Tíminn - 06.06.1990, Side 6
6 Tíminn
Miðvikudagur 6. júní 1990
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Utgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriöi G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aðstoöarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guömundsson
Eggert Skúlason
Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, 110 Reykjavík. Sími: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöidsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórár 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Oddi h.f.
Mánaöaráskrift kr. 1000,-, verð i lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Aðhald og
ábyrgð
Eflir þá endurreisn sem útflutningsframleiðslan hefur orð-
ið aðnjótandi með opinberum efnahagsráðstöfúnum síðan
haustið 1988, hafa orðið gagnger umskipti í atvinnu- og
efnahagsmálum hér á landi. Nýr grundvöllur hefúr verið
lagður að rekstri útflutningsgreina og gert sjávarútvegsfyr-
irtæki um allt land fær um að nýta sér góða markaðsmögu-
leika og hagstætt verðlag á erlendum mörkuðum.
Þessi góði árangur efnahagsaðgerða og markaðs- og
verðlagsskilyrði í útflutningi eykur bjartsýni um að fram
undan sé varanlegur efnahagsbati, sem tryggir landsmönn-
um góða lífsafkomu til frambúðar og þá jöfnun lífskjara
sem íslensk velferðarstefna felur í sér. Framkvæmd slíkrar
í 4 í;
GARRI
tlmræðan um hvalamúlin eru nú
að komast á dagskrá á ný vegna
ársfundar Alþjóða hvalveiðiráðsins
sem hefct í byrjun næsta mánaðar.
Á þeim fundi verður tekin ákvörð-
un um nýtingu á hvalastofnum eft-
ir fjögurra ára bann við hvalveið-
um i visindaskyni. IJpphaflega var
bannið sett á þvi yfirskyni að lítið
væri vitað um ástand og stærð
hvalastofnanna í heiminum og þvi
væri nauðsynlegt að gera hlé á at-
vinnuveiðum á raeðan allsherjar
úttekt færi fram. Slík voru lyrir-
heitin, en ef frá eru taldar nokkrar
þjóðir, sem byggja afkomu sína á
sjávarútvegiað miklu eða öllu leyti,
hefur enginn haft minnsta áhuga á
að kanna ástand hvalastofnanna.
Allra minnstan áhuga á ástandi
hvalastofnanna hafa þau ríki sýnt
sem einna helst berjast gegn hval-
veiðum i hvaða raynd sem er og láta
mikið í sér heyra ura hvalaraálin á
ársfundum hvalveiðiráðsins. Nægir
þar að nefna ríki eins og Svíþjóð,
Þýskaland, Bretland og Bandarík-
in, sem öll óttast þau náttúruspjöll
sem felast í því að nýta þær auð-
lindir hafsins sem sjávarspendýr
geta verið. Iivalaást þessara rikja
og brennandi náttúruverndaráhugi
nær þó ekki lengra en svo að á um-
hverfisverndarráðstefnunni í Berg-
en á dagunum voru það einraitt
þessi ríki sem áttu i erflðleikum
með að samþykkja tiltölulega hóg-
værar saraþykktir gegn gegndar-
lausri umhverfismengun af viildum
iðnaðarúrgangs, þar með talinni
mcngun í höfunum.
Á ársfundi hvalveiðiráðsins í byrj-
un næsta raánaðar mun fraratíð
þcssara samfaka ráðast. Niðurstöð-
ur vísindalegra rannsókna liggja
fyrir og Ijóst er að tillögur munu
koma fram á grundvelli þeirra um
að hvalveiðar í atvinnuskyni verði
teknar upp. Augljóst er að þær
þjóðir, sem staðið hafa að rann-
sóknum á hvalastofnunum, munu
ckki sætta sig við pólitískar ákvaró-
anir ráðsins, sem hunsa þessar
rannsóknir, en á undanlörnum ár-
um hefur ársfundur hvalveiðiráðs-
ins fengið á sig blæ klúbbs hvalfrið-
unarsinna. Þessir friðunarsinnar,
sem eru atvinnumenn í „mótmæla-
iönaðinum“, eins og Magnús Guð-
mundsson kvikmyndagerðarmað-
ur hefur sýnt fram á, munu þó
væníanlcga gera hvað þeir geta til
að knýja fram ákvörðun um áfram-
haldandi hvalveiðibann. Þau tæki
sem mótmælaiðnaðurinn hefur yfir
að ráða til aö hafa áhrif innan hval*
veiðiráðsins eru margvísleg. Eitt er
þrýstingur á stjórnvöld í iðnríkjun*
um, ríkjum sem lítilla sem engra
hagsmuna hafa að gæta í hvalveið-
um,en eru guðslifandi fegin að geta
tappað af þrýstingi sem myndast
hefur á þau vegna almennt vaxandi
meðvitundar um umhverfismál.
