega ekki vera
ánægður með sigur Sjálfstæðis-
flokksins. Hann vonaðist þó til,
borgarbúa vegna, að flokkurinn
spilaði vel úr sínum spilum. Kosn-
ingaúrslitin í heild sýndu tvímæla-
lausan sigur hins hefðbundna
flokkakerfis. „Ég lít á úrslitin hjá
Nýjum vettvangi sem ótvíræða vís-
bendingu um að stuðningsmenn Al-
þýðuflokksins vildu að hann byði
ffam í eigin nafni. Niðurstaðan er sú
að tilraunin um Nýjan vettvang
tókst ekki.“
Bjami sagði að þegar frammistaða
Alþýðuflokksins í Hafnarfirði,
Kópavogi og annars staðar þar sem
hann gekk til kosninga undir merkj-
um A-lista væri skoðuð þá hlyti nið-
urstaðan að verða sú að rautt ljós
yrði að setja á Jón Baldvin Hanni-
balsson flokksformann. Framkoma
hans gagnvart sér sem borgarfúll-
trúa flokksins hefði verið heldur
snautleg þegar í uþphafi kosninga-
baráttunnar og yfirlýsing hans á
fundi á Hótel Sögu hefði farið mjög
fyrir brjóstið á fiölmörgu Alþýðu-
flokksfólki.
„Þegar á heildina er litið tel ég þó
að rétt hafi verið að gera þessa til-
raun. Alþýðuflokkurinn getur nú
alltént sagt að hann hafi reynt að
sameina jafnaðarmenn. Það bara
gekk ekki,“ sagði Bjami P. Magnús-
son.
Varðandi næsta kjörtímabil sagði
Sigrún Magnúsdóttir á kjörstað á
laugardagsmorgni. Hún hlaut
góða kosningu í Reykjavík og
bætti við sig fýlgi ffá kosningunum
1986.
Bjami að eflir væri að koma í ljós
hvemig Sjálfstæðismenn muni nýta
sér vald sitt í borgarstjóm. Hyggist
þeir nýta sér það út í æsar þá gætu
þeir nú átt fjóra af hverjum fimm
fúlltrúum í stjómum og ráðum borg-
arinnar eða 80% út á 60% atkvæða.
Slíkt væri afar óheppilegt hvaða
flokkur sem í hlut ætti.
Ólína Þorvarðardóttir
„Niðurstaða kosninganna er ágæt
og sýnir að Nýr vettvangur var til-
raunarinnar virði. Við hefðum álitið
3 fúlltrúa sigur en tveir fulltrúar em
góður árangur. Ég er því bærilega
ánægð með niðurstöðuna. Umbylt-
ing hefur nú orðið í stjómarandstöð-
unni í Reykjavík hvað varðar sterk-
asta aflið,“ sagði Ólína Þorvarðar-
dóttir.
Ólína sagði að telja mætti líklegt að
Sjálfstæðismenn, sem bættu við sig
einum borgarfulltrúa, gætu þakkað
það því að þeir em í stjómarand-
stöðu gegn ríkisstjóm sem sögð
væri óvinsæl. Ekki væri því ástæða
til að túlka niðurstöðu kosninganna
sem sigur flokkakerfisins. „Hér f
Reykjavík tapa þeir flokkar sem
höfnuðu samstarfi: Alþýðubanda-
lagið geldur afhroð, Framsóknar-
flokkurinn heldur sínu að vísu en
Kvennalistinn tapar vemlega. Nýr
Vettvangur, sem ekki hefúr boðið
ffam áður, nær tveim fulltrúum.
Þetta sýnir að fólkið vill samein-
ingu. 15% kjósenda vom tilbúnir að
ganga til liðs við Nýjan vettvang.
Allir hafa þeir kosið einhveija
flokka áður. Úrslitin sýna mér að
vakning er að verða og hún mun
halda áffam næstu fjögur ár. Nýr
vettvangur nú er fyrsta skref að
samfylkingu eftir fjögur ár,“ sagði
Ólína Þorvarðardóttir.
Guðmundur Árni Stefánsson
„Skilaboð bæjarbúa em tel ég þau
að fólk vill sterka ákveðna stjóm þar
sem einn flokkur er ábyrgur og að
stjómmálamenn beri ábyrgð gerða
sinna. Þá vill það að ffamkvæmdal-
eg og stjómmálaleg ábyrgð fari
Davíð Oddsson borgarstjóri kaus
snemma á laugardag. Sjálfstæð-
isflokkurinn vann yfirburða sigur í
Reykjavík, fékk tíu menn í stað
níu áður.
saman í stjóm bæjarins," sagði Guð-
mundur Ami Stefánsson bæjarstjóri
í Hafnarfirði en þar vann Alþýðu-
flokkurinn afdráttarlausan sigur.
