Tíminn - 09.06.1990, Qupperneq 5

-UMg9r(dpaur,?.,-jHr].J,-1990
TTírnipiTi *,5
Ákveðið að gerbreyta innra skipulagi Samvinnuhreyfingarinnar:
Aldahvörf hjá sam-
vinnuhreyfingunni
Tillaga Sambandsstjómarínnar um nýtt skipulag Samvinnu-
hreyfingarinnar var samþykkt á aðalfundinum í gær eftir all-
snarpar umræður. Lyktir urðu þær að tillagan var samþykkt með
handauppréttingu nánast samhljóða, einn greiddi atkvæði gegn
henni.
Samkvæmt tillögunni felur aðalfundurínn stjóm Sambandsins
að treysta starfsgrundvöll þess með eftirfarandi hætti:
„1. Deildum Sambandsins verði markvisst eftir utanaðkomandi hlutafé
breytt i hlutafélög eftir starfsgreinum,
enda verði náið samráð haft við inn-
lenda og erlenda Iánardrottna. Sam-
bandsstjóm skal þó, í samráði við
stjóm Félags sláturleyfishafa innan
Búvömdeildar, kanna hvort réttara sé
að gera Búvörudeild að sameignarfé-
lagi eða sjálfstæðu samvinnufélagi
þeirra aðila, er fela vilja Búvörudeild
markaðssetningu afurða sinna.
2. Stefht skal að því að séreignasjóð-
ir í deildunum breytist í hlutafé eða
stofhfé. Hin nýju hlutafélög verði til
að byija með að minnsta kosti í helm-
ingseign Sambandsins, en leitað verði
til að styrkja fjárhagsgrundvöll þeirra.
3. Gera skal sérstakar ráðstafanir,
bæði skipulags- og rekstrarlegs eðlis,
til að snúa við rekstri á þeim sviðum,
sem búið hafa við langvarandi tap.
Takist þetta ekki, skal rekstur þessi
lagður niður og seldar þær eignir, sem
honum tilheyra.
4. Leitað verði leiða til að eigið fé
Sambandsins geti endurspeglast i
efnahagsreikningi kaupfélaganna.
5. Samband íslenskra samvinnufé-
laga verði hér eftir sem hingað til rek-
ið sem samband og forystufélag sam-
vinnumanna og hafi með höndum
stefnumótun, samræmingu og eigna-
stjómun, en fáist ekki við rekstur.
Nýr stjórnarformaður Sambandsins tók við í gær:
Afdráttarlaus kosning
Sigurðar Markússonar
„Kannski tengjast þessi úrslit þeirri
umræðu sem fram hefur farið um
skipulagsmálin og að menn hafi
haft trú á því að eðlilegt væri að ég
ynni áfram að þeim“, sagði Sigurður
Markússon framkyæmdastjóri
Sjávarafurðadeildar SÍS. Sigurður
hlaut afdráttariausa kosningu til
stjómarformanns Sambands ís-
lenskra samvinnufélaga næstu þijú
árin. Hann hlaut 93 atkvæði. Næst-
ur honum varð Geir Magnússon
með 11 atkvæði og þriðji varð Þor-
steinn Sveinsson með tvö atkvæði.
Einn seðill var auður.
■—En hvemig leggst það í Sigurð að
leiða þær breytingar sem aðalíundur
hefur nú samþykkt að gera á skipulagi
þess?
„Út af fyrir sig leggst það vel í mig.
Auðvitað verður mönnum gjaman um
og ó þegar þeir gangast undir mikla
ábyrgð. Það er hins vegar enginn kvíði
í mér vegna þess að ég hef áhuga á
þessum málum. Verkefnið er áhugavert
og felur í sér mikið skipulagsstarf og
miklar breytingar“, sagði Sigurður.
Hann sagði að í lok þessa mánaðar yrði
fyrst Ijóst á hvem hátt að breytingunum
verður staðið. Stjómarformennska í
Sambandinu á þeim breytingatímum,
sem nú ganga í garð, eru íhllt starf. Sig-
urður var inntur eftir því hver það yrði
sem tæki við ffamkvæmdastjóm Sjáv-
arafurðadeildar. Hann sagði að mikið
af hæfu fólki starfaði hjá deildinni og
svo mikið væri víst að engin þörf væri
á að sækja vatnið yfir lækinn þegar að
þvi kæmi að ráða stjómanda.