Mútmælaiðnaðurinn beinist þá
ekki að þeira á meðan. Annað tæki
mótmælaiðnaðarins er að „redda“
sér fulltrúa frá einhvcrjum smá-
ríkjum, td. eyjum í Karabískahaf-
inu. Það kemur alltaf jafn spánskt
fyrir sjónir þegar fulltrúi smáríkis
úr þriðja hciminum reynist vera út-
lendur „fræðingur“ einhvers konar
sem jafnframt er kunnur grænfrið-
ungur eða friðunarsinni.
I gær var síðan kunugert, á alþjóð-
legum umhverfisdegi, aðkunnur og
alræmdur ofstækismaður á sviði
umhverfisverndar hafi veríð heiðr-
aður sérstaklega fyrír framlag sitt
til umhverfismála. Sá hinn sami er
meðsekur um að hafa kippt lífs-
björginni frá hundruðum græn-
lenskra veiðimanna í ófrægingar-
herfcrð gegn selveiðum. Seinna,
mikiu seinna, viðurkenndu þeir,
sera að þessari herferð stóðu, að
hún hafi verið hluti iðnaðarins og
þeim þyki það hálf leiðinlegt að
hafa eyðilagt líf grænlenskra veiði-
manna!
Þau fræði sem kennd eru við trekt
Þorleifs Einarssonar og bjóða að ís-
lendingar eigi að vcra hælbitar um-
hverfissamtaka á hverju sem geng-
ur, eru vond fræðL Islendingar
þekkja best allra landið og miðin.
Matarkista okkar og lífsbjörg er í
sjónum í kringum landið og það
væri glapræði að láta mótmæiaiön-
aðinn ráða því hvernig vlð nýtum
hana. Það er » raun hncyksli að
þessi iðnaður hljóti nú alþjóðlega
viðurkenningu, og hneyskli verður
aldrei annað en hneyksii. Það er því
bráðnauðsynlegf fyrir okkur ís-
iendinga, sem fuUvalda ríki, að
standa fastir fyrir á ársfundi hval-
veiðiráðsins í byrjun næsta mánað-
ar. Reynist hvalveiðiráðið ekki fært
um að sinna hlutverki sfnti sem
vettvangur fuilvalda ríkja fyrir
skynsamlega nýfingu sjávarspen-
dýra, hefur samkoman í raun ekk-
ert gildi. GarrL
VÍTTOGBREITT I „ 1111 ■ ■ ■ IHÍ! 1
stefnu verður að bera þa Bð með sér að saman fari traust at-
vinnulíf, ekki síst í frumframleiðslugreinum, og góð af-
koma vinnandi fólks í landinu. Sú skylda hvílir á ráðandi
mönnum, innan þings og utan, að gera sér þá list að leik
sem tryggir þetta jafnvægi og heldur því við.
Sjaldan hefur verið meiri þörf á því en nú að minna á
þetta samspil almennrar rekstrarafkomu fyrirtækja og af-
komuöryggis einstaklinga og heimila. Sú meginstefna er
uppi í þjóðfélaginu, að því er varðar efnahagsþróun næstu
misseri, að jafnvægi skuli ríkja milli sérhagsmunaaflanna,
hinna ólíku þátta efnahagslífsins, í fullvissu þess að alls-
herjarhagsmunum sé best borgið með efnahagslegu jafn-
vægi sem ráðandi öfl vinnumarkaðar og stjómmála standa
að í sameiningu og bera sameiginlega ábyrgð á. Þessi
heildarhugsun um þróun efnahags- og kjaramála er kjam-
inn í febrúarsamkomulaginu, sjálfri þjóðarsáttinni, sem nú
hefur staðið í fimm mánuði.