Guðmundur Ámi sagði að úrslitin
almennt sýni að fólk vilji vita af-
dráttarlaust fýrir hvað flokkar og
ffambjóðendur standi. Þær vonir
sem bundnar vom við Nýjan vett-
vang og fleiri slík ffamboð hefðu
bmgðist og af því hlyti fólk að draga
lærdóm. Niðurstaða kosninganna
hlyti að koma til umræðu innan Al-
þýðuflokksins í ljósi þess að þar
sem hann bauð fram sitt fólk undir
eigin nafni hefði hann komið vel út.
Siv Friðleifsdóttir
„Ég tel að hið sameiginlega ffam-
boð gegn Sjálfstæðisflokknum hér á
Seltjamamesi geti vel unað sínum
hlut því að Sjálfstæðisflokkurinn
hér jók fylgi sitt minnst á höfuð-
borgarsvæðinu. Gmndvöllur okkar
framboðs er breiðari en Nýs vett-
vangs því að hér buðu Óháðir, Borg-
araflokkur, Kvennalisti, Alþýðu-
flokkur, Alþýðubandalag og Fram-
sóknarflokkur ffam sameiginlegan
lista gegn Sjálfstæðisflokki," sagði
Siv Friðleifsdóttir efsti maður á lista
Nýs afls á Seltjamamesi.
Davíð Oddsson
„Þetta er gríðarmikill og óvenju-
legur sigur. Við hljótum að túlka
hann svo að borgarbúar séu ánægðir
með það sem þeir hafa séð og með
hvaða hætti hefúr verið unnið að
málum. Þeir kjósa að hafa stjóm
borgarinnar í þokkalega ömggum
höndum en setja hana ekki í svipt-
ingasamt veður margra flokka, sem
sumir hveijir vom harla óljósir fyrir
þessar kosningar - einkum þau
framboð sem höfðu sig hvað mest í
ffammi,“ sagði Davíð Oddsson.
Davíð kvaðst telja að úrslitin nú
gæfu til kynna að fólk væri almennt
orðið þreytt á bylgjum svokallaðra
nýrra afla sem gengið hefðu yfir
undanfarin allmörg ár. Þessi öfl
hefðu talið sig vera að sameina öll
hin öflin. Sem dæmi mætti nefna
Bandalag jafnaðarmanna, Borgara-
flokk, Samtök fijálslyndra og nú
síðast Nýjan vettvang.
„Ég held að það sé orðin ríkjandi
þreyta á þessum galdrameistumm
sem ætla að bjarga heiminum.
Kosningamar almennt sýna að
flokkakerfið sem verið hefur nýtur
trausts,“ sagði Davíð að lokum.
Elín G. Ólafsdóttir
„Sjálfstæðisflokkurinn hefur unn-
ið á, það er ljóst. Það er því áhyggju-
efni hversu sterk staða þessa eina
flokks er orðin hér í borginni. Þeir
hafa að baki sér 60% atkvæðafylgi
en geta haft 80% meirihluta í nefhd-
um og ráðum borgarinnar," sagði
Elín G. Ólafsdóttir borgarfúlltrúi
Kvennalistans.
Hún kvaðst telja að rekja mætti hið
mikla fylgi Sjálfstæðisflokks til rík-
isstjómarinnar að hluta en einnig
væri þar um að ræða mikið af
óánægðu stuðningsfólki Alþýðu-
flokksins sem hallaði sér þangað
vegna þess að verið væri að bralla út
og suður með stefhumið þess gamla
flokks.
Nýr vettvangur væri í raun ekki
annað en að þrír flokkar kæmu sam-
an í einum framboðslista auk lausa-
fylgis. Þá hefði tilkoma vettvangs-
ins orðið til þess að fylgismenn ann-
arra flokka hefðu þjappað sér fastar
um þá. Kvennalistinn berðist fyrir
bættum hag kvenna, og þar með
heimilanna, og sækti fýlgi sitt eink-
um til kvenna. Nýr vettvangur hefði
tekið að miklu leyti tekið óbreytt á
málefnaskrá sína helstu baráttumál
Kvennalistans og þar með dregið úr
fýlgi listans.
—sá
Húsavík:
Talið aftur en
sama niðurstaða
formanns kjörstjómar á Húsavik,
var farið ffam á endurtalningu
vegna þess hve litlu munaði á þriðja
manni Alþýðubandalagsins og öðr-
um manni Sjálfstæðisflokks. Þar
munaði ekki nema tveimur atkvæð-
um. Annar maður á D-lista var með
129 atkvæði á bak við sig en þriðji
maður á G-lista var með 127 at-
kvæði. - ÁG
Atkvæði til bæjarstjómar á Húsa-
vík voru talin afhir í gær að beiðni
G-lista Alþýðubandalags og
óháðra. Niðurstöður seinni talning-
arinnar vom þær sömu og þegar tal-
ið var í fýrra skiptið og hafa frarn-
sóknarmenn fjóra fúlltrúa, sjálf-
stæðismenn og Alþýðubandalag
tvo hver og Alþýðuflokkur einn.
Að sögn Eysteins Siguijónssonar,