Kjör Sigurðar sýnir að hann hafði
mjög eindreginn stuðning aðalfundar-
fulltrúa til að leiða þær breytingar á
skipulagi og uppbyggingu Samvinnu-
hreyfingarinnar sem í vændum er og á
að verða lokið í meginatriðum fyrir
næstu áramót.
,JÞið hafið vissulega lagt á mig milda
ábyrgð, en þið hafið líka sýnt mér mik-
inn heiður sem ég þakka. Eg mun reyna
eftir því sem Guð gefiir mér oiku til að
standa undir ábyrgðinni", sagði Sigurð-
ur þegar úrslit kosningarinnar lágu fyr-
ir.
„Ég get ekki stillt mig um að nefha
þetta því að þama er um að ræða fyrir-
tæki sem er kannski stofnað með mjög
svipuðum hætti og við gerum ráð fyrir
í skipulagsbreytingum þeim sem við
höfúm verið að ræða nú. Þama var tek-
in ákveðin starfsemi út úr deild í Sam-
bandinu og stofhað um hana sérstakt
félag. í þessu tilfelli hefur það tekist
mjög vel. —sá
Breyta skal samþykktum þess þannig
að það geti sinnt þessu hlutverki sem
best, þar sem m.a. reglur um kjör á að-
alfund verði aðlagaðar nýjum aðstæð-
um og stjóm þess gerð skilvirkari.
Þessar breytingar á samþykktum skal
leggja fyrir aðalfund eða aukafund,
sem boðað skal til með tveggja mán-
aða fyrirvara".
Þetta er það sem hin nýkjöma stjóm
Sambandsins stendur nú frammi fyrir
að gera, en verkinu skal, samkvæmt
samþykkt aðalfundar, vera í höfuðat-
riðum lokið um næstu áramót. Miklar
umræður fóru fram á aðalfundinum
um tillöguna og flestir, sem til máls
tóku, töldu að breytingin yrði til þess
að létta yfirbyggingu og yfirstjóm
samvinnuhreyfingarinnar, en að hluta
til mætti rekja bága afkomu Sam-
bandsins til þess hve gamla félags-
formið er þungt í vöfum og lítt sveigj-
anlegt. Vegna þess væri einnig of
langt milli yfirstjómar þess og al-
mennra félaga hreyfingarinnar. Þá
kom það fram í máli margra að jafh-
framt þessum róttæku breytingum
verði kaupfélögin, sem búið hafa við
batnandi afkomu upp á síðkastið, að
vera tryggari bakhjarl og viðskipta-
vinir eigin fyrirtækja en verið hefur
undanfarin ár.
Við stjómarkjör í gær gengu úr aðal-
stjóm auk fyrrverandi formanns, Ól-
afs Sverrissonar, Jónas Jónsson og
Helga Valborg Pétursdóttir. í stað
þeirra vom kosin Jón Alfreðsson og
Þórhalla Snæþórsdóttir. Úr varastjóm
gengu Bima Bjamadóttir, Þórólfur
Gíslason og Dagbjört Höskuldsdóttir.
I þeirra stað komu Hermann Hansson,
Bima Bjamadóttir og Gísli Jónatans-
son. Hermann Hansson hlaut flest at-
kvæði í varastjóm og er því fyrsti
varamaður. Sigfús Kristjánsson gaf
ekki kost á sér til endurkjörs sem end-
urskoðandi og í stað hans var kosinn
Sigurður Jóhannsson. —sá
Sigurður Markússon.
Ólafúr Sverrisson fyrrverandi stjóm-
arformaður sl. ár, gaf ekki kost á sér til
endurkjörs og í fúndarlok þakkaði
Guðjón B. Ólafsson honum samstarfið
á þeún erfiða tíma sem Ólafúr gegndi
formannsstöðunni. Samstarf þefrra
hefði verið gott þótt árangur hefði ekki
orðið sá sem báðir hefðu kosið. Guðjón
bauð Sigurð velkominn til samstarfs.
Sigurður Markússon sagði í ræðu, er
hann sleit aðalfúndi Sambandsins í
gær, að sú breyting til batnaðar, sem
varð á afkomu kaupfélaganna í fyrra,
hlyti að auka mönnum bjartsýni nú
þegar endurskipulagning Sambandsins
væri að hefjast.