Gmndvallaratriði febrúarsamkomulagsins er yfirlýsingin
um að hemja verðlag innan þeirra marka að verðbólga á Is-
landi verði viðráðanleg, að hún sé ekki meiri en gerist í
viðskiptalöndum okkar. A slíkt gmndvallaratriði er ekki
hægt að horfa sem einhvem meiningarlausan hégóma
heldur ber að líta á það sem forgangsverkefni í efnahags-
stjóm. Má segja að öll önnur markmið verði að lúta þess-
um höfúðtilgangi efnahagsstjómar. Það ætti að vera sam-
eiginlegt metnaðarmál allra sem að þessu samkomulagi
standa að verðlagsmarkmiðum verði náð, því að á því velt-
ur gengi íslensks þjóðarbúskapar og framtíð skynsamlegr-
ar samráðsstefnu um efnahagsmál.
Við undirritun þjóðarsáttarinnar var þess vænst að verð-
lagsþróunin gæti stefnt til hagstæðrar áttar af sjálfú sér og
ekki þyrfti að hafa í huga beina íhlutun í verðlagsmál fram
yfir það sem samkomulagið sjálft felur í sér. Þó er svo
komið að ríkisstjómin þorir ekki að útiloka verðstöðvun
sem stjómarákvörðun, ef umsamin bönd verðlagsþróunar
bresta. Þetta ber vafalaust að skoða sem viðvömn af hálfu
ríkisstjómarinnar og beinist að sjálfsögðu að öllum þeim
sem bera ábyrgð á febrúarsamkomulaginu. Þar verða allir
að standa við sinn hlut.
Þó fer það varla milli mála að slík viðvömn beinist ekki
síst að kaupsýslustétt og milliliðum. Atvinnurekstur af
hvaða tagi sem er verður að laga sig að hinum almennu
rekstrarskilyrðum sem verið er að koma á í landinu. At-
vinnurekendur hafa fyrir sitt leyti gengist undir samnings-
bundið aðhald í verðákvörðunum eins og launþegar lúta
aðhaldi í kaupgjaldsákvörðunum. Þessu jafnvægi aðhalds-
stefnunnar má ekki raska.
Draumaland anarkismans
í fomum bókum stendur að með
lögum skuli land byggja. Var það
skilningur norrænna manna að
samfélag án laga fengi ekki staðist
og er svo enn því víða er áminning-
in greypt í stein og hér á landi
skarta verðir laganna henni í emb-
ættismerki sínu. Ef til vill væri ekki
vanþörf á að þeir sem starfa undir
einkunnarorðunum „Með lögum
skal Iand byggja“ tækju meira mark
á þeim í bókstaflegum skilningi en
tíðkanlegt er.
Fyrir kemur að löggæslumenn
hrista af sér drungann og taka til
höndum að líta til með að lögum sé
framfylgt. En það er sjaldan, enda
óvinsælt að áminna alla heiðurs-
mennina sem landið byggja að þeir
virða hvorki lög né rétt. Sjaldnast er
gerður greinarmunur á eðlilegri
löggæslu og lögregluofbeldi og
ættu menn að gaumgæfa af hverju.
Um hvítasunnuhelgina bánrst
fréttir af löggæslu sem sýna hve
pottur er víða brotinn og vekja
fregnimar upp spumingar um hvort
það er regla fremur en undantekn-
ing að ekki sé litið eftir að lögum sé
framfylgt.
90 kæmr fyrir ofsaakstur í einu
lögsagnammdæmi og 400% virkari
skattheimta í öðm þegar aðvífandi
fógeti fékk það hlutverk að fram-
fylgja skattalögum í öðm umdæmi.
Hvaö fór úrskeiöis?
Löggæslumenn í Húnaþingi stóðu
90 bílstjóra að þeim ódæmum að
aka á yfir 110 km hraða. í öðmm
umdæmum vom ökuníðingamir
sem lögreglan varð vör við innan
við puttana á annarri hendi pólit-
íanna.
Ef einhvers staðar em til launuð
embætti sem telja má að séu skipuð
mönnum sem hægt er að kalla yfir-
menn umferðarmála, ættu þeir hinir
sömu að hafa einhver svör á tak-
teinum um hvers vegna ökuhraðinn
æsist svona óskaplega upp í Húna-
þingi yfir eina helgi en er fyllilega
löglegur í öllum öðmm umdæmum.
Spyrja má hvað fór eiginlega úr-
skeiðis í umdæmi sýslumanns í
Norðurlandi vestra, eða hitt, var
þetta eina lögsagnammdæmið þar
sem lögreglan stóð í stykkinu og
hefúr skilning á að með lögum skal
land byggja.
Að sinni skal sleppt venjulegu
rausi um slys og aðra bílaumferðar-
hörmung.
En umferðarlög era gerð til að
auka öryggi og draga úr eða fyrir-
byggja með öllu allar þær ömurlegu
afleiðingar sem verða vegna þess
að umferðarlög em þverbrotin.
Löggæslan á að sjá um að lögin
séu ekki brotin og síðan að koma
höndum yfir þá sem það gera.
Ef löggæslumenn geta þetta ekki,
til hvers em þeir þá?
Sparaö til fátæktar
Fréttin um að settur bæjarfógeti í
Bolungarvík hafi aukið skattheimtu
um 400% á stuttum tíma vekur upp
spumingar sem maður þorir varla
að nefna upphátt, hvað þá setja á
blað.
Sé rétt með farið og að bæjarsjóð-
ur hafi 28 milljónum meira úr að
moða en hjá öðmm fógetum ættu
heimamenn að vera kátir og þar of-
an i kaupið fékk ríkissjóður 14
milljónir vegna innheimtu setta
fógetans.
Þá var tekið ffam í fréttinni að fóg-
etinn hafi verið settur af hið snar-
asta og hafi hann orðið við tilmæl-
um dómsmálaráðuneytisins um að
hætta þegar í stað að mkka skatta í
Bolungarvík.
Enn sem komið er hefur útvarpið
ekki verið látið éta þessa furðufrétt
ofan í sig og á meðan svo er hlýtur
maður að álíta að dómsmálaráðu-
neytið hafi aldrei frétt neitt af þeirri
undirstöðu allrar samfélagsgerðar-
innar, að með lögum skal land
byggja.
Sé það rétt að setti fógetinn hafi
verið offari í skattheimtu, hlýtur sá
skilningur dómsmálaráðuneytisins
að ekki beri að innheimta skatta
nema sums staðar, eða skyldu
vinnubrögðin vera alls staðar álíka
slæleg og í Bolungarvík?
Sé svo er engin fúrða þótt víða
skorti afl þeirra hluta sem gera skal.
Ef sveitarfélög geta ekki innheimt
lögboðin gjöld til að viðhalda sömu
sveitarfélögum endar það aldrei
nema á einn veg. Uppsöfnun skulda
og svo er farinn bónarvegur til ann-
arra stjómvalda til að hlaupa undir
bagga. Allt er þetta niðurlægjandi
og niðurdrepandi og síst til þess
fallið að viðhalda reisn og byggð.
Þegar núverandi skattaumdæmi
vom lögfest báðu forsvarsmenn
eins fjórðungsins stjómvöld að taka
þann kaleik, sem nýi skattstjórinn
var, frá þeim. Mannskrattinn mundi
leggja allan landsfjóðmnginn í rúst
með því framferði sínu að inn-
heimta skatta. Þá spurðu sumir;
hvemig var þetta áður?
Hitt er svo annað mál, að ef fólk
kærir sig ekkert um lög eða að þeim
sé framfylgt, verður einfaldlega að
setja Iög um það og þá þarf enga
löggæslu og allir eiga sig sjálfir og
gera það sem þeim sýnist.
Það er draumaland anarkista og
stjómleysishugsjóna þeirra. Heið-
arlegir fógetar og skylduræknir lög-
gæslumenn eiga ekki heima i slíku
samfélagi.