Aðstæður væra heppilegar nú af
tvennum ástæðum: Annars vegar hefði
veralegur árangur náðst í baráttunni
gegn verðbólgu. Þýðingarmikið væri
að sá árangur næði að skila sér inn í
rekstur fyrirtækjanna. Hins vegar áraði
nú mjög vel á fiskmörkuðum lands-
manna og sem dæmi um það nefndi
Sigurður að Iceland Seafood Ltd, fisk-
sölufyrirtæki Sambandsins i Bretlandi,
hefði selt fiskafurðir fyrir um 750 millj-
ónir kr. í maímánuði sl. Til samanburð-
ar sagði hann að þegar þetta fyrirtæki
var stofhað i ársbyijun 1980 tók það í
arf árssölu á fiski frá Sambandinu í
London sem var einn þriðji af sölu maí-
mánaðar.
29. þing Alþjóðasambands búvöruframleiðenda haldið í Þrándheimi:
umhverfis-
málin rædd hér?
Nú stendur yfir í Noregi 29, þing
Alþjóðasambands búvörufram-
leiðenda, IFAP. Á þinginu hefur
verið lögð fram tíllaga um að
haldin verði sérstök ráðstefna,
sem fjalli um umhverfi og land-
búnað, en Norðurlöndin telja að
umhverfismálin hafi gleymst í
umræðum um aukið verslunar-
frelsi með landbúnaðarvörur. ís-
land hefur boðist tU að halda ráð-
stefnuna, en hún verður haldin á
naesta ári verði tiiiagan sam-
þykkt.
Viðraeður innan GATT, eða Al-
þjóðlega toUabandalagsins, snú-
ast sem kunnugt er um afnám
aUra viðskiptahindrana landa á
mUU og hefur þungi hvílt á um-
ræöum um landbúnaðarvörur.
Það má m.a. rekja til þess að land-
búnaðarframleiðsla er misiðn-
vædd og launakjör ólík á miIU
ríkja. Gæðakröfur eru einnig
ólíkar.
Nær alUr sem talað hafa á þing-
inu hafa lýst áhyggjum sínum yfir
því ef GATT-viðræðurnar leiði tU
algers verslunarfrelsis með land-
búnaðarvörur og afnáms aUs
stuðnings svo og framleiðslu-
stjórnunar. Flestir ef ekki allir
viðurkenna þó að breytinga sé
þörf. Fulltrúar Norðurlandanna
bentu á að allt of Utíð hafi verið
rætt um umhverfismái, félagsleg
mál og matvælaöryggi í GATT-
viðræðunum.
Bandarísk og evrópsk bænda-
samtök óttast að óheft samkeppni
landbúnaðarvara í kjölfar GATT-
viðræðnanna geti haft þær afleið-
ingar að nokkrar alþjóðlegar
samsteypur verði ráðandi á
heimsmarkaðinum. Einnig að al-
mennir neytendur muni einungis
fram á matarskort þar sem mat-
arbirgðir verði af skornum
skammti í óheftu markaðskerfi.
Umræður um umhverfisvernd
snerust einkum um tvennt. Ann-
ars vegar stöðuga mannfjölgun á
móti hlutfaflsfega rainnkandi
matvöruframleiðslu. Þar kemur
til að ræktanlegt land er af skorn-
um skammti og líklega er séð fyr-
ir endann á tæknilegum framfiir-
um á sviði landbúnaðar, Hins veg-
ar er ljóst að bæði iðnvædd ríki og
ríki Þriðja heimsins hafa hvert
með sinum hættí verið aðgangs-
hörð á auðlindir og spilft gæðum
náttúrunnar sem takmarka aftur
hafa ráð á iðnframleiddri og mis- landbúnaðarframleiðslu í beimin-
góöri matvöru. Þá óttast bændur um. í þessu sambandi má nefna
að ekki náist samkomulag um að rányrkja hefur orsakað auk-
framleiðslustaðla og hollustu- Jnn uppblástur og jarðvcgseyð-
vernd sem muni koma niður á ingu. Áhersla á ódýra og fjölda-
neytendum. Bændur benda enn- framleidda matvöru hcfur orsak-
fremui'áað hætta séáað náttúru- að aukna notkun tílbúins áburð-
legar sveiilur í landbúnaðarfram- ar, eiturefna, Jyfja og hormóna.
leiðslu komi niður á matvöru- Áveita hefur gengið nærri þeim
framboði á beimsmarkaði. M.ö.o. vatnslindum sem tíl eru. Iðn-
þjóðir, sem eiga við otTramleiðslu mengun og Önnur umhverfisspjöU
að stríða í dag, geti þurft að horfa ganga á ræktanlegt land. -EÓ